هاری (آب ترسی): عبارت است از یک عفونت وخیم ویروسی دستگاه عصبی مرکزی که در اثر هاری (آب ترسی) گاز گرفتگی حیوانات متبلا به انسان منتقل می شود.

انواع هاری:

1. هاری خشمگین: افراد آلوده‌ای که به هاری خشمگین مبتلا می‌شوند بیش فعال و تحریک پذیر می‌شوند و ممکن است رفتارهای نامنظمی از جمله بی خوابی، اضطراب، گیجی، تحریک پذیری نسبت عوامل محیطی، توهم، ترس از آب، ترشح زیاد بزاق و مشکلاتبلع از خود بروز می‌دهند.
2. هاری ساکت (فلجی): بیماری هاری ساکت نسبت به هاری خشمگین، زمان بیشتری طول می‌کشد، اما اثرات آن به همان شدت است. افراد بیمار به آرامی فلج می‌شوند، سرانجام به کما می‌روند و جان خود را از دست می‌دهند. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، ۳۰ درصد موارد هاری از نوع ساکت است.

علائم:

در 23% بیماران، علائم ممکن است 3 الی 1 ماه پس از گاز گرفتگی حیوان مبتلا ظاهر گردد ولی گاهی این مدت تنها پنج روز و گاهی تا پنج سال به طول می انجامد. علائم مراحل اولیه عبارتند از:

1. سرفه
2. گیجی
3. گلودرد
4. تب بالا
5. خستگی
6. تب خفیف
7. تنفس نامنظم
8. ضربان قلب نامنظم
9. بی قراری تحریک پذیری
10. پر فعالیتی و رفتارهای تهاجمی
11. انقباض شدید عضلات گلو که بلع را غیر ممکن می سازد.
12. افزایش بزاق و اشک علائم مراحله پیشرفته (10 الی 2 سال بعد)
13. حساسیت به صدا و نور که پس از بروز این علائم، بهبودی فرد مبتلا ممکن نیست و فرد بیمار جان خود را از دست می دهد.

علت:

• یک نوع ویروس موجود در بزاق حیوان مبتلا از طریق پوست آسیب دیده یا غشای مخاطی وارد بدن انسان می شود. این ویروس از محل گاز گرفتگی پوستی به آهستگی به سمت مغز مهاجرت می کند. حیواناتی که به طور شایع دچار این ویروس هستد عبارتند از: سگ ها (به خصوص سگ های وحشی)، خفاش ها، روباه ها، گرگ ها و راکون ها. سایر حیوانات نیز ممکن است مبتلا گردند، بنابراین پس از هرگونه گاز گرفتگی با اداره بهداشت محلی مشورت نمایید.

عوامل افزایش دهنده خطر:

• مشاغل با فعالیت هایی که با تماس با حیوانات وحشی سر و کار دارند (نظیر غارنوردان، شکارچیان، کشاورزان یا کارکنان فروشگاه های گله، جنگل بانان، برخی کارکنان آزمایشگاه دامپزشکان).

پیشگیری:

• واکسینانسیون سگ ها و گربه های خانگی بر ضد هاری در صورت برخورد با حیوانات ولگرد وجود آنها را به همسایگان اطلاع داده و به کودکان خوب بیاموزید تا از آنها دوری کنید. چنانچه شغل شما در ارتباط با حیوانات است نسبت به واکسیناسیون ضد هاری اقدام نمایید. واکسیناسیون ضد کزاز را سر موعد انجام دهید. از حیوانات وحشی دوری کنید.

عواقب مورد انتظار:

• هاری با درمان زودرس پس از گاز گرفتگی حیوانات قابل پیشگیری است.

عوارض احتمالی:

• پس از بروز علائم، زنده ماندن بیمار نامحتمل است.

تشخیص:

1. آزمایشات روی حیوانی انجام می‌شوند که فرد را گاز می‌گیرد تا وجود‌‌ هاری را در حیوان تأیید کند. این امر در صورت امکان، نیاز به کشتن حیوان دارد. این مرحله ضروری است زیرا فرد پس از تماس با حیوان‌‌ هار بلافاصله آنتی بادی‌‌های ویروس را نشان نمی‌دهد. اگر گزش از حیوان خانگی که بیمار به نظر می‌رسد صورت گرفته باشد، حیوان خانگی به اتان تبدیل می‌شود تا مغز آن از نظر‌‌ هاری آزمایش گردد. با این حال، حیوانات خانگی که علائمی از بیماری ندارند، اما مشکوک به تماس با یک حیوان‌‌هار هستند، ممکن است در یک دوره خاص توسط دامپزشک قرنطینه شده و مورد بررسی قرار گیرند.

درمان طب نوین:

• فردی که توسط حیوان مشکوک به هاری گاز گرفته شده است باید فوراً محل گازگرفتگی را با آب و صابون به مدت حداقل ۱۵ دقیقه شستشو دهد و به یک مرکز مقابله با هاری مراجعه کند تا با واکسیناسیون هاری درمان شود. شست و شوی زخم گازگرفتگی حیوان و بخیه نکردن و باز بودن زخم بسیار مهم است. سپس می‌توان از مواد ضد عفونی کننده مثلبتادین برای زخم استفاده نمود. ویروس هاری به نور و جریان هوا حساس است در نتیجه زخم نباید بخیه زده شود و روی زخم باید باز باشد. به طور معمول واکسیناسیون تا ۶ روز پس از گازگرفتگی و قبل از بروز علائم بیماری هاری می‌تواند ۱۰۰ درصد بیماری را از بین ببرد، اما پس از بروز علائم، دیگر درمان امکان‌پذیر نیست و بیمار طی یک یا دو هفته جان خود را از دست خواهد داد.

داروها:

• تزریق ایمونوگلوبولین (پادتن) ضد هاری، تزریق واکسن مخصوص هاری در صورتی که حیوان مظنون، مبتلا به هاری شناخته شد. واکسن یادآوری کزاز دیگر مانند گذشته نیاز به تزریقات دردناک در ناحیه شکم نیست.

فعالیت:

• محدودیتی وجود ندارد مگر این که علائم بروز کنند. در صورت بروز علائم استراحت در بستر بیمارستان ضروری است.

رژیم غذایی:

• در طی درمان سرپایی قبل از بروز علائم رژیم خاصی نیاز نیست. در طی بستری در بیمارستان به دلیل بروز علائم، فعالیت و مواد مغذی به صورت وریدی باید تجویز گردد.

خوردنی های مفید: خوراک نخود فرنگی با کدو، خوراک نخود فرنگی و ذرت، خوراک باقلا، خوراک عدسی با صیفی جات، خوراک کدو خورشتی با سویا، خوراک کدو خورشتی با قارچ، خوراک کدو خورشتی با کرفس، خوراک کدو بادمجان، خوراک قارچ و لوبیا سبز، خوراک قارچ و فلفل دلمه ای، خوراک قارچ و سیب زمینی، خوراک قارچ طعم دار، خوراک قارچ و ذرت، خوراک قارچ و بامیه، تاس کباب قارچ و سویا، خوراک گل کلم، خوراک لوبیا سبز ۱، خوراک لوبیا سبز ۲، خوراک بادمجان و غوره، خوراک لوبیا سفید با قارچ، خوراک تند بامیه، خوراک نخود با کدو بادمجان، خوراک دال عدس، خوراک بورانی، خوراک مخلوط، آش سماق، آش عدس ۱، آش حبوبات و غله ۲، آش جو با لوبیا سبز، آش جو با حبوبات ۲، آش گوجه فرنگی ۲، آش مرزه، لوبیا سبز پلو ۳، نخود فرنگی پلو ۱، خورش قیمه بادمجان، خورش بادمجان، خورش کدو بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با دال عدس، خورش بامیه با قارچ، خورش کدو خورشتی، خورش قیمه بادمجان، خورشت کنگر، سوپ صیفی جات ۱، سوپ صیفی جات ۲، سوپ کدو خورشتی، سوپ کدو حلوایی، سوپ جو ۱، سوپ جو ۲، سوپ دال عدس، سوپ اسفناج، سوپ شلغم، سوپ لوبیا سبز، سوپ قارچ ۱، سوپ قارچ ۲، سوپ بامیه، سوپ کلم قمری، سوپ کلم بروکلی ۱، سوپ کلم بروکلی ۲، سوپ گل کلم، سوپ گشنیز، سوپ کدو قلیانی، سوپ بلغور و کرفس، سوپ جو با شیر سویا، سوپ شهد نما، سوپ زرشک با جعفری، سوپ کاهو سبز، سوپ جو و اسفناج، برگر کدو خورشتی، دلمه کدو خورشتی، سس مخصوص ۲.