واکنش های دارویی: عبارت است از انواع مختلفی از واکنش های آلرژیک که در اثر داروها ایجاد می شوند، این واکنش ها ارثی یا مسری نیستند.
علائم:
- اضطراب
- پوست بر افروخته
- بثور، خارش، یا کهیر
- آسیب رشته های عصبی محیطی
- بیماری سرم (تب، بثور، درد مفصلی و آسیب به رشته های عصبی)
- آنافیلاکسی (شوک آلرژیک) (خس خس سینه و مشکل در تنفس)
- اختلالات متنوع خونی، مثل کم خونی همولیتیک (همراه با تخریب گلوبول های قرمز)
- واسکولیت (التهاب رگ های خونی) توجه داشته باشید که واکنش های دارویی زیر معمولاً ناشی از آلرژی نیستند: استفراغ یا اسهال، تب، حساسیت به نور (واکشن پوستی به نور آفتاب)
علت:
- داروها در واقع مواد (خارجی) هستند که وارد بدن می شوند. وقتی که تزریق دارو انجام می گیرد یا به صورت قرص و کپسول و شربت و … خورده می شود، بدن پادتن هایی را علیه دارو تولید می کند. به این ترتیب زمینه برای بروز واکنش دارویی در مواجهه بعدی با دارو فراهم می شود. توجه داشته باشید که بیشتر از اثر تزریق دارو این سلسله از وقایع پیش می آید.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- نوع تزریقی داروها، خصوصاً در دوز بالا
- سابقه سایر آلرژی ها، مثل تب یونجه، آسم، یا اگزما
- وجود عفونت (شاید به این علت که عفونت خود باعث تحریک دستگاه ایمنی می شود)
- مصرف هرگونه دارو، اما خصوصاً داروهای زیر: آنتی بیوتیک های از گروه پنی سیلین ها و سفالوسپورین ها، داروهای سولفامیدی، سرم های حیوانی، واکسن ها، بی حس کننده های موضعی، نمونه های تلخیص شده مواد آلرژیک، ترکیبات حاوی ید، مثل مواد رنگی مورد استفاده در عکس برداری با اشعه ایکس.
پیشگیری:
- در هنگام مراجعه به پزشک، سابقه هرگونه واکنش دارویی را بگویید. اسم داروهایی را که مصرف می کند یاد بگیرید. اگر نسبت به هر دارویی واکنش نشان دادید، باید در آینده از آن اجنتاب کنید. اصولاً داروها را مگر در موارد ضررت مصرف نکنید.
عواقب مورد انتظار:
- اغلب واکنش های دارویی را می توان با توقف دائمی مصرف داروی مسئول برای همیشه به فراموشی سپرد.
عوارض احتمالی:
- مرگ در اثر واکنش آنافیلاکسی شدید، چندین ماه ناتوانی در اثر بیماری سرم.
تشخیص:
- تشخیص حساسیت دارویی گاهی سخت است. حساسیت به پنی سیلین تنها نوعی از آلرژیها است که به صورت دقیق با آزمایش پوستی قابل تشخیص است. برخی از علائم حساسیت دارویی مانند کهیر، جوش یا دانههای پوستی و آسم با علائم گروه دیگری از بیماریها شباهت دارند. پزشک متخصص آلرژی این سوالات را با بیمار مطرح خواهد کرد: فکر میکنید چه داروهای منجر به واکنش آلرژیک در شما شده اند؟ چه زمانی مصرف دارو را آغاز و چه زمانی آن را متوقف کردهاید؟ چه مدت بعد از مصرف دارو متوجه علائم خود شدهاید؟ و چه مشکلاتی را تجربه کردهاید؟ علائم تا چه مدت وجود داشتند و چه زمانی از بین رفتند؟ آیا هیچ گونه داروی دیگری در این مدت مصرف کردهاید؟ آیا داروهای گیاهی، ویتامینها و یا املاح معدنی مصرف کردهاید؟ پزشک بعد از پرسیدن این سوالها در مورد دیگر حساسیتهای دارویی از شما سوالاتی خواهد پرسید. بهتر است که در هنگام ملاقات با پزشک داروها را با خود به همراه داشته باشید. اگر هر کدام از این داروها باعث بروز آلرژی شده باشد، پزشک میتواند آنها را با نمونههای دیگر جایگزین کند. در جریان معاینه پزشک مشکلات ناشی از حساسیت دارویی و دلایل غیر آلرژیک را بررسی خواهد کرد. بسته به دارویی که باعث حساسیت دارویی شده، پزشک آزمایش پوستی و در موارد محدودی آزمایش خون تجویز خواهد کرد. نتایج آزمایش خون کمک میکند تا یک واکنش تأخیری شدید (severe delayed reaction) شناسایی شود، این مورد معمولاً زمانی انجام میشود که پزشک نگران درگیری همزمان چند سیستم بدن با مواد آلرژن باشد. این واکنشهای نادر تحت عنوان رشهای دارویی به همراه ائوزینوفیلی drug rash with eosinophilia و علائم سیستمیک و یا DRESS syndrome شناخته میشوند.
درمان طب نوین:
- افرادی که واکنش شدیدی به پنی سیلین نشان میدهند، باید فوراً مورد مراقبتهای پزشکی قرار بگیرند. در بیمارستان به این افراد اپی نفرین (epinephrine) تزریق میشود و برای ثابت کردن فشارخون و برطرف کردن مشکلات تنفسی هم داروهای مخصوصی برای فرد تجویز میشود.افرادی که واکنش کمتری به این آنتی بیوتیک نشان میدهند با تجویز آنتی هیستامین (antihistamines) و در برخی از موارد بسته به علائمی که دارند با خوردن یا تزریق کورتیکواستروئید تحت درمان قرار میگیرند. پزشک متخصص آلرژی باید مقدار مناسب این داروها را برای بیمار تجویز کند و مصرف خودسرانهی آنها به هیچ عنوان جایز نیست.
داروها:
- داروهای کورتیزونی برای کاهش واکنش التهابی، آنتی هیستامین ها برای کاهش واکنش آلرژیک بدن.
فعالیت:
- با رو به بهبود گذاشتن علائم، فعالیت های عادی خود را از سر گیرید.
رژیم غذایی:
- رژیم خاصی توصیه نمی شود.