ورم رحم: عبارت است از رحم (uterus) عضوی تقریباً به اندازه و شکل گلابی است که به طور وارونه داخل لگن بین مثانه و راست روده قرار دارد و داخل آن قسمتی مخروطی شکل، خالی است. رحم به عنوان مهمترین عضو تناسلی زنان نقش اساسی در باروی و تولید مثل دارد، اما رحم می تواند دچار مشکلاتی مانند ورم یا التهاب شود. ورم زهدان یا التهاب رحم، تورم یا التهابی است که منجر به بزرگ شدن آن می شود و می تواند سبب نازایی یا کاهش احتمال بارداری شود. این نوع ورم نیز مانند سایر ورم ها در طب سنتی ایران به انواع مختلف سرد، گرم، سخت تقسیم بندی شده و راه های درمان گیاهی فراوانی برای این بیماری توصیه شده است.

علائم:

1. خارش واژن
2. خون ریزی واژن
3. درد هنگام مقاربت
4. تحریک دستگاه تناسلی خارجی
5. احساس سوزش در هنگام دفع ادرار
6. خون ریزی یا لکه بینی پس از مقاربت جنسی یا بین دوره ها
7. دردکمر یا شکم، که گاهی اوقات فقط هنگام مقاربت جنسی احساس می شود.
8. اگر عفونت به اندام های دیگر انتشار یابد، ممکن است با تب، حالت تهوع و درد شکمی همراه باشد.
9. یک مورد شدیدتر از سرویسیت می تواند باعث ترشح عفونی با بوی نامطبوع و همراه با خارش شدید واژن یا درد شکم شود.
10. درورم سرد رحم یا ورم سرد زهدان، درد و التهاب شدید نبوده و معمولاً با بادکردگی و سنگینی در ناحیه زیر شکم، ظاهر می شود.
11. درورم گرم رحم التهاب و درد بیشتری وجود دارد و این بیماری با نشانه هایی چون درد معده، تورم رحم، درد در اندام های تحتانی و شکمی، درد در استخوان ها، یبوست، گرفتگی مجاری ادراری و … بروز می کند.
12. درورم سخت رحم ورم سخت زهدان، تورم و سفتی در نواحی زیر شکم احساس می شود. همچنین، مجاری ادراری تحت فشار قرار گرفته و به سختی دفع می شوند. ورم سخت زهدان ممکن است منجر به ورم سرطانی شود. لازم به ذکر است که، التهاب های رحمی به ویژه التهاب دهانه رحم بر اثر عفونت ایجاد می شوند، لذا درمان عفونت ها می تواند به کاهش و درمان تورم نیز کمک کنند.

علت:

• شرکای جنسی متعدد
• آسیب یا تحریک دهانه رحم
• تاریخچه قبلی بیماری مقاربتی
• شروع فعالیت جنسی در سنین جوانی
• ورم یا التهاب رحم، در بیشتر مواقع به علت عفونت در ناحیه رحم ایجاد می شود. به عبارتی دیگر، عفونت یکی از رایج ترین عوامل ایجاد ورم رحم در زنان است. یکی از علت های ایجاد عفونت در ناحیه رحم، فعالیت جنسی است.
• فیبروم رحمی: فیبروم ها خوشبختانه عارضه غیر سرطانی هستند که ممکن است باعث تورم یا بزرگ شدن رحم شوند. اندازه این توده ممکن است از چند سانتی متر تا وزن چند پوند باشد. فیبروم معمولاً در زنانی رخ می دهد که در سن باروری خود قرار دارند. تخمین های اخیر نشان می دهد که فیبروم تا 80% از زنان را تحت تأثیر قرار می دهد، اما آنها کوچک هستند و اکثر زنان هرگز نمی دانند که آنها را دارند. در صورت وجود علائم، زنان ممکن است دچار خونریزی رحم، درد پشت و لگن، مشکلات ادراری و فشار بر مقعد و اندام شوند.
• آدنومیوز: آدنومیوز باعث رشد بیش از حد پوشش آندومتر در دیواره رحم می شود. علائم این بیماری شبیه فیبروم رحم است، از جمله دوره های دردناک، خونریزی شدید به دلیل خونریزی از دیواره عضله رحم، درد شکم و تورم رحم.
• سرطان آندومتری: این نوع سرطان رحم از پوشش داخلی رحم شروع می شود. این نتیجه از رشد غیر طبیعی سلول های سلول است که به سایر قسمت های بدن از جمله اندام ها گسترش می یابد. اولین علامت مشکل خونریزی است که با یک قاعدگی همراه نیست. علائم اضافی شامل درد هنگام ادرار کردن، درد لگن و درد در هنگام رابطه جنسی است. سرطان آندومتر متأثر از زنی است که پس از یائسگی است، اما همچنین می تواند بر زنانی که هنوز قاعدگی دارند نیز تأثیر بگذارد. سرطان آندومتر ششمین سرطان شایع در زنان در سراسر جهان است.
• سندرم تخمدان پلی کیستیک (pcos):pcos  به دلیل بی نظمی هورمونی باعث ایجاد توده های کیستیک بزرگ در تخمدان ها می شود. علائم  pcos شامل قاعدگی نامنظم یا بدون قاعدگی، دوره های سنگین، موهای زائد بدن و صورت، مشکلات پوستی، درد لگن و مشکلات باروری است. این وضعیت تا 10 درصد از زنان در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می دهد.
• کیست های تخمدان: کیست تخمدان کیسه های پر از مایعی است که در داخل تخمدان ها یافت می شود. گاهی اوقات، کیست ها به خودی خود حل می شوند، اما اگر خیلی بزرگ شوند، می توانند باعث بزرگ شدن رحم، کمر درد، خونریزی شدید قاعدگی، التهاب رحم و مشکل در ادرار شوند.

تشخیص:

1. ممکن است فرد ازنظر عفونت‌های STI نیز معاینه شود. هر گونه مشکلی که ازطریق رابطه جنسی منتقل و ایجاد شده باشد و به التهاب دهانه رحم مرتبط باشد باید بررسی شود.
2. در این آزمایش، پزشک متخصص ناحیه واژن را به‌ صورت دستی و بصری و با وارد آوردن فشار به شکم معاینه می‌کند. با این روش پزشک می‌تواند ناهنجاری‌های لگنی را شناسایی و وضعیت دهانه رحم را ارزیابی کند.
3. آزمایش پاپ‌ اسمیر: در روش پاپ‌ اسمیر پزشک از سلول‌های واژن و دهانه رحم نمونه ‌برداری می‌کند. سپس این سلول‌ها برای ملاحظات بیشتر در آزمایشگاه بررسی می‌‌شوند تا موارد غیرعادی تشخیص داده شوند.
4. بیوپسی دهانه‌ی رحم: این آزمایش زمانی صورت می‌گیرد که در نتیجه‌ی آزمایش پاپ ‌اسمیر موارد غیرعادی دیده شود. برای بیوپسی دهانه رحم که کولپوسکوپی نیز نامیده می‌شود، پزشک یک ذره‌ بین طبی داخل واژن قرار می‌دهد و سپس گوش‌ پاک‌ کنی را به مخاط موجود در آن قسمت آغشته می‌کند. پزشک به‌کمک کولپوسکوپ که نوعی میکروسکوپ است، آن ناحیه را معاینه می‌کند و اگر بافت قسمتی به ‌نوعی غیرعادی به ‌نظر برسد، از آن نمونه ‌برداری می‌کند.
5. بررسی ترشحات دهانه رحم: راه دیگر تشخیص التهاب، بررسی ترشحات دهانه رحم است. پزشک پس از نمونه‌ برداری از ترشحات، نمونه‌ را در آزمایشگاه و به ‌کمک میکروسکوپ بررسی می‌کند تا از میان مشکلات مختلف محتمل، علائم عفونت قارچی مهبل که کاندیداز، واژینوز یا تریکومونا نامیده می‌شود، تشخیص داده شود.

درمان طب نوین:

• اکثر خانم ها از بزرگ شدن خفیف رحم چشم پوشی می کنند و معمولاً در طی یک معاینه معمول زنان و زایمان تشخیص داده می شود. علائم بزرگ شدن رحم و شرایط مربوط به آن برای هر زن متفاوت است. فیبروم، بسته به اندازه، فقط ممکن است برای درمان درد به نظارت و داروی ضد درد نیاز داشته باشند. درد آدنومیوز را می توان با استفاده از داروهای ضد درد و هورمون درمانی برای کاهش خونریزی نیز کنترل کرد. موارد شدید فیبروم رحم و آدنومیوز ممکن است نیاز به مداخله جراحی داشته باشد.
• مانند فیبروم، کیست تخمدان معمولاً نیازی به درمان ندارد. پیشگیری از بارداری هورمونی ممکن است مانع بازگشت آنها شود و جراحی فقط در موارد کیست های بزرگ که نادر است استفاده می شود.
• کیست تخمدان بندرت باعث سرطان می شود. اما اگر یک توده کیستیک سرطانی باشد، ممکن است جراحی شامل برداشتن رحم کامل (برداشتن رحم، تخمدان ها و لوله های رحمی) و احتمالاً پرتو درمانی و یا شیمی درمانی باشد. اگر کیست تخمدان بعد از یائسگی ایجاد شود، معمولاً جراحی توصیه می شود.
• در صورت عدم تمایل به بارداری،قرص های ضد بارداری رایج ترین روش درمانی برای pcos هستند. قرص های ضد بارداری همچنین می توانند به تنظیم دوره ها و حتی درمان آکنه و رشد ناخواسته مو کمک کنند.
• درمان سرطان آندومتر به میزان پیشرفت بیماری، سلامت کلی فرد و ترجیحات وی بستگی دارد. به طور کلی، درمان می تواند شامل هیسترکتومی کامل، پرتو درمانی، شیمی درمانی و یا هورمون درمانی باشد. چشم انداز بیشتر افراد مبتلا به سرطان آندومتر می تواند خوب باشد. طبق جامعه انکولوژی بالینی آمریکا، میزان بقای پنج ساله در افراد مبتلا به سرطان رحم 81% است.
• توجه به این نکته مهم است که نرخ بقا تخمین زده می شود. آنها از داده های هر پنج سال اندازه گیری می شوند، بنابراین نتایج تشخیص ها و درمان های بهتر در سال های اخیر را نشان نمی دهند. اگر زنان در مورد اطلاعات آماری سوالی دارند، باید با پزشکان خود صحبت کنند.

درمان طب سنتی:

• هر روز تره خرد شده را با سرکه و نمک بپزید، بعد آب آن را صاف کنید و مدتی در آن آب بنشینید.
• برگ کبر 20 گرم + آب یک لیوان + عسل 100 گرم، تمامی مواد مزبور را با هم مخلوط نموده و هر شب اندکی از آن را در دهانه واژن قرار دهید.
• برای درمان ورم رحم، هر روز یک قاشق سوپ خوری علف هفت بند را در یک لیوان آب جوش دم کنید، سپس آب آن را صاف و شیرین کرده و بنوشید.
• گل ختمی 10 گرم + پنیرک 10 گرم، مواد مزبور را در آب جوشانده و سپس، آن را صاف کنید. پس از خنک شدن از آن جهت شستشو واژن استفاده نمایید.
• شنبلیله 50 گرم + روغن زیتون 100 گرم + موم 50 گرم، برای درمان ورم، تمامی مواد مزبور را با هم مخلوط نموده و هر شب اندکی از آن را در دهانه واژن قرار دهید.
• هر روز یک قاشق سوپخوری علف هفت بند را در یک لیوان آب جوش دم کنید، سپس آب آن را صاف و شیرین کرده و بنوشید. یا هر روز تره خرد شده را با سرکه و نمک بپزید، بعد آب آن را صاف کنید و مدتی در آن آب بنشیند.
• تخم گشنیز 10 گرم + آویشن 10 گرم + گل ختمی 10 گرم + تخم مرو 10 گرم، تمامی مواد مزبور را بکوبید و سپس، در آب جوشانده و آن را روی دهانه مهبل قرار دهید. این نسخه برای درمان ورم گرم رحم موثر واقع می شود.
• شکوفه تاک 20 گرم + آب یک لیوان + عسل 100 گرم، شکوفه ها، آب و عسل را با هم مخلوط نموده و هر شب مقداری از آن در دهانه واژن قرار داده و سپس، با آب بشویید. این نسخه برای درمان ورم رحم به ویژه ورم سخت زهدان مفید است..
• سداب (فیجن) 10 گرم + بذر پنج انگشت 5 گرم + زیره 10 گرم + لوفا 10 گرم + برنجاسف  10 گرم + مرزنجوش 10 گرم + رازیانه 20 گرم + پونه 10 گرم + دارچین 10 گرم + ننه حوا 10 گرم + آب یک لیوان، تمامی مواد مزبور را با هم مخلوط نموده و هر شب اندکی از آن را در دهانه واژن قرار دهید. این نسخه برای درمان انواع ورم های رحمی مفید می باشد.
• استفاده موضعی از روغن بابونه چشم گاوی و یا روغن درمنه برای درمان ورم سرد زهدان، مفید است. هر یک از روغن های گل سرخ، روغن زیتون، روغن پنیرک و روغن سیاهدانه نیز برای درمان ورم سخت زهدان موثر واقع می شود. نکته:این نسخه های درمانی صرفا جهت کاهش تورم استفاده می شوند و درمان قطعی التهاب رحم (به ویژه تورم ناشی از عفونت) نمی باشند، لذا توصیه می شود که به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
• خشخاش 10 گرم + گشنیز 10 گرم + روغن گل 200 گرم (روغنی ترکیبی از گور گیاه، گل محمدی و روغن زیتون) + سفیده تخم مرغ 3 عدد + عدس 50 گرم + روغن کوهان شتر 50 گرم، تمامی مواد سخت را کوبیده و با سایر مواد مایع و روغنی مخلوط کنید. سپس، این مقداری از این ترکیب را به صورت ضماد بر روی دهانه واژن قرار دهید. این نسخه برای درمان ورم سخت زهدان بسیار موثر واقع می شود. نکته: اگر روغن گل در دسترس نبود، می توانید روغن گل سرخ را جایگزین آن کنید.

فعالیت:

• محدودیتی وجود ندارد، روزی نیم ساعت فعالیت مناسب بدنی داشته باشید.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات و فرآورده های گوشتی بدون مصلح غذایی پرهیز کنید.
• خوردنی های مفید: خوراک نخود فرنگی با شوید، خوراک باقلا، خوراک صیفی جات، خوراک گل کلم، خوراک پنیر سویا، خوراک نخود با شوید، آش گندم با کرفس، آش گندم با تره، آش گندم با سویا، آش غلات، آش خرفه ۱، آش کلم برگ، آش کلم قمری با گندم، آش کلم بروکلی ۱، آش شلغم ۱، حلیم گندم با شیر سویا، حلیم گندم با مغزیجات، ساطری پلو، کلم پلو با سویا، عدس پلو ساده، نخود فرنگی پلو ۱، خورش شهد فسنجان، خورش قیمه بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با قارچ، خورش لوبیا سبز، خورش کلم بروکلی با سویا، خورش گوجه سبز، سوپ صیفی جات ۱، سوپ جو ۱، سوپ جو ۲، سوپ شلغم، سوپ کلسیم، سوسیس فانتزی، دلمه کلم، کماچ ساده، کماچ گندم و جو، کماچ سویا، کماچ قارچ، کماچ مخلوط، سس گل کلم، سس مایونز گیاهی، سس گندم جوانه زده، سس نخود جوانه زده، سس مخصوص ۱، سس زیتون، سس جعفری، سمنو با گندم و جو، سمنو با رب انار.