هپاتیت ویروسی: عبارت است از التهاب کبد در اثر یک ویروس. هپاتیت ویروسی انواع مختلفی دارد. شایع ترین انواع آن هپاتیت A و B هستند. سایر انواع آن عبارتند از هپاتیت G، E، D، C. این بیماری بین حالت های خفیف یا بدون علامت تا حالت شدید متغیر است. بیماری می تواند به طرف مزمن شدن برود و نواحی از بدن به غیر از کبد را مبتلا سازد. بعد از دوره کمون، زاد و ولد ویروس به حداکثر رسیده و به دنبال آن ویروس در مایعات و ترشحات بدن ظهور می یابد و نکروز سلول های کبدی، همراه با پاسخ التهابی همراه خواهد شد.

علائم:

1. اجابت مزاج روشن، به رنگ خاک رس، یا سفید
2. زردی چشم ها و پوست در اثر تجمع بیلی روبین در خون
3. تیره شدن رنگ ادرار در اثر وارد شدن بیلی روبین اضافی به ادرار
4. علائم شبیه آنفولانزا، مثل تب، خستگی، تهوع، استفراغ، اسهال، بی اشتهایی
5. مشکلات بدنی نظیر خستگی مزمن، خارش پوستی، احتباس آب در بدن و ورم کردن اندام ها نظیر دست، پا و شکم.
6. گرچه علایم و مشکلات هپاتیت اغلب به سختی از علایم سایر بیماری ها تشخیص داده می شوند، اما بعضی از علایم آن را می توان مخصوص بیماری هپاتیت دانست. در بین این علایم، زردی (یرقان) که عبارت است از زرد شدن پوست بدن و یا زرد شدن سفیدی چشم ها، از مهم ترین علایم می باشند. زردی هنگامی روی می دهد که کبد قادر به از بین بردن مواد زایدی از خون که اصطلاحاً بیلی روبین گفته می شوند، نمی باشد. بیلی روبین از گلبول های قرمز پیر و کهنه ایجاد می شود و افزایش بیلی روبین در خون باعث زرد شدن پوست و همچنین زرد شدن رنگ سفیدی چشم ها می گردد، و نیز باعث می شود که ادرار این افراد پررنگ شده و مدفوع آنها بی رنگ و به صورت گچ مانند شود. سایر علایمی که گاهی اوقات در بیماری هپاتیت دیده می شوند عبارتند از: خارش پوست، از دست دادن اشتها و درد در ناحیه کبد (قسمت راست قفسه سینه). وقتی همه این علایم به همراه زردی در فردی ایجاد شوند، نشان دهنده آسیب کبد و بیماری هپاتیت می باشد، اما وقتی که علایم به تنهایی ایجاد می گردند، اغلب با علایم سایر بیماری ها اشتباه می شوند.

علت:

• استفاده از مواد آرایشی و بهداشتی
• هپاتیت D: به طور جداگانه از هپاتیت B نمی تواند رخ دهد.
• هپاتیت G: الگوی انتقال مشابهی مثل هپاتیت C دارد؛ معمولاً از راه خون انتقال می یابد.
• هپاتیت که از نظر لغوی به معنای التهاب کبد است و می تواند بر اثر عوامل مختلف از جمله بسیاری از داروها، ویروس های مختلف و … پدید آید.
• هپاتیت C: هپاتیت C عامل 90 تا 95 درصد موارد هپاتیت پس از تزریق خون است و همین طور علت اصلی بیماری مزمن کبدی و هپاتوسلولارکارسینوما است. معمولاً از راه تزریق مواد مخدر داخل رگ، تزریق خون و سایر انواع مواجهه با خون یا محصولات خونی آلوده انتقال می یابد. البته در 40% از موارد، راه انتقال معلوم نیست.
• غذایی که انسان می خورد، از طریق دهان وارد معده می شود؛ سپس به مرور وارد روده و در نهایت جذب خون می شود. خون که حاوی مواد غذایی است، از طریق سه رگ وارد کبد می شود. کبد نیز با بررسی مواد غذایی موجود در خون شروع به ساختن آنزیم های مربوط می کند (کبد بیش از 50000 نوع آنزیم را می سازد). کبد بعد از ساختن آنزیم ها، اجازه می دهد که مواد غذایی مفید از یک رگ خروجی کبد برای غذارسانی به همه بافت های بدن ارسال شود. اما مواد غذاییی مضری را که کبد تشخیص می دهد، اجازه خروج را به آن مواد غذایی نمی دهد و به مرور زمان این مواد در کبد انباشته می شود، با گذشت زمان و رعایت نکردن نوع تغذیه، مواد مضر در کبد افزایش می یابد، این مواد به مرور گندیده و انواع ویروس ها را تولید می کنند. ضمناً استرس ها و نارحتی های روزمره و همچنین نوع تغذیه و استفاده بیش از حد از مواد سمی و خطرناک که به غذاها افزوده می شود، نیز از عوامل مهم این بیماری به حساب می آیند. باید توجه داشت که خداوند سبحان سالانه یک ماه (رمضان) را برای تخلیه مواد زائد کبدی مقرر کره است، ولی ما انسان ها به جای اینکه در این مدت کبد را پاکسازی کنیم، بر اثر پرخوری مواد زائد را در کبد افزایش می دهیم. ویروس کبد را بیمار می کند، اما چرا همه به بیماری کبدی دچار نمی شوند؟ خداوند سبحان در کبد انسان سلول های ارزشمندی به نام کوپفر کبدی قرار داده است که آنتی ویروس تولید می کند و انواع ویروس ها را از بین می برد، پس با نا امن کردن محیط کبد، می توانیم بر انواع ویروس ها غلبه کنیم و این نظریه کاملاً علمی است. با استفاده از غذاهای مفید برای کبد می توانیم هم از مبتلا شن به این نوع بیماری ها پیشگیری کنیم و هم در صورت مبتلا شدن، از این بیماری نجات پیدا کنیم؛ البته به شرطی که از عصبی شدن و حرص خوردن و حساس بودن و زودرنجی بپرهیزیم.
• هپاتیت A و E: این نوع هپاتیت در میان مردم به نام یرقان شناخه می شود. بیماری شروعی ناگهانی دارد، با علائم تب بی حالی، بی اشتهایی، تهوع و دل درد و بعد از چند روز علائم زردی نیز بروز می کند. بروز بیماری به صورت اشکال بدون نشانه بالینی و پنهانی مشخص می شود. ویروس معمولاً از راه آب یا غذا وارد بدن می شود، خصوصاً صدف خام که توسط فاضلاب آلوده شده باشد. ویروس این بیماری از طریق جوشاندن از بین می رود.
• هپاتیت B: هپاتیت B یا سرمی یک بیماری حاد عفونی است با یک دوره کمون طولانی که عمدتاً از راه غیر روده ای منتقل می شود و می تواند موارد حاد و مزمن کبدی یا خارج کبدی را موجب شود. میزان کشندگی این بیماری 1 درصد است که بیشتر در افراد مسن رخ می دهد. هپاتیت B زمانی که با ویروس D همراه شود اشکال شدید بیماری را موجب می شود. حدود نیم درصد مردم دنیا ناقل مزمن بیماری هستند. این بیماری در سراسر جهان وجود دارد ولی در نواحی گرمسیر به صورت بومی وجود دارد. شیوع این بیماری به عوامل رفتاری، زیست محیطی و میزبان بستگی دارد. انتقال هپاتیت B معمولاً از راه آمیزشی، تزریق خون و تزریق سرنگ آلوده، خال کوبی، سوراخ کردن گوش، تماس با خون آلوده، ختنه غیر بهداشتی و … انتقال می یابد. مادری که هپاتیت B دارد ممکن است عفونت را به نوزادش انتقال دهد. بعضی از موارد هم بدون دلیل مشخص و راه شناخته شده ای برای انتقال عفونت رخ داده اند.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. دیالیز
2. تزریق خون
3. مصرف الکل
4. بی بند و باری
5. تغذیه نامناسب
6. تزریق مواد مخدر داخل رگ
7. مهد کودک ها یا مراکز نگهداری
8. کارکنان پزشکی و سایر حرفه های خطرزا
9. مسافرت به مناطقی که بهداشت نامناسبی دارند.
10. وجود بیماری که باعث کاهش مقاومت بدن شده باشد.

پیشگیری:

• از خطرات ذکر شده در بالا دوری کنید. اگر با فرد هپاتیتی در تماس بوده اید، با پزشک خود در رابطه با تزریق گاما گلوبولین برای پیشگیری یا کاهش خطر هپاتیت مشورت کنید. اگر در زمره افرادی هستید که خطر هپاتیت آنها را تهدید می کند، مثل کارکنان بیمارستان ها، دندان پزشکان و …، واکسن هپاتیت A و B را دریافت کنید. واکسن سایر انوع هپاتیت ویروسی در دست بررسی است. گاهی ممکن است ایمونوگلوبولین نیز لازم شود. واکسیناسیون هپاتیت B برای همه نوزادان وشیرخواران.

عواقب مورد انتظار:

• زردی و سایر علائم به حداکثر خود می رسند و سپس در عرض 16 الی 3 هفته تدریجاً ناپدید می شوند، اکثر افرادی که وضعیت سلامتی خوبی دارند در عرض 4 الی 1 ماه کاملاً بهبود می یابند. درصد کمی از افراد، دچار هپاتیت مزمن می شود، با بهبود از هپاتیت ویروسی معمولاً ایمنی دائمی نسبت به آن ایجاد می شود.

عوارض احتمالی:

• نارسایی کبد، سیروز کبد، سرطان کبد، حتی مرگ. هپاتیت مزمن، این بیماران معمولاً حامل ویروس هستند و عامل بالقوه ای برای انتقال عفونت و افراد خانواده و همسر هستند. این افراد امکان دارد ظاهر خوب و سر حال باشند و متوجه عفونت خود نشوند.

تشخیص:

• بررسی های تشخیصی عبارتند از آزمایش خون برای شناسایی عفونت، بررسی های مربوط به کار کبد و نمونه برداری از کبد در موارد شدید یا مزمن.

درمان طب نوین:

• اکثر بیماران هپاتیتی را می توان بدون خطر زیاد در منزل تحت مراقبت قرار داد. جداسازی کامل بیمار ضروری نیست، اما فرد بیمار باید وسایل جداگانه ای برای خوردن و آشامیدن داشته باشد یا از وسایل یک بار مصرف استفاده کند. اگر هپاتیت دارید یا مراقبت از یک فرد هپاتیتی را به عهده دارید، دستان خود را مرتباً و با دقت بشویید، خصوصاً پس از اجابت مزاج.
• بیماری هپاتیت هم از نظر تشخیص و هم از نظر درمان، یک بیماری مشکل می باشد که برای پزشک و بیمارانش مشکلاتی را ایجاد می کند. ویروس هپاتیت می تواند در بدن بیماران به مدت چندین سال مخفی شود بدون اینکه سوءظن کسی را برانگیزد و حتی وقتی که بیماران مبتلا به هپاتیت احساس بیماری می کنند علایم آن می تواند با سایر بیماری ها به آسانی اشتباه گرفته شود. وانگهی، آزمایش هایی که برای تشخیص هپاتیت بکار گرفته می شوند همیشه نیز مؤثر نمی باشند و تازه وقتی هم که تشخیص بیماری داده می شود انتخاب روش درمانی نیز بسیار محدود می باشد. به چندین دلیل مختلف، تشخیص هپاتیت همیشه آسان نمی باشد که مهمترین دلیل، آن است که بسیاری از مبتلایان به هپاتیت از بیماری خود، آگاهی ندارند، بنابراین دنبال درمان خود هم نمی روند و باز هم به همین دلیل این بیماران به مدت چندین سال بدون تشخیص باقی می مانند. اغلب افرادی که به هپاتیت بدون علامت مبتلا هستند به طور تصادفی و با انجام آزمایش هایی که به دلایل دیگری انجام می دهند از بیماری خود مطلع می شوند که از این بابت بسیار تعجب می کنند.
• درمان با جراحی: اگر صدمات وارده به کبد بر اثر بیماری هپاتیت به قدری باشد که خطر توقف كامل فعالیت کبد وجود داشته باشد و درمان نتواند هیچ کمکی بکند، در نتیجه در چنین مواردی ممکن است نیاز به پیوند کبد باشد. گرچه بیماران مبتلا به هپاتیت هیچگاه به پیوند کبدی نیاز نخواهند داشت، اما در بین مبتلایان به هپاتیت مزمن که دچار سیروز هستند، نارسایی کبد ممکن است رخ دهد. وقتی چنین مشکلی ایجاد شد تنها راه نجات دادن زندگی بیمار پیوند کبد می باشد ولی حتی وقتی که احتمال نارسایی کبد هم وجود داشته باشد، باز هم هر بیماری را نمی توان به عنوان یک کاندیدای خوب برای پیوند کبد در نظر گرفت. پیوند کبد بسیار پیچیده و خطرناک می باشد و کبدهای اهدایی نیز بسیار کم می باشند. به علاوه پیوند کبد برای هر بیمار مبتلا به نارسایی کبدی مناسب نمی باشد، در مواردی که سایر بیماری ها نیز وجود داشته باشند و فرد مبتلا به نارسایی کبد، دچار بیماری قلبی یا ریوی، سرطان در سایر اعضای بدن به غیر از کبد، ایدز یا معتاد به مواد مخدر یا الکل باشد، عمل پیوند کبد با موفقیت همراه نخواهد بود.
• وقتی تشخیص هپاتیت در بیماری داده شد، پزشک شدت آسیب وارده به کبد را ارزیابی کرده و براساس آن درمان را تجویز می کند. صرف نظر از نوع درمانی که تجویز می شود، هدف پزشک پیشگیری یا به تأخیر انداختن صدمه کبدی، حفظ عملکرد کبد و تسکین علایم بیماری هپاتیت می باشد. وقتی با انجام آزمایشات معلوم شود که صدمه وارده به کبد اندک می باشد، بسیاری از پزشکان و بیماران ترجیح می دهند که درمان را به تأخیر بیندازند زيرا درمـان هپاتیت اغلب كاملاً ناخوشایند می باشد و اگر کبد دچار صدمه شدیدتری شده باشد، درمان دارویی معمولاً تجویز می شود. متأسفانه امروزه داروهای زیادی وجود ندارند که بتوان به طور مؤثر هپاتیت را درمان کرد. فقط چند داروی محدود وجود دارد که می توانند بدون این که به سلول های بدن آسیبی برسانند به ویروس ها حمله کنند. سایر داروها به غیر از اینکه موجب از بین رفتن ویروس ها می شوند به سلول های کبدی نیز آسیب وارد می کنند. بنابراین فقط از چند داروی خاص که به داروهای آنتی ویرال (ضدویروس) معروف هستند می توان در درمان هپاتیت استفاده کرد.

درمان طب سنتی:

• نرمش و ورزش سبک.
• کاسنی تازه یا خشک بخورید.
• پرهیز از داشتن یبوست مزاج.
• پرهیز از مصرف غذاهای پخته.
• مرکب ۱ و مرکب ۴ استفاده کنید.
• جویدن هر لقمه غذا بین 50 تا 60 بار.
• طول درمان معمولاً 4 الی 6 ماه می باشد.
• استفاده از سبزیجات و انواع میوه جات به استثنای موز.
• برای درمان تکمیلی هپاتیت ها از بادکش کبد استفاده کنید.
• روزی 3 تا 4 لیوان نکتار سیب خنک را (به آرامی) میل کنید.
• خوردن سرکنگبین گرم، روزی دو الی سه لیوان (هر 8 ساعت)
• رعایت مسائل بهداشتی و پرهیز از استرس و هرگونه فشار عصبی.
• روزی یک الی دو لیوان آب سیب رسیده شیرین و طبیعی بخورید.
• نوشیدن روزی 6 لیوان آب (نیم ساعت قبل و 5/2 ساعت بعد از غذا).
• خودداری از مصرف غذاهای مضر و نیز پرهیز کامل از فرآورده های حیوانی.
• خوردن کدو مسما یا کدوی خورشتی روی یک عدد به صورت خام یا بخارپز شده.
• به این دسته از بیماران پیشنهاد می شود که از مصرف خرما و موز خودداری کنند.
• هر سه ماه یک بار تست ویروس شمار بگیرند تا سیر کاهش ویروس را مشاهده نمایند.
• روزانه بین نیم تا یک کیلو شاه توت با 100 گرم عسل مخلوط و به مرور در طول روز میل شود.
• سه مرحله حجامت، هر ماه یک بار (بهتر است حجامت ها در 17 یا 19 ماه قمری انجام گردد).
• ترک روغن های با ترانس بالا و بجای آن استفاده از روغن زیتون روزی حداقل 2 قاشق غذاخوری.
• بعد از بهبودی کامل توصیه می شود که غذاهای ممنوع میل نشود، همچنین بهتر است تا مدتی از گوشت قرمز استفاده نشود.
• مصرف روزی 3 قاشق مرباخوری از ترکیب (سه واحد عسل + یک واحد سیاه دانه نیم کوب + نیم واحد سرکه انگور طبیعی)
• استفاده از ترشیجات طبیعی مانند انار می خوش، آلو بخارا، زرشک و آلوه برقانی و لیموترش تازه، آلبالو، گیلاس و هلوی رسیده و خنک.
• شیزاندرابری: یک گیاه دارویی چینی می باشد که از آن نیز اغلب برای درمان هپاتیت استفاده می شود. گرچه بر روی این گیاه به اندازه گیاه خارشیری (خارمریم) تحقیق نشده است، اما تحقیقات محدودی که بر روی آن صورت گرفته، نشان می دهد که شیزاندرابری در درمان بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن به کاهش آنزیم ALT و نیز از بین بردن علایم بیماری کمک می کند.
• مکمل های غذایی: دومین نوع از درمان های جایگزین که برای درمان هپاتیت از آن استفاده می شود و در بین مردم از محبوبیت زیادی برخوردار است، درمان مکمل های غذایی مثل ویتامین ها و مواد معدنی می باشد. این نوع درمان برای افزایش موادی است که به علت مشکلات کبدی در بدن کاهش می یابند، لذا به مبارزه با ویروس هپاتیت کمک می کنند. ویتامین B کمپلکس، ویتامین C، ویتامین E، ویتامین K، روی (زینک)، کلسیم، کبالت و منگنز از ویتامین ها و مواد معدنی ای هستند که در این مورد به طور شایع تجویز می شوند. بسیاری از این ویتامین ها به عنوان آنتی اکسیدان عمل می کنند و آنها از ورود سمومی که در داروها، الکل، سیگار و آلودگی هوا وجود دارند به کبد جلوگیری می کنند و بسیاری از بیماران از مخلوط (کوکتل) مقدار زیاد ویتامین B کمپلکس، ویتامین C و ویتامین E برای تقویت کبد خود استفاده می کنند.
• گیاهان دارویی ضد میکروب، ضد قارچ و ضد ویروس: آویشن، انگور، اکلیل کوهی، انیسون، اوکالیپتوس، بادرنجبویه، بارهنگ، بومادران، پیاز، پنج انگشت، جعفری، چای، حنا، دارچین، رازیانه، زردچوبه، زنجبیل، سرخارگل، سیر، عسل، فلفل، قره قاط، علف چای، کرفس، گردو، گشنیز، گل رنگ، ماست، مرزه، نعناع فلفلی، نعناع قمی، همیشه بهار، دانه اسفند، باباآدم، پنیرباد، پونه، درخت چای، میخک، زرشک، زیره سبز، زنیان، سیاه توسه، سیاهدانه، سیب زمینی، یونجه، آغوز، بلوط، بید، پای خر، چای کوهی، ریش بز، زرشک، زوفا، قاسنی (باریجه)، کاسنی، کاکائو، گریپ فروت، مارچوبه، چوب درخت مسواک، هل، یونجه، بلوط، پنیر باد، پونه، تاج ریزی پیچ، درخت چای، میخک، ریش بز، سیاه توسه، سیاهدانه، هلیله، انار، انجیر، بادمجان، برگ بو، بنفشه، به لیمو، جوز بویا، خارخسک، خرفه، زیره سبز، زیره سیاه، سماق، شاهی، شلغم، شوید، درمنه، دم اسب، علف چشمه، فلوس، کلم، گندم، گوجه فرنگی، لوبیا، مای مرز، مصطکی، مورد، نارگیل، نخود.
• ریشه شیرین بیان: گیاه دیگری که اغلب برای درمان هپاتیت توصیه می شود، ریشه شیرین بیان می باشد. ریشهی شیرین بیان حاوی مقادیر زیادی از یک ماده شیمیایی به نام اسید گلیسیریزیک است که به نظر می رسد به کم کردن التهاب کبدی کمک می کند. از اثر ریشه شیرین بیان، افزایش تولید اینترفرون طبیعی نیز در بدن ایجاد می شود. مخلوط این گیاهان و سایر گیاهان دارویی که دارای خواص کاهش دهنده التهاب، تقویت کننده کبد یا کم کننده علایم هپاتیت هستند نیز به عنوان راه دیگری برای درمان بیماران مبتلا به هپاتیت، مورد استفاده قرار می گیرند. بسیاری از پزشکان سنتی بخصوص چینی ها از این روش (مخلوط گیاهان) استفاده می کنند. برای مثال بینگ گان لینگ مخلوطی از گیاهان مختلف می باشد که برای درمان هپاتیت در چین مورد استفاده قرار می گیرد. تحقیقاتی که چینی ها بر روی مخلوط بینگ گان لینگ انجام داده اند، نشان داده است که این مخلوط به طور قابل توجه باعث کاهش آنزیم ALT می شود. من متوجه شده ام که ترکیب گیاهان چینی که شامل ۸ تا ۱۵ گیاه مختلف می باشد، مؤثرترین راه درمان برای هپاتیت C می باشد. گیاهان دارویی چینی قادر هستند که روند تخریب کبدی را متوقف کنند و من معتقدم که می توانند حتى باعث بازسازی آن نیز بشوند.
• خارشیری (خارمریم): بیشترین گیاهی که برای درمان هپاتیت مورد استفاده قرار می گیرد، خارشیری می باشد که در حال حاضر در سرتاسر دنیا برای درمان انواع بیماری های کبدی استفاده می شود. ابتدا در روم باستان از این گیاه استفاده می کردند. این گیاه یکی از معدود گیاهانی است که هنوز نتوانسته اند مشابه شیمیایی آن را بسازند. متخصصین گیاهان دارویی معتقدند که خارشیری (خارمریم) به کبد کمک می کند تا با تأثیرات مخرب سموم مبارزه کند، تجمع چربی مضر در کبد را کاهش دهد و بازسازی کبد را تسریع کند. این امر شاید به دلیل وجود مقدار زياد مواد آنتی اکسیدان در خارشیری (خارمریم) و یا وجود موادی که با سموم مبارزه می کنند باشد. ماده آنتی اکسیدان خاص که در خارشیری (خارمریم) یافت می شود باعث تقویت افزایش ماده شیمیایی در بدن به نام گلوتاتیون می شود که کبد را از صدماتی که بر اثر سموم ایجاد می شوند محافظت می کند. به علاوه تخم های گیاه خارشیری حاوی ماده ای به نام سیلیمارین هستند که تصور می شود دارای اثرات زیادی در تقویت کبد باشند. متخصصین گیاهان دارویی این طور فکر می کنند که وقتی خارشیری (خارمریم) خورده می شود، آنتی اکسیدان های موجود در آن به کبد کمک می کنند تا با سمومی که در داخل کبد وجود دارند مبارزه کند. در همان هنگام نیز سیلیمارین باعث قوی تر کردن غشاهای کبد و در نتیجه جلوگیری از ورود مواد سمی به داخل آن می شود. همچنین آنها معتقدند که خارشیری (خارمریم) باعث تقویت تولید (RNA) شده، بنابراین در بازسازی کبد هم کمک می کند. در این صورت درمان با خارشیری باعث کاهش التهاب کبد شده و از میزان آنزیم ALT می کاهد و سرعت ایجاد سیروز کبدی را کم می کند.

داروها:

• اتکاویر
• ادفوویر
• تنوفوویر
• تلاپرویر
• تلبیوودین
• ریباویرین
• لامیوودین
• سوفوسبوویر
• ایمونوگلوبولین هپاتیت بی
• برای درمان هپاتیت تعدا کمی داروهای اختصاصی وجود دارد. امکان دارد داروهای ضد التهاب کورتیزونی در موراد شدید تجویز شود تا التهاب کبد کاهش یابد و علائم بهتر شوند. برای هپاتیت B و C مزمن ممکن است آلفا، اینترفرون مورد استفاده قرار گیرد.

فعالیت:

• توصیه می شود تا زمان رفع زردی و بازگشت اشتها استراحت در رختخواب انجام گیرد. زمان بازگشت به کارهای روزمره در افراد مختلف بسیار متفاوت است.

رژیم غذایی:

• علی رغم نداشتن اشتها، خوردن وعده های غذایی کوچک و متعادل به بهود بیمار کمک خواهد کرد. روزانه حداقل 8 لیوان آب بنوشید. هرگز الکل ننوشید.
• خوردنی های مفید: شربت شاه توت، خوراک نخود فرنگی با کدو، خوراک نخود فرنگی و ذرت، خوراک باقلا، خوراک عدس و اسفناج، خوراک کدو خورشتی با قارچ، خوراک قارچ و لوبیا سبز، خوراک قارچ طعم دار، خوراک گل کلم، خوراک لوبیا سفید با جعفری، خوراک تند بامیه، خوراک مخلوط، آش گوجه فرنگی ۱، آش شولی ۱، عدس پلو ساده، لوبیا سبز پلو ۳، نخود فرنگی پلو ۱، خورش قیمه بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با قارچ، سوپ کدو خورشتی، سوپ قارچ ۱، سوپ کلم قمری، سوپ کلم بروکلی ۱، سوپ گشنیز، سوپ کدو قلیانی، سوپ کاهو سبز، دلمه کدو خورشتی، سس معطر، سمنو با گندم و جو.
• خوردنی های مضر: آش حبوبات ۱، آلبالو پلو، خورش کرفس ۱، خورش لوبیا سبز، فلافل با جعفری، سوسیس فانتزی، شیر سویا، کشک سویا، سس گل کلم، سس مایونز گیاهی، سس زیتون، سس جعفری.

نکته:

• بسیاری از شرکت های تولید کننده محصولات آرایشی، در محصولات خود از بقایای جنین مانند جفت استفاده می کند که این کار، موجب ایجاد نگرانی هایی از جهت انتقال بیماری هایی مثل ایدز و هپاتیت گردیده است. جفت لایه تغذیه کننده جنین در رحم است که پس از تولد، دور ریخته می شود، در حال حاضر، استفاده از آن در محصولات آرایشی ممنوع شده ولی برخی کارخانه های تولید کننده ادعا می کند که مواد موجود در جفت، موجب رشد بافتی و برطرف شدن چین و چروک پوست می شود. سازندگان مواد آرایشی از جفت، تلاش می کنند با الکل و سایر مواد پاک کننده، آن را از آلودگی میکروبی پاک نمایند؛ اما همچنان امکان انتقال ویروس ایدز و هپاتیت وجود دارد.
• هپاتیت بیماری است که موجب التهاب و صدمه کبد می شود و در نتیجه کبد را متورم و حساس می کند. عاقبت احتمالی هپاتیت ایجاد صدمه دایمی به کبد است، هفت نوع مختلف هپاتیت وجود دارد. بعضی از انواع هپاتیت، خفیف و قابل درمان هستند و برای افراد، فقط ایجاد یک بیماری ساده شبیه به آنفلوانزا را می کنند، اما بعضی از انواع هپاتیت بسیار شدید و غیرقابل درمان هستند و در طولانی مدت می توانند باعث بروز مشکلاتی برای سلامتی و حتی مرگ شوند. با وجود تفاوت هایی که در این هفت نوع هپاتیت وجود دارد تمام آنها توسط ویروس هایی که به کبد حمله می کنند ایجاد می شوند.
• ویژگی های ویروس ها: اندازه ویروس ها به قدری کوچک است که میلیون ها ویروس را می توان بر روی سر سوزنی قرار داد. این ویروس ها به بدن حمله می کنند و باعث بروز بیماری می شوند. ویروس ها از راه های مختلفی می توانند داخل بدن شوند که این راه ها عبارتند از: تنفس، برخورد فیزیکی، از طریق مایعات بدن یا از طریق خوردن غذاها یا آب آلوده. همینکه ویروس وارد بدن شد به شدت تكثير می شود. به همین منظور ویروس به یک سلول سالم متصل شده و از آن به عنوان پایگاه و خانه خود استفاده می کند. وجود ویروس در هر سلولی باعث می شود که آن سلول از انجام عملکرد طبیعی خود باز بماند و در نهایت از بین برود، با این حال از بین رفتن سلول میزبان که به عنوان پایگاه ویروس مورد استفاده قرار می گیرد باعث متوقف شدن فعالیت ویروس نمی شود و در عرض چند ساعت هزاران ویروس جدید از همان یک ویروس تکثیر می شوند. ویروس های جدید از سلول تخریب شده خارج می شوند و وارد سایر سلول های سالم می گردند تا در آن جا نیز تکثیر یابند گرچه ویروس ها می توانند هر سلولی را در بدن مورد حمله قرار دهند، اما ویروس های مختلف ترجيح می دهند که به بعضی از سلول های خاص در بدن حمله کنند. ویروسی که باعث بیماری هپاتیت می شود همیشه به سلول های موجود در کبد حمله می کند. دانشمندان هنوز به درستی نمی دانند که چرا ویروس هپاتیت به سایر اعضاء بدن حمله نمی کند، اما آنها مطمئن هستند که این ویروس باعث صدمه زدن به سلول های کبد می شود. همین که ویروس هپاتیت وارد کبد شد نه تنها تکثیر می شود بلکه اغلب دچار تغییراتی نیز می گردد (جهش یا موتاسیون)، به طوری که ویروس های جدید نسبت به ویروس های اولیه دارای تغییراتی هستند. این وضعیت باعث می شود که بدن برای مبارزه با آنها مشکل پیدا کند، در نتیجه سیستم ایمنی و دفاعی بدن باید نه با یک نوع، بلکه با چندین نوع ویروس مبارزه کند، بنابراین در موارد شدید هپاتیت ویروس ها به سرعت تکثیر و تغییر یافته و باعث خرابی کبد و حتی باعث مرگ نیز می شوند. به طور کلی هپاتیت بیماری عفونی است که می تواند از شخصی به شخص دیگر منتقل شود. گرچه بعضی از بیماری های عفونی مثل سرماخوردگی توسط تماس های روزمره مانند: عطسه، سرفه و در آغوش گرفتن، منتقل می شوند، اما در هپاتیت انتقال این گونه انجام نمی شود. براساس نوع هپاتیت این بیماری از سه طریق می تواند انتقال یابد که عبارتند از: ۱. از طریق تماس با خون آلوده. ۲. از طریق تماس جنسی. ۳. از طریق خوردن یا نوشیدن غذاهای آلوده یا آب های آلوده. گرچه شخص ممکن است به ویروس هپاتیت آلوده شود، اما این ویروس می تواند در بدن او به مدت چندین سال مخفی بماند و هیچگونه علایم ظاهری ایجاد نکند، اما کم کم باعث خرابی کبد او می شود. چنین افرادی که خودشان هم از بیماری شان اطلاعی ندارند را اصطلاحاً ناقلين بدون علامت هپاتیت می نامند و این افراد به طور ناخواسته ای باعث می شوند که ویروس هپاتیت به سایر افراد منتقل شود و این وضعیت می تواند بسیار خطرناک باشد.
• هپاتیت حاد یا مزمن: بر اساس نوع هپاتیت، می توان آن را به صورت حاد یا مزمن طبقه بندی کرد. بیماری حاد مانند آنفلوانزا دارای شروع و پایان مشخص می باشد. در حالی که بیماری مزمن به صورت طولانی مدت بوده و پایان مشخصی ندارد. هپاتیت حاد معمولاً بیماران را به مدت حدود یک ماه گرفتار می سازد سپس ناپدید می شود. علایم هپاتیت مزمن ممکن است بیایند و بروند اما ویروس هپاتیت معمولاً برای همیشه در بدن فرد باقی می ماند.
• انواع مختلف هپاتیت: انواع مختلف شناخته شده هپاتیت عبارتند از: هپاتیت G ، E،D ،C ،B ، A و GB. از این انواع، هپاتیت B و هپاتیت C از همه شایع تر هستند. هم هپاتیت B و هم هپاتیت C می توانند به صورت مزمن و غیر قابل درمان ظاهر شوند، تفاوت اصلی بین هپاتیت B و هپاتیت C در شدت وخامت آنها می باشد. حدود ۸۰% افراد مبتلا به هپاتیت C دچار نوع مزمن آن می شوند در حالیکه فقط ۱۰% کسانی که به هپاتیت B گرفتار می شوند به نوع مزمن آن دچار می گردند.
• علت این وضعیت آن است که ویروس هپاتیت C بسیار سریع تر از ویروس هپاتیت B تکثیر یافته و تغییر می کند و باعث می گردد که خطرناک تر شود. هر سال حدود ده هزار نفر به علت نارسایی کبد که بر اثر هپاتیت C ایجاد می شود از بین می روند، این تعداد تقریباً دو برابر افرادی است که به علت ابتلا به هپاتیت B می میرند. هم هپاتیت B و هم هپاتیت C از طریق خون انتقال می یابند. این انتقال می تواند در افراد معتادی که سرنگ های مشترک استفاده می کنند، از طریق انتقال خون آلوده در بیمارستان، از طریق ارتباط جنسی با یک فرد آلوده به هپاتیت و نیز از طریق انتقال مادر مبتلا به هپاتیت به نوزادانش صورت پذیرد. برخلاف هپاتیت B و هپاتیت C، سومین نوع شایع هپاتیت، یعنی هپاتیت A همیشه به صورت حاد بوده و قابل درمان می باشد و فقط در موارد نادری ممکن است کشنده باشد. هپاتیت A از طریق خون منتقل نمی شود، بلکه انتقال آن از راه خوردن یا نوشیدن غذاها یا آب های آلوده صورت می گیرد. برای مثال، خوردن سبزیجات یا میوه هایی که با آب آلوده شسته شده اند یا غذاهایی که در رستوران ها و مراکز عرضه غذاهای گوناگون به صورت غیر بهداشتی عرضه می شوند یا غذاهایی که توسط آشپز یا پیش خدمت آلوده به هپاتیت پخته می شوند، از موارد راه های انتقال این بیماری است. به همین دلیل است که در رستوران ها اطلاعیه هایی زده شده است که کارکنان آنجا باید قبل از شروع کار، دست های خود را به خوبی بشویند. تماس دهانی با مقعد افراد آلوده نیز می تواند باعث انتقال و گسترش بیماری هپاتیت A شود. این مسئله در بعضی هم بستری ها و به خصوص در استخرهای شنا و در مهد کودک ها دیده می شود. ویروس هپاتیت A در سال ۱۹۷۵ میلادی کشف شد، این بیماری در کشورهای جهان سوم که از نظر بهداشتی در سطح پایینی هستند به میزان زیادی شایع است. طبق آمار حدود یک میلیون و چهارصد هزار نفر در سراسر دنیا هر سال به هپاتیت A دچار می شوند. سایر انواع هپاتیت، یعنی هپاتیت G ،E ، D به میزان خیلی کمتری شایع هستند. هپاتیت D اغلب همراه با هپاتیت B می باشد و خیلی به آن شباهت دارد. هپاتیت D بیشتر در کشورهای خاورمیانه، آفریقا و آمریکای جنوبی دیده می شود. در ایالات متحده آمریکا چون واکسیناسیون برعلیه هپاتیت B صورت می گیرد و این واکسن در مقابل ابتلاء به هپاتیت D نیز مؤثر است، هپاتیت D در این مناطق گسترش چندانی ندارد. هپاتیت E نیز شبیه هپاتیت A می باشد و بیشتر در کشورهایی که از نظر بهداشتی در سطح پایینی قرار دارند دیده می شود. هپاتیت G نه تنها شبیه هپاتیت C می باشد بلکه فقط کسانی را مبتلا می سازد که به هپاتیت C قبلا گرفتار شده باشند. هپاتیت GB اخیرا کشف شده است و نسبت به سایر انواع هپاتیت، شیوع کمتری دارد و در نتیجه اطلاعات پزشکان در مورد آن اندک است.
• چه کسانی در خطر هپاتیت هستند: گرچه هیچ راهی وجود ندارد که پیشگویی کنیم که چه کسی دچار هپاتیت می شود، اما بعضی از افراد مثل جوانان با توجه به رفتارهایشان بیشتر در خطر ابتلا به هپاتیت قرار خواهند گرفت، این رفتارها که ممکن است در بعضی جوان ها دیده شود، عبارتند از: استفاده از مواد مخدر تزریقی، فعالیت جنسی با شرکای جنسی مختلف، سوراخ کردن قسمت هایی از بدن برای قرار دادن حلقه های زینتی، انجام خالکوبی بر روی بدن. لذا از آنجایی که خال کوبی اغلب باعث خون ریزی می شود و در آن از سوزن هایی که به خوبی استریلیزه نمی شوند استفاده می گردد، انتقال هپاتیت از این طریق نسبتاً شایع می باشد. در واقع در تحقیقی که در دانشگاه جنوب غربی تگزاس به عمل آمده است نشان داده شده که افراد جوانی که خالکوبی کرده اند ۹ برابر بیشتر از کسانی که این کار را نکرده اند احتمال ابتلا به هپاتیت را دارند. سوراخ کردن بدن که امروزه در جوامع غربی بین جوانان شایع شده نیز باعث افزایش خطر ابتلاء به بیماری هپاتیت شده است. متخصصین عقیده دارند که استفاده از مواد مخدر تزریقی احتمالاً مستقیم ترین راه ابتلاء به هپاتیت می باشد و معتادانی که از سرنگ های مشترک برای تزریق مواد مخدر استفاده می کنند به طور مستقیم ویروس هپاتیت را وارد جریان خونشان می کنند. در تحقیقاتی که در دانشگاه بریتیش کلمبیا انجام شده است نشان داده شده که ۶۰% تا ۹۰% معتادان تزریقی در عرض فقط چند ماه به ویروس هپاتیت آلوده می شوند و سن اکثر آن افراد بین ۱۸ تا ۳۵ سال می باشد. گروه دیگری از افراد که در معرض خطر ابتلا به هپاتیت هستند، کارکنان مراکز بهداشتی، ادارات و دفاتر می باشند که گاهی اوقات ممکن است به طور تصادفی سوزن های آلوده به دستشان فرو برود. هر سال تقریباً حدود ۶۰۰ هزار مورد فرو رفتن سوزن در کارکنان مراكز بهداشتی و … روی می دهد و متخصصین تخمین می زنند که احتمال ابتلاء به هپاتیت در چنین مواردی از هر ۱۰۰ مورد، سه مورد می باشد، این وضعیت حتی با پوشیدن دستکش در هنگام کار نیز به همین صورت است. تا قبل از سال ۱۹۹۲ میلادی در بیمارستان ها ممکن بود که خون افراد آلوده را به عنوان انتقال خون استفاده کنند و باعث شوند افراد جدیدی به هپاتیت مبتلا گردند، اما از سال ۱۹۹۲ که روشی برای کشف خون های آلوده کشف شد، این خطر از بین رفته است. نوزادانی که از مادر مبتلا به هپاتیت به دنیا می آیند، اغلب وقتی که خون آنها با خون مادرشان مخلوط می گردد دچار این بیماری می شوند. از آنجایی که سیستم ایمنی این نوزادان نمی داند که ویروس هپاتیت متعلق به بدن آنها نیست، اجازه می دهد که این ویروس بدون روبرو شدن با هیچ مشکلی در بدن آنها تکثیر یابد، در نتیجه حدود ۹۰% احتمال دارد که این نوزادان به هپاتیت مزمن مبتلا شوند.
• اثرات هپاتیت بر بدن: به محض اینکه یک فرد به هپاتیت مبتلا شد، کبد او به تدریج عملکرد طبیعی خود را از دست می دهد و از آنجایی که کبد یکی از مهمترین اعضاء بدن می باشد، وقتی بر اثر ابتلاء به هپاتیت آسیبی به آن وارد آید مشکلاتی در سراسر بدن ایجاد می شود. کبد در قسمت راست قفسه سینه قرار دارد و مانند پوست می تواند خودش را التیام بخشد و دوباره سازی کند. در کبد بیش از ۵۰۰ کار مختلف برای بدن انجام می شود که می توان آن را همانند یک کارخانه برای بدن در نظر گرفت. کبد با تولید صفرا باعث می شود تا غذاهایی را که ما می خوریم به انرژی تبدیل شوند. همچنین باعث ذخیره مواد مغذی شده و مواد شیمیایی را می سازد که برای عملکرد طبیعی بدن حیاتی می باشد. به علاوه کبد باعث تصفیه خون شده و مواد شیمیایی زاید را از خون پاک می کند. هیچ کسی نمی تواند بدون کبد زندگی کند. وقتی ویروس هپاتیت ابتدا حمله می کند گلبول های سفید خونی (سیستم ایمنی و دفاعی بدن) برای مقابله با آنها همانند سربازانی از بدن دفاع می کنند. این وضع باعث می شود که ویروس از بین برود و کبد خودش را ترمیم کند. با این حال در هپاتیت مزمن سیستم ایمنی بدن قادر به از بین بردن ویروس نمی باشد و در نتیجه ویروس به حمله خود بر کبد ادامه می دهد. در چنین وضعیتی تخریب کبد توسط حملات ویروس به همراه حملاتی که سیستم دفاعی بدن در بسیاری از سلول های کبدی ایجاد می کند صورت می گیرد، در نتیجه سلول های تخریب شده به صورت توده هایی در کبد باقی می مانند و کبد دیگر نمی تواند خود را بازسازی کند. کبد سفت تر و بزرگ تر می شود و خون دیگر نمی تواند به راحتی از کبد عبور کند و کبد کمتر قادر خواهد بود که عملکرد طبیعی و حیاتی خود را انجام دهد. این وضعیت کبد را اصطلاحاً سیروز می نامند و بیش از ۳۰% افراد مبتلا به هپاتیت مزمن دچار سیروز می شوند. وقتی سیروز کبدی ایجاد می شود خطر وقوع سرطان کبد افزایش می یابد. متخصصین هنوز از علت بروز چنین وضعیتی آگاهی زیادی ندارند، اما این فرضیه وجود دارد که التهاب و آسیب سلولی که در سیروز ایجاد می شود منجر به رشد سلول های سرطانی غیرطبیعی در کبد می گردد. گرچه حدود ۲۰ سال طول می کشد که یک کبد سیروزی به سرطان کبد دچار شود، اما تخمین زده می شود که بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن ۲۰۰ برابر بیشتر از سایر افراد احتمال دچار شدن به سرطان کبد را دارند. متأسفانه نتیجه نهایی سیروز و سرطان کبد، اغلب نارسایی کبد و مرگ خواهد بود و حتی اگر سرطان کبد هم ایجاد نشود پیشرفت بیماری هپاتیت باعث افزایش خطر نارسایی کبد خواهد شد.
• آیا هپاتیت قابل پیشگیری است: گرچه مبتلا شدن به ویروس هپاتیت می تواند عواقب خطرناکی داشته باشد، اما راه های زیادی وجود دارد که می توان از ابتلاء به این بیماری پیشگیری کرد. شاید مهمترین راه پیشگیری از ابتلاء به هپاتیت، انجام واکسیناسیون علیه آن باشد و بهتر است بدانید که امروزه واکسن هایی وجود دارد که می توان با استفاده از آنها از مبتلا شدن به هپاتیت A و B جلوگیری کرد. با این حال هنوز واکسنی برای پیشگیری از هپاتیت C ساخته نشده است و انجام واکسیناسیون برای پیشگیری از هپاتیت A به مدت ۲۰ سال مؤثر می باشد. از آنجایی که هپاتیت A همیشه به صورت حاد ایجاد می شود، خیلی به ندرت می تواند کشنده باشد. به طور معمول برای همه افراد از واکسیناسیون هپاتیت A استفاده نمی شود. برای پیشگیری از هپاتیت A زدن دو واکسن به فواصل یک تا ۱۲ ماه انجام می شود، همچنین از این واکسن ها در مواردی که اپیدمی (همه گیری) هپاتیت A ایجاد می شود استفاده می کنند. توصیه می شود که همه افراد از واکسن هپاتیت B استفاده کنند. این واکسن که از پروتئینی مشابه ویروس هپاتیت B ساخته شده است، بدن را در مقابل ویروس هپاتیت B و هپاتیت D که اغلب همراه هپاتیت B دیده می شود ایمن می کند. واکسیناسیون معمولاً از هنگام نوزادی شروع می شود و به صورت سه تزریق در یک فاصله شش ماهه انجام می شود. از آنجایی که مدت اثر این واکسن ۱۱ سال می باشد، کودکان در سن ۱۲ سالگی دوباره باید این واکسن را تزریق کنند. راه دیگر پیشگیری از هپاتیت، پیروی از یک روش زندگی سالم می باشد. برای مثال شستن ساده دست ها با آب گرم و صابون یک راه آسان است که به پیشگیری از ابتلاء به هپاتیت A کمک می کند. پرهیز از تماس با خون سایر افراد راه دیگری برای جلوگیری از مبتلا شدن به هپاتیت می باشد، لذا استفاده مشترک از لوازم شخصی افراد راه دیگری برای جلوگیری از مبتلا شدن به هپاتیت می باشد. پرهیز از استفاده مشترک از لوازم شخصی افراد، مثل تیغ ریش تراشی، مسواک و ناخنگیر می تواند باعث تماس خونی افراد با یک دیگر شده و در نتیجه باید از آن پرهیز کرد. کسانی که از این وسایل استفاده می کنند ممکن است با این وسایل جایی از بدن خود را ببرند و باعث شوند که خون آلوده وارد بدن آنها شود. متخصصین کشف کرده اند که ویروس های هپاتیت B و هپاتیت C می توانند چندین روز روی وسایل شخصی باقی بمانند و باعث ایجاد بیماری در سایر افراد شوند. اجتناب از مواد مخدر، راه مهم دیگری برای پیشگیری از ابتلاء به هپاتیت می باشد (استفاده مشترک از لوله های باریکی که به وسیله آن ماده مخدر کوکائین یا سایر مواد را از طریق بینی استنشاق می کنند)، این عمل باعث پاره شدن عروق خونی موجود در بینی شده و خون آلوده بر روی این لوله های باریک قرار می گیرد، همچنین استفاده مشترک از سرنگ ها برای تزریق مواد مخدر حتی برای یک بار تزریق هم می تواند باعث انتقال عفونت شود و فرد را مبتلا به هپاتیت کند. متذکر می شوم افرادی که می خواهند بر روی بدن خود خال کوبی کنند، اولاً این عمل را انجام ندهند، ثانیاً اگر تصمیم به انجام آن گرفتند باید مطمئن باشند که وسایل مورد استفاده در خالکوبی به خوبی استریلیزه و ضد عفونی شده باشد، زیرا خالکوبی با وسایل آلوده می تواند باعث انتقال بیماری هپاتیت به سایر افراد شود. پرهیز از مقاربت جنسی محافظت نشده (عدم استفاده از کاندوم) با شرکای جنسی مختلف نیز می تواند باعث پیشگیری از ابتلاء به عفونت هپاتیت شود. از آنجایی که در هنگام مقاربت بدون استفاده از کاندوم، ویروس هپاتیت از طریق مایعات بدن می تواند به سایرین انتقال یابد، لذا موجب می شود که سایر افراد نیز به این بیماری گرفتار شوند.
• آزمایش هپاتیت: وقتی علایم فردی، پزشک را مشکوک به بیماری هپاتیت می کند، معمولاً پزشک چندین آزمایش را برای بیمارش درخواست می کند. آنتی بادی ها (پادتن ها)، پروتئین هایی هستند که بدن برای مقابله با ویروس ها یا باکتری ها می سازد. آنتی بادی ها در خون افراد مبتلا به هپاتیت B ، A و E دیده می شوند. برای مثال اگر در خون فردی آنتی بادی هپاتیت A دیده شد نشاندهنده آلوده بودن آن فرد به ویروس هپاتیت A می باشد. هرچه مقدار این آنتی بادی ها در خون بیشتر باشد نشان دهنده شدت عفونت خواهد بود. وجود آنتی بادی هپاتیت E نه تنها نشان دهنده مبتلا بودن آن فرد به هپاتیت E می باشد، بلکه نشانه مسری بودن آن نیز خواهد بود. برخلاف هپاتیت های B ، A و E، آنتی بادی هپاتیت C ممکن است در خون افراد مبتلا به هپاتیت C دیده نشود، زیرا ویروس هپاتیت C قادر است که در بدن مخفی شود و خود را نشان ندهد، در نتیجه سیستم ایمنی بدن بر علیه این ویروس نمی تواند آنتی بادی ایجاد کند. به همین دليل وقتی پزشک در فردی مشکوک به هپاتیت C می شود سایر آزمایش هایی که عملکرد کبد را اندازه می گیرند را درخواست می کند و شایع ترین آزمایشی که در این مورد تقاضا می شود آزمایش اندازه گیری ALT یا آلانین آمینوترانسفراز می باشد. آلانین آمینو ترانسفراز (ALT) یک آنزیمی است که وقتی کبد دچار صدمه و التهاب می شود تولید می گردد و هرچه میزان این آنزیم ALT در خون بیشتر باشد، نشان دهنده شدت بیشتر التهاب کبد می باشد. آزمایش دیگر، آزمایش اندازه گیری بیلی روبین خون می باشد و هرچه میزان بیلی روبین در خون بیشتر باشد، نشان دهنده این است که کبد قادر به پاک سازی خون از این ماده نمی باشد و کارش را به خوبی انجام نمی دهد. گرچه با انجام آزمایش های خون تا حدود زیادی می توانیم به تشخیص هپاتیت در افراد مبتلا به آن دست یابیم اما گاهی اوقات نیز مجبور می شویم برای اینکه به تشخیص نهایی برسیم از بیوپسی کبد (نمونه برداری از کبد) استفاده کنیم، بیوپسی از کبد تنها روش کاملاً مطمئن در تشخیص هپاتیت C می باشد. هم چنین این روش دقیق ترین راه تشخیص برای پی بردن به سلامت کبد می باشد. نتایجی که از بیوپسی کبد به دست می آید به تشخیص سایر بیماری ها مثل سرطان کبد نیز کمک می کند. در بیوپسی کبد، سوزنی نازک به داخل کبد فرو می شود و تکه کوچکی از کبد را بیرون می آورند. این نمونه را به آزمایشگاه می فرستند و در آنجا با میکروسکوپ آن را بررسی می کنند. معمولاً برای اینکه بیمار درد کمتری را احساس کند، محل انجام بیوپسی را با بی حسی موضعی بی حس می کنند. گرچه کل عمل بیوپسی از كبد فقط چند دقیقه طول می کشد اما بعد از آن بیمار باید به مدت ۴ تا ۸ ساعت به طور بی حرکت بر روی تخت دراز بکشد تا از خون ریزی کبد جلوگیری شود. زندگی روزمره برای افراد مبتلا به هپاتیت می تواند به صورت یک مبارزه باشد و آنها باید هم با مشکلات بدنی و هم با مشکلات روحی این بیماری کنار بیایند که این امر نه تنها بر روی زندگی خودشان اثر می گذارد بلکه زندگی افرادی که دوستشان دارند را نیز تحت تأثیر قرار می دهند. خطر هپاتیت برای افراد مبتلا به آن، ایجاد نارسایی کبد است و برای اطرافیان آنها ابتلاء به ویروس هپاتیت خواهد بود. اغلب بهترین راه برای بیماران هپاتیتی برای مبارزه با این مشکلات ایجاد تغییراتی در زندگی روزمره می باشد.
• مشکلات بدنی: خستگی مزمن که ویژگی آن احساس ضعف طولانی مدت و فاقد انرژی بودن است، غالباً یکی از شکایات بیماران مبتلا به هپاتیت می باشد. متخصصین هنوز مطمئن نیستند که چرا بیماران مبتلا به هپاتیت به خستگی مزمن دچار می شوند و بعضی از آنها عقیده دارند که کبد آسیب دیده این افراد به جای اینکه خون را تصفیه کند مواد زایدی را وارد خون می کند که نتیجه آن باعث ضعف بیماران می شود. عده ای دیگر معتقدند که خود ویروس هپاتیت و سیستم ایمنی بدن که در مقابل این ویروس عکس العمل نشان می دهد باعث ضعف و خستگی مزمن می شود. بدتر از همه اینکه بیمارانی که با داروی اینترفرون تحت درمان قرار می گیرند نیز دچار این مشکل می شوند، زیرا یکی از عوارض جانبی این دارو، خستگی مزمن می باشد. صرف نظر از اینکه چه عاملی باعث بروز این مشکل می شود، خستگی مزمن سبب می گردد که بیماران مبتلا به هپاتیت چنان ضعیف شوند که در انجام کارهای کوچک روزمره شان هم دچار مشکل شوند. در اثر پایین آمدن سطح انرژی آنها، این افراد خود را در مقابله با این مشکل، شکست خورده می بینند. این کاهش انرژی می تواند به قدری فرد را ناتوان کند که این بیماران مجبور می شوند بسیاری از فعالیت های طبیعی خودشان را انجام ندهند. یکی دیگر از مشکلات این افراد از دست دادن اشتها و در نتیجه کاهش وزن می باشد. علایم بیماری هپاتیت و اثرات داروی اینترفرون می تواند باعث بی اشتهایی و تهوع شود و درمان با این دارو باعث می شود که بیماران به تدریج احساس بدمزگی در دهان داشته باشند. بیماری کبدی می تواند بر روی واکنش افراد در مقابل مزه های مختلف تأثیرگذار باشد، در نتیجه بسیاری از بیماران متوجه می شوند که بعضی از غذاها دیگر طعم خوبی برای آنها ندارند، مشکل دیگر اینکه وقتی کبد دچار التهاب می شود و ورم می کند به معده فشار وارد کرده و باعث می شود که فضای معده کوچکتر شود و در نتیجه جای کمتری برای غذاهایی که می خورند وجود خواهد داشت و در نتیجه بی اشتهایی این بیماران تشدید می شود. تمام این عوامل به همراه صدماتی که به کبد وارد آمده و باعث شده که توانایی کبد در ذخیره و توزیع مواد غذایی کاهش پیدا کند، موجب می شوند که وزن بیماران مبتلا به هپاتیت کاهش پیدا کند و نیز دچار سوء تغذیه شوند. مشکل دیگری که بیماران مبتلا به هپاتیت با آن روبرو هستند، احتباس آب در بدن می باشد. این وضعیت هنگامی رخ می دهد که سلول های صدمه دیده کبدی دیگر قادر به تصفیه کافی مواد زاید از خون نمی باشند، وقتی چنین اتفاقی روی می دهد، بدن توانایی رها شدن از دست نمک و آب اضافی را ندارد و در نتیجه نمک و آب در بدن جمع شده و باعث ورم کردن قسمت های مختلفی از بدن مثل مچ پاها، شکم و سینه می شود. یکی از مشکلات دیگری که به علت عدم توانایی کبد در تصفیه مواد زاید از خون بروز می کند، خارش پوست می باشد که به علت تجمع این مواد زاید در زیر پوست ایجاد می شود. برخلاف خارشی که بر اثر نیش حشرات ایجاد می شود این نوع خارش در بیماران هپاتیتی نه موقتی می باشد و نه اینکه به آسانی برطرف می شود.
• مشکلات روحی و روانی در افراد هپاتیتی: افراد مبتلا به هپاتیت همچنین با یک سری مشکلات روحی و روانی نیز مواجه می شوند. بیماران هپاتیتی اغلب در برخورد با افرادی که با آنها اظهار همدردی نمی کنند دچار شرم می شوند زیرا فکر می کنند آنها این بیماری را از روش های بدى مثل استفاده از سرنگ های آلوده کسب کرده اند. یک فرد هپاتیتی چنین اظهار داشت: وقتی من به دیگران می گویم که دچار هپاتیت هستم، ناگهان رفتارشان عوض می شود و آنها از دست دادن با من امتناع می کنند، زیرا فکر می کنند که با دست دادن آنان نیز دچار هپاتیت خواهند شد. مثل اینکه یک دیوار شیشه ای بین من و دوستانم کشیده شده است. بیماران مبتلا به هپاتیت همچنین باید با ترس از انتشار بیماری به کسانی که دوستشان دارند نیز کنار بیایند. همسران این افراد ممکن است به علت ترس از سرایت این بیماری به آنها حتى تقاضای طلاق کنند. این مشکلات روحی اغلب باعث می شود که بیماران هپاتیتی خود را تنها حس کنند. افسردگی می تواند قدرت تمرکز فکر افراد را کاهش دهد، بر خستگی و درد آن ها بیفزاید و سبب تحریک پذیری و عصبانیت آنان شود. ممکن است وقتی کبد آسیب می بیند سطح مواد شیمیایی که به طور طبیعی در کبد تولید می شوند و یا این که در آنجا تنظیم می گردند، نامتعادل شوند و باعث ایجاد افسردگی گردند، عوارض جانبی داروی اینترفرون نیز ممکن است منجر به ایجاد افسردگی شود. از آنجایی که حدود سه سال طول می کشد تا تمام اینترفرون از بدن خارج شود، افسردگی می تواند تا سال ها بعد از درمان با اینترفرون هم باقی بماند. جریان ضعیف گردش خون در مغز که بر اثر صدمات کبدی و درمان با اینترفرون ایجاد می شود نیز ممکن است باعث ایجاد افسردگی گردد. صرف نظر از این که چه عاملی باعث بروز افسردگی در افراد مبتلا به هپاتیت می شود، افسردگی می تواند سیستم ایمنی و دفاعی بدن را ضعیف کرده و توانایی بدن در مبارزه با ویروس هپاتیت را کاهش دهد و در نتیجه صدمات بیشتری به کبد وارد آورد. یکی دیگر از مشکلاتی که بر اثر افسردگی ایجاد می شود، تحریک پذیری و زود عصبی شدن در افراد می باشد. این وضعیت به علت عدم توانایی کبد در تنظیم و تجزیه موادی که در بدن ترشح می شوند و اصطلاحاً به آنها هورمون گفته می شود اتفاق می افتد، این وضعیت باعث می شود که بیماران هپاتیتی کم طاقت شوند، خیلی زود عصبانی شده و از کوره در بروند.
• جلوگیری از سرایت هپاتیت به دیگران: ويروس هپاتیت برای تکثیر خود از پروتناز استفاده می کند. دانشمندان تلاش می کنند که با ساختن یک مهار کننده پروتئاز، از تکثیر ویروس هپاتیت در بدن جلوگیری کنند. به غیر از اینکه بیماران مبتلا به هپاتیت باید با بیماری شان مبارزه کنند و زندگی خوبی داشته باشند، آنها باید برای جلوگیری از انتقال بیماری به سایر افراد، اقداماتی را نیز انجام دهند. از آنجایی که ویروس هپاتیت از طریق خون به سایرین منتقل می شود، بیماران هپاتیتی باید محل زخم های خود را بپوشانند. تمامی خونهایی که از آنها خارج می شود (شامل خون قاعدگی) را با مواد ضد عفونی کننده پاک کنند و از اهداء خون یا عضوی از بدن به دیگران خودداری کنند، افراد مبتلا به هپاتیت باید در هنگام مراجعه به پزشک، پرستار، آزمایشگاه و دندان پزشکی، کادر پزشکی را از بیماری خود مطلع سازند تا آنها بتوانند اقدامات حفاظتی بیشتری را انجام دهند. بیماران هپاتیتی نباید هیچگونه سوزن یا وسایل شخصی خود را (که می تواند خون آنها را به سایرین انتقال دهد) با دیگران به طور مشترک مصرف کنند (وسایلی مثل: گوشواره، تیغ ریش تراشی، مسواک و …). به علاوه افراد مبتلا به هپاتیت باید از بیماری خود به شریک جنسیشان آگاهی لازم را بدهند و از وسایل حفاظتی مثل کاندوم استفاده کنند. بیماران هپاتیتی و پزشکان در این نکته توافق دارند که اهمیت زیادی دارد که بیماران هپاتیتی از بیماری هپاتیت و نحوه انتقال آن به دیگران اطلاعات کافی را داشته باشند و دانستن این موضوع که تماس های روزمره معمولی آنان با سایر افراد، مثل: دست دادن، در آغوش گرفتن و بوسیدن، باعث انتقال بیماری نمی شود، می تواند از ترس آنها بکاهد و این اطلاعات باعث می شود که زندگیشان تعادل خود را حفظ کند.
• مبارزه و کنار آمدن با بیماری: گرچه مبارزه و کنار آمدن با بیماری هپاتیت می تواند بسیار مشکل باشد، اما این بیماران می توانند برای کمک به خود از روش های مختلفی استفاده کنند و از زندگی شان لذت ببرند. یکی از این راه ها، شرکت در گروه ها یا انجمن های حمایت از هپاتیت می باشد. در انجمن های حمایتی هپاتیت، بیماران هپاتیتی از تجارب یک دیگر استفاده می کنند. با تبادل تجربیات بیماران هپاتیتی با یک دیگر اغلب آنها برای بعضی از مشکلات خود راه حل هایی را پیدا می کنند. انجام تمرینات ورزشی متوسط به بیماران هپاتیتی کمک می کند تا با بیماری شان مبارزه کنند. تحقیقات پزشکان نشان داده است که فعالیت های ورزشی باعث قوی تر شدن بدن و نیز بهبود وضعیت روحی بیماران می شود. تمرینات ورزشی موجب افزایش سرعت جریان خون شده و در نتیجه ممکن است به پیشگیری یا کاهش اثرات سیروز و نیز پیشگیری از افسردگی کمک کند، فعالیت های ورزشی به از بین رفتن خستگی بدن کمک کرده و موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می شود که این امر می تواند به مبارزه بدن با ویروس هپاتیت کمک کند. همچنین تمرینات ورزشی با پیدایش استرس مبارزه می کند، استرس برای سیستم ایمنی بدن خطرناک می باشد. تمرینات منظم ورزشی جزء مهمی از مبارزه با بیماری کبدی می باشد. افرادی که به طور منظمی ورزش می کنند، نه تنها احساس بهتری خواهند داشت بلکه اغلب به درمان های پزشکی پاسخ بهتری می دهند و تمرینات منظم ورزشی باعث افزایش سطح انرژی بدن، کاهش فشار بر روی کبد و در بسیاری از موارد حتى باعث تأخیر در بروز بعضی از عوارض مرتبط با بیماری کبد می شود. مدیتیشن روش دیگری است که بسیاری از افراد مبتلا به هپاتیت برای حفظ سلامت کبد خود از آن استفاده می کنند. در روش مدیتیشن از تکنیک های تمرکز فکر مثل تکرار یک کلمه یا صدا برای آرام کردن ذهن استفاده می شود. در هنگام مدیتیشن افراد بر روی یک کلمه یا جمله تمرکز می کنند تا تمام چیزهای دیگر را از ذهنشان بیرون بریزند و بدن خود را آرام و ریلکس کنند. مدیتیشن به قوی تر شدن سیستم ایمنی بدن و از بین بردن استرس ها کمک می کند.