هایپرکلسمی: عبارت است از هایپرکلسمی Hypercalcemia به معنی میزان بیش ‌از اندازه کلسیم در خون است. میزان زیاد کلسیم در خون استخوان‌ها را زیاد می‌کند، سنگ کلیه ایجاد کند و در کار قلب و مغز اختلال ایجاد کند.

علائم:

1. هیپرکلسمی خفیف ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند، اما هیپرکلسمی جدی‌تر می‌تواند باعث مشکلات زیر شود:
2. تشنگی بیش از حد و تکرر ادرار: کلسیم اضافی کلیه‌ها را مجبور می‌کند تا سخت‌تر کار کنند. در نتیجه، فرد ممکن است بیشتر ادرار کند که منجر به کم آبی و تشنگی بیشتر می‌شود.
3. معده درد و مشکلات گوارشی: کلسیم بیش از حد می‌تواند باعث ناراحتی معده، درد شکم، حالت تهوع، استفراغ و یبوست شود.
4. درد استخوان و ضعف عضلانی: هیپرکلسمی می‌تواند باعث شود که استخوان‌ها کلسیم زیادی آزاد کنند و باعث کمبود کلسیم آنها شود. این فعالیت غیر طبیعی استخوان می‌تواند منجر به درد و ضعف عضلانی شود.
5. گیجی، بی حالی و خستگی: کلسیم بیش از حد در خون می‌تواند بر مغز تأثیر بگذارد و این علائم را ایجاد کند.
6. اضطراب و افسردگی: هیپرکلسمی نیز ممکن است بر سلامت روان تأثیر بگذارد.
7. فشار خون بالا و ریتم غیرطبیعی قلب: سطوح بالای کلسیم می‌تواند فشارخون را افزایش دهد و منجر به ناهنجاری‌های الکتریکی شود که ریتم قلب را تغییر می‌دهد و باعث فشار می‌شود.

علت:

• پرکاری غدد پاراتیروئید: غدد پاراتیروئید سطح کلسیم را کنترل می‌کنند. اگر آنها خیلی سخت کار کنند، می‌تواند منجر به هیپرکلسمی شود. غدد پاراتیروئید ممکن است زمانی که فرد بزرگ می‌شود یا رشد غیرسرطانی ایجاد می‌کند بیش فعال شود. هیپرپاراتیروئیدیسم اصطلاحی برای داشتن غدد پاراتیروئید بیش فعال است. ممکن است این رایج‌ترین علت هیپرکلسمی باشد. پزشکان معمولاً پرکاری پاراتیروئید را در افراد مسن 50-60 سال تشخیص می‌دهند. همچنین در زنان سه یا چهار برابر بیشتر از مردان شایع است.
• ویتامین D بیش از حد: ویتامین D باعث جذب کلسیم در روده می‌شود و اجازه می‌دهد این ماده مغذی وارد جریان خون شود. بدن معمولاً فقط 10-20٪ کلسیم موجود در رژیم غذایی را جذب می‌کند و باقیمانده را از طریق مدفوع دفع می‌کند. با این حال، مقادیر بیش از حد ویتامین D باعث می‌شود بدن کلسیم بیشتری جذب کند و منجر به هیپرکلسمی شود. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که مکمل‌های ویتامین D با دوز بالا، پتانسیل ایجاد هیپرکلسمی را دارد. پزشکان ممکن است این مکمل‌ها را برای کمک به درمان توصیه کنند. دوز روزانه توصیه شده برای بزرگسالان 600-800 IU در روز است.
• سرطان: برخی از انواع سرطان ممکن است باعث هیپرکلسمی شوند. سرطان‌هایی که معمولاً منجر به این وضعیت می‌شوند عبارتند از: سرطان ریه، سرطان پستان، سرطان‌های خون، در سال 2021، محققان تخمین زدند که هیپرکلسمی حدود 2% همه بیماران سرطانی را در هر سال تحت تأثیر قرار می‌دهد. این درصد در بین کودکان کمتر است. اگر سرطان به استخوان گسترش یابد، خطر هیپرکلسمی افزایش می‌یابد.
• سایر بیماری‌ها: سایر شرایطی که ممکن است باعث افزایش سطح کلسیم خون شوند عبارتند از: بیماری سل، سارکوئیدوز، بیماری تیرویید، بیماری مزمن کلیوی، بیماری غده فوق کلیوی، عفونت‌های قارچی شدید.
• کاهش تحرک: در افرادی که برای مدت طولانی تحرک نداشته باشند ممکن است خطر هیپرکلسمی افزایش ‌یابد. زمانی که استخوان‌ها کار کمتری برای انجام دادن داشته باشند، ضعیف شده و کلسیم بیشتری را وارد جریان خون می‌کنند.
• کم آبی شدید: افرادی که به شدت دچار کم آبی هستند، آب کمتری در خون خود دارند که می‌تواند غلظت کلسیم را افزایش دهد. با این حال، این عدم تعادل معمولاً زمانی قابل درمان است که فرد به اندازه کافی بدن خود را آبرسانی کند که در برخی موارد، سطوح بالای کلسیم می‌تواند منجر به کم آبی شدید بدن شود.برای پزشکان مهم است که تشخیص دهند کدامیک اول بوده است: سطح بالای کلسیم یا کم آبی.
• داروها: برخی از داروها می‌توانند غده پاراتیروئید را بیش از حد تحریک کنند و این می‌تواند منجر به هایپرکلسمی شود. به عنوان مثال قرص لیتیوم که گاهی افراد برای درمان اختلال دوقطبی از آن استفاده می‌کنند ممکن است باغث هیپرکلسمی شود.

پیشگیری:

• نوشیدن آب زیاد
• ترک سیگار، در صورت لزوم
• ورزش، از جمله تمرینات قدرتی
• پیروی از دستورالعمل ها برای داروها و مکمل ها

عوارض احتمالی:

1. پوکی استخوان: با گذشت زمان، استخوان‌ها ممکن است مقادیر زیادی کلسیم را در جریان خون آزاد کنند که باعث نازک شدن یا چگالی کمتر آن‌ها می‌شود. ادامه آزاد شدن کلسیم می‌تواند منجر به پوکی استخوان شود. افراد مبتلا به پوکی استخوان دارای خطرات زیر را دارند: شکستگی‌ها،ناتوانی قابل توجه، از دست دادن استقلال، بی حرکتی طولانی مدت، انحنای ستون فقرات، با گذشت زمان، قد آنها کوتاه‌تر می‌شود.
2. سنگ کلیه: افراد مبتلا به هیپرکلسمی در معرض خطر ایجاد کریستال‌های کلسیم در کلیه‌های خود هستند. این کریستال‌ها می‌توانند به سنگ کلیه تبدیل شوند که اغلب بسیار دردناک هستند. آن‌ها همچنین می‌توانند منجر به آسیب کلیه شوند.
3. نارسایی کلیه: با گذشت زمان، هیپرکلسمی شدید می‌تواند متوقف شود و کلیه‌های فرد به درستی کار نمی‌کنند. کلیه‌ها ممکن است در پاکسازی خون، تولید ادرار و حذف مؤثر مایعات از بدن کمتر مؤثر باشند. این بیماری نارسایی کلیه نامیده می‌شود.
4. ضربان قلب نامنظم: قلب زمانی می‌تپد که تکانه‌های الکتریکی از آن عبور می‌کند و باعث انقباض آن می‌شود. کلسیم در تنظیم این فرآیند نقش دارد و کلسیم بیش از حد می‌تواند منجر به ضربان قلب نامنظم شود.

تشخیص:

• تشخیص این بیماری از طریق اندازه‌گیری میزان کلسیم در سرم خون، میزان پاراتیروئید یا PTH، میزان “PTHrP”، مقدار ویتامین D در سرم خون و میزان کلسیم در ادرار است.

درمان طب نوین:

• استفاده از دیالیز در صورت آسیب کلیه.
• داروهایی که از شکسته‌ شدن و تخریب استخوان‌ها جلوگیری می‌کنند.
• تزریق دنوزومب‌ها “Denosumab” در موارد که علت هایپرکلسمی سرطان باشد.
• تزریق کلتیسونین “Calcitonin” که می‌تواند میزان کلسیم را در خون کنترل کند.
• تزریق مایعات در خون: تزریق وریدی برای افزایش حجم خون از مهم‌ترین روش‌های درمان است.
• در صورتی که علت بیماری میزان زیاد ویتامین D باشد،‌ مصرف گلوکوکورتیکوئیدها “Glucocorticoids” می‌تواند کمک‌کننده باشد.
• کلسی‌میمتیک “Calcimimetics” با تحریک سنسورهای کلسیم در بافت‌های مختلف بدن باعث می‌شود گیرنده‌ها احساس کنند کلسیم کافی در خون وجود دارد.
• به طور کلی اگر بیمار به علت هایپرکلسمی در بیمارستان بستری شود، ابتدا تزریق وریدی و استفاده از داروهایی ادرارآور برای کاهش سریع کلسیم انجام می‌شود. اگر علت بیماری سرطان باشد،‌ به طور جداگانه ممکن است جراحی مربوطه انجام شود و در صورتی که علت هایپرکلسمی غدد پاراتیروئید باشد طی جراحی این غدد از بدن خارج می‌شوند.

درمان طب سنتی:

• تقویت کلیه ها.
• مصرف مایعات نظیر آب را زیاد کنید.
• انجام حجامت عام یک الی سه مرحله.

داروها:

• دنوزوماب
• کلسی تونین
• گالیم نیترات

فعالیت:

• محدودیتی وجود ندارد.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات پرهیز کنید.

نکته:

• کلسیم چیست؟ کلسیم ماده معدنی است که بیشتر از هر ماده معدنی دیگری در بدن انسان وجود دارد. ۹۸ درصد از کلسیم درون بدن در استخوان‌ها است و ۲ درصد در سایر قسمت‌های بدن مثل سلول‌های عصبی، بافت‌های بدن، خون و سایر مایعات درون بدن. کلسیم یکی از مهم‌ترین مواد معدنی موجود در بدن است که به سلامت استخوان‌ها و دندان کمک می‌کند. میزان کافی کلسیم در بدن در طول زندگی می‌تواند به سلامت استخوان‌ها و جلوگیری از پوکی استخوان کمک کند.