پوست پرتقالی: عبارت است از غدد چربی زیر پوستی، هر بار مقداری چربی را از طریق منافذ پوستی روی سطح پوست ترشح می کنند تا پوست را نرم کرده و مانع تبخیر آب روی پوست گردند؛ در ضمن، یک لایه محافظ نیز روی پوست ایجاد می کنند. در حالت طبیعی وجود این منافذ برای پوست مقید هستند؛ اما زمانی که خیلی بیش از حد باز شوند، حالت نازیبایی به پوست می دهند؛ به طوری که برجستگی ها و فرورفتگی های ایجاد شده، صورت را شبیه پوست پرتقال می کند؛ این مشکل بیشتر در افرادی که دارای پوست چرب هستند ایجاد می شود؛ که می تواند سبب جذب انواع «آلودگی ها» و «میکروب ها» به پوست گردد.

علائم:

1. باز شدن بیش از حد منافذ پوست

علت:

• این منافذ به این دلیل ایجاد شده است که آلودگی های پوست را به بیرون انتقال دهد.
• نور مستقیم آفتاب: آسیب های ناشی از اشعه خورشید به خصوص UVB باعث بازتر و گشادتر شدن منافذ پوستی می شود.
• ژنتیک یا مزاج سرشتی: بعضی افراد به طور سرشتی منافذ بازتری دارند؛ این نوع افراد معمولاً پوست چربی دارند و هنگام بلوغ به علت تغییرات هورمونی، ترشحات چربی پوست، بیشتر می شود که این حالت در آنها با شدت بیشتری بروز پیدا می کند.
• استفاده زیاد از کرم های چرب کننده و سایر مواد آرایشی: این مواد، منافذ پوست را بسته و اجازه خروج چربی های زیر پوستی را نمی دهند؛ لذا منافد پوست گشاد و باز می شوند تا بتوانند چربی زیر پوست را به سطح پوست برسانند؛ در خیلی موارد جوش های زیر پوستی به صورت آکنه های سر سفید یا سر سیاه هم ایجاد می شوند.
• پوست پرتقالی زمانی به وجود می آید که رشته های کلاژنی که چربی را به پوست می چسبانند. کشیده شده و پاره شوند؛ این امر باعث می شود که سلول های چربی گسترش یابند. مشکل بزرگ بودن منافذ پوست به علت ترشح بیش از حد چربی توسط غدد چربی ایجاد می شود که غلبه صفرا یکی از دلایل آن به شمار می رود؛ در این عارضه، گرد و غبار موجود در هوا با چربی روی پوست ترکیب شده و مجرای خروجی سبوم یا چربی را مسدود می کند و چربی تولید شده که زیادتر از حد معمول است برای خارج شدن به تدریج روزنه خروجی خود را گشاد کرده و منافذ بازتری را روی پوست پدید می آورد.
• افزایش سن: افزایش سن یکی از عوامل اصلی ایجاد شدن پدیده پوست پرتقالی محسوب می‌شود و شدّت علائم این عارضه‌ی پوستی معمولاً با افزایش سن بیشتر می‌شود. پوست صورت و دیگر قسمت‌های بدن انسان با افزایش سن توانایی تولید پروتئین‌های لازم برای حفظ قوام و زیبایی خود را از دست می‌دهد و به دلیل عدم تولید پروتئین‌های خانواده‌ی کلاژن و الاستین پوست صورت دچار افتادگی می‌شود و این پدیده ارتباط مستقیمی را با بزرگ شدن منافذ پوستی دارد و ظاهر پوست شما را زبر‌ و خشن نشان می‌دهد. همچنین، با افزایش سن تعداد و کیفیّت سلول‌های پشتیبان پوستی که وظیفه‌ی تولید مجدّد سلول‌های پوستی و سایر پروتئین‌های دخیل در زیبایی را دارند کاهش می‌یابد و این عامل موجب بروز پدیده‌ی پرتقالی شدن پوست می‌شود و مراقبت درست و اصولی از پوست و استفاده از روش‌های سنّتی و یا پزشکی برایدرمان پوست پرتقالی امری مهم تلقّی می‌گردد.
• سلولیت: سلولیت از دیگر عوامل ایجاد کننده و تشدید کننده‌ی پوست پرتقالی می‌باشد و شیوع این پدیده با افزایش سن ارتباط مستقیمی را دارد. همچون مورد قبلی، با ورود به دوران میانسالی قدرت بازسازی پوست به میزان قابل توجّهی کاهش می‌یابد و ساختار پوست دچار تغییراتی می‌شود. در سلولیت تعدادی از سلول‌های چربی در حد فاصل میان عضلات پوستی و فیلامنت‌های پشتیبان پوستی تجمّع می‌یابند و این مسئله موجب تغییر ظاهر پوست می‌شود.
• لنفودما یا ورم لنفاوی: پا‌ها می‌باشد. با مسدود شدن عروق لنفاوی و یا وارد شدن آسیب به غدد لنفاوی زمینه‌ی لازم برای نشت مایع لنفاوی به بافت‌های اطراف و تورم دست‌ها و پاها فراهم می‌شود و تحقیقات صورت گرفته در این زمینه مشخّص کرده‌اند که این عارضه جزو عوامل ایجاد کننده‌ی پوست پرتقالی می‌باشد و می‌تواند زیبایی پوست را تحت تاثیر قرار دهد. با این حال، لنفودما یا ورم لنفاوی بیشتر در مبتلایان به سرطان شایع است و جای نگرانی در رابطه با آن وجود ندارد ولی بهتر است به این نکته توجّه داشته باشید که برطرف کردن این مشکل به منظوردرمان پوست پرتقالی با مشکلات بسیاری همراه است.
• عفونت های پوستی: عفونت‌های پوستییکی دیگر از عوامل ایجاد کننده‌ی پوست پرتقالی محسوب می‌شوند و می‌توانند زیبایی پوست شما را به میزان قابل توجّهی کاهش دهند. عفونت‌های پوستی پایدار زمانی ایجاد می‌شوند که باکتری‌های ایجاد کننده‌ی التهاب و عفونت پوستی بتوانند به لایه‌های زیرین پوست دسترسی یابند و با ایجاد پاسخ‌های ایمنی موجب بروز التهاب پوستی و بیماری‌های مرتبط با آن شوند و به همین دلیل است که باید قبل از درمان پوست پرتقالی از روش‌های موثّری برای کنترل عفونت‌های پوستی استفاده کرد.

تشخیص:

1. آزمایش خون
2. انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار

درمان طب نوین:

• درمان با لیزر: برخی از لیزرها به کاهش اندازه منافذ کمک می کنند. لیزر درمانی باعث جوانسازی پوست و در نتیجه بافت صاف و یکدست می شود. درمان پوست پرتقالی با لیزر از قطعی‌ترین روش ها برای بستن منافذ باز صورت است.
• لایه برداری: متخصص پوست ممکن است بر اساس نوع پوست و میزان عمق و بزرگی منافذ، استفاده از لایه‌بردار شیمیایی را برای شما توصیه کند که این ماده در بستن منافذ باز پوست با توجه به نوع پوست شما موثر باشد. اگر منافذ بزرگ ناشی از پوست چرب است، لایه بردار هایی با اسید هیالورونیک توصیه می شود. این مواد شیمیایی به عنوان لایه بردار عمل می کنند. آنها فرایند لایه برداری را سرعت بخشیده و قابلیت ارتجاعی را بهبود می بخشند.
• درمان با میکرونیدلینگ: درمیکرونیدلینگ از سوزن های ریز برای تحریک تولید کلاژن در پوست استفاده می شود. بافت پوست را بهبود می بخشد و پوست را محکم می کند. میکرونیدلینگ برای محکم کردن منافذ بزرگ قابل استفاده می باشد. این فرآیند علاوه بر موثر بودن در درمان پوست پرتقالی، برای از بین بردن چاله های جای جوش نیز بسیار موثر است. میکرونیدلینگ مانند هر روش دیگری که به صورت سرپایی انجام می شود، دارای مجموعه ای از عوارض جانبی می باشد. این موارد شامل تورم موقت، قرمزی و خونریزی است.

درمان طب سنتی:

• بخور آب گرم صورت.
• بخور آب گرم صورت.
• رعایت کلیه موارد، هنگام غلبه صفرا.
• استفاده از ژل آلوئه ورا هنگام خواب (به مدت 40 شب)
• مصرف مایعات کافی تا اندازه ای که رنگ ادرار همیشه زرد روشن باشد.
• هفته ای دوبار و هر بار به مدت ۱۵ دقیقه این ماسک را روی پوست خود ضماد کنید.
• پوست لیموترش را با کمی شکر روی صورت بمالید بعد از ده دقیقه با آب سرد بشویید.
• ضماد ترکیب مساوی (سرکه + گلاب) به مدت ۱۵ دقیقه به صورت روزانه یا یک روز در دهید. میان.
• گلاب و پودر برگ مورد را خمیر کنید و روی موضع بمالید بعد از گذشت نیم ساعت بشویید و به موضع روغن شترمرغ بمالید.
• کرم ضد آفتاب: اگر از لیموترش برای پوست خود استفاده می کنید حتماً در خارج از منزل از روغن نارگیل به عنوان کرم ضد آفتاب استفاده کنید.
• دو قاشق عسل را با یک قاشق آب لیمو مخلوط کنید و سر قاشق زردچوبه به آن اضافه را برای ده دقیقه روی صورت بمالید سپس با آب سرد بشویید.
• خشک کننده ها: از آنجا که (سرکه، لیموترش، آب غوره، آب نارنج، گلاب و …) خشک کننده هستند بهتر است فقط در نواحی مشکل دار، استعمال شوند.
• با استفاده از ترکیب مساوی (آب نارنج + گلاب) می توان ماسک ترمیم منافذ پوسی تهیه کرد که یکی از قدیمی ترین روش های بستن منافذ پوست است.
• از گوجه فرنگی نیز می توان به روش های مختلف برای از بین بردن چربی اضافی پوست. و بین بردن منفذهای پوستی و برطرف کردن ظاهر آنها استفاده کرد.
• ترکیب عسل و لیموترش تازه هم ماسکی فوق العاده برای بستن منافذ پوست محسوب می شود؛ آن را به آرامی روی پوست تان بمالید و سپس با آب ولرم شستشو دهید.
• ورزش نیز می تواند از ایجاد پوست پرتقالی جلوگیری کند؛ تمرینات ورزشی که با وقفه های کوتاه، انجام می شود نیز چربی را سوزانده و باعث می شود که پوست پرتقالی کمتر شود.
• تغذیه: از اسراف در بعضی مواد غذایی که باعث افزایش ترشح غدد چربی زیر پوستی می شوند جداً خودداری فرمایید مانند: (تخم مرغ، غذاهای شرادار، غذاهای پرادویه، غذاهای گرمی بخش و …
• یک قاشق غذاخوری آب لیمو و ۲عدد سفیده تخم مرغ محلی را با هم مخلوط کرده و پس از شستشو با لیف و صابون و خشک کردن به مدت ۱۰ دقیقه روی پوست ضماد کنید و بعد با آب ولرم شستشو دهید.
• برای صاف کردن منافذ پوست یا برطرف کردن سوراخ های سطح پوست صورت باید شب ها مقداری آرد نخود و گل ارمنی را با ماست بدون نمک مخلوط کنید و بمالید و دستمال نازکی روی آن ببندید و بخوابید.
• لوازم آرایشی: اگر لوازم آرایشی از نوع چرب باشند قطعاً می توانند باز بودن منافذ پوست را تشدید کننده بنابراین اگر دچار این مشکل هستید توصیه می شود به جای آن، کرم، پنکیک و ضد آفتاب فاقد چربی مصرف کنید.
• قبل از خواب صورت را با لیف و صابون شستشو داده و خشک نمایید سپس با پنبه مقداری گلاب را به مدت ۵ دقیقه روی پوست صورت مالش دهید (گلاب تمیز کننده خوبی بوده و باعث ترمیم و بسته شدن منافذ باز پوستی می گردد).
• ۵ واحد سرکه انگور + ۱ واحد روغن گلیسیرین + 4 واحد عرق بادرنجبویه + ۵ واحد گلاب را با هم مخلوط کنید، ابتدا پوست را به مدت ۱۰ دقیقه بخور (بابونه) داده و سپس با استفاده از پنبه، مقداری از این مواد را روی پوست ماساژ داده و پس از گذشت ۱۰ دقیقه با آب سرد شستشو دهید؛ این کار را روزانه یک مرتبه انجام دهید.
• کاهش وزن: درست است که چربی بیشتر باعث افزایش احتمال ابتلا به پوست پرتقالی می شود؛ اما حتی اگر وزن خود را نیز کاهش دهید. بافت شما همچنان کشیده شده و پاره می شود مگر با رعایت تغذیه سالم و حذف سایر ممنوعیات در این زمینه.
• ۲ قاشق غذاخوری از جو دوسر را با ماست مخلوط کرده و چند ساعت در یخچال قرار داده سپس آن را برای ۳۰ دقیقه روی پوست ضماد کنید؛ سپس با آب ولرم شستشو دهید، هم چنین جو دوسر را می توان با آبلیمو، نخود آسیاب شده و گلاب نیز مخلوط کرد؛ این مخلوط را روی پوست بمالید و زمانی که خشک شد با آب ولرم شستشو دهید.
• حذف ممنوعيات: بعضی از غذاها به دلیل عملیات فرآوری که روی آنها انجام می شود عامل تغییرات هورمونی در بدن بوده، لذا از آنها جداً اجتناب کنید مانند: (گوشت حیوانات پرورشی، سوسیس، کالباس، سایر غذاهای ساندویچی، سس های بازاری و …).
• اسپری گلاب برای رفع جوش‌ پوست: گلاب منافذ پوستی را می‌‌بندد، از شل بودن و افتادگی پوست جلوگیری می‌‌کند و هم اینکه نمی‌‌گذارد پوست دوباره دچار جوش گردد. اسپری گلاب از آن جهت که گلاب قابض است برای درمان منافذ باز پوستی بسیار کارا می‌‌باشد.
• جو و گندم جوانه زده را آسیاب کرده با کمی شیر خمیر نموده و بعد از شستشوی صورت، با لیف و صابون، آن را به مدت ۱۵ دقیقه روی صورت ضماد کنید (این ماسک نه تنها تأثیر مثبت در رفع منافذ باز پوست داشته بلکه در روشن و شفاف کردن پوست صورت نیز مؤثر است).
• لیموترش دارای اسیدسیتریک می باشد که باعث روشن شدن رنگ پوست و از بین رفتن جوش ها می گردد؛ شما می توانید آب لیموترش و آب گوجه فرنگی را مخلوط کنید و با یک تکه پنبه آن را روی صورت بمالید و بعد از ده دقیقه با آب سرد بشویید؛ این ترکیب، هم جوش ها را از بین می برد و هم بعد از مدتی رنگ پوست را روشن نموده و موهای صورت را نیز بی رنگ می کند.
• بخور: معمولاً یکی از روش های کاربردی برای ترمیم پوست استفاده از بخور است که همیشه در دسترس بوده و کارایی لازم را دارد، لذا قبل از استفاده از ماسک و ضمادها بهتر است برای ۱۰ الی ۱۵ دقیقه پوست را در معرض بخور قرار دهید تا منافذ بسته پوست باز شوند (برای شادابی و طراوت بخشیدن بیشتر به پوست می توان مقداری بابونه، ریحان یا رزماری را به آب اضافه کرد).
• ضماد ترکیب (جو دوسر آسیاب شده + شیر) به صورت خمیر روی پوست، اثر خوبی برای بسته شدن منافذ باز پوستی دارد؛ این ماسک، همچنین برای لایه برداری ملایم پوست، از بین بردن جوش های سرسیاه و برای کنترل چربی اضافی پوست به کار برده می شود (بعد از شستشو با لیف و صابون و ۱۰ دقیقه بخور بابونه این ضماد را به مدت ۲۰ الی ۱۵ دقیقه روی صورت ضماد کنید و این کار را دو بار در هفته انجام دهید).
• تخم خربزه و پوست لیموترش را نرم بسایید، بعد با سدر نرم، آرد جو، آرد باقالا و آرد نخود، همه را به نسبت مساوی مخلوط کنید و شب ها مقداری از آن را با شیر گرم خمیر کرده و بر پوست صورت بمالید و بخوابید و صبح آنها را به وسیله پنبه و گلاب از چهره پاک کنید و یا این کار را روزها انجام دهید و پس از مدتی که روی پوست ماند، با گلاب و به وسیله پنبه یا دستمال کاغذی آنها را از صورت پاک کنید (هرگاه داروها روی صورت خشک شد مرتب آنها را با کمی شیر مرطوب و حفظ کنید).
• منافذ پوست، مجاری طبیعی هستند که چربی های ترشح شده از غدد چربی، از آنها عبور می کنند و از کنار فولیکول های مو به سطح پوست می رسند؛ طبیعی است که این مجاری در افرادی که پوست چرب دارند بازتر است؛ در واقع چربی، برای این که بهتر تخلیه شود منافذ را بازتر می کند؛ اگر چه این حالت کاملاً طبیعی است ولی بعضی افراد دوست ندارند مجاری پوست شان باز باشد؛ در این صورت توصیه می شود پوستشان را خشک نگه دارند؛ دفعات شست و شو را بیشتر کنند، از داروهای خشک کننده پوست استفاده کنند و از مصرف کرم های چرب خودداری ورزند؛ به این ترتیب می توان تا حدودی منافذ را جمع تر کرد؛ در هر حال با گذشت زمان و افزایش سن پوست همه افراد رو به خشکی می رود و منافذ کوچک تر می شوند.
• شستشوی پوست: به زبان ساده منافذ پوست، دودکش پوست هستند، به طوری که چربی هایی که زیر پوست توسط غدد چربی، ترشح می شوند از طریق این منافذ ریز به سطح پوست می رسند و علاوه بر تبادل حرارتی، باعث مرطوب شدن سطح پوست هم می شوند؛ در ضمن این چربی تمام پوسته های صورت و آلودگی های محیطی مثل: (دود، گرد و خاک و غبار و ..) را در خود حل می کند؛ لذا شستشوی مرتب پوست، یکی از راه کارهای ابتدایی در جهت پیش گیری و از بین بردن منافذ پوست به شمار می رود؛ شستشوی مناسب پوست باید با انتخاب شوینده های ملایم و متناسب با نوع پوست باشد، برای پوست های چرب و مختلط، استفاده از شوینده ای که بتواند اضافه سطح پوست را پاک کند، توصیه می شود؛ شستشوی ۲ بار در روز، یک بار صبح و یک بار بعد از ظهر یا شب برای پوست های چرب مناسب است؛ افرادی که پوست های خشک دارند، باید از شستشوی بیش از حد پرهیز کنند و شوینده ای که استفاده   می کنند، بسیار ملایم باشد.
• اگر می‌خواهید منافذ باز صورت‌تان را پاکسازی کنید و در عین حال به روشی طبیعی و گیاهی برای بستن منافذ پوستی‌تان اقدام کنید می‌توانید از لوسیون گیاهی رازیانه استفاده کنید. این لوسیون را می‌توانید هر شب پیش از خواب تست کنید. برای تهیه این لوسیون کافی است یک مشت گیاه خشک شده رازیانه را در ۴ لیوان آب بریزید و آن را روی حرارت بگذارید تا ۲ لیوان آن بجوشد. سپس جوشانده باقیمانده را صاف کنید و آن را کنار بگذارید تا سرد شود. اگر از این لوسیون هر شب استفاده کنید خواهید دید که بعد از ۱۰ روز استفاده خاصیت انقباضی لوسیون رازیانه به بسته شدن و تنگ شدن منافذ پوستی شما کمک کرده و ظاهری آراسته به شما هدیه می‌کند.
• اگر می‌خواهید منافذ باز صورت‌تان را پاکسازی کنید و در عین حال به روشی طبیعی و گیاهی برای بستن منافذ پوستی‌تان اقدام کنید می‌توانید از لوسیون گیاهی رازیانه استفاده کنید. این لوسیون را می‌توانید هر شب پیش از خواب تست کنید. برای تهیه این لوسیون کافی است یک مشت گیاه خشک شده رازیانه را در ۴ لیوان آب بریزید و آن را روی حرارت بگذارید تا ۲ لیوان آن بجوشد. سپس جوشانده باقیمانده را صاف کنید و آن را کنار بگذارید تا سرد شود. اگر از این لوسیون هر شب استفاده کنید خواهید دید که بعد از ۱۰ روز استفاده خاصیت انقباضی لوسیون رازیانه به بسته شدن و تنگ شدن منافذ پوستی شما کمک کرده و ظاهری آراسته به شما هدیه می‌کند.

فعالیت:

• هیچ محدودیتی وجود ندارد، سعی کنید روزی نیم ساعت فعالیت بدنی مناسب داشته باشید.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین غذاهای گرم بدون مصلح پرهیز کنید.

نکته:

• هرگز برای بستن منافذ باز پوست از آب لیمو به تنهایی استفاده نکنید چون باعث حساس شدن پوست به نور خورشید و مشکلات دیگر برای پوست می شود.