پولیپ بینی: عبارت است از پولیپ بینی (پولیپ های بینی) توده های نرم، بدون درد و غیر سرطانی در مخاط بینی یا سینوس ها هستند. آنها مانند اشک یا انگور آویزان بوده و ناشی از التهاب مزمن هستند و با آسم، عفونت مکرر، حساسیت، حساسیت به دارو یا برخی از اختلالات ایمنی همراه می باشند. پولیپ بینی کوچک ممکن است علائمی ایجاد نکند. رشد بزرگتر یا گروهی از پولیپ های بینی می تواند راه بینی شما را مسدود کند یا منجر به مشکلات تنفسی، حس بویایی از دست رفته و عفونت های مکرر شود. پولیپ بینی می تواند بر همه افراد تأثیر بگذارد، اما در بزرگسالان شایع تر است. داروها اغلب می توانند پولیپ های بینی را کوچک یا از بین ببرند، اما بعضی اوقات برای از بین بردن آنها به عمل جراحی نیاز است. حتی بعد از درمان موفقیت آمیز، پولیپ های بینی اغلب برمی گردند. رشد غیر بدخیم در حفره بینی، معمولاً در هر دو طرف بینی، گاهی اندازه و تعداد پولیپ ها آن چنان است که باعث اتساع بینی و بزرگی چارچوب استخوانی بینی می گردند.

علائم:

1. خرناس کشیدن
2. ترشح پشت حلق
3. احساس پری در صورت
4. از دست دادن حس چشایی
5. احساس خارش اطراف چشم
6. افزایش ترشحات پشت حلق.
7. تغییر تون صدا (صدای تو دماغی).
8. احساس فشار بر روی پیشانی و صورت
9. تغییر چهره در صورت بزرگ شدن پولیپ.
10. خشکی گلو به هنگام خواب به واسطه تنفس دهانی.
11. عدم درمان آسم به دلیل افزایش مقاومت بدن به درمان.
12. انسداد راه هوایی بینی (احساس گرفتگی بینی به طور مزمن)
13. انسداد بینی و مشکل تنفس از راه بینی (در صورت بزرگ شدن پولیپ).
14. بی حسی و بی رمقی در طول روز به دلیل نداشتن خواب خوب و کافی.
15. دوبینی: تغییر ساختار صورت به واسطه وجود پولیپ های حجیم باعث فشار به عصب بینایی و دوبینی می گردد.
16. اختلالات خواب شبانه: به دلیل تنفس دهانی این اختلال به ویژه شب ها دردسر آفرین می شود و خواب بیمار را تحت تأثیر قرار می دهد.
17. خروپوف هنگام خواب: گاهی اوقات پولیپ های بزرگ هنگام خواب در تنفس اختلال ایجاد می کنند و باعث حبس شدن نفس و خروپوف زمان خواب می شوند.
18. تومور در مغز: ترشحات مغزی مداوم باعث پولیپ و متقابلاً سینوزیت و در نهایت تورم سینوس ها و انسداد مجاری بین مغز و سینوس شده که منجر به ایجاد توده یا تومور در مغز می گردد.
19. پولیپ های بینی خود نرم هستند و حس ندارند، بنابراین اگر کوچک باشند، ممکن است شما از این امر آگاه نباشید. رشد چندگانه یا پولیپ بزرگ ممکن است راه های بینی و سینوس های شما را مسدود کند.
20. بوی بد دهان: وجود پولیپ در بینی باعث می شود که ترشحات مغزی به جای انتقال به بینی و خروج، به سمت حلق و نهایتاً معده و ریه ها رفته، در آن بخش ها ایجاد عفونت کرده و بوی بد از دهان حس گردد.
21. پولیپ بینی با سوزش و تورم (التهاب) پوشش داخل بینی و سینوس های شما که بیش از 12 هفته طول می کشد (سینوزیت مزمن) همراه است. با این وجود، بدون داشتن پولیپ بینی می توانید سینوزیت مزمن داشته باشید.
22. کاهش حس بویایی: ماده بویایی وقتی به بینی می رسد در لایه ای از چربی که موهای ظریف گیرنده بو را در بر می گیرد حل شده و برای تفسیر به مغز ارسال می گردد؛ وجود پولیپ باعث کاهش عملکرد این لایه چربی می گردد.
23. ابتلا به سینوزیت: ترشحات اضافه مغز که از کانال سینوس ها به طرف بینی و از آنجا به حلق سرازیر می گردد با وجود پولیپ مسدود شده و باعث تجمع این فضولات داخل سینوس ها و عفونی شدن آنها می گردد که اصطلاحاً به آن سینوزیت می گویند.
24. آبریزش بینی: وقتی انسان از رایحه حساسیت را استنشاق می کند مژک های داخل بینی حجم زیادی از آن را تصفیه کرده و سپس به داخل ریه ها انتقال می دهند ولی با وجود پولیپ، تعداد زیادی از این مژک ها از بین رفته و کارایی خود را از دست می دهند، بنابراین باعث آب ریزش بینی می گردد.
25. سردرد در قسمت پیشانی، درد گونه ها و درد دندان های بالایی: مخاط بینی و سینوس ها خیلی به درد حساس هستند؛ پولیپ ها عامل انسداد بینی و تجمع ترشحات مغزی پشت سینوس ها و ایجاد عفونت هستند؛ این مسئله به صورت سردرد در قسمت جلوی سر و بالای پیشانی تظاهر پیدا می کند، اما سردرد مربوط به سینوس های صورت یعنی سینوس های فکی در محل خود سینوس یعنی زیر چشم ها احساس می گردد.
26. محدودیت در ورزش و فعالیت های بدنی: انسان هنگام تحرک و فعالیت نیاز به اکسیژن مضاعف دارد تا عضلات، توانایی انجام حرکات را به نحو احسن داشته باشند و این تنفس بیشتر از طریق بینی صورت می گیرد. چون هم مواد زائد هوا تصفیه می شود و هم هوا با رطوبت خوبی وارد ریه ها می گردد؛ اما هنگامی که بینی توسط پولیپ احاطه شده باشد این تنفس دماغی به خوبی صورت نگرفته و فرد هنگام فعالیت های بدنی با خشکی دهان و مسائل دیگر روبه رو می گردد.

علت:

• داشتن یبوست مزاج و خوب کار نکردن روده ها.
• بی برنامگی در خواب و خوراک که موجب بی نظمی و تجمع مواد زائد در بدن می شود.
• نداشتن فعالیت های فیزیکی و نرمش و ورزش که موجب تجمع مواد زائد در اندام ها می شود.
• استفاده از مواد غذای حیوانی، ترشیجات سرکه، چای و لبنیات، به خصوص غذاهای ممنوع که ام الامراض است.
• استفاده نکردن از مایعات به خصوص آب تصفیه شده گرم (نیاز روزانه بدن به آب، 5/1 تا 2 لیتر برای افراد گرم مزاج است).
• پولیپ بینی، رشد توده ای نرم در پوشش داخلی حفرات بینی و یا سینوس ها است که علتش از غلبه حرارت (دم) و رطوبت (بلغم) است.
• ریفلاکس معده: این عارضه به معنی برگشت محتویات اسیدی معده به حلق و حنجره است؛ در واقع این مواد اسیدی ممکن است به پشت بینی گسترش پیدا کنند و باعث ایجاد پولیپ کنند.
• انحراف بینی: ترشحات اضافه مغزی (نزله) ناشی از غلبه بلغم، بعد از عبور از سینوس ها وارد مجاری بینی شده تا از این طریق تخلیه گردد؛ ولی متأسفانه این ترشحات در پشت انحرافات بینی جمع شده و کم کم به پولیپ تبدیل می گردد.
• آلرژی های ناشی از نزله: ممکن است فردی در آن واحد دچار غلبه چند خلط گردد یعنی در کنار این که از غلبه بلغم رنج می برد یکی از اخلاط دیگر مانند سودا ، دم و یا صفرا، نیز در بدن افزایش یابد؛ این امر حساسیت بدن را بالا برده تا جایی که مخاط بینی هنگام برخورد با ترشحات مغزی (نزله) واکنش نشان داده و متورم می شود و کم کم به شکل نسوج اضافه درآمده که داخل بینی و سینوس ها را پر می کند و به تدریج به پولیپ تبدیل می گردد.
• سینوزیت مزمن ناشی از نزله: در غلبه بلغم مداوم، ترشحات مغزی (نزله) هم به صورت مداوم وجود دارد؛ این مسئله به تدریج باعث افزایش تورم مخاط مفروش کننده داخل دستگاه تنفسی فوقانی می شود به نحوی که داخل سینوس یا بینی، پولیپ یا کیست تشکیل می شود؛ این حالت را سینوزیت مزمن می گویند که علامت اصلی آن ترشحات مداوم پشت حلق است.
• بیماری آسم: نایژه و نایژک های داخل ریه، به مواد زائد، بسیار حساس بوده و با عکس العمل سریع، ریه را از این مواد پاک سازی می کنند؛ ترشحات ته حلق که مقداری از آن وارد ریه ها می گردد اگر به صورت مداوم باشد ریه ها توانایی دفع آنها را از دست داده و به مرور زمان باعث عفونی شدن ریه ها و ابتلا به بیماری آسم می گردد؛ پس خود آسم به تنهایی قادر به ایجاد پولیپ نیست بلکه نشان دهنده ترشحات مغزی به صورت مداوم است که یکی از عوارض آن پولیپ بینی می باشد.

عوامل افزایش دهنده خطر:

• سینوزیت یا عفونت مزمن بینی

پیشگیری:

• اقدام به درمان آلرژی زمینه ای، در مورد بررسی آلرژی خود و روش های حساسیت زدایی با پزشک مشورت کنید.

عواقب مورد انتظار:

• علائم معمولاً با درمان (اغلب درمان جراحی) قابل کنترل است، عود علائم حتی با درمان جراحی شایع است.

عوارض احتمالی:

• عفونت های مکرر، خونریزی بینی

تشخیص:

• بررسی های تشخیصی ممکن است شامل عکس ساده سینوس ها و معاینه بینی با اسپکولوم باشد.

درمان طب نوین:

• کورتیکواستروئیدهای تزریقی: در صورت شدید بودن پولیپ بینی ممکن است از کورتیکواستروئیدهای تزریقی استفاده شود.
• اسپری بینی کورتیکو استروئید: احتمالاً پزشک شما برای کاهش تورم و التهاب، اسپری بینی کورتیکواستروئید تجویز می کند. این روش درمانی ممکن است پولیپ ها را کوچک کرده یا آنها را به طور کامل از بین ببرد. کورتیکواستروئیدهای بینی شامل فلوتيکازون، مومتازون، بودزوناید، بتامتازون است.
• آنتی هیستامین و آنتی بیوتیک: پزشک شما ممکن است داروهایی را برای درمان شرایطی که به تورم طولانی مدت در سینوس ها یا معابر بینی شما کمک می کند، تجویز کند.اینها ممکن است شامل آنتی هیستامین ها برای درمان آلرژی و آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت مزمن یا عود کننده باشد.
• کورتیکواستروئید های خوراکی: اگر کورتیکواستروئید بینی مؤثر نباشد، پزشک ممکن است کورتیکواستروئید خوراکی مانند پردنیزون را به تنهایی یا همراه با اسپری بینی تجویز کند. از آنجا که کورتیکواستروئیدهای خوراکی می توانند عوارض جانبی جدی ایجاد کنند، معمولاً آنها را فقط برای مدت محدود مصرف می کنید.
• عمل جراحی آندوسکوپی: اگر درمان دارویی پولیپ بینی را کاهش نمی دهد یا از بین نمی برد، ممکن است برای از بین بردن پولیپ و اصلاح مشکلات سینوس های خود که باعث التهاب و ایجاد پولیپ می شود، نیاز به عمل جراحی آندوسکوپی داشته باشید. در جراحی آندوسکوپی، جراح یک لوله کوچک با یک لنز بزرگنمایی یا دوربین ریز (آندوسکوپ) را درون بینی شما وارد می کند و آن را به حفره های سینوس شما هدایت می کند.او برای از بین بردن پولیپ ها و مواد دیگری که جریان مایعات از سینوس های شما را مسدود می کند، از ابزارهای ریز استفاده می کند. جراح شما همچنین ممکن است دهانه های سینوس منتهی به بینی شما را بزرگ کند. جراحی آندوسکوپی معمولاً به عنوان یک روش سرپایی انجام می شود (قابل انجام در کلینیک بدون بستری طولانی). بعد از عمل احتمالاً از اسپری بینی کورتیکواستروئید برای جلوگیری از عود پولیپ بینی استفاده خواهید کرد. پزشک شما همچنین ممکن است استفاده از شست و شو با سرم نمکی (شور) را برای بهبودی بعد از عمل توصیه کند.

درمان طب سنتی:

• ضماد مخلوط میوه سرو و انجیر داخل بینی.
• چکاندن چند قطره آب انار با عسل داخل بینی.
• چکاندن جوشانده (آنغوزه + زاج + تره) با سرکه داخل بینی.
• چکاندن جوشانده غلیظ میوه سرو (هر بار با کمی عسل) داخل بینی.
• دمنوش (پرسیاوش + آویشن + بابونه + گل ختمی) با عسل روزانه ۲ الی ۳ لیوان.
• نوشیدن روزانه حداقل 6 تا 8 لیوان آب تصفیه شده گرم برای گرم مزاج ها، نیم ساعت قبل و دو و نیم ساعت بعد از غذا.
• نداشتن یبوست: با رعایت آداب غذا خوردن، مصرف غذاهای ملین مثل: (اسفناج، بامیه، آلوبخارا و…) و مصرف بذرهای ملین مانند خاکشیر، قدومه و… می توان بر یبوست فائق آمد.
• دوری کردن از محرک های بینی از قبیل آلرژن ها، دود سیگار، دودهای شیمیایی و گرد و غبار.
• استفاده از رژیم غذای خام گیاهی (رژیم 15 روزه) به مدت 2 تا 3 هفته، در برطرف کردن بیماری های بینی، به ویژه پولیپ، موثر است.
• استفاده از دستگاه بخور: این کار باعث مرطوب شدن راه های تنفسی می شود، جریان مخاط را از سینوس ها بهبود می بخشد و از مسدود شدن و التهاب بینی جلوگیری می کند.
• استنشاق با شوینده آب نمک: (جریان مخاط را بهبود می بخشد و آلرژن ها و دیگر مواد محرک بینی را بیرون می راند؛ سر قاشق چایخوری نمک سنگ با یک لیوان آب جوشیده ولرم).
• بخور (پونه + سرکه + جو + میخک + تره)، ۳ قاشق از ترکیب مواد را داخل آب در حال جوش ریخته و زیر یک پارچه نازک، روی زمین، به مدت ۱۵ دقیقه از طریق بینی نفس عمیق بکشید.
• کاهش استرس و اضطراب و حفظ آرامش: افزایش اسیدوز خون ناشی از استرس عامل تورم نورون ها و افزایش ترشحات مغزی است که این ترشحات یکی از عمده دلایل ایجاد پولیت می باشند؛ پس تا آنجا که می توانید آرامش خود را حفظ کنید.
• کاهش مصرف لبنیات و قند و شکر: مصرف این نوع مواد به مقدار زیاد باعث کاهش آلکالوز و افزایش اسیدوز خون می گردد؛ این امر باعث افزایش مایعات مغزی شده؛ لذا بدن به صورت هوشمندانه این مایعات اضافه را از مغز دفع نموده و از طریق سینوس ها به سمت بینی جهت تخلیه هدایت می کند؛ مخاط بینی با هر بار برخورد با این مواد زائد دچار التهاب شده و کم کم به پولیپ تبدیل می گردد. به جای قند و شکر هم می توان از (توت خشک، کشمش، انجیر خشک، برگه هلو، برگه زردآلو، خرما، عسل و…) استفاده کرد.
• مصرف سبزی جات تازه همراه وعده های غذایی: مصرف سبزیجات به دلایل زیر در از بین بردن پولیپ بسیار مؤثر هستند: ۱. سرشار از املاح و مواد معدنی و انواع ویتامین ها هستند، که در حفظ آرامش بسیار مؤثر بوده و استرس را کاهش می دهند. ۲. به واسطه داشتن پتاسیم بالا از تجمع مایعات مغزی جلوگیری می کنند. ۳. اسیدوز خون را کاهش و آلکالوز را افزایش می دهند (تعادل غلظت یون هیدروژن در مایعات سلولی را حفظ می کنند). ۴. از بروز یبوست که ام الامراض است جلوگیری می کنند. ۵. مصرف سبزیجات به صورت مداوم از ایجاد هرگونه کیست، تومور (خوش خیم یا بدخیم) و… جلوگیری می کند که پولیت یکی از آنها است.
• نداشتن یبوست مزاج و تنظیم بودن سیستم گوارش

درمان پولیپ بینی ناشی از غلبه دم:

• در پولیپ های بینی که ناشی از احتقان خون زیاد است و این ها چون دموی هستند خونریزی زیاد می کند و حجامت عام یک مرحله و حجامت پایین کمر (ساکرال) یک مرحله و فصد یک مرحله و در آخر زالو کنار بینی می اندازیم و بخور سرکه می دهیم.

درمان پولیپ بینی ناشی از غلبه بلغم:

• قسط را با نمک مخلوط کنید و روی گوشت اضافه بمالید.
• گزنه: روزی سه بار یک الی دو قطره عصاره گزنه را با قطره چکان روی پلپ بینی بچکانید.
• هر شب، تا زمان بهبودی، دو قطره روغن بنفشه پایه کنجد (یا پایه زیتون) در هر بینی بریزید.
• دمنوش نعناع + عسل: نوشیدن روزانه یک استکان چای نعناع با عسل طبیعی می تواند نافع باشد.
• روغن سوسن 50 گرم + موم 50 گرم موم را در روغن سوسن حل کنید و داخل بینی بریزید کل پولیپ ها را ذوب خواهد کرد.
• موقع خواب دو قطره از قطره مرزنجوش را در هر سوراخ بینی بچکانید. البته ریختن آب مرزنجوش هم خیلی مفید است.
• در این صورت از بادکش گونه و یا پشت گوش استفاده می کنیم (در صورت، بادکش را نباید ممتد گذاشت چون کبود می شود) و از قطره نازیل هم استفاده می کنیم. (شب اول در بینی راست یک قطره نازیل، شب دوم در بینی چپ یک قطره نازیل، شب سوم در بینی راست 2 قطره نازیل، شب چهارم در بینی چپ 2 قطره نازیل، شب پنجم در بینی راست 3 قطره نازیل، شب ششم در بینی چپ 3 قطره نازیل، یک هفته این عمل را تعطیل؛ سپس هفته بعد تکرار کنید.
• نمک دریا + جوش شیرین: استنشاق محلول آب جوشیده ولرم و نمک دریا و یا استنشاق محلول آب جوشیده ولرم با کمی جوش شیرین. انجام این موارد به تخلیه ترشحاتی که موجب انسداد بینی شده است، کمک می کند و باعث می شوند تا بافت های مخاطی داخل بینی، خود را جمع کرده و در اکثر افراد کارساز خواهد بود.
• نمک + عسل + عرق نعناع: کسانی که سینوزیت حاد دارند و یا حتی پولیپ در سینوس ها دارند یک قاشق مرباخوری عسل طبیعی + نمک را در نصف اسکان عرق نعناع حل کنند و روزی 3 بار و هر بار 5 قطره در بینی بچکانند (هر قطره به فاصله یک دقیقه) پس از 2 هفته، سینوزیت و پولیپ ها به لطف خدا برطرف می گردد.

داروها:

1. از مصرف اسپری های بینی بدون نسخه خودداری کنید.
2. داروهای کورتونی یا کرومولین به شکل اسپری یا خوراکی به مدت کوتاه برای کوچک تر کردن پولیپ ها ممکن است تجویز شود.
3. برای درد خفیف از استامینوفن استفاده کنید، از مصرف آسپیرین خودداری کنید، زیرا ممکن است احتمال خونریزی بینی را افزایش داده و نیز با بروز واکنش های آلرژیک در افراد دارای پولیپ بینی همراه باشد.

فعالیت:

• فعالیت های طبیعی خود را پس از جراحی به تدریج از سر گیرید.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین لبنیات بدون مصلح پرهیز کنید.
• خوردنی های مفید: خوراک باقلا، خوراک گل کلم، خوراک نخود با سیب زمینی، خوراک نخود با کدو بادمجان، نخود فرنگی پلو ۱، خورش قیمه بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با قارچ، خورش لوبیا سبز، سوپ شلغم، فلافل ساده، فلافل تنوری، فلافل با جعفری، سوسیس فانتزی، کشک سویا، سس مایونز گیاهی، سس نخود جوانه زده، سس زیتون، سس جعفری.
• خوردنی های مضر: عدس پلو ساده.

نکته:

• پولیپ ها ورم های گوشتی نرمی هستند که درون بینی به رنگ خاکستری، صورتی یا مایل به زرد رشد می کنند و بسیار متداول و البته غیر سرطانی و خوش خیم هستند؛ ظاهر آنها شبیه دانه های انگور است؛ اندازه پولیپ ها متغیر است؛ ضمناً گاهی تنها یک پولیپ و گاهی چند پولیپ، در بینی به وجود می آیند؛ حتی پولیپ در داخل هر دو بینی نیز ظاهر می شود؛ پولیپ ها قابل لمس و متحرک هستند یعنی با لمس می توان آنها را جابه جا کرد و ضمناً لمس آنها دردناک نیست؛ در مواردی که پولیپ خیلی بزرگ شود، از سوراخ بینی نیز قابل رویت است و گاهی می تواند از پشت بینی وارد حلق شود و اگر بیمار دهانش را باز کند، از داخل حلق قابل رؤیت خواهد بود؛ پولیپ ها می توانند به تدریج بزرگتر شوند و بینی را مسدود سازند؛ بین هر ۱۰۰ نفر ۵ نفر مبتلا به پولیپ هستند که در مردان شیوع بیشتری دارد.
• اگر از لبنیات به مقدار کم استفاده کنیم، کلسیم بدن را چگونه تأمین نماییم؟ جواب: مواد غذایی گیاهی که سرشار از کلسیم هستند استفاده کنید که عوارض لبنیات را هم ندارند و عبارت اند از: (کنجد، انواع کلم ها، شلغم، بادام، پونه، ارده قهوه ای، روغن کنجد یا ارده، برگ انگور، برگ تربچه و…).
• بسیاری از بیماران که به عنوان سینوزیت مزمن تحت درمان قرار می گیرند ولی نتیجه مناسبی از آنتی بیوتیک ها نمی گیرند، مبتلا به پولیپ هستند.
• اگر کانال های کوچکی که موکوس را تخلیه می کنند به وسیله پولیپ ها بسته شوند و سینوس ها ملتهب گردند، پولیپ های بینی ممکن است باعث سینوزیت های مکرر شوند.