کراتین بالای خون: عبارت است از کراتینین پسماندی شیمیایی است که توسط متابولیسم عضلانی و به میزان کمتر از راه خوردن گوشت تولید می‌شود. کلیه‌های سالم کراتینین و دیگر پسماندها را از خون تصفیه می‌کند. پسماند تصفیه شده با ادرار از بدن دفع می‌شود. اگر کلیه به خوبی کار نکند، میزان کراتینین جمع شده در خون بالا می‌رود. در آزمایش کراتینین سرم سطح این ماده در خون اندازه‌گیری می‌شود (میزان تصفیه گلومرولی) و به این ترتیب می‌توان مناسب بودن عملکرد کلیه را تعیین کرد. در آزمایش کراتینین ادرار میزان این ماده در ادرار اندازه‌گیری می‌شود. به طور معمول، حد نرمال کراتینین خون حدود 0.6 تا 1.2 میلی‌گرم در دسی لیتر برای مردان بزرگسال و 0.5 تا 1.1 میلی‌گرم در دسی‌لیتر برای زنان بزرگسال است. (میلی گرم در سیستم متریک واحد وزنی معادل یک هزارم گرم و دسی لیتر واحد حجمی معادل یک دهم لیتر است). میزان کراتینین در خون افراد میانسال یا جوان عضلانی بالاتر از حد نرمال است. حال آن که سطح کراتینین در خون سالمندان کمتر از میزان نرمال است. حد مجاز کراتینین در خون نوزادان با توجه به مقدار رشد عضلات 0.2 یا بیشتر است. سوء تغذیه، کاهش وزن شدید و بیماری‌های مزمن باعث تحلیل رفتن عضلات به مرور زمان می‌شود و در نتیجه کراتینین به کمتر از حد طبیعی برای یک سن مشخص می‌رسد. افرادی که فقط یک کلیه دارند، میزان نرمال کراتینین خونشان 1.8 یا 1.9 است. رسیدن میزان کراتینین در نوزادان به 2.0 یا بالاتر و در بزرگسالان به 5.0 یا بالاتر علامت اختلال شدید کلیه است.

علائم:

1. علائم ناشی از بالا رفتن میزان کراتینین اکثراً نتیجه نقص عملکرد کلیه است و موارد زیر را دربر می‌گیرد:
2. سردرد
3. بی‌اشتهایی
4. کاهش وزن
5. خارش پوست
6. ورم دست و پا
7. خستگی مزمن
8. حالت تهوع یا استفراغ
9. افزایش یاکاهش ادرار
10. بی‌رنگ یا تیره شدن ادرار
11. همچنین بیمار گاهی علائم دیگری نیز دارد که به عارضه اصلی عاملبیماری کلیه، برای مثال دیابت، مربوط می‌شود. از علائم معمول دیابت می‌توان به افزایش ادرار، تشنگی و گرسنگی اشاره کرد. کاهش وزن، کاهش انرژی، تمرکز ضعیف، تاری دید و گزگز کردن دست یا پا از علائم احتمالی دیابت است.

علت:

• هرگونه عارضه‌ای که عملکرد کلیه‌ها را مختل کند، میزان کراتینین خون را بالا می‌برد. در این بین باید تشخیص داده شود که آیا فرآیند عامل نقص عملکرد کلیه (نارسایی کلیه، ازوتمی) مزمن است یا به تازگی بروز یافته است. چنانچه سطح کراتینین به تازگی افزایش یافته باشد، وضعیت برگشت‌پذیر و درمان راحت‌تر خواهد بود. شایع‌ترین علل بیماری‌های مزمن کلیه در بزرگسالان عبارت است از:
• تصلب شرایین
• کم آب شدن بدن
• خوردن مقادیر زیاد گوشت
• مصرف بعضی داروها، مانند سایمتدین (باکتریم) گاهی باعث بالا رفتن غیرطبیعی کراتینین می‌شود.
• عفونت کلیه، رابدومیولیز (تخریب غیرعادی عضلات) وانسداد مجرای ادرار نیز به بالا رفتن سطح کراتینین می‌انجامد.
• سرم کراتینین پس از هضم مقدار زیادی گوشت به طور موقت افزایش می‌یابد. بنابراین تغذیه نقش مهمی در اندازه‌گیری کراتینین دارد.
• عوارض بعضی از داروها: آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای قلبی عروقی، دیورتیک‌ها، داروهای شیمی درمانی، دیورتیک‌ها، لیتیوم، مهارکننده های پمپ پروتون و برخی از داروهای دیگر می‌توانند باعث آسیب کلیه شوند و بر عملکرد کلیه‌ها تأثیر بگذارند. علائم عبارتند از: احتباس مایعات به ویژه در قسمت پایین بدن، احساس ضعف یا خستگی، گیجی، حالت تهوع، تنگی نفس، ضربان قلب نامنظم، درد قفسه سینه، درد قفسه سینه.
• عفونت کلیه (پیلونفریت): عفونت کلیه نوعی عفونت مجاری ادراری (UTI) است. این عفونت ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که باکتری‌ها یا ویروس‌ها قسمت‌های دیگر دستگاه ادراری را قبل از حرکت به سمت کلیه‌ها آلوده کنند. در صورت عدم درمان، عفونت کلیه می‌تواند باعث آسیب به کلیه‌ها و حتی نارسایی کلیه شود. برخی از علائم عفونت کلیه که باید مراقب آنها بود عبارتند از: تبیا لرز، درد در پشت، پهلو یا کشاله ران، ادرار کدر، تیره، خونی یا بدبو، تکرر ادرار دردناک، تهوع و استفراغ.
• گلومرولونفریت: گلومرولونفریت زمانی رخ می‌دهد که قسمت‌هایی از کلیه که خون شما را فیلتر می‌کنند ملتهب شوند. برخی از علل بالقوه عبارتند از عفونت‌ها یا بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس و سندرم Goodpasture گلومرولونفریت می‌تواند منجر به اسکار و آسیب کلیه و همچنین نارسایی کلیه شود. علائم این بیماری عبارتند از: فشار خون بالا، پروتئین یا خون در ادرار، ادرار حباب دار یا کف آلود به دلیل سطح بالای پروتئین، تورم مچ پا و صورت.
• دیابت: در افراد مبتلا به دیابت، سطح قند خون می‌تواند بیش از حد بالا باشد و منجر به مشکلات سلامتی از جمله بیماری کلیوی شود. علائم دیابت نوع 1 ممکن است به طور ناگهانی ایجاد شود، اما علائم دیابت نوع 2 به تدریج ظاهر می‌شود. در هر دو نوع دیابت، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد: افزایش تشنگی و اشتها، تکرر ادرار، خستگی، تاری دید، زخم‌هایی که دیر التیام می‌یابند، بی حس شدن یا گزگز دست‌ها و پاها.
• فشار خون بالا: اندازه گیری فشارخون بالا نشان می‌دهد که نیروی خون در برابر دیواره رگ‌ها بسیار زیاد است. فشار خون بالا می‌تواند به رگ‌های خونی اطراف کلیه‌ها آسیب برساند و بر عملکرد کلیه‌ها تأثیر بگذارد و در نتیجه باعث افزایش کراتینین شود. بسیاری از افراد مبتلا به فشار خون بالا هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند و مشاوره پزشکی ممکن است این مشکل را تنها در طول یک غربالگری منظم سلامت تشخیص دهند.
• بیماری های قلبی و عروقی: آترواسکلروز، نارسایی احتقانی قلب و سایر شرایطی که بر قلب تأثیر می‌گذارد نیز می‌توانند بر عملکرد کلیه تأثیر بگذارند. علائم بیماری قلبی به نوع خاص این بیماری بستگی دارد، اما ممکن است شامل موارد زیر باشد: درد قفسه سینه (آنژین صدری)، تنگی نفس، حالت تهوع، خستگی و ضعف، ضربان قلب نامنظم، تورم در پاها.
• انسداد مجاری ادراری: اگر دستگاه ادراری توسط سنگ کلیه، تومورها یا بزرگ شدن پروستات مسدود شود، ادرار می‌تواند در کلیه‌ها جمع شود و منجر به هیدرونفروز شود. علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد: درد در پشت یا پهلو، تهوع و استفراغ، ادرار دردناک، خون در ادرار، تب.
• نارسایی کلیه ها: نارسایی کلیه به این معنی است که کلیه‌ها از کار افتاده‌اند. این بیماری می‌تواند حاد باشد، با علائمی که به سرعت ظاهر می‌شوند، یا مزمن، با علائمی که در طول زمان ایجاد می‌شوند. افراد باید مراقب این علائم باشند که می‌تواند نشان دهنده نارسایی حاد کلیه باشد. علائم عبارتند از: تورم در پاها و مچ پا، ادرار خیلی زیاد یا خیلی کم، مشکلات تنفسی، تهوع و استفراغ، ضربان قلب نامنظم، گیجی، ضعف. اگر نارسایی کلیه مزمن باشد علائم زیر ممکن است وجود داشته باشد: مشکل در خوابیدن، خارش، کمبود اشتها، گرفتگی عضلات.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. هرگونه اختلال در عملکرد کلیه باعث افزایش سطح کراتینین می ‌شود. به همین دلیل تشخیص به موقع عامل اختلال کلیه بسیار مهم است و در نتیجه درمان آن راحت تر است. فشار خون بالا و دیابت از مهم‌ ترین عوامل بیماری های کلیوی شدید در بزرگسالان هستند. برخی دیگر از عوامل افزایش سطح کراتینین خون عبارتند از:
2. برخی داروها مانند سايمتيدين‌
3. عفونت کلیه و همچنین عفونت مجاری ادراری
4. مصرف زیاد گوشت و لبنیات به صورت موقت باعث افزایش سطح کراتینین می ‌شود. از این رو مواد غذایی نیز در تغییر سطح کراتینین از نقش بسیار مهمی برخوردار است.

پیشگیری:

• برای جلوگیری از تغییر سطح کراتین خون باید به رژیم غذایی خود اهمیت دهید. کاهش یا افزایش بیش از حد پروتئین در غذا به ‌ویژه گوشت قرمز تأثیر زیادی در بالا و پایین رفتن این فاکتور دارد. سعی کنید هر روز به اندازه مورد نیاز بدن آب بنوشید. کم ‌آبی یا مصرف زیاد آب روی کراتین تأثیر دارد. چکاپ کامل بدن را در برنامه خود قرار دهید. در چکاپ مواردی مانند عملکرد کلیه، دیابت، فشارخون بالا و نارسایی قلب بررسی می‌شود. با مدیریت این بیماری‌های زمینه‌ای می‌توان به تعادل کراتین خون و سلامت کلی بدن کمک کرد.

عواقب مورد انتظار:

• دلایل بالقوه زیادی برای سطوح بالای کراتینین وجود دارد. علاوه بر این، علائم کراتینین بالا بسته به علت آن می‌تواند متفاوت باشد. در بسیاری از موارد، داروها می‌توانند با درمان شرایطی که باعث افزایش کراتینین شده‌اند، به رفع سطوح بالای کراتینین کمک کنند. برخی از نمونه‌ها عبارتند از آنتی بیوتیک برای عفونت کلیه یا داروهایی که به کنترل فشارخون کمک می‌کنند. در موارد نارسایی کلیه، ممکن است به دیالیز علاوه بر داروها برای کمک به فیلتر کردن سموم و مواد زائد خون شما نیاز باشد.

عوارض احتمالی:

1. سردرد: تجمع زیاد کراتینین می‌تواند موجب تحریک ریشه‌های عصبی شده و در نتیجه سردرد ایجاد کند.
2. خطر بروز بیماری های قلبی عروقی:سطوح بالاتر کراتینین خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را افزایش می دهد.
3. اختلالات تنفسی:افزایش سطح کراتینین ممکن است منجر به اختلالات تنفسی شود. با این حال، رابطه بین افزایش سطح کراتینین و اختلالات تنفسی نامشخص است.
4. تجمع بالای کراتینین در بدن همچنین می‌تواند ایجاد تب خفیف، احساس ضعف کلی، کاهش میزان ادرار، پف کردن چشم‌ها و صورت، درد در میانه و پایین کمر و فشار خون بالا شود.
5. کم ‌آبی بدن:بیمار در تمام مدت احساس تشنگی و کم‌آبی در بدن خود می‌کند. علت احساس تشنگی مداوم بیمار این است که بدن او می‌خواهد کراتینین بالا را با کمک ادرار دفع کند.
6. آسیب به کلیه ها: افزایش سطح کراتینین در صورت عدم درمان می تواند به کلیه ها آسیب برساند. اگر سطح کراتینین خون از حد طبیعی یا با مصرف مکمل های اضافی کراتین در خون افزایش یابد، ممکن است نارسایی کلیوی ایجاد شود.
7. گیجی:بالا بودن میزان کراتینین می‌تواند احساسی که در قسمت‌های مختلف مغز وجود دارد را دچار تغییر کند و در نتیجه بیمار احساس گیجی داشته باشد. کراتینین بالا همچنین علائم بسیار دیگری مانند حالت تهوع، استفراغ و سردرد ایجاد می‌کند.
8. اِدِم یا تورم:بسیاری از بیماری‌های کلیوی موجب تجمع بالای مواد زائد در بدن می‌شوند. اگر کلیه‌ها دچار نارسایی شوند، نمی‌توانند ادرار را از بدن خارج کنند. در این حالت، مقدار مایع زیادی در بدن جمع می‌شود و گرانش زمین نیز بر این مایع اثر دارد. بنابراین تورم به صورت موضعی در دست و پاها ایجاد می‌شود.
9. خستگی مفرط:کراتینین یک ماده زائد است و وجود میزان زیاد آن در خون موجب بروز اختلال در تولید عناصر ادنوزین تری فسفات می‌شود. این عناصر به تولید انرژی در بدن کمک می‌کنند. در واقع کراتینین مانع از تشکیل مولکول‌های انرژی‌زا در بدن می‌شود و به همین دلیل بیمار احساس ضعف و سستی می‌کند و هنگام انجام فعالیت زود خسته می‌شود. بالا بودن میزان کراتین خون همچنین می‌تواند در عملکرد عضلات تنفسی مانند عضلات دیافراگم نیز اختلال ایجاد کند. عضله‌ی دیافراگم اصلی‌ترین عضله‌ای است که به تنفس کمک می‌کند. بنابراین ممکن است شخص نتواند به ‌خوبی نفس خود را داخل بدهد و در نتیجه ممکن است میزان اکسیژن خون بیمار کاهش پیدا کند. بالا بودن کراتینین همچنین می‌تواند کارایی عضلات قلب را نیز کاهش دهد در نتیجه قلب ضعیف شده و نمی‌تواند مانند قبل خون را به بدن پمپاژ کند. این موضوع همچنین می‌تواند موجب کاهش خون‌رسانی به مغز و بروز اغماء یا کما شود.

تشخیص:

• در تست کراتینین ادرار میزان کراتینین موجود در ادرار اندازه‌گیری می‌شود. در تست سرم کراتینین نیز نمونه‌ی خون شما از رگی که در بازو قرار دارد گرفته شده و این نمونه خون برای بررسی به لابراتوار فرستاده می‌شود.در برخی از موارد ممکن است پزشک بخواهد که میزان کراتینین موجود در ادرار را نیز بداند. در این صورت از شما خواسته می‌شود که طی 24 ساعت، ادرار خود را در یک ظرف مخصوص جمع‌آوری کنید و سپس آن را به آزمایشگاه تحویل دهید تا مورد بررسی قرار گیرد. تست کراتینین ادرار به پزشک کمک می‌کند که میزان نارسایی کلیه را با دقت بیشتری اندازه‌گیری کند. به طور کلی بالا بودن میزان کراتینین نشان‌دهنده این است که کلیه‌ها به خوبی عمل نمی‌کنند. اگر بدن شما کم آب شده باشد، حجم خون بدن شما کم شده باشد، مقادیر زیادی گوشت خورده باشید و یا داروهای حاوی کراتین خورده باشید، میزان کراتینین خون شما بالا می‌رود. مکمل‌های غذایی کراتین نیز همین اثر را دارند. اگر میزان کراتینین خون شما بیش از حد طبیعی باشد، پزشک شما برای مطمئن شدن از نتایج، یک آزمایش خون یا ادرار دیگر تجویز می‌کند. در صورتی که احتمال آسیب دیدن کلیه‌ها وجود داشته باشد، بسیار مهم است که بیماری یا وضعیتی که موجب آسیب کلیوی می‌شود، تحت کنترل قرار گیرد.

درمان طب نوین:

• پیوند کلیه: بیمار پس از پیوند کلیه صاحب یک کلیه جدید با عملکرد طبیعی می‌شود.
• دیالیز: دیالیزمانند یک کلیه مصنوعی عمل می‌کند و مواد سمی مانند کراتینین، اسید اوریک و اوره، الکترولیت‌ها و آب اضافی را از بدن خارج می‌کند.
• کتواستریل: کتواستریل یکی از درمان‌های مهم غیردیالیزی براینارسایی کلیه است. این درمان سطح کراتینین را پایین‌تر می‌آورد، علائم و عوارض را تسکین می‌دهد، پیشرفت بیماری را آهسته می‌کند و عملکردهای باقیمانده کلیه را حفظ می‌کند.
• درمان دارویی: اصلی‌ترین داروی تجویز شده برای اختلالات کلیوی داروی کتوستریل است. تأثیرات این داروها هزاران بار بیشتر از رژیم غذایی با پروتئین پایین است. این دارو برای کاهش دادن کراتینین خون تجویز می‌شود این دارو آمینو اسیدهای لازم را به بدن بیمار می‌رساند میزان تشکیل کراتینین و اوره را کاهش می‌دهد.
• درمان برای سطوح بالای کراتینین به علت اصلی که منجر به ایجاد آن شده است بستگی دارد. هنگامی که عفونت کلیه مسئول سطوح بالای کراتینین باشد، درمان با آنتی بیوتیک باید آنها را به حالت عادی بازگرداند. به همین ترتیب، اگر افزایش سطح کراتینین به دلیل فشار خون بالا باشد، مصرف دارو برای درمان آن نیز باید سطح کراتینین را کاهش دهد.
• اصلاح سبک زندگی و داشتن رژیم غذایی مناسب: بالا بودن میزان کراتینین خون ناشی از اختلال در عملکرد کلیه‌ها است. بنابراین بهتر است که با اصلاح رژیم غذایی خود، فشار کمتری به کلیه‌ها وارد کنید. وظیفه‌ی کلیه‌ها این است که بین میزان آب و الکترولیت‌های بدن تعادل ایجاد کنند. برای افرادی که دچار اختلالات کلیوی هستند، ایجاد برخی اصلاحات در رژیم غذایی به منظور کاهش مصرف پروتئین، فسفر، پتاسیم و سدیم، ضروری است. برای کاهش میزان کراتینین، داشتن رژیم غذایی با پروتئین کم توصیه می‌شود. همچنین لازم است که بیمار میزان مصرف آب و مایعات را کاهش دهد. منع مصرف سدیم (نمک) موجب کم شدن فشار خون و همچنین کاهش احتمال بروز اِدِم (ورم) می‌شود. همچنین باید بیمار از خوردن غذاهایی که دارای پتاسیم بالا هستند منع شود. غذاهایی مانند گوجه، سیب‌زمینی، مغزی جات و شکلات دارای پتاسیم هستند. بیمار همچنین باید از خوردن غذاهای غنی از فسفر مانند شیر و لبنیات، شکلات، صدف، آجیل، گوشت، سویا، و مانند آن پرهیز کند.برای بهبود بیماری‌های کلیوی، سبزیجات و میوه‌های بسیار مختلفی توصیه می‌شوند، از جمله: توصیه می‌شود که هلو، بروکلی، پیاز، انگور، کلم، فلفل، گیلاس، گل کلم، سیب، کرفس، انواع توت‌ها، خیار، آناناس، آلو، لوبیا سبز، نارنگی، کاهو، هندوانه و گلابی بیشتر مصرف کنید. از خوردن پرتقال و آب پرتقال، مارچوبه، شلیل، آووکادو، کیوی، کشمش یا سایر میوه‌های خشک، موز، اسفناج پخته شده، سیب زمینی، طالبی، عسل، کدو تنبل و آلو خودداری کنید.

درمان طب سنتی:

• خربزه میل کنید.
• سوپ خربزه میل کنید.
• جوشانده پوست خربزه میل کنید.
• دمنوش سماق روزی یک لیوان میل کنید.
• دمنوش گزنه: روزانه یک تا دو فنجان دمنوش گزنه میل کنید.
• دمنوش چای سبز: سعی کنید روزانه 240 میلی لیتر دمنوش چای سبز بخورید.
• انجیر 1 واحد + شنبلیله تازه 2 واحد، انجیرها را از شب تا صبح بخیسانید، سپس با شنبلیله و آب بپزید تا کامل پخته شود سپس له کنید و 5 روز اول روزی دو قاشق غذاخوری و 5 روز دوم یک روز در میان 2 قاشق غذاخوری میل کنید.
• زبان گنجشک + ریشه بابا آدم + برگ زیتون + خارخاسک + خارشتر + قاصدک + تخم شنبلیله + سماق + ناخنک به یک نسبت مخلوط و آسیاب کنید و روزی سه بار هر بار یک قاشق غذاخوری از این ترکیب را با دو لیوان آب بجوشانید تا یک لیوان باقی بماند سپس با عسل شیرین کنید و میل کنید.
• گزنه دوپایه: ۲ تا ۳ قاشق چایخوری از برگ خشک گزنه دو پایه را به یک فنجان آب جوش اضافه کنید. سپس، اجازه بدهید که به مدت حدود ۱۰ دقیقه دم بکشد. پس از گذشت این زمان ترکیب را صاف کنید و آن را بنوشید. برای رسیدن به بهترین نتایج ممکن، چای گزنه را یک یا دو بار در روز مصرف کنید.
• دمنوش بابونه: برای استفاده از گل‌های بابونه جهت کاهش سطح کراتینین در خون، می‌توانید ۲-۳ قاشق چایخوری از گل بابونه‌ی خشک را در یک فنجان آب جوش بریزید و آن را به مدت ۳ تا ۵ دقیقه دم بگذارید. سپس آن را صاف کنید و بنوشید. برای به‌دست آوردن تمام فوایدی که این گیاه دارویی برای سلامتی دارد، باید چند فنجان چای بابونه در روز بنوشید.

داروها:

• متناسب با شرایط و حالات بیمار دارو تجویز می شود.

فعالیت:

• روزی نیم ساعت فعالیت مناسب بدنی داشته باشید.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات پاستوریزه، غذاهای گوشتی پرهیز کنید.
• خوردنی های مفید: خوراک نخود فرنگی با کدو، خوراک باقلا، خوراک عدسی با صیفی جات، خوراک کدو خورشتی با قارچ، خوراک کدو خورشتی با کرفس، خوراک کدو حلوایی، خوراک قارچ و لوبیا سبز، خوراک صیفی جات، خوراک کلم قمری، خوراک گل کلم، خوراک لوبیا سبز ۱، خوراک لوبیا سبز ۲، خوراک سویا با سبزیجات، خوراک سویا با رب انار، خوراک پنیر سویا، لوبیا با سویا، خوراک بامیه با سویا، خوراک تند بامیه، خوراک نخود با شوید، خوراک دال عدس، خوراک بورانی، خوراک لوبیا قرمز، خوراک مخلوط، آش گندم با سویا، آش کدو حلوایی، آش صیفی، آش غلات، آش خرفه ۱، آش سماق، آش عدس ۱، آش جو با لوبیا سبز، آش جو با حبوبات ۲، آش کلم قمری با گندم، آش کلم بروکلی ۱، آش شلغم ۱، آش شلغم ۲، آش گوجه سبز، آش گوجه فرنگی ۲، آش مرزه، لوبیا سبز پلو ۳، خورش فسنجان با کدو حلوایی، خورش شهد فسنجان، خورش به، خورش قیمه بادمجان، خورش بامیه با سویا ۱، خورش بامیه با سویا ۲، خورش بامیه با دال عدس، خورش بامیه با قارچ، خورش دال عدس با تمر هندی، خورش لوبیا سبز، خورش کدو حلوایی، خورش کلم بروکلی با سویا، خورش هویج و به، سوپ صیفی جات ۱، سوپ صیفی جات ۲، سوپ کدو خورشتی، سوپ کدو حلوایی، سوپ جو ۱، سوپ جو ۲، سوپ دال عدس، سوپ شلغم، سوپ لوبیا سبز، سوپ قارچ ۲، سوپ بامیه، سوپ کلم قمری، سوپ کلم بروکلی ۱، سوپ کلم بروکلی ۲، سوپ گل کلم، سوپ کلم برگ، سوپ گشنیز، سوپ بلغور و کرفس، سوپ کلسیم، سوپ جو با شیر سویا، سوپ شهد نما، سوپ زرشک با جعفری، سوپ کاهو سبز، برگر کدو خورشتی، فلافل ساده، دلمه کدو خورشتی، دلمه برگ انگور، کماچ گندم و جو، سس گندم جوانه زده، سس گوجه فرنگی ۱، سس گوجه فرنگی ۲، سس معطر، سس مخصوص ۱، سس مخصوص ۲، سس زیتون، سس جعفری، سمنو با گندم و جو، سمنو با رب انار،
• خوردنی های مضر: عدس پلو ساده، خورش شوید باقالی، نخود فرنگی پلو ۱، غذاهای سرشار از آرژینین (شکلات، غذاهای دریایی، آبجو، ژلاتین، سویا، دانه های کنجد، تخمه کدو تنبل، بادام زمینی و سایر مغز ها و دانه ها، زیرا ممکن است تولید کراتینین را در کبد افزایش دهند). محصولات لبنی (ثابت شده است ک محصولات لبنی مانند پنیر، شیر، ماست، خامه، بستنی، کره و … آسیب کلیوی را تشدید می کنند). غذاهایی که دارای قندهای تصفیه شده بیش از حد هستند (قهوه، نوشابه های گازدار به جای آن از آب، آب نارگیل و آبمیوه های تازه استفاده کنید). مواد کارخانه ای و صنعتی.

نکته:

• اگر سطح کراتینین سرم بالاتر از حد طبیعی باشد، پزشک برای تأیید نتیجه دستور یک آزمایش خون یا ادرار دیگر می‌دهد. اگر احتمال آسیب‌دیدگی کلیه در میان باشد، عارضه‌های عامل این آسیب‌دیدگی باید کنترل شود. همچنین فشارخون باید مدیریت شود که غالباً نیاز به درمان دارویی دارد. می‌توان آسیب دائمی کلیه را جبران کرد، اما این کار نیاز به درمان مناسبی دارد که از آسیب بیشتر پیشگیری کند.
• کلیه میزان کراتینین خون را در حد نرمال نگه می‌دارد، بنابراین کراتینین شاخص قابل اتکایی برای عملکرد کلیه است. بالا بودن میزان کراتینین علامت نقص عملکرد کلیه یابیماری کلیه است. پس از آنکه عملکرد کلیه به هر دلیلی مختل شود، چون کلیه دیگر نمی‌تواند کراتینین را به خوبی تصفیه کند، میزان کراتینین خون بالا می‌رود. بنابراین بالا بودن بیش از حد سطح کراتینین علامت هشدار نقص عملکرد کلیه یا نارسایی کلیه است. به همین دلیل است که آزمایش‌های معمول خون باید به طور مرتب برای بررسی سطح کراتینین انجام شود.
• میزان طبیعی کراتین خون: کراتینین یک ماده‌ی زائد است که در نتیجه‌ی تجزیه مولکول‌های کراتین در کلیه ایجاد می‌شود. کلیه‌ها برای دفع کراتینین در ابتدا آن را تجزیه می‌کنند. اندازه‌گیری کراتینین خون معمولاً به منظور بررسی وضعیت عملکرد کلیه‌ها است، اما میزان کراتینین خون می‌تواند تحت تأثیر سایر پروسه‌های فیزیولوژیکی بدن نیز باشد. بنابراین کراتینین خون می‌تواند مقیاس خوبی برای ارزیابی عملکرد کلیه باشد. در صورتی که میزان کراتینین خون بالا باشد این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده اختلال در عملکرد کلیه باشد.به ‌طور کلی، میزان کراتینین خون تقریباً باید به صورت زیر باشد: 0.6تا 1.2 میلی‌گرم در هر دسی لیتر در مردان بزرگسال، 5 تا 1.1 میلی‌گرم در هر دسی لیتر زنان بزرگسال، افراد جوانی که بدن عضلانی دارند، معمولا میزان کراتنین خونشان بالاتر از سایر افراد است، 0.2 میلی‌گرم یا بیشتر در نوزادان، 1.8 تا 1.9 میلی‌گرم در هر دسی لیتر در افرادی که تنها یک کلیه دارند. بیشتر بودن سطح کراتینین خون از 2.0 میلیگرم در کودکان و از 10 میلی‌گرم در بزرگسالان نشان ‌دهنده آسیب شدید کلیه است.
• سطح کراتینین خون در چه کسانی بالا یا پایین است: سطح کراتینین خون در جوانان ورزشکار و افراد میان ‌سال نسبت به بقیه افراد بالاتر است. سطح کراتینین خون در افراد پیر نسبت به سطح نرمال پایین تر است. در کودکان نیز سطح نرمال کراتینین بسته به رشد ماهیچه ها حدود ۰.۲ یا بیشتر است. در افراد مبتلا به سو تغذیه، کمبود وزن شدید و بیماری های طولانی هستند، ماهیچه ها به مرور زمان تحلیل می روند و به همین دلیل سطح کراتینین آن ‌ها نسبت به سنشان بسیار پایین خواهد بود.
• کراتینین چیست: کراتینین یک محصول متابولیک کراتین و یک محصول جانبی متابولیسم عضلات است. کراتین یک مولکول مهم است که به تولید انرژی کمک می کند و عملکرد ورزشی را بهبود می بخشد. حدود ۲ درصد از کراتین بدن شما به کراتینین تبدیل می شود و از طریق جریان خون به کلیه ها منتقل می شود. کلیه های شما بیشتر کراتینین را فیلتر می کنند و آن را از طریق ادرار از بدن دفع می کنند. سطوح پایین کراتینین ادرار می تواند نشان دهنده کراتینین خون بالا باشد و در برخی موارد می تواند باعث نگرانی شود. نمودار زیر محدوده طبیعی و غیرطبیعی سطح کراتینین را با توجه به سن، جنس، توده عضلانی و غیره مورد بحث قرار می دهد.سطح کراتینین در بدن شما معمولاً به توده عضلانی، جنسیت، سن و سایر عوامل بهداشتی شما بستگی دارد. آنها اغلب بر حسب میلی گرم بر دسی لیتر اندازه گیری می شوند. سالمندان سطح کراتینین پایین تری نسبت به بزرگسالان دارند و بدنسازان ممکن است سطح کراتینین بالاتری نسبت به اکثر بزرگسالان داشته باشند. این امر به این دلیل است که افراد سالمند در مقایسه با اکثر افراد عادی ماهیچه های ضعیف تری دارند. همچنین، افراد مبتلا به هرگونه اختلال (های) مرتبط با ماهیچه ممکن است سطح کراتینین قابل توجه پایین تری داشته باشند.
• علت پایین بودن کراتین خون: در مواقع بسیار نادر کراتین خون بیش از حد طبیعی کاهش پیدا می‌کند. معمولاً این شرایط جای نگرانی نداشته و مربوط به کاهش توده عضلانی است. پزشک باید تشخیص دهد که چه شرایطی باعث مشکل در توده عضلانی شده است. گاهی سوءتغذیه نیز می‌تواند چنین عارضه‌ای ایجاد کند. به‌ طورکلی سطح پایین کراتین خون می‌تواند مربوط به یکی از موارد زیر باشد. بیماری عضلانی مانند دیستروفی عضلانی، مصرف بیش از حد آب، مصرف برخی داروها، رژیم غذایی کم‌گوشت یا کم پروتئین، بیماری کبد.
• علائم پایین بودن کراتین خون: کراتین پایین را می‌توان از طریق آزمایش خون تشخیص داد. این عارضه به دلایل مختلفی ایجاد شده و علائم متفاوتی می‌تواند داشته باشد. اگر علت آن کاهش توده عضلانی به دلیل بیماری عضلانی باشد، علائم آن عبارتند از: ضعف عضلانی، سفتی و درد عضلات، کاهش تحرک.
• عوارض پایین بودن کراتین خون: عوارض پایین بودن کراتین به علت آن بستگی دارد. به‌ عنوان ‌مثال کاهش توده عضلانی در افراد مسن کاملاً طبیعی بوده و جای نگرانی ندارد. اما در کودکان و جوانان می‌تواند نشانه دیستروفی عضلانی باشد و باید سریعاً درمان آغاز شود. اگر در آزمایش خون میزان کراتین حدود ۵۰ درصد کاهش پیدا کرده باشد، احتمال دارد مربوط به بیماری کبد باشد. بیماری‌های کبدی باعث نارسایی کبد شده و حتی ممکن است مرگ را در پی داشته باشند. در افراد باردار نیز این موضوع عوارضی در پی نداشته و پس از زایمان کراتین به سطح طبیعی خود بازمی‌گردد.