ورم صورت و پف زیر چشم: عبارت است از چشم غالباً اولین بخشی از بدن است که آثار افزایش سن را نشان می‌دهد. با بالا رفتن سن، پلک پایینیتان ممکن است ظاهری متورم و پف کرده پیدا کند و چهره‌تان را به طور دائم خسته نشان دهد. پف یا ورم زیر چشم به علل مختلفی روی می‌دهد و ممکن است عارضه‌ای ارثی باشد. پف زیر چشم معمولاً به ضعف عضلات حمایت کننده از پلک چشم که بر اثر بالا رفتن سن ایجاد می‌شود، مربوط می‌باشد. در نتیجه این امر، چربی حمایت کننده از چشم‌ها به سمت پلک پایین می‌افتد و موجب بروز پف زیر چشم می‌گردد. همچنین ممکن است در زیر چشم آب جمع شده و موجب بروز ورم شود. پف زیر چشم در موارد نادری به یک بیماری جدی مرتبط باشد. پف زیر چشم گاهی اما نه همیشه یکی از نگرانی‌ها در زمینه زیبایی است. بلفاروپلاستی (جراحی پلک) شامل جراحی می‌باشد که طی آن چربی و پوست اضافه از بین می‌رود تا چشم ظاهری شاداب پیدا کند.
علائم:
- درد
- تورم
- قرمزی پلک
- اختلالات بینایی
- سیاهی دور چشم
- چرک کردن چشم
- آماس و خارش چشم
- قرمزی و التهاب چشم
- شلی یا افتادگی پوست
- بیش از حد بودن میزان تولید اشک
- خشکی یا پوست پوست شدن پلک چشم
- اگر پف بالای چشم است مشکل کبد و اگر پف زیر چشم است مشکل کلیه و مجاری ادرار است.
- اگر شما با علائمی نظیر عطسه، سردرد، کاهش یا اضافه وزن، یا بروز راش (بثورات پوستی) در بخش هایی از بدنتان مواجه شده‌اید، احتمالاً پف زیر چشم شما در نتیجه الرژی، مشکلات تیروئیدی، یا بیماری‌های پوستی روی داده است. به منظور جلوگیری از بروز هرگونه عوارض باید فوراً با پزشکتان صحبت کنید.
علت:
- کمبود خواب
- نارسایی کلیه
- فشار خون بالا
- مصرف زیاد نمک
- استرس و اضطراب
- آسیب های محیطی
- گریه های طولانی مدت
- استفاده از لنزهای چشمی
- مصرف برخی از داروهای شیمایی
- حساسیت‌ها: سایر حساسیت‌های محیطی.
- مصرف زیادی شیرینی های مصنوعی در غذا
- تغییرات هورمونی بدن در دوران بارداری و دوران قاعدگی
- آلرژی: آلرژی‌های فصلی و سایر موارد، از جمله آلرژی‌های غذایی.
- اگر ورم صورت با خارش همراه هست و جوش‌های ریز قرمز رنگ روی صورت پدید آمده، ناشی از عفونت صفراست.
- ژنتیک: دلایل ژنتیکی باعث پف زیر چشم دراز مدت می‌شوند و برطرف کردن آنها دشوار است و اغلب یک مشکل دائمی بدون راه‌حل طبیعی به شمار می‌روند.
- برگشت ترشحات ته حلق: برگشت ترشحات ته حلق در غلبه بلغم به سمت ریه ها و عفونت ایجاد شده می تواند یکی دیگر از دلایل پف آلودگی صورت باشد.
- احتباس مایعات: تغذیه، رژیم غذایی نامناسب (به ویژه غذاهایی که باعث افزایش احتباس مایعات می‌شوند مانند غذاهای شور) می‌توانند باعث چه مشکلاتی شوند.
- انتشار مجدد مایعات بدن: انتشار مجدد مایعات بدن در هنگام خواب های طولانی که هنگام غلبه بلغم ایجاد می گردد یکی دیگر از عوامل پف زیر چشم ها می باشد.
- افزایش ترشح کورتیزول از غدد فوق کلیوی: میزان ترشح کورتیزول (هورمون مترشحه از غدد فوق کلیوی) در غلبه بلغم افزایش یافته که علائم اصلی آن پف آلودگی صورت و خستگی می باشد.
- اگر پف بالای چشم است مشکل کبد و اگر پف زیر چشم است مشکل کلیه و مجاری ادرار است به عبارت دیگر اگر کلیه به علت کم کاری، آب بدن را به مقدار کافی خارج نکند، آب در زیر چشم جمع می شود و پف می کند.
- افزایش سن:همانطور که سن ما افزایش پیدا می‌کند، عضلاتی که از پلک چشم پشتیبانی می‌کنند شل می‌شوند و چربی زیر پلک پایینی به سمت پایین حرکت می‌کند و به تدریج جاذبه باعث پایین کشیده شدن تپه‌ها و فرورفتگی زیر چشم‌ها می‌شود.
- کم کاری تیروئید: غلبهی بلغم باعث افت عملکرد غده تیروئید شده، لذا کاهش حرارت و سوخت و ساز بدن را در پی خواهد داشت؛ این عارضه بر قلب اثر منفی گذاشته و مواد غذایی خورده شده خصوصاً مایعات زمان بیشتری در بدن باقی می مانند که خود را به صورت پف آلودگی زیر چشم و چهره نشان می دهد.
- در اکثر اوقات پف زیر چشم به علت نادرست بودن وضعیت خواب روی می‌دهد. استرس، حساسیت، تجمع مایع، نوسانات هورمونی، گریه کردن، بالا رفتن سن، اختلالات پوستی، رژیم غذایی، پرکاری تیروئید، اختلال در غدد اشکی، سندرم نفروتیک، پوشیدن لنزهای چشمی، کونژینکتیویت یا التهاب ملتحمه، بلفاریت یا پلک آماس، گل مژه و عفونت‌های چشمی دیگر علل بروز این مشکل هستند. جهت تعیین علت پف زیر چشم به هرگونه علامتی توجه کنید و تمام عوامل سبک زندگی را که به بروز آن کمک می‌کنند را نیز مورد بررسی قرار دهید.
- غلبه بلغم: گاهی اوقات، وقتی که صبح از خواب بیدار می شوید و خود را در آینه می بینید، با تعجب متوجه دو کیسه پر از باد در زیر چشم ها می شوید، این مشکل ناشی از غلبه بلغم بوده که تغییراتی را در بدن ایجاد می کند که قصد داریم مو به مو به آنها بپردازیم. غلبه بلغم مساوی است با افزایش باکتری ها در بدن و متقابلاً زیاد شدن تعداد گلبول های سفید برای مبارزه و دفع این موجودات ذره بینی؛ حاصل برخورد گلبول های سفید با این موجودات ذره بینی، مواد زائدی است که باید از بدن دفع گردند؛ متأسفانه کلیه ها هنگام غلبه بلغم خاصیت باز جذب بیشتری پیدا کرده، لذا این مواد زائد دوباره به جریان خون بازگشت پیدا می کنند. مقداری از مواد زائد که به جریان خون بازگشت کرده است به سمت سلول ها می روند؛ در این لحظه، سلول های بدن برای این که از شر این مواد در امان باشند اطراف خود را به وسیله هاله ای با نام هیستامین می پوشانند که باعث برگشت دوباره این مواد زائد به جریان خون می گردد؛ در این موقع بدن به صورت هوشمندانه برای جلوگیری از آسیب اندام های حیاتی مانند قلب، کبد، کلیه ها و… این مواد زائد را به سمت پوست هدایت کرده تا از طریق منافذ پوستی آنها را دفع کند این عکس العمل باعث تجمع مایعات در زیر پوست می گردد که در چهره بیشتر به چشم می خورد و عاملی می شود برای پف آلودگی چهره و زیر چشم ها.
- سوء تغذیه: ناشی از غلبه بلغم نیز می تواند عاملی برای پف آلودگی چهره باشد. (سوء تغذیه به معنای کم خوری نیست، بلکه می تواند در اثر مصرف کم ویتامین ها، عناصر معدنی و دیگر مواد مغذی ایجاد گردد؛ شما ممکن است لاغر و یا حتی چاق باشید، اما دچار سوء تغدیه هم شوید).
- ترشحات اضافه مغز: ترشحات اضافه مغز ناشی از غلبه بلغم که به سمت پایین سرازیر می گردد، ابتدا وارد سینوس ها می شود؛ اگر مقداری از این ترشحات در سینوس ها باقی بمانند باعث ایجاد عفونت شده و پف آلودگی صورت را ایجاد می کنند (البته این نوع پف آلودگی بستگی به مکان عفونت در سینوس ها دارد).
- نداشتن خواب عمیق به دلیل آپنه خواب: که به واسطه غلبه بلغم به وجود می آید باعث افزایش ترشح غده آدرنال (هورمون کورتیزول) شده، لذا این هورمون تعادل نمک در بدن را تغییر داده و باعث تجمع مایعات در بدن و پف آلودگی چهره می گردد. (پف کردن چشم معمولاً یک مشکل موقتی است، اما پف کردن شدید و مداوم ممکن است نشانه ای از یک بیماری جدی باشد).
- سردی و رطوبت بالا: در غلبه بلغم روی کلیه ها نیز تأثیر منفی گذاشته، لذا کلیه ها هنگام باز جذب مواد مفید، مقداری از آنها را دفع می کنند؛ یکی از این مواد مفید، پروتئین است؛ دفع پروتئین از طریق کلیه ها معمولاً با تورم صورت بروز پیدا می کند؛ افرادی که مشکل کلیه داشته باشند معمولاً صبح ها که از خواب بیدار می شوند صورتشان ورم کرده است. در طول روز نیز این ورم به مچ با تغییر مکان می دهد.
پیشگیری:
- مصرف ویتامین را افزایش دهید.
- از محرک‌هایی مانند دود دوری کنید.
- تا جایی که ممکن است از مواد آلرژی‌زا دوری کنید.
- تا جایی که ممکن است مصرف سدیم را محدود کنید.
- از مصرف بیش از حد الکل به خصوص قبل از خواب، خودداری کنید.
- برای جلوگیری از احتباس آب و تمیز نگه داشتن بدن، به اندازه آب بنوشید.
- از مالیدن چشمان خود اجتناب کنید؛ هنگام خارش چشم‌ها روی آن کمپرس سرد بگذارید.
- برای کاهش پف چشم از خیار، چای کیسه‌ای یا غذاهای دیگر استفاده نکنید؛ غذاها حاوی باکتری‌های هستند که ممکن است باعث عفونت چشم شود.
تشخیص:
- آزمایش خون.
- انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار.
درمان طب نوین:
- لیزر درمانی: در این روش درمانی تغییر شکل دادن چشمان خسته و تسکین دادن نواحی حساس زیر چشم با لیزر مخصوص چشم انجام می‌شود. این لیزر برای روشن کردن رنگ تیره و افزایش ناچیز گردش خون طراحی شده است. لیزر درمانی یک روش غیرتهاجمی برای درمانپف زیر چشم است. این کار پوست اطراف نواحی چشم را تقویت خواهد کرد، به آن قدرت و زندگی تازه خواهد داد و چهره را ثابت‌تر و کشیده‌تر نشان خواهد داد.
- کرم های مخصوص پف زیر چشم: سعی کنید یک کرم تسکین دهنده‌ی چشم با آلوئه و ویتامین E تهیه کنید. همچنین به محصولات خاصی مانند کرم‌های رویتالوم و سوانسون و کرم ویتامین K نیز نگاهی بیندازید.
- تزریق پر کننده های پوستی (ژل و چربی): اصطلاح «پُرکننده‌های پوستی» شامل طیف وسیعی از محصولات می‌شود و اصطلاحی است که موجب افزایش حجم صورت می‌شود و ساختار کلی آن را بهبود می‌بخشد. روش تزریق ژل و چربی از روش‌های زیبایی غیر جراحی است. این ژل‌های موقتی یک افزایش ظریف و ماهرانه‌ای ایجاد می‌کنند. محصولات پیشرفته‌ی پُرکننده‌ها محتوی لیدوکائین هستند تا به طور همزمان به بی‌حس کردن ناحیه‌ی تحت درمان کمک کنند.این روش حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه طول می‌کشد و بیمار می‌تواند انتظار داشته باشد اثرات درمان پف زیر چشم تا ۱۸ ماه بعد از درمان دوام داشته باشد. حتی در برخی موارد نتایج پایدارتر است و تا ۲۴ ماه دوام خواهد آورد.
- جراحی پلک پایین: جراحان به طرز ماهرانه‌ای چربی اضافی و برآمدگی زیر چشم را برمی‌دارند و ساختارهای عمیق‌تر پلک پایینی و بالایی را سست می‌کنند. این عمل تحت بی‌حسی موضعی و IV انجام می‌شود. این روش برای کسانی مناسب است که آرزو دارند دور چشمانشان دوباره جوان شود و همچنین قدرت دیدشان بهبود یابد؛ لازم است بدانید وجود پوست اضافی (پلک‌های شل و ول) در پلک بالایی مانع بینایی درست می‌شود. برای بستن برش ایجاد شده از بخیه‌های ظریفی استفاده می‌شود و این کار باعث می‌شود برش در خطوط طبیعی پلک پنهان شود. عمل جراحی پلک پایین می‌تواند به عضلات سست و شل نیز کمک کند؛ طوری که عضلات را سفت می‌کند و افتادگی و شل و ول بودن آن را بهبود می‌بخشد.
- درمان پف چشم با روش غیر جراحی (از طریق دریچه اشکی): این روش با استفاده از سوزن بهتر انجام می‌شود زیرا میله‌ها بسیار نامناسب هستند. ما به این روش، روشی همراه با یک عامل تعجب می‌گوییم، زیرا این روش بسیار سریع و آسان و نتایج آن فوری است وپف زیر چشم به معنای واقعی کلمه ناپدید می‌شود.
درمان طب سنتی:
- مالیدن روغن فندق یا روغن سیاهدانه روی صورت.
- ترک و یا کاهش جدی سردی ها مخصوصاً شبانگاه.
- خوردن ارده با شیره انگور، هفته ای 4 وعده صبحانه
- دمنوش سنبل الطیب روزی یک تا دو لیوان استفاده کنید.
- قطع کلیه موادی که در هنگام غلبه بلغم توصیه شده است.
- جوشانده بابونه را آغشته به پنبه کنید و به مدت نیم ساعت روی پلک قرار دهید.
- جوشانده جعفری را آغشته به پنبه کنید و به مدت نیم ساعت روی پلک قرار دهید.
- اگر پف زیر چشم به دلیل مشکلات کلیه باشد، درمانش خوردن زنیان با گردو است.
- خیار را به صورت حلقه های نازک خرد کنید و به مدت نیم ساعت روی پلک قرار دهید.
- حلقه های نازک سیب زمینی را به وسیله کمپرس سرد و خشک به مدت نیم ساعت روی پلک قرار دهید.
- ورزش کنید که باعث افزایش پمپاژ قلب، افزایش جریان خون در عروق و نهایتاً کاهش پف صورت می گردد.
- برای درمان پف کردگی یا کیسه ای شدگی زیر چشم هر شب سیب زمینی را ریز رنده کنید و پشت چشم ضماد کنید.
- برای جلوگیری از تجمع مایعات در بافت های بدن، مصرف نمک، گوشت قرمز، لبنیات، تخم مرغ، عدس، برنج، سیب زمینی و غذاهای چرب را کاهش دهید.
- برای درمان ورم صورت باید مقداری آرد نخود و گل ارمنی را با ماست بی نمک مخلوط کنید و شب ها هنگام خواب بر صورت بمالید، بعد دستمال نازکی را روی آن ببندید و بخوابید.
- دمنوش (تخم شوید + تخم جعفری + رازیانه) با عسل روزانه ۱ الی ۲ لیوان نیم ساعت قبل از وعده های غذایی (۱ قاشق مرباخوری از ترکیب داروها با ۱ لیوان آب جوش دم کرده استفاده نمایید).
- اگر پف زیر چشم به دلیل مشکل کم کاری تیروئید باشد، اندازه یک حبه دوای جامع امام رضا (ع) را در عصاره مرزنجوش حل کنید، سپس هر شب، یک قطره در هر سوراخ بینی بریزید. و ماهی و نمک دریا استفاده کنید.
- دمنوش (چای کوهی + عروسک پشت پرده + سنبل الطیب + برگ زیتون) با عسل روزانه ۱ الی ۲ لیوان نیم ساعت قبل از وعده های غذایی (۱ قاشق مرباخوری از ترکیب داروها با ۱ لیوان آب جوش دم کرده استفاده نمایید).
- افزایش مصرف غذاهای سرشار از پتاسیم مانند سبزیجات تازه همراه غذا، ماش، موز کاملاً رسیده، انجیر، سیر، پیاز، زیتون، سیب درختی، انجیر، روغن زیتون، مغز گردو، بادام، فندق، شنبلیله، موسیر، ترخون، فلفل دلمه ای و انواع کلم ها.
- روغن مالی ملاج سر با روغن سیاه دانه یا استفاده از تاج نمکی (داخل کیسه پارچه ای نمک دریا ریخته، شب ها به مدت یک الی دو ساعت روی سر می گذارید.)
- خارخاسک + خارشتر + دم گیلاس + کاکل ذرت به نسبت مساوی مخلوط کنید و یک مشت از این ترکیب را در دو لیوان آب بجوشانید تا یک لیوان باقی بماند با عسل شیرین کرده و روزی دو تا سه لیوان مصرف کنید.
- مصرف مایعات کافی: وقتی آب بدن کم می شود، به عنوان یک مکانیسم دفاعی، بدن آن را ذخیره می کند، این ذخیره آب باعث پف کردن زیر چشم ها می شود؛ با مصرف مایعات کافی، تجمع آب در بدن کاهش یافته و پف کردگی دور چشم ها نیز کمتر می شود.
- اگر ورم صورت با خارش همراه هست و جوش‌های ریز قرمز رنگ روی صورت پدید آمده، ناشی از عفونت صفرا است که می توان آن را به سادگی با نوشیدن آب هندوانه تحلیل برد. دو ساعت بعد از صرف غذایی که تند، شور، تلخ و چرب و شیرین نباشد می توانید شروع به نوشیدن کنید، به گونه‌ای که هر نیم ساعت یک لیوان آب هندوانه میل کنید. این دستور بسیار در کاهش ورم و رفع خارش صورت مجرب است. (اگر ورم همراه با خارش و قرمزی پوست نبود، دستور فوق می تواند اثر عکس بگذارد، بنابراین یا از صفراوی بودن ورم اطمینان حاصل کنید یا به پزشک متخصص طب ایرانی‌اسلامی مراجعه کنید).
- حذف تمام موارد ممنوعه: چای (سیاه و سبز) – قهوه – نسکافه – سوسیس – کالباس – پیتزا – تمام غذاهای ساندویجی – غداهای سرخ شده – انواع کنسروی جات – انواع کمپوتها – مرغ و تخم مرغ بازاری – گوشت تمام حیوانات پرورشی – برنج خارجی – انواع سس های بازاری – سایر نوشیدنیهای گازدار – غذای رستوران ها – شیرینی جات بازاری – هله هولههای بازاری – چیپس – پفک – شکلات (على الخصوص شکلاتهای نرم) – کیک – بیسکوئیت – آدامس – یخمک – ماکارونی – لازانیا – لبنیات پاستوریزه – غذاهای زودپز شده – هر روز گوشت(قرمز یا سفید) خوردن – ترشی جات سرکه (لیته) – ریزه خواری(مدام چیزی خوردن) – با استرس غذا خوردن – عداهای مانده و بیات – غذاهای نمک سود(مانند: خیارشور – ماهی دودی – ماهی شور و…) – نمک زیاد – فلفل زیاد – آب تگری و یخ – تمام فست فودها و غذاهای آمادهی بازاری- غذاهای فریز شده(بیش از ده روز) – غذاهای پخته شده در ماکروفر (MICRO WAVE) – کلیهی مواد غذایی بسته بندی شدهی بازاری که دارای نگه دارنده هستند – میوه جات کال و نارس – شیر گاو به مقدار زیاد – کشک و پنیر کهنه – قره قوروت – ماءالجبن(آب پنیر) – استفادهی چند نوع غذا با هم – قند و شکر به مقدار زیاد – مصرف ماست به مقدار زیاد و هر روز خصوصاً همراه غذاهای دیگر – رنگ های مجاز اضافه شده به مواد غذایی – جوش شیرین – استفاده از سموم حشره کش(اسپری، بودر و..) – استفادهی زیاد از موبایل – پرخوری – پرخوابی – کم خوابی – نداشتن نظم در خواب و خوراک – عدم رعایت بهداشت فردی – گرم و سرد شدن – استفاده از رنگ مو – زیاده روی در مصرف مواد آرایشی – استعمال دخانیات(سیگار، قلیان، تریاک و…) – زیاده روی در مصرف داروهای شیمیایی – مصرف میوه جات بعد از غذاهای گوشتی – مصرف غذاهای با هم ناسازگار(مثل شیرموز، فرآوردههای کنجدی با لبنیات و…) – مصرف همزمان لبنیات و غذاهای گیاهی سرشار از آهن مانند:(زرشک، آلو، عدس، پسته، اسفناج، آلوبخارا، آلبالو و…) – دیروقت غذا خوردن(خصوصاً غذاهای پخته، چرب و پرحجم) – دیروقت خوابیدن – زندگی در مکانهای با آلودگی صوتی زیاد – زندگی در شهرهای شلوغ با هوای آلوده – هر روز برنج خوردن(حتی ایرانی) – نان بدون سبوس – نان فتیر و ور نیامده – خوردن یک نوع غذا در دو وعده ی متوالی مثلاً خوردن غذای مانده از ظهر در شب.
فعالیت:
- روزی نیم ساعت فعالیت مناسب بدنی داشته باشید.
رژیم غذایی:
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات پاستوریزه و غذاهای گرم و سرد بدون مصلح غذایی پرهیز کنید.
نکته:
- پف چشم به جز موارد خاص که به ندرت ایجاد می شوند در بقیه موارد با هر دلیلی که به وجود آمده باشد، قابل درمان است.
- تورم یک طرفه پلک نیز معمولاً علتی موضعی دارد.