پایین بودن سطح اسید معده (هیپوکلریدریا): عبارت است از اگر گوارش شما ضعیف باشد، بدون در نظر گرفتن این که چقدر خوب غذا می‌خورید یا چه میزان ویتامین و مواد معدنی مصرف می‌کنید، به احتمال زیاد از کمبود‌های تغذیه‌ای رنج می‌برید. بدن پیش از این که غذا و مکمل‌ها قابلیت جذب در جریان خون را بیابند نیازمند تجزیه آن‌ها به کوچک‌ترین ترکیبات تغذیه‌ای است. برخلاف تصور نادرستی که وجود دارد، سوءهاضمه، نفخ، گاز و حتی سوزش سردل اغلب با اسیدیته کم معده مرتبط هستند تا میزان بیش از حد آن. این علائم اغلب در نتیجه باقی ماندن طولانی مدت غذا در معده و نه تلاش برای هضم آن‌ها شکل می‌گیرند. اگر اسید معده به میزان کافی وجود داشته باشد، روند گوارش به خوبی انجام شده و همه چیز در بدن به خوبی پیش رفته و سوءهاضمه، نفخ و گاز کمتری را تجربه خواهید کرد. اگر گوارش به سمت بالای معده باز گردد، خطر فشار بر حلقه عضلانی که معده را از مری جدا می‌کند، افزایش یافته که ممکن است به بازگشت اسید معده به مری و پیرو آن سوزش سردل منجر شود. اسید معده که به نام اسید هیدروکلریک شناخته می‌شود برای گوارش پروتئین نیاز است و همچنین به نابودی میکروب‌های مضر ورودی همراه با غذا کمک می‌کند و آسیب‌پذیری ما را نسبت به مسمومیت غذایی یا بیماری‌های عفونی دیگر کاهش می‌دهد. افزون بر این، اسید معده به تجزیه ویتامین‌ها، مواد معدنی و مواد مغذی دیگر موجود در غذای مصرفی کمک می‌کند تا از جذب مؤثر مواد مغذی مورد نیاز بدن مانند نیاسین، اسیدفولیک، ویتامین B ۱۲، ویتامین C، بتا کاروتن، منیزیم، آهن، روی، و کلسیم اطمینان حاصل شود. تمام این مواد مغذی برای دستیابی به سطوح کافی انرژی، سیستم ایمنی قوی در برابر بیماری، سطوح متعادل هورمون‌ها و همچنین حفظ قدرت استخوان‌ها، دندان‌ها، چشم‌ها و اندام‌های دیگر ضروری هستند. با افزایش سن، میزان اسید هیدروکلریک به طور معمول کاهش می‌یابد. افزون بر این، وعده‌های غذایی پیچیده، پرخوری و مصرف بیش از حد پروتئین به کاهش میزان این اسید منجر می‌شود. اگر مشکلی در غده تیروئید شما وجود داشته باشد نیز ممکن است مستعد کمبود اسید هیدروکلریک باشید. برخی دارو‌ها ممکن است سطوح اسید معده را کاهش دهند که تنها مشکل موجود را تشدید می‌کند. مصرف دارو‌های ضد اسید موجب بی‌فایده شدن اسید هیدروکلریک به واسطه خنثی کردن اسیدیته آن می‌شود. سطوح کم اسید معده نه تنها به کمبود‌های تغذیه‌ای منجر می‌شود، بلکه می‌تواند احساس خستگی، آنزیم‌های گوارشی پانکراسی ناکافی و آلرژی‌های غذایی را نیز موجب شود. اما این تنها بخش کوچکی از مشکل است. در ادامه برخی شرایط و علائم مرتبط با سطوح کم اسید معده ارائه شده‌اند. به خاطر داشته باشید که مواد مغذی بلوک‌های سازنده هر سلول، بافت، اندام، غده و دستگاه اندامی در بدن هستند. بدون گوارش کافی ما از کمبود مواد مغذی مختلف رنج خواهیم برد که با گذشت زمان می‌تواند به مشکلات سلامت مختلفی منجر شود.

علائم:

1. گاز و نفخ بعد از غذا خوردن: این معمولاً نشانه آن است که سیستم گوارش شما به درستی کار نمی کند. همچنین می تواند نشان دهنده رشد بیش از حد باکتری ها باشد.
2. ریزش مو در زنان: اغلب اوقات زنان به دلیل کمبود ویتامین های گروه B مو از دست می دهند. همچنین باید به سایر نشانه‌های کمبود ویتامین B مانند ناخن‌های شکننده نیز توجه کنید.
3. اسهال یا یبوست: باز هم، این به رشد بیش از حد باکتری های بد مربوط می شود. زمانی که معده شما دارای تعداد زیادی باکتری بد و مقدار کمی باکتری خوب باشد، احتمالاً دچار یبوست، اسهال و نفخ خواهید شد.
4. کمبودهای تغذیه ای: آیا رژیم غذایی شما تمام مواد مغذی ضروری را دارد اما آزمایشات نشان می دهد که شما کمبود مواد مغذی دارید؟ سطوح پایین اسید معده ممکن است مانع جذب مواد مغذی در بدن شما شود.
5. مشکل در هضم گوشت: افرادی که سطح اسید معده پایینی دارند برای هضم گوشت و سایر غذاهای پروتئینی مشکل دارند. به همین دلیل است که ممکن است پس از خوردن گوشت احساس خستگی، سرگیجه یا حالت تهوع داشته باشند.
6. سندرم روده نشتی: اگر از علاقه مندان به سلامت هستید، متوجه شده اید که سندرم روده نشتی اخیراً مورد توجه قرار گرفته است. در واقع وقتی سطح اسید معده پایین است، مستعد ابتلا به این وضعیت هستید، زیرا بدن شما باکتری ها و سموم را جمع می کند.
7. غذای هضم نشده در مدفوع: اگر بتوانید غذای هضم نشده را در مدفوع خود مشاهده کنید، احتمال اینکه اسید معده پایین باشد، بسیار زیاد است. این می تواند منجر به کاهش انرژی شود، زیرا شما مواد مغذی کافی را از غذایی که می خورید دریافت نمی کنید.
8. مشکلات پوستی مانند آکنه: روده سالم به سلامت پوست شما کمک می کند. متأسفانه، اسید پایین معده منجر به رشد بیش از حد باکتری ها می شود که می تواند باعث مشکلات پوستی شود. این توضیح می دهد که چرا ۴۰ درصد از افراد مبتلا به آکنه، طبق تحقیقات، اسید معده پایینی دارند.
9. سوزش سر دل: اکثر افراد مبتلا به مشکلات معده تصور می کنند اسید معده زیادی دارند، اما گاهی اوقات برعکس است. همانطور که قبلاً اشاره کردیم، وقتی سطح اسید معده پایین است، غذا به درستی تجزیه نمی شود. این به نوبه خود تولید گاز را افزایش می دهد که ممکن است مانند سوزش سر دل باشد. قبل از مصرف آنتی اسیدها مهم است که بدانید چه چیزی باعث احساس سوزش سر دل شما می شود. اگر سوزش سر دل ناشی از اسید معده پایین باشد، می تواند مضر باشد.
10. آلرژی و عدم تحمل غذایی: اگر به غذاهای مختلف حساسیت یا عدم تحمل دارید، ممکن است ربطی به سطح اسید معده شما داشته باشد. در حالی که محققان نمی توانند توضیح دهند که اسید معده چگونه بر آلرژی ها و حساسیت های غذایی تأثیر می گذارد، آنها می گویند که یک ارتباط قوی آنها وجود دارد. در صورت داشتن هرگونه عدم تحمل غذایی یا آلرژی، سطح اسید معده خود را آزمایش کنید.

علت:

• کمبود روی: روی برای تولید اسید معده ضروری است. کمبود این ماده معدنی می تواند به هیپوکلریدری منجر شود.
• جراحی معده: برخی از روش‌ های جراحی، از جمله جراحی بای پس معده، می‌توانند میزان اسید تولیدی معده را کاهش دهند.
• استرس: در حالی که استرس روزمره ممکن است تأثیر زیادی بر تولید اسید معده نداشته باشد، استرس مزمن می تواند به هیپوکلریدری منجر شود.
• سن: معده در اثر افزایش سن می تواند اسید کمتری تولید کند. بر اساس یک بررسی در سال ۲۰۱۳ ، هیپوکلریدریا تغییر اصلی در معده افراد سالمند است. افراد بالای ۶۵ سال بیشترین خطر را دارند.
• عفونت باکتریایی: بیش از 50 درصد از مردم در سراسر جهان به باکتری به نام هلیکوباکتر پیلوری ( pylori) آلوده هستند. این عفونت می تواند باعث کاهش سطح اسید معده و زخم معده شود.
• داروها: استفاده طولانی مدت از آنتی اسید ها یا سایر داروها برای رفلاکس اسید یا سوزش سر دل ممکن است تولید اسید معده را در بدن کاهش دهد. پزشکان اغلب داروهایی به نام مهارکننده‌های پمپ پروتون را برای درمان رفلاکس اسید تجویز می‌ کنند که اینها می‌ توانند هیپوکلریدری را بهبود بخشند.

عوامل افزایش دهنده خطر:

• عمل جراحی معده
• داشتن ۶۵ سال سن یا بیشتر
• وجود عفونت هلیکوباکتر پیلوری
• داشتن سطوح بالای استرس به صورت مداوم
• مصرف داروهایی برای کاهش تولید اسید معده
• داشتن رژیم غذایی فاقد روی یا داشتن جذب ضعیف روی

تشخیص:

• انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار: برای تشخیص هیپوکلریدریا، پزشک معمولاً سابقه پزشکی فرد را بررسی می کند سپس یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. آنها همچنین می توانند اسیدیته معده را با یک کپسول کوچک حاوی فرستنده آزمایش کنند. فرد کپسول را می بلعد و فرستنده میزان اسید موجود در دستگاه گوارش را گزارش می کند. پزشکان اسیدیته را با استفاده از مقیاس pH اندازه گیری می کنند. مقدار pH 3-5 نشان دهنده هیپوکلریدری است، در حالی که سطح pH کمتر از 3 نشان دهنده سطوح طبیعی اسید معده است. اگر مقدار pH بیشتر از 5 باشد، این نشان دهنده عدم وجود تقریباً کامل اسید معده است که به آن آکلرهدریا می گویند. اگر نتایج هیپوکلریدری یا آکلرهیدریا را نشان دهند، پزشک ممکن است آزمایش خون را برای بررسی کمبود آهن یا سایر مواد مغذی انجام دهد. پزشک همچنین ممکن است مکمل های HCL را برای تایید تشخیص تجویز کند. اگر فرد هنگام مصرف مکمل ها احساس بهتری داشته باشد، اسید معده پایین احتمالاً علت علائم است.

درمان طب نوین:

• درمان هیپوکلریدری بستگی به علت زمینه ای دارد. اما با این وجود برخی از گزینه های درمان عبارتند از:
• آنتی بیوتیک برای هلیکوباکتر پیلوری: عفونت هلیکوباکتر پیلوری نیاز به درمان آنتی بیوتیکی دارد. پزشک معمولاً حداقل دو آنتی بیوتیک را برای مصرف همزمان تجویز می کند. مصرف ترکیبی از آنتی بیوتیک ها از ایجاد مقاومت باکتری در برابر یکی از داروها جلوگیری می کند. پزشک ممکن است نیاز داشته باشد بررسی کند که آیا باکتری هلیکوباکتر پیلوری پس از ۴ هفته درمان همچنان وجود دارد یا خیر. در صورت وجود، پزشک ممکن است ترکیب متفاوتی از داروها را تجویز کند.
• بررسی مصرف دارو: استفاده طولانی مدت از آنتی اسیدها و مهارکننده های پمپ پروتون می تواند منجر به هیپوکلریدری شود. ممکن است پزشک توقف استفاده از داروها یا تغییر روش درمانی دیگر را توصیه کند. همیشه قبل از تغییر یا قطع دارو با پزشک مشورت کنید.
• آنزیم های گوارشی و مکمل های HCL: فرد ممکن است از مصرف مکمل HCL و آنزیم پپسین برای افزایش اسیدیته معده سود ببرد. این گزینه درمانی ممکن است به ویژه برای افراد مسن که کاهش طبیعی سطح اسید معده را تجربه می کنند مفید باشد. آنزیم های گوارشی طبیعی نیز در فروشگاه های بهداشتی و داروخانه ها موجود است. اینها اغلب حاوی عصاره پاپایا و آناناس هستند که می توانند تولید اسید معده را تحریک کنند. قبل از مصرف مکمل HCL با پزشک مشورت کنید.
• مدیریت استرس: تمرین یوگا می تواند به کاهش استرس مزمن کمک کند. کاهش استرس مزمن می تواند عملکرد دستگاه گوارش را بازیابی کند. در واقع تغییرات سبک زندگی می توانند موثر باشند، برخی از این تغییرات عبارتند از: تمرین یوگا، ورزش منظم، تغییر عادات غذایی، مدیریت و کاهش منابع استرس، تمرین مدیتیشن و ذهن آگاهی، یادگیری تنفس عمیق و تکنیک های آرام سازی پیشرونده عضلانی، ایجاد برخی تغییرات در رژیم غذایی می تواند به بهبود علائم هیپوکلریدری کمک کند. از غذاهایی که هضم آنها سخت است، مانند غذاهای چرب و سرخ شده خودداری کنید. همچنین هر لقمه را کاملا بجوید تا غذا تجزیه شود و اجازه دهید با آنزیم های گوارشی موجود در دهان مخلوط شود. ذرات کوچکتر غذا راحت تر در معده هضم می شوند. بهتر است حداقل ۳ ساعت قبل از خواب از خوردن غذا خودداری کنید. این به بدن اجازه می دهد تا قبل از خواب به طور کامل هضم شود و می تواند خطر سوزش سر دل در شب را کاهش دهد. همچنین لازم است بلافاصله بعد از غذا دراز نکشید و در حالت درازکش غذا نخورید.
• رفع کمبود مواد مغذی: برای اینکه معده HCL تولید کند، بدن نیاز به جذب روی از رژیم غذایی دارد. غذاهای غنی از روی عبارتند از: بادام هندی، لوبیای پخته، دانه کدو تنبل، صدف و خرچنگ، گوشت گوساله، غلات صبحانه غنی شده، سطح پایین اسید معده می تواند منجر به کمبودهای دیگری مانند کمبود آهن، ویتامین B-12 و کلسیم شود. یک پزشک یا یک متخصص تغذیه می تواند کمک کند. آنها ممکن است مصرف مکمل ها یا افزایش مصرف رژیم غذایی این مواد مغذی را توصیه کنند، به خصوص زمانی که فرد سطح اسید معده خود را به طور منظم به دست آورد.

درمان طب سنتی:

• هر لقمه غذا را 32 بار بجوید.
• عضلات شکم را تقویت کنید.
• یک پر نمک دریا قبل و بعد از غذا بخورید.
• همراه با غذاهای گوشتی سماق و آویشن بخورید.
• به جای چایی از دمنوش آویشن، نعناع، بابونه شیرازی استفاده کنید.
• بلافاصله بعد از هر وعده غذا یک قاشق مرباخوری عسل مزه مزه کنید.
• غذا‌های تخمیر شده بیشتری مصرف کنید: غذا‌های تخمیر شده مانند کیمچی، ماست و کلم ترش ریزجاندارانی به نام پروبیوتیک‌ها را در اختیار بدن قرار می‌دهند که در تسهیل گوارش نقش دارند. در حالت ایده آل، در هر وعده غذایی خود می‌توانید مقدار کمی از غذا‌های تخمیر شده مصرف کنید.
• پروتئین حیوانی کمتری مصرف کنید: در شرایطی که بیشتر مردم به اشتباه فکر می‌کنند که غذا‌های گیاهی نسبت به نمونه‌های حیوانی سخت‌تر گوارش می‌شوند، اما در واقعیت شرایط برعکس است. برای گوارش پروتئین حیوانی به اسید معده قابل توجهی نیاز است. خوشبختانه منابع گیاهی مختلفی برای پروتئین در دسترس هستند که از آن جمله می‌توان به مغز‌های خوراکی (نمونه‌های خام و بدون نمک بادام، آجیل برزیلی، ماکادمیا، گردوی آمریکایی، پسته، گردو)، دانه‌های خوراکی (مانند دانه‌های چیا، بذر کتان، شاهدانه، دانه‌های کدو تنبل، کینوآ، دانه‌های آفتابگردان و دانه‌های کنجد)، حبوبات (مانند انواع مختلف لوبیا و نخود) و همچنین آووکادو، نارگیل و جایگزین‌های گیاهی برای شیر و پنیر اشاره کرد.
• وعده‌های غذایی کوچک‌تر و ساده‌تر مصرف کنید: بیشتر ما بیش از نیاز خود غذا می‌خوریم و وعده‌های غذایی که پیچیده‌تر از آنچه باید باشند را مصرف می‌کنیم. شاید یک برگر به همراه سیب زمینی سرخ شده، نوشابه، و دسر عادی به نظر برسد، اما بدن برای چنین نوع از غذا خوردن طراحی نشده است. با مصرف وعده‌های غذای کوچک‌تر و ساده‌تر به سرعت متوجه خواهید شد که بسیاری از علائم گوارشی ناخوشایند ناپدید می‌شوند.
• سرکه سیب مصرف کنید: یک قاشق غذاخوری سرکه سیب ارگانیک تصفیه نشده را به یک فنجان آب اضافه کرده و ۱۰ دقیقه پیش از وعده غذایی مصرف کنید. این کار به تقویت توانایی بدن در گوارش مواد غذایی کمک خواهد کرد. اگر به زخم معده مبتلا هستید از مصرف سرکه سیب پرهیز کنید.
• مواد غذایی خام بیشتری مصرف کنید: مواد غذایی خام مانند میوه‌ها، سبزیجات و جوانه‌ها همگی حاوی آنزیم‌های مورد نیاز برای گوارش غذا هستند. از آنجایی که مواد غذایی خام به طور معمول شما را مجبور می‌کنند عمل جویدن را به خوبی انجام دهید، نمونه‌های بسیار قابل گوارش هستند و مواد مغذی آن‌ها به راحتی در جریان خون جذب می‌شوند.
• غذای خود را به خوبی بجوید: تمام فعالیت‌های گوارشی در معده صورت نمی‌گیرند. دندان‌های شما به گونه‌ای طراحی شده‌اند تا پیش از ورود غذا به معده آن را به خوبی خرد کنند. طی فرآیند جویدن، آنزیمی به نام پتیالین با غذا ترکیب می‌شود که به آغاز گوارش پیش از رسیدن غذا به معده کمک می‌کند. هر لقمه غذای خود را حداقل ۳۰ تا ۴۰ بار بجوید.
• گیاه افسنتین ۱ واحد + ریشه اگیرترکی ۳ واحد + زیره ۱ قسمت + گل بابونه ۱ قسمت + برگ نعنا ۴ قسمت، طرز تهیه: یک قاشق مرباخوری از مخلوط فوق را در یک فنجان آب جوش حل کرده، ده دقیقه بگذارید تا دم بکشد سپس روزی دو بار هر بار یک فنجان نیم ساعت قبل از غذا میل شود.
• برای زیاد کردن اسید معده، سیر، سرکه، پرتقال، سیب درختی، گوجه فرنگی، فلفل سبز را با هم مخلوط و میل کنید. هم چنین عسل با آب سرد قبل از غذا یا انگور فرنگی فراوان با شکر صبح ناشتا، بسیار مفید است.

داروها:

• امپرازول
• پنتاپرازول
• فاموتیدین
• اریترومایسین

فعالیت:

• روزی نیم ساعت فعالیت مناسب بدنی انجام دهید.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای خصوصاً لبنیات پاستوریزه پرهیز کنید.