بیماری وریدهای واریسی: عبارت است از بیماری واریس زمانی پدید می آید که عروق خونی زیر پوست متورمی شوند و دریچه های لانه کبوتری حالت طبیعی خود را از دست می دهند؛ در نتیجه حرکت خون در درون عروق دچار اشکال می شود، همچنین، واریس شکل بسیار زشتی را به پوست بیمار می دهد. از سوی دیگر پا تنها عضوی نیست که درگیر واریس می شود، ورید های واریسی می توانند در پا، دست، صورت، واژن، مهبل در طول بارداری، اطراف مقعد (هموروئیدها) و بیضه ظاهر شوند.

علائم:

1. وریدهای بزرگ، بدشکل، شبیه مار و کبود که در حال ایستاده از زیر پوست قابل رویت هستند، بیشتر در پشت ساق یا داخل پا از مچ تا کشاله ران ظاهر می شوند.
2. ناراحتی مبهم و درد در پاها به ویژه پس از ایستادن، خستگی و سنگینی در پاها و قدرت سر پا ایستادن زیاد را ندارند. سر پا ایستادن های مداوم باعث پیشرفت بیماری می شود.

علت:

• کبد چرب
• اضافه وزن
• ضعف قلب
• غلظت خون
• رسوب سودا، در عروق زیر پوستی ران و ساق پا می باشد.
• عدم تحرک و ورزش و نرمش روزانه و نداشتن فعالیت های فیزیکی.
• استفاده از غذاهای ممنوع و فست فود و عدم رعایت آداب صحیح غذا خوردن.
• استفاده بیش از حد از غذاهای نشاسته ای که موجب اختلال در سیستم گوارش می شوند.
• سرپا ایستاد بیش از حد، به خصوص در افرادی که به خاطر نوع شغلشان (آرایشگری، نانوایی و …) مجبور به ایستادن هستند.
• داشتن یبوست مزاج و استفاده از غذاهایی که موجب بروز یبوست مزاج می شوند، مانند استفاده از ماست، دوغ و نوشابه همراه غذا.
• وریدهای پاها در هر چند سانتیمتر دریچه های یک طرف دارند که به بازگشت خون به قلب بر خلاف نیروی جاذبه کمک می کنند. اگر دریچه ها نشت کنند، فشار خون در وریدها مانع از تخلیه مناسب خون می گردد. دریچه ها ممکن است به خاطر سابقه بیماری وریدی مثل ترومبوفیلبی، ایستادن طولانی یا فشار بر روی وریدهای لگن در اثر بارداری، تومورها یا مایعات شکم از کار بیفتند.
• علت دقیق ایجاد واریس مشخص نیست، اما عوامل ژنتیکی در ایجاد آن نقش مهمی دارد. هورمون ها نیز بخصوص در زنان در افزایش میزان بروز آن نقش بسزایی دارند. بلوغ، بارداری (زنان باردار بسیار مستعد هستند) و یائسگی و همچنین مصرف استروژن، پروژسترون و قرص های ضد بارداری می توانند دریچه های ورید را تضعیف کرده و گردش خون پا را تغییر دهند و باعث بوجود آمدن رگ های واریسی شوند.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. بارداری
2. سابقه خانوادگی وریدهای واریسی
3. شغل های مستلزم ایستادن طولانی
4. چرخه قاعدگی، علائم قبل و در حین قاعدگی بدتر می شوند.

پیشگیری:

1. ورزش منظم به ویژه پیاده روی، شنا یا دوچرخه سورای برای حفظ سلامت گردش خون
2. ارزان ترین راه برای جلوگیری از ابتلا به واریس شستن پاها با آب سرد است. پس از اتمام کار روزانه پاهایتان را 5 دقیقه در تشت آب سرد قرار دهید و ماساژ دهید. بعدازحمام کردن پای خود را باآب سرد بشوئید.

عواقب مورد انتظار:

• با درمان قابل کنترل و با جرای قابل علاج است.
• رگ‌های واریسی به طور معمول با گذشت زمان بدتر می‌شوند، حتی اگر برای کنترل و مدیریت درد تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید. خبر خوب اینکه اگرچه ممکن است ناخوشایند باشند، معمولاً هیچ مشکل پزشکی طولانی مدتی ایجاد نمی‌کنند. در بعضی موارد، واریس می‌تواند منجر به زخم پاها، لخته شدن خون یا التهاب مزمن شود. در صورت شدید بودن وضعیت، احتمال پارگی رگ‌ها وجود دارد.

عوارض احتمالی:

1. لخته خون وریدی عمقی
2. خونریزی زیر پوست یا خونریزی خارجی
3. مشکلات پوست مجاور وریدهای واریسی که شبیه اگزما هستند.
4. زخم نزدیک مچ پا در اثر خونرسانی نامناسب به پوست، ممکن است بهبودی آن کند باشد.

تشخیص:

• پزشک برای تشخیص وریدهای واریسی، احتمالاً هنگام نشستن یا ایستادن پاها و رگ‌های قابل مشاهده شما را معاینه خواهد کرد. ممکن است از شما درمورد هرگونه درد یا علائمی که دارید، سؤال کنند. همچنین ممکن است پزشک بخواهد سونوگرافی انجام دهید تا جریان خون را بررسی کند. این یک آزمایش غیرتهاجمی است که از امواج صوتی با فرکانس بالا استفاده می‌کند و به پزشک شما این امکان را می‌دهد تا وضعیت جریان خون در رگ ها را بررسی کند. بسته به محل درگیری، ممکن است یک ونوگرام برای ارزیابی بیشتر رگ‌ها انجام شود. در طی این آزمایش، پزشک رنگ مخصوصی را به پاها تزریق می‌کند و با اشعه X عکس برداری می‌کند. این رنگ در پرتوهای ایکس ظاهر شده و تصویر بهتری از جریان خون به پزشک می‌دهد. آزمایش‌هایی مانند سونوگرافی یا ونووگرام به شما اطمینان می‌دهد که درد و تورم در پاها به علت اختلال دیگری مانند لخته خون یا انسداد نیست.

درمان طب نوین:

• به طور کلی، پزشکان در درمان واریس محافظه کار هستند. احتمالاً به جای توصیه درمان‌های تهاجمی‌تر، پیشنهاد می‌کنند در سبک زندگی خود تغییراتی ایجاد کنید.
• روش های محافظه کارانه: دوره های استراحت زیاد با بلند کردن پا، جوراب فشاری کشی و سبک (که بهتر است قبل از بیرون آمدن از بستر پوشیده شود)، اجتناب از کمربند و سایر لباس های تنگ، استفاده از لباس گرم و مرطوب در صورت ایجاد خارش، روش های جراحی و …
• در صورت وجود درد، فلبیت عود کننده، تغییرات پوستی یا برای زیبایی: بستن و بریدن ورید صافن، تزریق محلول اسکلروز دهنده، فلبکتومی (برداشتن ورید با چاقو، اقدام جدیتر با زمان بهبودی کوتاه تر).
• ممکن است برای جوشگاه ها، برداشت تمام ناحیه و سپس پیوند (گرافت) پوست لازم باشد. وریدهای عنکبوتی (تلانژکتازی ایدیوپاتیک) که ممکن است وسیع و بد منظره باشند: تزریق داخل مویرگی محلول 1% سدیم تترادسیل سولفات (یا محلول نمکی هیپرتونیک 23/4%) با استفاده از یک سوزن ظریف. تا به دست آوردن نتایج بهینه، ممکن است درمان های دیگری لازم باشند.
• سایر گزینه های درمانی: در حال حاضر، طیف گسترده‌ای از گزینه‌های درمانی با حداقل تهاجم برای واریس در دسترس است. شامل: اسکلروتراپی، با استفاده از یک تزریق مایع یا کف شیمیایی برای مسدود کردن رگ بزرگ‌تر. میکروسکلروتراپی، با استفاده از تزریق مایع شیمیایی برای جلوگیری از رگ‌های کوچک‌تر. جراحی لیزر، استفاده از انرژی نور برای مسدود کردن رگ. درمان با ابلیشن داخل وریدی، استفاده از گرما و امواج رادیویی برای مسدود کردن رگ. جراحی اندوسکوپیک ورید، با استفاده از محدوده کم نور که از طریق یک برش کوچک وارد شده است تا جلوی رگ را بگیرد. شما همیشه باید قبل از انتخاب یک روش با پزشک خود در مورد گزینه‌های درمانی و خطرات خود صحبت کنید. روش توصیه شده می‌تواند بستگی به علائم، اندازه و محل قرارگیری واریس داشته باشد.

درمان طب سنتی:

• آلوئه ورا روی موضع بماليد.
• روغن مالی با روغن سیاهدانه.
• عضلات ساق پا را تقویت کنید.
• ویتامین E و ویتامین B استفاده کنید.
• حجامت ساکرال (2 هفته بعد از حجامت عام).
• حجامت عام (بعد از 40 روز مصرف سرکنگبین).
• ۳ مرتبه حجامت ساق پا، به فاصله هر ۷ روز انجام دهید.
• در این مدت 40 شب بهتر است غذاهای سرد، کمتر خورده شود.
• مصرف روزانه یک چهارم چایخوری زنجبیل همراه شربت عسل.
• اگر رگ ها ریز باشند، خوراک اسفند به مدت 40 شب مفید است.
• پیشگیری و درمان یبوست مزاج، در بهبودی این بیماری موثر است.
• مصرف سرکنگبین گرم، یک لیوان قبل از خواب به مدت (40 شب).
• روی واریس را با روغن زیتون یا روغن بنفشه پایه زیتون ماساژ دهید.
• روزانه 1 تا 2 ساعت ورزش و نرمش مناسب با وضعیت جسمانی شخص پیشنهاد می شود.
• هر روز آب ۱۰ تا ۱۵ عدد لیمو را بگیرید و بنوشید و مقداری از آن را هم روی پا مالش دهید.
• بهتر است هر صبح ناشتا هم یک حبه سیر را بجوید و بخورید و بعد از آن صبحانه میل کنید.
• روغن هسته انگور یا روغن بابونه روزی دو مرتبه به صورت موضعی روی موضع واریس ماساژ دهید.
• هر بار ۶۰ گرم گل بنفشه فرنگی را در یک لیتر آب بجوشانید و آب صاف کرده آن را به مرور بنوشید.
• بیماران روزانه 4 تا 5 لیوان شربت عسل را همراه با یک قاشق غذاخوری سرکه سیب و یخ به مرور بنوشند.
• برای رقیق شدن و جریان سریع خون، بهتر است بیماران روزانه 2 تا 3 لیوان آب انار یا آب زرشک استفاده کنند.
• بیماران بهتر است که از غذاهای گیاهی و میوه جات به صورت خام استفاده کنند و روزانه دو بار اجابت مزاج داشته باشند.
• بیماران بعد از استحمام، به پشت دراز بکشند، دو بالش را زیر پایشان قرار دهند و به مدت 30 دقیقه به همین حالت باقی بمانند.
• دو قاشق غذاخوری خاکشیر را در یک لیوان آب جوش بریزید و اجازه دهید نیم ساعت بماند سپس نیم ساعت قبل از صبحانه میل کنید.
• زیاد به حمام بروید و همیشه هنگام خوابیدن یک عدد بالش زیر پاها قرار دهید که پاها بالاتر از سطح بدن قرار گیرند و نیز کفش راحت بپوشید.
• روزی یک تا سه استکان قهوه هسته خرما میل کنید. (هسته خرما را خوب بشویید و خشک کنید و درون مایتابه بدون روغن تفت دهید تا تغییر رنگ دهد سپس آسیاب کنید).
• بیماران هنگام استحمام از آب گرم و سرد به صورت متناوب استفاده کنند و هنگام خارج شدن از حمام، پای خود را زیر آب سرد و گرم بگیرند و در آخر از آب سرد استفاده کنند.
• سی گرم گل های تیول را در یک لیتر آب جوش ۱۰ دقیقه دم کنید، بعد آب آن را صاف و با عسل شیرین سازید و صبح، ظهر و شب و هر مرتبه یک فنجان از آن را بنوشید.
• برگ قرمز انگور را در پاییز جمع کنید و در سایه خشک و سپس پودر کنید، یک قاشق چایخوری از این پودر را دم کنید و نیم ساعت قبل از هر وعده غذایی با عسل شیرین کنید و میل کنید.
• زنجبیل یک قاشق غذاخوری + صبر زرد یک قاشق غذاخوری + سرکه طبیعی یک لیوان حرارت دهید تا نصف شود و روزی دو بار روی موضع به مدت 5 دقیقه ماساژ دهید و بعد از نیم ساعت بشویید.
• برای درمان واریس ضمن پوشیدن جوراب مخصوص واریس (به طور مرتب) و پرهیز از خوردن کلم و گوشت گاو و همچنین پرهیز از کارهای سرپایی و بالا رفتن از پله و کوه نوردی، باید از خوراکی هایی مانند: آب لیمو، عدس و پیاز بسیار استفاده کنید.
• اگر واریس پیشرفت داشته و رگ ها درشت شده اند، بعد از خوردن 40 شب اسفند و سرکنگبین (این دارو باعث می شود سوداهای جمع شده نضج پیدا کنند) باید 3 مرحله، هر 2 هفته یک بار بین رگ های واریسی زالو انداخته شود و اگر خوب نشد فصد می کنیم.
• ریشه بسفایج + ریشه شیرین بیان به نسبت مساوی مخلوط و نیم کوب کنید و یک قاشق غذاخوری از این ترکیب را با دو لیوان آب بجوشانید تا یک لیوان باقی بماند سپس با عسل شیرین کرده و روزی یک تا دو مرتبه میل کنید. (افرادی که فشار خون بالا دارند از این ترکیب استفاده نکنند)

درمان ورم واریس:

• برای درمان ورم واریس، مقداری گل ارمنی را با آب چغندر پخته مخلوط کنید و تا گرم است روی آن بمالید و این عمل را چندین مرتبه تکرار کنید. و نیز از جوراب واریس استفاده کنید.

درمان زخم واریس:

• برای درمان زخم واریس باید هربار یک مشت برگ های تازه بارهنگ را تمیز کرده و روی پا ضماد گذارید و این کار را روزی دو مرتبه تکرار کنید.

داروها:

• سدیم تترادسیل سولفات
• برای این اختلال معمولاً دارو لازم نیست. البته ممکن است یک پزشک یک ماده شیمیای را در وریدهای واریسی تزریق کند تا آنها را لخته کند و جوش بزند (گاهی). سایر وریدها گردش خون ناحیه را به عهده خواهند گرفت.

فعالیت:

• از ایستادن به مدت طولانی بپرهیزید. یک برنامه ورزشی مناسب روزمره را به عنوان بخشی از درمان محافظه کارانه اختیار کند. برنامه پیاده روی بعد از اسکلروتراپی برای کمک به پیشبرد بهبودی، مهم است. قبل از پایین آوردن پا از تخت، جوراب های کشی (در صورت استفاده) را بپوشید.

رژیم غذایی:

• رژیم غذایی خاصی ندارد، در صورتی که چاقی یک مشکل باشد، کاهش وزن توصیه می گردد.
• خوردنی های مفید: عسل بلوط، خوراک نخود فرنگی با پنیر سویا، خوراک نخود فرنگی با شوید، خوراک نخود فرنگی با کدو، خوراک باقلا، خوراک کدو خورشتی با قارچ، خوراک کدو خورشتی با کرفس، خوراک قارچ و لوبیا سبز، خوراک قارچ و فلفل دلمه ای، خوراک قارچ طعم دار، خوراک صیفی جات، خوراک گل کلم، خوراک لوبیا سبز ۱، خوراک بادمجان و غوره، خوراک لوبیا سفید با سویا، خوراک سویا با سبزیجات، خوراک سویا با نخود، تاس کباب سویا، خوراک پنیر سویا، لوبیا با سویا، خوراک لوبیا ساده، خوراک بامیه با سویا، خوراک نخود با شوید، خوراک نخود با قارچ، خوراک نخود با سویا، خوراک نخود با سیب زمینی، خوراک نخود با کدو بادمجان، خوراک دال عدس، خوراک بورانی، آش گندم با سویا، آش سماق، آش جو با حبوبات ۱، آش جو با حبوبات ۲، آش گل کلم ۲، آش کلم قمری با گندم، آش گوجه سبز، آش گوجه فرنگی ۲، آش مرزه، نخود فرنگی پلو ۱، خورش فسنجان با کدو حلوایی، خورش فسنجان با سویا، خورش فسنجان با اسفناج، خورش قیمه بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با سویا ۱، خورش بامیه با سویا ۲، خورش بامیه با دال عدس، خورش بامیه با قارچ، خورش دال عدس با قارچ، خورش دال عدس با تمر هندی، خورش لوبیا سبز، خورش کلم بروکلی با سویا، خورش گوجه سبز، سوپ صیفی جات ۱، سوپ کدو خورشتی، سوپ جو ۱، سوپ جو ۲، سوپ لوبیا سبز، سوپ قارچ ۲، سوپ کدو قلیانی، سوپ بلغور و کرفس، سوپ کلسیم، سوپ جو با شیر سویا، سوپ زرشک با جعفری، برگر کدو خورشتی، فلافل ساده، فلافل تنوری، فلافل با جعفری، سوسیس فانتزی، کشک سویا، سس گل کلم، سس مایونز گیاهی، سس گندم جوانه زده، سس نخود جوانه زده، سس گوجه فرنگی ۱، سس گوجه فرنگی ۲، سس معطر، سس مخصوص ۱، سس مخصوص ۲، سس زیتون، سس جعفری.
• خوردنی های مضر: عدس پلو ساده.

نکته:

• واریس را با حجامت نمی شود درمان کرد.
• سودا چون سنگین است اندام پایین را معمولاً درگیر می کند و اگر در عروق درشت رسوب کند در ساق تبدیل به واریس می شود؛ از واریس های ریز شروع تا واریس های بزرگ که برجستگی تیره در آن محل است، در بیضه هم ممکن است واریس پدید بیاید، حتی اگر این واریس در اثر ضربه باشد باز در اثر این ضربه، پارگی عروق و رسوب خون و در نتیجه سودا و واریس می شود.