پسوریازیس: یک اختلال پوستی همراه پوسته ریزی که مشخصه آن دوره های مکرر فروکش و عود بیماری است. این عارضه پوست سر، آرنج ها، زانوها، قفسه سینه، پشت، بازوها، ساق ها، انگشتان دست و پا و چین بین باسن را درگیر می کند. پسوریازیس در اواخر کودکی یا اوایل بزرگ سالی شروع شده و در سراسر عمر تداوم می یابد. بیماری داء الصدف (پسوریازیس) یک بیماری پوستی است و وقتی که بدن را می خارانی بعضی وقت ها ترشحات خشکی دارد و پوست می اندازد؛ اگر از این بیشتر شود تبدیل به ایکتیوزیس می شود در این صورت بدن مثل گونی سفت می شود، این اوج تظاهر سودا در پوست است. بیشتر اندام میانی را درگیر می کند و در صورت کم است. معمولاً گرمی ها اندام فوقانی را و سردی ها اندام تحتانی را درگیر می کنند.
انواع پسوریازیس:
- پسوریازیس ولگاریس یا پسوریازیس پلاکی: این نوع بیماری، شایعترین نوع پسوریازیس به شمار میرود. در این بیماری لکههای قرمز و خشک روی پوست دیده میشود که با بزرگتر شدن به مرور تبدیل به یک ضایعه فلسی نقرهای میگردند. گاهی بعد از بهبود خشکی، لکههای خون در زیر لایههای سلولی دیده میشود. ضایعات پوستی ممکن است دردآور یا با خارش همراه باشند. تعداد آنها نیز در سرتاسر بدن متغیر است و در هر قسمتی از بدن ظاهر میشوند، حتی درون دستگاه تناسلی و بافت نرم درون دهان.
- پسوریازیس ناخن: این دسته از بیماری در بخش کوچکی از ناخن دست یا ناخن پا ظاهر میگردد. در این شرایط، رشد ناخن غیر عادی شده و ناخن تغییر رنگ میدهد و در مواقع حاد ناخن ضخیم شده و فرم آن از بین میرود.
- پسوریازیس خالدار یا پسوریازیس قطرهای: این بیماری در کودکان و نوجوانان ظاهر میشود و دلیل اصلی آن عفونت باکتریایی مانند «عفونت استرپتوکوکی گلو» است. در اثر این عفونت تکههای خشک پوست در سراسر بدن تشکیل میشود و اغلب بعد از مدتی از بین میرود. لکههای کوچک و شبیه به قطره آب بر روی بدن، دست، پا و کف سر به وجود میآید. ضایعات توسط پوسته نازکی پوشانده میشوند و به ضخیمی پلاکها نیستند.
- پسوریازیس معکوس (صدف پوستی): این بیماری در بخشهایی از پوست بدن به وجود میآید که پر چین و چروک باشد. پلاکهای قرمز، صاف و خارشآور در ناحیههایی مانند زیر بغل، کشاله ران، باسن، زیر سینه و نواحی اطراف دستگاه تناسلی ظاهر میشوند. پوست ملتهب این قسمت با تعریق و اصطحکاک وضعیت وخیمتری پیدا میکند. عفونت قارچی از عوامل به وجود آورنده این نوع پسوریازیس است.
- پسوریازیس پوست سر: اگر پسوریازیس در پوست سر به وجود آید، ممکن است منجر به ضایعات روی صورت، گوش و خط رویش مو هم بشود. به همین دلیل در این حالت عواقبی مانند گسترش پسوریازیس و ریزش مو دور از ذهن نیست.
- پسوریازیس پوستهای: نوع نادری از این بیماری است که در سطح وسیع یا حتی کوچک با التهاب بسیار شدید روی دست، پا و انگشتان ظاهر میشود. سرعت توسعه این بیماری زیاد است در این وضعیت علاوه بر ضایعات پوستی تارها یا پودرهای حاوی مایع نیز درون پوست دیده میشود. تب، لرز، خارش شدید و اسهال در این نوع از بیماری شایع است.
- پسوریازیس اریترودرمیک: این نوع از بیماری احتمال شیوع کمتری دارد و میتواند تمام سطح بدن را با پوستههای قرمز بپوشاند که همراه با خارش و سوزش شدید است.
- پسوریازیس مفصلی یا آرتریت پسوریاتیک: این بیماری علاوه بر التهاب و پوسته پوسته شدن پوست، باعث تورم و درد مفاصل میشود. گاهی فقط درد مفاصل علائم بروز داده شده است و گاهی نیز با تغییر در ظاهر ناخنها همراه است. نشانههای پسوریازیس مفصلی از حالت متوسط تا شدید متغیر است و میتواند هر کدام از مفاصل بدن را درگیر کند. همچنین ممکن است موجب سفتی و آسیب جدی مفاصل شود و در شرایط مزمن به تغییر شکل دائمی مفاصل منجر گردد.
علائم:
- مفاصل دردناک و متورم
- احساس درد در اطراف پینه ها
- احساس سوزش و خارش در اطراف پینه ها
- تاول های پر از چرک روی لکه های قرمز پوست
- فلس ها یا پلاک های نقره ای روی پینه های قرمز
- پینه های ملتهب، برجسته و قرمز رنگ روی پوست
- ضخیم شدن ناخن ها، سوراخ شدن یا برآمده شده آن ها
- پوست قرمزی که ممکن است ترک بخورد و خونریزی کند.
علت:
- التهاب روده (نشت مواد از روده)
- در بیماری داءالصدف، پوست انسان شبیه صدف و پولک ماهی می شود. این بیماری معلول کبد و بخار کبد است، به همین دلیل وقتی حجامت با انجام می دهند یا فصد می کنند، در مرحله اول، فقط کف و گاهی گاز خارج می شود و این، همان بخار کبد است.
- علت پسوریازیس به طور کامل مشخص نشده است؛ اما به نظر میرسد که با سیستم ایمنی بدن، سلولهای T و دیگر گلبولهای سفید خون به نام نوتروفیلها در ارتباط است. سلولهای T به طور معمول از بدن در برابر عوامل خارجی مانند ویروسها یا باکتریها دفاع میکنند. اما گاهی همین سلولهای T به اشتباه به سلولهای سالم پوست حمله میکنند و آنها را آلوده میکنند. سلولهای بیش از حد فعال T، باعث افزایش تولید سلولهای پوست، سلولهای T بیشتر و سایر سلولهای سفید خون، به خصوص نوتروفیلها میشوند. این عوامل باعث قرمزی پوست و ضایعات پوستی میشوند. رگهای خونی موجود در مناطق آسیبدیده پسوریازیس باعث ایجاد قرمزی در این ضایعات پوستی میشوند. این فرآیند تبدیل به یک چرخه مداوم میشود که در آن سلولهای پوستی جدید به سرعت در حال حرکت به سمت لایه خارجی پوست هستند. این اتفاق ممکن است طی روزها یا هفتهها به طول انجامد. اغلب مبتلایان در سنین ۱۵ تا ۳۵ سالگی به این بیماری دچار میشوند. بیماری پوستی پسوریازیس مسری نیست و از طریق تماس فیزیکی به افراد دیگر منتقل نمیشود. با وجود این، پسوریازیس میتواند یک بیماری ژنتیکی و ارثی باشد. همچنین این بیماری به بخشهای دیگر بدن شما منتشر نمیشود.
- سابقه خانوادگی: داشتن والدی که مبتلا به پسوریازیس است، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد و داشتن دو والد مبتلا به پسوریازیس، این خطر را حتی بیشتر می کند. پسوریازیس معمولاً در میان خانواده ها ایجاد می شود، اما ممکن است نسل های بعدی به آن ابتلا پیدا نکنند. به عنوان مثال، یک پدربزرگ و نوه او ممکن است تحت تأثیر پسوریازیس قرار بگیرند، اما لزوماً مادر کودک هم به این بیماری مبتلا نشود.
- فشار روانی و استرس: از آنجا که استرس می تواند بر سیستم ایمنی بدن شما تأثیر بگذارد، سطح بالای استرس ممکن است خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش دهد.
- هورمونها: هرچند هنوز مشخص نیست که هورمونها چه تأثیری بر روی بیماری پسوریازیس دارند؛ اما معمولاً این بیماری از سنین بلوغ خود را نمایش میدهد. به علاوه بارداری هم ممکن است شدت آن را افزایش دهد؛ به همین دلیل پزشکان معتقد هستند که هورمونها بر روی صدفک تأثیرگذار هستند.
- جراحت های عفونی: همه قسمتهای بدن که دچار آسیبهای فیزیکی یا شیمیایی شدهاند؛ در معرض این بیماری هستند. عفونی شدن جراحتها میتواند بیماری پسوریازیس را شدت دهد؛ اما باید روی دیگر سکه را هم دید. زیرا درمان عفونت ممکن است این بیماری را بهبود ببخشد.
- داروها: برخی از داروها هستند که میتوانند باعث افزایش شدت پسوریازیس شده و یا سرعت پیشرفت آن را افزایش دهند. از مهمترین این داروها میتوان به موارد زیر اشاره کرد: داروهای ضد مالاریا، لیتیم، داروهای فشار خون که برای مسدود کردن رسپتور بتا استفاده میشوند. علاوه بر این قطع مصرف برخی از داروها هم میتواند شدت بیماری را افزایش دهد که از مهمترین آنها میتوان به کورتیکواستروئیدهای خوراکی و موضعی قوی اشاره کرد.
- چاقی: داشتن اضافه وزن یا چاقی شدید یکی از عوامل زمینهای ایجادکننده بیماری پسوریازیس است؛ علاوه بر این، ترکیب چاقی با این بیماری پوستی میتواند ریسک سکتههای قلبی و مغزی را هم افزایش دهد.
- مصرف دخانیات و الکل: نتایج تحقیقات علمی نشان داده است که رابطه مستقیمی بین پسوریازیس و مصرف نوشیدنیهای الکلی یا استعمال دخانیات وجود دارد.
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن نه تنها خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش می دهد بلکه ممکن است شدت بیماری را نیز بالا ببرد. سیگار کشیدن نیز ممکن است در بروز اولیه بیماری نقش داشته باشد.
- بسیاری از افرادی که مستعد ابتلا به پسوریازیس هستند، ممکن است سال ها هیچ علائمی نداشته باشند تا زمانی که بیماری توسط برخی از عوامل محیطی تحریک شود. عوامل محرک پسوریازیس عبارتند از: عفونت ها، مانند استرپتوکوک گلو یا عفونت ای پوستی آب و هوا، به ویژه سرماخوردگی، شرایط خشک آسیب به پوست، مانند بریدگی یا خراشیدن، گزش حشرات یا آفتاب سوختگی.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- استرس
- آرتیت روماتوئید
- آب و هوای سرد
- آسیب موضعی پوست
- سابقه خانوادگی پسوریازیس
- عفونت های (ویروسی یا باکتریایی) نواحی دیگر بدن
- عوامل ژنتیک، افراد دچار پسوریازیس دارای پادکن های HLA خاصی بوده و میزان بروز این بیماری در سفید پوستان بیشتر است.
پیشگیری:
- هر لقمه غذا را 32 بار بجوید.
- از اضطراب و استرس دوری کنید.
- در سال 3 الی 5 بار حجامت انجام دهید.
- فعالیت بدنی مناسب روزی 30 دقیقه داشته باشید.
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین غذاهای سودازا و صفرازا بدون مصلح پرهیز کنید.
عواقب مورد انتظار:
- دیابت
- التهاب روده
- بیماری های قلبی
- این بیماری قابل علاج نیست و علائم آن با درمان قابل کنترل است، بیماری ممکن است بین حملات مدت های طولانی غیر قابل باقی بماند، در خانم ها شدت بیماری در طی بارداری کاهش می یابد.
عوارض احتمالی:
- آرتریت مرتبط با پسوریازیس
- پسوریازیس پوستولی (تاول چرکی)
- عفونت باکتریای ثانویه در محل درگیر پوستی
تشخیص:
- تشخیص بیماری بر اساس نمای ظاهری ضایعات پوستی، و در صورت نیاز به نتایج نمونه بردای پوست مطرح می گردد.
درمان طب نوین:
- درمان پسوریازیس میتواند التهاب پوستی را کاهش و سلولهای مرده را از روی آن بردارد. درمانهای موجود را میتوان به سه دسته اصلی طبقه بندی کرد: درمان موضعی، فوتوتراپی و درمان سیستمیک.
- نور خورشید: قرار گرفتن در معرض نور ماواء بنفش خورشید یا نور ماواء بنفش مصنوعی باعث کاهش سرعت رشد سلولهای پوست و کاهش پوسته شدن و التهاب میشود. مواجهه روزانه و کوتاه با نور خورشید ممکن است باعث بهبود پسوریازیس شود، اما مواجهه زیاد یا شدید با نور خورشید ممکن است علائم را بدتر کند و باعث آسیب به پوست شود. قبل از انجام این کار، با پزشک خود مشورت کنید.
- فوتوتراپی با UVB: مقادیر کنترلشده از نور UVB از یک منبع نور مصنوعی می تواند علائم پسوریازیس خفیف تا متوسط را کاهش دهد. فوتوتراپی با UVB که نام دیگر آن فوتوتراپی با امواج گسترده UVB است، ممکن است برای درمان ضایعات تکی، پسوریازیس گسترده و پسوریازیس مقاوم به درمان موضعی استفاده شود. عوارض کوتاه مدت آن ممکن است شامل قرمزی، خارش و خشکی پوست باشد. مصرف مرطوبکنندهها می تواند به کاهش این عوارض کمک کند.
- فوتوتراپی با امواج محدودی از UVB : نوع جدیدتری از درمان پسوریازیس است که ممکن است مؤثرتر از استفاده از امواج گسترده UVB باشد. این روش معمولاً دو تا 3 جلسه در هفته تا بهتر شدن وضعیت پوست انجام شود و سپس ممکن است برای حفظ وضعیت پایدار پوست، تنها به جلسات هفتگی نیاز باشد. اگرچه این روش ممکن است باعث بروز سوختگیهای شدیدتر و طولانیتر شود.
- درمان گوکِرمن: در برخی موارد، از فوتوتراپی با UVB به همراه قطران زغال سنگ به صورت ترکیبی انجام میشود که به این روش گوکرمن گفته میشود. استفاده همزمان از این دو روش مؤثرتر از استفاده از هرکدام از آنها به تنهایی است چون قطران زغال سنگ جذب نور UVB توسط پوست را افزایش میدهد.
- پسورالن به همراه نور ماوراء بنفش نوع PUVA : این روش درمانی شامل استفاده از یک داروی حساسکننده به نور به نام پسورالن است که قبل از مواجهه با UVA مصرف میشود. نور UVA بیشتر از نور UVB به درون پوست نفوذ میکند و پسورالن باعث میشود که اثر UVA بر روی پوست افزایش یابد. این روش که نسبت به روشهای دیگر قویتر است، در هر جلسه نسبت به جلسه قبل باعث بهبود وضعیت پوست میشود و معمولاً در موارد شدید پسوریازیس استفاده میشود. عوارض کوتاه مدت آن شامل تهوع، سردرد، سوزش و خارش است. عوارض درازمدت آن شامل خشکی و چروک پوست، کک و مک، افزایش حساسیت به نور خورشید و افزایش احتمال ابتلا به سرطانهای پوستی از جمله ملانوما است.
- لیزر اگزایمر: این نوع از فوتوتراپی برای موارد خفیف تا متوسط پسوریازیس استفاده میشود و تنها ناحیهای از پوست را که درگیر شده است درمان میکند و بر نواحی سالم پوست اثرات مضر ندارد. در این روش، پرتوی از نور UVB به صورت کنترلشده بر روی پلاک های پسوریازیس تأبیده میشود و باعث کنترل پوسته شدن و التهاب میشود. این روش درمان نسبت به فوتوتراپیهای معمول، به جلسات کمتری احتیاج دارد چون پرتویUVB استفاده شده در این روش قویتر است. عوارض جانبی ناشی از این روش، شامل قرمزی و ایجاد تاول بر روی پوست است.
درمان طب سنتی:
- خورشت زیرباجه استفاده کنید.
- آبجوش با عسل میل کنید و بدوید.
- مرکب ۱ را در مدت ۴۰ روز مصرف کنند.
- دمنوش پوست سنجد را روزی چند بار میل کنید.
- حفظ بهداشت مطلوب پوست یا حمام گرفتن روزانه مهم است.
- پشت مچ پا را سه مرتبه پشت سر هم، هر ده روز یک بار فصد کنید.
- پشت مچ پا را سه مرتبه پشت سر هم، هر ده روز یک بار حجامت کنید.
- داروی «پوست مالیدنی» استفاده کنید. (در مرحله آخر از این دارو استفاده کنید).
- تا حد امکان به طور مکرر پوست را در حد متوسط در معرض نور آفتاب قرار دهید.
- روغن کپسول ویتامین E را در مقداری روغن زیتون مخلوط کنید و به صورت موضعی به پوست خود بمالید.
- 2 گرم نفتالین + 40 گرم کوهان شتر را با هم مخلوط کنید و روی موضع بمالید عارضه را از بین خواهد برد.
- از آسیب پوست از جمله کیسه کشیدن شدید اجتناب کنید، زیرا آسیب پوستی می تواند باعث شعله ور شدن حمله جدید بیماری گردد.
- حمام با بلغور جو دوسر ممکن است باعث نرم شدن پوسته ها گردد، برای این منظور یک فنجان بلغور جو دوسر در یک وان آب کافی است.
- در صورت امکان برای زندگی به یک منطقه دارای آب و هوای گرم نقل مکان کنید، زیرا شدت این بیماری در آب و هوای سرد افزایش می یابد.
- برگ مورد + گل خطمی سفید + سرکه + گلاب به نسبت مساوی ترکیب و خمیر کنید سپس در حمام به موضع بمالید و 20 دقیقه صبر کنید سپس با آب بشویید.
- گوش ماهی را بشویید و نمک و ماسه اش را جدا کنید و در روغن زیتون بجوشانید و روغن به دست آمده را به صورت موضعی روی مواضع پسوریازیس روزی 3 مرتبه بمالید.
- از خشکی پوست جلوگیری کنید که این کار تعداد دفعات عود بیماری را کاهش می دهد، برای کاهش پوسته ریزی از پاک کننده های بدون آب و ترکیب حاوی قطران کورتون برای موی سر استفاده کنید.
- بیماری داءالصدف دو نوع است که نوع گرمی آن با 2 تا 3 بار حجامت برطرف می شود و این نوع در افراد دموی پدید می آید ولی نوع سرد را اول باید با سرکنگبین گرم (عسل، عرق نعناع، سرکه) مرطوب و بعد حجامت کرد این نوع بیماری در طب کلاسیک لاعلاج است.
- حنا 15 گرم + گوگرد 5 گرم + نشاسته 25 گرم + قارا (قره قروت) 20 گرم + شاطره 20 گرم + گل ارمنی 10 گرم + کتیرا 5 گرم همه را نرم بسایید و حنا را در 250 گرم روغن زیتون حرارت دهید تا خوب مخلوط شود و بعد همه مواد را اضافه می کنید تا به شکل یک پماد پسوریازیس در بیاد و مورد استفاده قرار دهید.
- برای خشکی چشم و خشکی پوست و خشکی گلو: 3 کیلو شیر پر چرب طبیعی + یک کیلو کره طبیعی + 250 گرم سر شیر + 250 خامه طبیعی + یک کیلو روغن بادام شیرین با هم مخلوط کنید و با حرارت خیلی کم حرارت بدهید و باید توجه داشته باشید که در ظرفی این عمل را انجام دهید که حجم بیشتری از مایع داشته باشه و سرریز نشود و وقتی شیر بخار شد و فقط روغن ماند آن وقت به مدت یک دقیقه با شعله زیاد مدام هم بزنید و سپس درش را پارچه ای قرار دهید و در هوای آزاد قرار دهید و برای مصرف یک قاشق چایخوری از این ترکیب را آخر شب قبل از خواب میل کنید.
اگر صفراوی باشد و آب بریزیم و خارش برطرف بشود:
- سرکنگبین گرم استفاده میکنیم
- مالیدن ژل آلوئه ورا بر روی محل
- حجامت عام ماهی یک بار (2 الی 3 مرتبه)
اگر سوداوی باشد و آب سرد هم بریزیم و باز خارش داشته باشد:
- خوردن انار 40 روز
- شستن موضع با سرکه در صبح ها
- مالیدن ژل آلوئه ورا بر روی محل
- حجامت عام ماهی یک بار، 2 الی 3 مرتبه.
- سرکنگبین زرشکی شب ها قبل از خواب یک لیوان میل کنید.
- در صورت برطرف نشدن، حجامت موضعی و یا زالو درمانی انجام دهید.
- مالیدن (روغن سیاهدانه + روغن گل سرخ) یا روغن بنفشه یا سیاهدانه یا روغن شتر مرغ شبانگاه
- گرفتن مواضعی از بدن که دچار خارش است روی دود عنبر نسارا، یکی از روش های بسیار موثر در کاهش انواع خارش ها است.
داروها:
- اگر فردیپسوریازیس شدید داشته باشد یا به سایر روشهای درمانی مقاوم باشد، پزشک ممکن است برای درمان پسوریازیس از داروهای خوراکی یا تزریقی استفاده کند که به آن درمان سیستمیک گفته میشود. به دلیل احتمال بروز عوارض جدی، برخی از این داروها، تنها به مدت کوتاه استفاده شده و ممکن است زمانی که از آنها استفاده نمیشود، سایر روشهای درمانی به جایگزین شوند.
- رتینوئیدها:مشتقات ویتامین آ هستند، ممکن است در مواردی که فرد پسوریازیس شدید و مقاوم به سایر روشهای درمانی داشته باشد استفاده شود. عوارض آن شامل التهاب لب و از دست دادن مو است. همچنین از آنجایی که رتینوئیدهایی مثل آسیترتین ممکن است ایجاد ناهنجاریهای جدی در نوزاد کنند، جلوگیری از بارداری تا حداقل 3 سال پس از قطع مصرف این دارو در خانم ها، ضروری است.
- متوترکسات:این دارو که به صورت خوراکی مصرف میشود، با کاهش تولید سلولهای پوستی و سرکوب التهاب به درمان پسوریازیس کمک میکند. این دارو همچنین ممکن است باعث کاهش سرعت پیشرفت آرتریت پسوریاتیک در برخی بیماران شود. متوترکسات معمولاً در دوزهای پایین عوارض کمی برای بیمار ایجاد میکند و به خوبی توسط بیمار تحمل میشود، اما ممکن است باعث بروز ناراحتی گوارشی، از دست دادن اشتها و خستگی شود. زمانی که این دارو به مدت طولانی مصرف شود، ممکن است باعث بروز برخی عوارض جانبی جدی مثل آسیب کبدی شدید و کاهش تولید گلبولهای سفید و قرمز و پلاکتها شود.
- سیکلوسپورین:این دارو سیستم ایمنی را سرکوب میکند و اثربخشی آن همانند متوترکسات است، اما تنها میتوان در مدت کوتاه آن را مصرف کرد. مثل سایر داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی، سیکلوسپورین نیز باعث افزایش احتمال بروز عفونت و سایر بیماریها از جمله سرطان میشود. اگرچه بیماری پسوریازیس یک بیماری پوستی است، اما ممکن است بیماریهایی همانند بیماریهای قلبی عروقی، افزایش فشارخون، سندرم متابولیک، اختلالات خود ایمنی و دیابت در بیمار ایجاد شود. این دارو نیز فرد را بیشتر مستعد به مشکلات کلیوی و فشارخون بالا میکند. احتمال بروز این مسأله با افزایش دوز و مدت زمان دارو افزایش پیدا میکند.
- داروهای بیولوژیک (داروهایی که باعث تعدیل عملکرد سیستم ایمنی میشوند): چندین نوع از این داروها برای درمان پسوریازیس متوسط تا شدید تأیید شدهاند که شامل اتانرسپت، اینفلیکسیمب، آدالیمومب، اوسْتکینومب، گولیمومب، آپرمیلاست، سکوکینومب و ایکْسکیزومب هستند. همه این داروها به غیر از آپرمیلاست که خوراکی مصرف میشود، تزریقی هستند و معمولاً در افرادی استفاده میشوند که به درمانهای متداول جواب نمیدهند یا مبتلا به آرتروز ناشی از پسوریازیس هستند. داروهای بیولوژیک باید با احتیاط مصرف شوند چرا که اثرات [مهاری] قوی بر روی سیستم ایمنی دارند و ممکن است باعث افزایش احتمال بروز عفونتهای شدید یا تهدید کننده حیات شوند. پایش بیماران دریافتکننده داروهای بیولوژیک مخصوصاً از نظر توبرکلوز [(عامل بروز بیماری سل)] لازم است.
- سایر داروها:تیوگوانین و هیدروکسیاوره داروهایی هستند که ممکن است در مواردی که امکان استفاده از سایر داروها وجود ندارد استفاده شوند.
- در موارد خفیف تا متوسط پسوریازیس از درمانهای موضعی مثل کرم یا پماد به تنهایی استفاده میشود. در موارد شدید این بیماری معمولاً کرمها به همراه روشهای دیگر از جمله درمان با نور ماوراء بنفش یا درمان سیستمیک استفاده میشوند. داروهای موضعی برای درمان پسوریازیس عبارتاند از:
- کورتیکواستروئیدهای موضعی:این داروها رایجترین داروهایی هستند که برای درمان انواع خفیف تا متوسط پسوریازیس تجویز میشوند. این داروها باعث کاهش التهاب و خارش شده و ممکن است با سایر روشهای درمانی استفاده شوند. معمولاً برای نواحی حساس مثل پوست صورت و نواحی دارای چینخوردگی پوست و در صورت وجود ضایعات گسترده پسوریازیس، توصیه به مصرف پماد کورتیکواستروئید ضعیف میشود. پزشک ممکن است برای نواحی کوچکتر پوست، نواحی از پوست که حساس نیستند (به عنوان مثال ضخیم نیستند) یا نواحی که درمان آنها سختتر است پماد کورتیکواستروئید قویتری را تجویز کند. مصرف طولانیمدت یا بیش از اندازهی توصیهشده کورتیکواستروئيدهای قوی میتواند باعث نازکشدن پوست شود. کورتیکواستروئيدهای موضعی به مرور زمان ممکن است کارایی خود را از دست بدهند. معمولاً بهتر است این داروها به صورت کوتاهمدت، و در زمان عود بیماری مصرف شوند. پماد تریامسینولون ان ان عماد را به صورت موضعی بمالید.
- اشکال صناعی، داروهای مشابه ویتامین د: داروهای مشابه ویتامین د باعث کاهش سرعت رشد سلولها میشوند. یکی از این داروها داروی کلسیپوتریول است که به صورت پماد وجود دارد و برای درمان انواع خفیف تا متوسط پسوریازیس در کنار درمانهای دیگر تجویز میشود. این دارو ممکن است باعث تحریک پوست شود. داروی دیگر از این دسته کلسیتریول است که ممکن است به اندازه کلسیپوتریول مؤثر باشد و عوارض تحریکی (سوزش) کمتری ایجاد کند.
- آنترالین:این دارو به کاهش سرعت رشد سلولهای پوست کمک میکند. آنترالین همچنین میتواند پوستههای ایجاد شده را بردارد تا ظاهر پوست صافتر شود. البته این دارو ممکن است باعث ایجاد تحریکات پوستی شود. همچنین به راحتی لباس و وسایل دیگر را لک میکند. این دارو پس از استعمال معمولاً باید به مدت کوتاهی روی پوست باقی بماند و سپس شسته شود.
- رتینوئیدهای موضعی:این داروها مشتقات ویتامین آ هستند و میتوانند باعث کاهش التهابات پوست شوند. شایعترین عارضه این دسته دارویی، تحریک پوستی است. این داروها همچنین ممکن است باعث افزایش حساسیت به نور خورشید شوند. از همین رو، استفاده از ضد آفتاب، در حین درمان با این داروها، توصیه می گردد. احتمال بروز ناهنجاری در نوزاد با مصرف رتینوئیدهای موضعی بسیار کمتر از رتینوئیدهای خوراکی است. با این وجود مصرف داروی تازاروتن در صورتی که فرد باردار یا شیرده است یا قصد باردار شدن دارد توصیه نمیشود.
- مهارکنندههای کلسینورین:این داروها که شامل تاکرولیموس و پیمِکرولیموس هستند باعث کاهش التهاب و نیز کاهش تجمع پلاکها میشوند. مصرف مهارکنندههای کلسینورین به صورت مداوم یا در طولانیمدت توصیه نمیشود چراکه احتمال بروز سرطان پوست و لنفوم افزایش مییابد. این داروها به خصوص در نواحی از پوست که نازک هستند (مثل اطراف چشمها) استفاده میشوند. در این نواحی امکان استفاده از کرمهای کورتیکواستروئیدی و رتینوئیدها به دلیل ایجاد تحریکات پوستی و عوارض زیانآور وجود ندارد.
- سالیسیلیک اسید: این دارو که به صورت بدون نسخه (اوتیسی) و با نسخه موجود است، باعث برداشتن سلولهای مرده پوست و کاهش پوستهشدن میشود. گاهی اوقات برای افزایش اثر سالیسیلیک اسید، به همراه کورتیکواستروئیدهای موضعی یا قطران زغال سنگ به صورت ترکیبی استفاده میشود. سالیسیلیک اسید به صورت شامپو محلول مخصوص کف سر برای درمان پسوریازیس [در ناحیه] کف سر موجود است.
- قطران زغال سنگ:این ماده که از زغال گرفته میشود، باعث کاهش پوسته شدن، خارش و التهاب میشود. این ماده ممکن است باعث تحریک پوست شود. همچنین بوی بد شدید و رنگ غلیظی دارد و باعث ایجاد لکه بر روی لباسها و تخت خواب میشود. این دارو به صورت بدون نسخه (اوتیسی) به شکل شامپو، کرم و روغن وجود دارد. درصدهای بیشتر با نسخه پزشک تجویز میشود. مصرف این دارو برای زنانی که باردار یا شیرده هستند توصیه نمیشود.
- مرطوبکنندهها:کرمهای مرطوبکننده به تنهایی باعث درمان پسوریازیس نمیشوند، اما میتوانند خارش، پوستهشدن و خشکی پوست را کم کنند. مرطوبکنندههایی که پایه چرب دارند معمولاً از کرمهای ملایم و لوسیونها که چربی کمتری دارند مؤثرتر هستند. مصرف مرطوبکنندهها باید بلافاصله پس از استحمام باشد تا رطوبت پوست را حفظ کنند.
- کل تار
- تازاروتن
- دیترانول
- اتانرسپت
- آسیترتین
- کلوبتازول
- متوکسالن
- لوموستین
- رزورسینول
- دگزامتازون
- فلوسینولون
- متوترکسات
- آلکلومتازون
- کلسیپوتریول
- متوتروکسات
- اوستکینومب
- زینک اکساید
- کلسی پوتریول
- هیدروکورتیزون
- اسید سالیسیلیک
- تریامسینولون ان ان
- تریامسینولون ان ان
فعالیت:
- محدودیتی وجود ندارد.
رژیم غذایی:
- از مصرف غذاهای سودازا و همچنین غذاهای گرم و خشک بدون مصلح پرهیز کنید.
- خوردنی های مفید: خوراک باقلا، خوراک عدس و اسفناج، خوراک عدسی ساده، خوراک عدسی با قارچ، خوراک کدو خورشتی با کرفس، خوراک قارچ و لوبیا سبز، خوراک کلم برگ با عدس، خوراک گل کلم، آش لپه ۲، آش خرفه ۱، آش کلم برگ، آش اسفناج ۲، آش برگ چغندر، آش حبوبات ۲، آش شولی ۱، آش رب، سبزی پلو، ماش پلو، عدس پلو ساده، عدس پلو با کدو حلوایی، عدس پلو با قارچ، لوبیا سبز پلو ۳، نخود فرنگی پلو ۱، نخود فرنگی پلو ۲، پلوی آلو اسفناج، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با قارچ، خورش قارچ و آلو، سوپ کدو خورشتی، سوپ کلم قمری، سوپ کلم بروکلی ۱، سوپ گل کلم، سوپ گشنیز، سوپ کدو قلیانی، سوپ بلغور و کرفس، سوپ شهد نما، سوپ کاهو سبز، دلمه کدو خورشتی، دلمه سیب زمینی، کماچ ساده، سس معطر، سمنو با گندم و جو.
- خوردنی های مضر: خوراک کلم قمری، خوراک بادمجان و عدس، بورانی گوجه بادمجان، بورانی بادمجان و ماست سویا، خوراک بادمجان و غوره، خوراک لوبیا سفید ساده، خوراک لوبیا سفید با سویا، خوراک سویا با سبزیجات، تاس کباب سویا، خوراک پنیر سویا، لوبیا با سویا، خوراک لوبیا ساده، خوراک نخود با سویا، خوراک مطبل، خورش قیمه بادمجان، خورش بادمجان، سوسیس فانتزی، کشک سویا، سس گوجه فرنگی ۲.
نکته:
- اگر سودا در خون زیاد شود در قسمت های میانی رسوب می کند و اگزما پدید می آید و این اگزما با اگزمای صفراوی که در اوج گرما پدید می آید فرق دارد و با خوردن خشکی ها به وجود می آید، چه گرم و چه سرد و لذا فرد می گوید وقتی که بادمجان می خورم بدنم میخارد و همچنین وقتی که زنجبیل میخورم بدنم می خارد.
- ممکن است اگزما آنقدر خشک باشد که موجب ترک شود و آنقدر می خارد تا خون بیاید و آرام شود وقتی که خون آمد آرام می شود چون مرطوب می شود.
- اصل خارش، فریاد کمی رطوبت است همچنان که وقتی حمام می رود تا 3 الی 4 ساعت بدنش خارش ندارد و یا وقتی که به شمال می رود خارشش قطع می شود و رطوبت از طریق تنفس هم می تواند وارد شش شود و بدن را مرطوب کند.
- در صورتی که فرد به این بیماری مبتلا باشد، همانطور که اشاره شد چرخه سلولی سلولهای پوستی به هم میریزد و سلولها بیش از حد تقسیم میشوند. این فرآیند موجب ایجاد زخمهایی نقرهای رنگ و ضخیم بر سطح پوست میشوند؛ که اغلب قرمزی و سوزش و خارش را نیز به همراه دارند. از دیگر علائم این بیماری ضخیم شدن ناخنها، پوست خشک و ترکخورده و نقاط پوستهپوسته شده در پوست است. گاهی مفاصل متورم و سفتشده نیز با دیگر علائم بیماری پسوریازیس همراه است. انواع خفیف این بیماری صرفاً از نظر زیبایی برای فرد آزار دهنده است ولی انواع شدید آن دردهای بسیاری برای فرد به همراه میآورد و موجب تغییر شکل و از کار افتادگی برخی نواحی در بدن فرد میشود.