پیچ خوردگی و کشیدگی: کشیدگی عبارت است از کشیده شدن یا پارگی عضله، پیچ خوردگی عبارت است از کشیده شدن یا پارگی رباط، پیچ خوردگی غالباً در مچ پا، زانو، یا انگشتان دست رخ می دهد، هر چند هر مفصلی می تواند دچار آن شود، مفاصل دچار پیچ خوردگی در هنگام فعالیت دچار درد می شوند. رگ به رگ شدن اصطلاحي است كه بيشتر براي كشيده شدن تاندون ها كه در انتهاي عضلات هستند و به استخوان وصل مي شوند گفته مي شود. به طور كلي در عامه چيزي كه به عنوان رگ به رگ شدن گفته مي شود دو دليل دارد يكي كشيدگي تاندون ها و عضلات مربوط به آنهاست و ديگري هم كشيدگي ربات ها است كه لازم به ذكر است ربات ها عناصري هستند كه دو استخوان را به هم وصل مي كنند. تفاوت ضرب ديدگي و رگ به رگ شدن: اين دو اصطلاحاتي هستند كه گاهاً جابه جا به كار برده مي شوند در واقع ضرب ديدگي بيشتر ناشي از ضربه مستقيمي است كه به عضو وارد مي شود و مي تواند موجب صدمه عضله ربات و استخوان شود ولي رگ به رگ شدن در اثر كشيدگي عضو است. كشيدگي هاي عضو مي تواند در اثر حركت ورزش ناجور و پيچ خوردن اندام باشد كه اين مشكلات مي تواند ناشي از فشاري كه به صورت نامتقارن روي مچ دست يا شانه مي آيد باشد.

علائم:

1. تورم مفصل مبتلا
2. کاهش قابلیت حرکت طبیعی در مفصل آسیب دیده
3. درد یا حساسیت به لمس در ناحیه مبتلا؛ شدت درد بسته به وسعت آسیب فرق می کند
4. قرمزی یا کبودی ناحیه آسیب، یا به سرعت و یا چند ساعت پس از آسیب (کبودی زمانی رخ می دهد که عروق خونی کوچک و یا رشته های عضلانی پاره شده و خون به اطراف بافت وارد شود، این حالت باعث متورم و کبود شدن آن ناحیه می شود).

علت:

• کار بیش از حد
• برداشتن اجسام سنگین
• ایستادن یا نشستن در حالت نامناسب
• انجام دادن حرکات تکراری به مدت طولانی
• فعالیت های جسمانی و ورزشی از قبیل دویدن یا پریدن
• تصادفات خودرو یا موتورسیکلت، سقوط از ارتفاع یا لیز خوردن پا
• مچ پا به خاطر ضعف ناشی از ساختمان تشریحی خود، موقعیت رو باز آن و استرس که در ورزش و فعالیت های تفریحی تحمل می کند، بیشتر آسیب می بیند. گاهی افتراق پیچ خوردگی از کشیدگی مشکل است.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. چاقی
2. تروما
3. ورزش بیش از حد
4. گرفتن وضعیت های نامناسب
5. کفش های نامناسب و پاشنه بلند
6. فعالیت های پر خطر مثل اسکیت سواری و ورزش های تماسی، اسکیت روی یخ، کوهنوردی، اسکی و صخره نوردی.

پیشگیری:

1. قبل و بعد از ورزش، حرکات کششی عضلات را انجام دهید.
2. برای پیشگیری از عود با ورزش، عضلات ضعیف را تقویت کنید.
3. سطح مناسبی از تناسب فیزیکی را حفظ کنید، از آسیب پرهیز کنید.
4. پیش از فعالیت های توان فرسا مفاصل ضعیف را با بانداژهای حمایت کننده ببندید.

عواقب مورد انتظار:

• با درمان مناسب و استراحت، 8 الی 6 هفته بهبودی طول می کشد، بسته به شدت آسیب ممکن است بیشتر طول بکشد.

عوارض احتمالی:

• اگر پیچ خوردگی شدید باشد، و زمان کافی برای بهبود به آن داده نشود یا مفصلی مکرراً دچار پیچ خوردگی گردد، ضعف پایدار حاصل می شود، یا دچار آرتریت می شود.

تشخیص:

1. انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار: جدا از علت بروز آسیب ها، پزشکان غالباً به راحتی می توانند رگ به رگ شدن را از پیچ خوردگی تشخیص می دهند.
2. رادیوگرافی اشعه ایکس، MRI: پزشک بعد از معاینه مختصر فیزیکی، ممکن است آزمایشات تصویربرداری را تجویز کند. اشعه ایکس هرگونه شکستگی یا آسیب دیدگی جدی را رد و یا تأیید می کند.اگر اشعه ایکس، تشخیص قطعی را مشخص نکند، پزشک ممکن است نوع دیگری از آزمایش تصویربرداری به نام MRI را تجویز کند. MRI  می تواند دید بهتر و جزییات بیشتری از آسیب دیدگی مفصل را نشان دهد. اگر MRI و یا اشعه ایکس هیچ شکافی یا آسیب دیدگی به استخوان را نشان ندهند، پزشک به احتمال زیاد رگ به رگ شدن و یا پیچ خوردگی را تشخیص می دهد.

درمان طب نوین:

• استراحت: استراحت مهم است و در تسریع درمان عضو رگ به رگ شده موثر است. از آنجا که ممکن است خونریزی تا 24 ساعت ادامه داشته باشد، بهتر است به مدت یک تا دو روز به عضو آسیب دیده استراحت بدهید. سعی کنید در هنگام خواب عضو رگ به رگ شده را در یک موقعیت ثابت نگه دارید، به عنوان مثال می توانید در رگ به رگ شدن پا، به کمک دو عدد بالش این کار را انجام دهید.
• یخ: از آنجا که بافت رگ به رگ شده ممکن است دچار خونریزی شود، مهم است که این خونریزی را محدود کنید. این کار را می توانید با خنک نگه داشتن بافت انجام دهید. در 24 ساعت اول روی مفصل آسیب بدیده یخ بگذارید، یخ را در یک کیسه پلاستکی گذاشته، با یک پارچه نازک آن را از پوست جدا کنید، با دست خود یا یک بانداژ کشی آن را روی مفصل نگه دارید. بسته به توانایی خود در تحمل سرما به طور مداوم یا متناوب کیسه یخ را روی مفصل تا 2 ساعت نگهدارید. درمان با یخ را با فواصل 2 ساعته به مدت 24 ساعت ادامه دهید. اين كار بايد در 24 ساعت تا 48 ساعت شروع اين عارضه انجام شود چون ميزان خونريزي و التهاب را كم مي كند و در نتيجه تورم كم خواهد شد و ترميم آن عارضه در آينده بهتر خواهد بود. پس از 24 الی 48 ساعت، می توانید درمان با یخ را ادامه دهید یا به گرم کردن تبدیل کنید. بهتر است به مدت 15 دقیقه آن عضو را خنک کنید و به مدت 15 دقیقه این کار را متوقف کنید. سپس دوباره همین فرایند را انجام دهید، اگر مبتلا به دیابت هستید، مواظب باشید، قبل از خنک کردن بافت آسیب دیده، به منظور پیشگیری از اختلال در گردش خون، با پزشک مشورت کنید.
• فشار: شما می توانید برای پیشگیری از حرکت کردن عضو آسیب دیده از بانداژ (باند پیچی کردن عضو آسیب دیده) استفاده کنید، می توانید در ابتدا از باند های کشی استفاده کنید. زمانی که ورم عضو آسیب دیده بهتر شد، می توانید از باند های معمولی استفاده کنید، اگر شما از بانداژ استفاده می کنید بسیار مهم است که مواظب اطراف بافت آسیب دیده باشید. اگر احساس می کنید که اطراف عضو آسیب دیده سرد شده و یا تغییر رنگ داده است باید بانداژ را باز کنید.
• بالا نگه داشتن: ناحیه آسیب دیده نباید پایین تر از سطح بدن قرار بگیرد، پایین تر بودن عضو آسیب دیده باعث تجمع مایع شده و ایجاد درد می کند و فرآیند درمان نیز به تأخیر می افتد، براي مراحل اول عارضه ضرب ديدگي و رگ به رگ شدن يك راه حل ديگري است به اين ترتيب كه آن قسمت از بدن كه صدمه ديد طوري قرار دهند كه از سطح قلب بالاتر باشد مثلا اگر مچ پا آسيب ديده دراز بكشند و زير پا چند بالش قرار دهند كه پا از سطح قلب بالاتر بيايد و يا اگر مچ دست مشكل پيدا كرده است را طوري به گردن آويزان كنند كه مچ دست از ناحيه آرنج بالاتر باشد درواقع اين حركات به تخليه وريدي اندام و كاهش التهاب و ورم در عضو كمك مي كند.
• گرم کردن: برای گرم کردن، مفصل را در آب داغ، قرار دهید یا هر 2 ساعت یا هر وقت که ممکن باشد، به مدت 15 دقیقه از گرما استفاده کنید، در 24 ساعت اول گرم کردن را انجام ندهید، زیرا ممکن است باعث افزایش خونریزی و تورم و طولانی شدن زمان بهبودی گردد.
• آتل: ممکن است برای پیچ خوردگی های شدید آتل لازم باشد، پس از برداشتن آتل باید تا مدتی از بانداژ های حمایت کننده استفاده کنید. همچنین یاد بگیرید که در صورت لزوم از چوب زیر بغل استفاده کنید.
• فیزیوتراپی: بگذارید مفصل 2 الی 1 روز استراحت کند، سپس تمرین دادن ملایم مفصل را آغاز کنید به طوری که وزنی بر آن نیندازید. ممکن است برای به دست آوردن مجدد قدرت و استفاده طبیعی از مفصل، فیزیوتراپی پیشنهاد گردد. از آسپرین و داروهای رقیق کننده خون استفاده نکنید، چون باعث افزایش احتمال خونریزی می­شود.
• جراحی: ممکن است برای ترمیم رباط هایی که به شدت دچار پارگی شده اند، جراحی لازم باشد.
• اقدامات لازم بعد از بهبودی: هنگامی که درد و ورم از بین رفت، ورزش یا هر گونه فعالیت بدنی را به آرامی انجام دهید. به یاد داشته باشید یک یا دو روز پس از بروز آسیب دیدگی حتماً عضو آسیب دیده را حرکت دهید. قبل از انجام فعالیت های بدنی متوسط و شدید بدن خود را به آرامی گرم کنید. ممکن است سه ماه طول بکشد تا مفصل پیچ خورده به حالت طبیعی خود باز گردد. در این فاصله از انجام حرکات ورزشی برای تقویت سایر عضلات بدنتان غافل نشوید.

درمان طب سنتی:

• ابتدا برای اطمینان خاطر از شکستگی یا مو برداشتن عکس رادیولوژی یا ام آر آی بگیرید.
• در صورت پارگی عضلات و یا تاندون ها از روغن سیاهدانه به صورت موضعی استفاده کنید.
• برای رفع پیچیدگی عضلات، برگ های گزنه کوبیده شده را با عسل مخلوط کرده و ضماد کنید.
• برگ های کلم را کمی له کنید و بپزید و روی موضع ضماد گذارید و یا روی پارچه پشمی پهن کنید و به موضع ببندید.
• روزی سه مرتبه روی آن روغن گل بمالید و خوب مالش دهید تا روغن ها جذب شود، بعد موضع را بسیار گرم نگه دارید.
• برای تسکین درد عضلات باید انجیر تازه را بکوبید و با آرد جو خمیر کنید، بعد گرم کرده و تا گرم است بر موضع درد ضماد گذارید.
• دویست گرم حب القار تازه را بکوبید و روی موضع ۵ تا ۶ ساعت ضماد گذارید، بعد موضع را گرم نگه دارید و هر صبح و شب تجدید کنید.
• آویشن شیرازی را بجوشانید و آب آن را روی عضلات کمپرس کنید و یا آن آب را به آب لگن یا وان حمام اضافه کرده و مدتی در آن آب بمانید و موضع را مالش دهید.
• مالیدن روغن زیتون به محل درد و بعد از نیم ساعت به حمام رفته و در زیر آب گرم به مدت ۵ دقیقه ماساژ داده شود، پرهیز از سردیجات، ماست ماهی و مواد غذایی بلغم زا و ترشیجات.
• برای درمان دراج یا رگ به رگ شدگی عضوی از بدن باید ۵۰ گرم از ساقه های خشک و گل دار آویشن را در یک لیتر آب جوش، ۱۲ دقیقه دم کنید و روزی پنج مرتبه در آب صاف کرده آن دستمالی بیندازید و با آن کمپرس کنید.
• پس از اینکه رگ ها را در جای خود قرار دادید، زردچوبه، دنبه و خرمای سیاه را با هم خمیر کنید، بعد روی پوست دنبه پهن کرده و روی موضع ببندید و دو تکه تخته روی آن بگذارید و ببندید که عضو تكان نخورد و روز سوم باز کنید و نیم مثقال مومیایی در روغن حیوانی حل کنید و روی آن مالیده، مجدداً ببندید. پس از یک هفته باز کنید و هر روز با روغن کنجد یا روغن گل یا روغن نارگیل و یا روغن زنبق چرب کنید و آن را کم کم به کارگیرید.
• با قدری وازلین خوب ماساژ دهید که رگ ها جای خود قرار گیرند سپس در آب گرم روغن ها را بشویید و بعد فوراً مورد سبز ساییده را با زرده تخم مرغ خام خمیر کرده و روی پارچه آب ندیده ای پهن کنید و روی عضو ببندید. پس از ۵ روز باز کنید، بعد رناس ساییده را با زرده تخم مرغ مخلوط و روی عضو ببندید و همه روزه روغن سبز را روی پارچه بسته شده بچکانید تا به موضع برسد و آن را چرب نگه دارد و دوباره پس از سه روز باز کنید و قدری رب سوس را نرم بسایید و با زرده تخم مرغ خام مخلوط و بر موضع ببندید، پس از ۳ روز دیگر باز کنید و هر روز با روغن سبز چرب کنید و کم کم آن را به کار بگیرید.
• در اثر پیچ خوردگی رگ ها روی هم می افتد برای برطرف کردن التهاب و درد رگ ها را با ماساژ آزاد کنید و می توانید برای رفع پیچیدگی عضلات، برگ های گزنه کوبیده شده را با عسل مخلوط کرده و ضماد کنید یا آویشن شیرازی را بجوشانید و آب آن را روی عضلات کمپرس کنید و یا آن آب را به آب لگن یا وان حمام اضافه کرده و مدتی در آن آب بمانید و موضع را مالش دهید.

داروها:

• ایبوپروفن
• ناپروکسن
• دیکلوفناک
• استامینوفن
• سلکوکسیب
• ایندومتاسین
• متیل سالیسیلات
• منتول سالیسیلات

فعالیت:

• بگذارید مفصل 2 الی 1 روز استراحت کند، سپس تمرین دادن ملایم مفصل را آغاز کنید به طوری که وزنی بر آن نیندازید، ممکن است برای به دست آوردن مجدد قدرت و استفاده طبیعی از مفصل، فیزیوتراپی پیشنهاد گردد.

رژیم غذایی:

• رژیم غذایی خاصی ندارد.

نکته:

• منظور از رگ به رگ شدن مفصل، کشیدگی بیش از حد یا پارگی رباط های آن است. (رباط به یک دسته از بافت نرم گفته می ‌شود که در مفصل دو استخوان را به دیگر متصل می کند).
• مفصل مچ پا بیش از سایر نقاط بدن رگ به رگ می شود.
• منظور از کشیدگی مفصل، کشیدگی بیش از حد یا پارگی عضلات و تاندون ها است.
• تاندون به یک رشته از بافت فیبروزی گفته می ‌شود که استخوان ها را به عضلات متصل می کند.
• عضله همسترینگ و عضله پایین کمر بیش از سایر عضلات بدن دچار کشیدگی می ‌شوند.
• علائم و نشانه های کشیدگی و رگ به رگ شدن عضلات به علت شباهت های آسیب ایجاد شده، شباهت بسیار زیادی به یکدیگر دارند. به همین دلیل این دو اختلال معمولاً با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند.
• بیشترین نقاطی که دچار آسیب دیدگی می شوند عبارت اند از: انگشت شست، مچ دست، کمر، زانو، مچ پا.