نواسیر (فیستول مقعدی): عبارت است از یک لوله یا راه بسیار کوچک که از مجرای مقعدی به پوست نزدیک دهانه مقعد راه می یابد. چرک آب گونه از این راه به بیرون راه می یابد و باعث تحریک پوست ناحیه می شود.

علائم:

1. ترشح مداوم یا متناوب
2. تغیییر رنگ پوست اطراف فیستول
3. درد به هنگام اجابت مزاج یا پس از آن
4. وجود یک برجستگی سفت و دردناک به هنگام لمس

علت:

• از بین رفتن بافت به علت گسترش آبسه زمینه ای
• گسترسش عفونت ناشی از پارگی در مجاری مقعدی
• گاهی در نتیجه عوامل چون ضربه، عفونت راست روده (از جلمه با میکروبی به نام کلامیدیا)، سرطان و اشعه درمانی ایجاد می شود.
• فیستول مقعدی عبارت است یک لوله یا راه بسیار کوچک که از مجرای مقعدی به پوست نزدیک دهانه مقعد راه می یابد. چرک آب گونه از این راه به بیرون راه می یابد و باعث تحریک پوست ناحیه می شود.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. بیماری التهابی روده
2. آپاندیسیت یا دیورتیکولیت حاد
3. درمان تزریقی برای بواسیر داخلی
4. زخم ناشی از یک جسم تیز (مثلاً تخم مرغ یا استخوان ماهی) که دفع می شود یا صدمه ناشی از نوک وسیله مخصوص تنقیه.

پیشگیری:

• هیچ روش به خصوصی جهت پیشگیری وجود ندارد.

عواقب مورد انتظار:

• نتایج جراحی معمولاً عالی است.

عوارض احتمالی:

• یبوست، در صورتی که فیستول به طور کامل برداشته نشود ممکن است عود کند.

تشخیص:

1. معاینه جسمی همراه با بررسی سابقه دقیق بیمار از لحاظ علائم آنورکتالی ضروری هستند. نشانه هایی از قبیل تب، قرمزی، ورم و نرمی حاکی از آبسه می‌باشند. ضمناً هرچند اکثر آبسه ها روی پوست بیرونی مقعد قابل مشاهده اند ولی باید خاطرنشان کرد در بعضی موارد به غیر از درد مقعد هیچ نشانهظاهری وجود ندارد. همچنین انواع فیستول بسته به محلی که ایجاد می شود متفاوت است و ممکن است علائم گوناگونی ایجاد کند.
2. در آزمایش فیستول مقعدی، بخش خارجی که مدفوع یا خون از آن خارج می شود قابل رویت است و بافت متورم در بخش خارجی دال بر فیستول رسیده و کامل است ولی در بعضی مواقع این عارضه خود بخود بسته می شود و تخلیه متناوب می شود که در این حالت تشخیص آن در زمان معاینه مشکل می شود. اکثر آبسه ها و فیستول‌های مقعدی براساس معاینه پزشکی تشخیص داده می شوند ولی بعضی اوقات مطالعات بیشتری لازم است. امروزه برای تشخیص آبسه های عمیق و نعلی و مشاهده شیار فیستول از سونوگرافی اندوآنال دو بعدی و سه بعدی استفاده می‌شود. در این حالت برای دقت بیشتر به مسیر فیستول آب اکسیژنه تزریق می‌شود. سی تی اسکن هم برای بیمارانی که دچار عفونت حاد شده اند یا مشکلات پزشکی دیگری با علائم مشابه دارند (مثل بیماری کرون) راه حل مناسبی است. ام آر آی هم دقت بالای ۹۰ درصدی دارد تا شیار این بیماری مشخص شود. همچنین در مواردی ممکن است پزشک انجام کونولوسکوپی را تجویز نماید که در این صورت از یک لوله انعطاف پذیر دارای دوربین و متصل به مانیتور برای مشاهده روده استفاده می‌شود.

درمان طب نوین:

• اولین راهکار درمان بیماری هایی عفونی مانند فیستول مصرف داروهای آنتی بیوتیک است. برای درمان قطعی این بیماری از راهکارهای تهاجمی تری مثل جراحی استفاده می‌شود. در واقع می‌توان گفت در گذشته تنها راهکاری که برای درمان فیستول استفاده می‌شد، انجام جراحی بود که به روش های مختلفی انجام می پذیرفت، اما جراحی می توانست صدمات جبران ناپذیری را به عضله اسفنکتر وارد نماید که بی اختیاری مدفوع را به همراه داشت، در نتیجه می توان گفت انجام جراحی به طور کامل منسوخ شده است.
• امروزه برای درمان این بیماری از روش های مدرن و بی دردسر تری مانند لیزر استفاده می شود. لیزر بدون ایجاد درد و خونریزی و در کمترین زمان ممکن این بیماری را درمان نموده و از نظر هزینه های درمان نیز به صرفه تر است. به علاوه انجام لیزر امکان ابتلا به سایر عفونت ها را کاهش داده و چون آسیبی به عضله اسفنکتر وارد نمی شود، بیمار دچار بی اختیاری نخواهد شد. درمان فیستول با لیزر احتمال عود بیماری را به شدت کاهش می دهد.

درمان طب سنتی:

• دود عنبر نسارا به موضع بدهید.
• آغشته کردن موضع با عسل و پانسمان تا 24 ساعت
• به کارگیری 5 الی 7 عدد زالو روی موضع در یک مرحله
• زاج سیاه را نرم بسایید و روزی سه مرتبه بر دهانه زخم بپاشید.
• محلول بلودومتیل ۲۰% را به پنبه ای آغشته کرده و بر دهانه زخم بمالید.
• تخم گشنیز و گل ارمنی را نرم بسایید و با کمی آبغوره خمیر کرده و روی دهانه زخم بگذارید.
• گل ارمنی و تخم گشنیز را نرم بسایید، بعد پنبه ای را بر آن آغشته کرده و در دهانه زخم بگذارید.
• جفت و پوست انار شیرین خشک شده را نرم بسایید، بعد پنبه ای را با آن آغشته ساخته و در دهان زخم بگذارید.
• جفت، قمبلیله و پوست انار شیرین خشک شده را نرم بسایید، بعد با روغن وازلین خمیر کرده و بر روی زخم ضماد کنید.
• پودر اکسید دوزنگ، اسیدبور یک و مرکوروژ را به نسبت ۱۰% با روغن وازلین مخلوط کرده و بر روی دهانه رخم ضماد کنید.
• پاشیدن پودر عنبر نسارای خشک بر روی انواع زخم های تازه، علاوه بر کمک به بهبودی، خونریزی آنها را نیز متوقف می کند.
• روغن بنفشه طِبّيِ معطّر را با يکي از موارد زير مخلوط کرده و به محل بماليد: الف. مُورد (از همه قوي تر است)، ب. روغن هلو، ج. با روغن شفتالو، د. روغن تخم خيار
• نصف استکان جوشانده برگ حَساس و ريشه حَساس (گياه حَساس= گل قارکون = گُل قَهر = مستحيه) بخوريد [توجّه: زياده‌روي در خوردن دمکرده يا جوشانده برگ و ريشه حساس، مسموميّت مي‌آورد و موجب ريزش مو مي‌شود].
• ضمناً از لحاظ درمان اگر داروها و درمان های فوق مؤثر واقع نشود، آخرین علاج فیستول همانا عمل جراحی است که به وسیله جراحان قابل و مجرب ریشه فیستول که مانند ریشه ترب نازک و مویی می باشد، خارج می شود و بیمار از رنج نجات می یابد.
• ضمناً باید بدانید که پس از بهبودی باز هم ممکن است چند سال بعد مجدداً فيستول عود کند، لذا باید چند سالی مواظبت کرده و بهداشت کامل را در این موضع رعایت کرد و همیشه خود را با موادهای ضد عفونی کننده شستشو داد و لباس زیر را نیز هر روز عوض کرد.
• اگر تصمیم به درمان با داروهای گیاهی گرفتید، باید آویشن شیرازی، بومادران، مغز ناخنک و گل خطمی را هر روز بجوشانید و با آب آن شستشو دهید و نیز روزی سه مرتبه هم در آب جوشانده آن بنشینید و پس از آن یک قطعه پنبه را به جاوشیر آغشته کرده و شیاف کنید.
• یک نوع دیگری از فیستول وجود دارد که آن را فيستول نعل اسبی می نامند. فیستول هایی که به مقعد رسیده باشند، چون مرتباً ترشحات مقعد بر آنها وارد می شود، معالجه و مداوای آن بسیار سخت است، زیرا میکروب های روده باعث ایجاد عفونت مجدد فیستول شده و به درمان جواب مثبت نمی دهد، از این رو بهترین معالجه عمل جراحی می باشد.
• نواسیر که آن را در طب جدید فیستول می نامند، در اثر کثافات خون و نامنظم بودن اخلاط اربعه، در وسط ران ها، نزدیک به نشست و دور مقعد به وجود می آید، ابتدا پس از چندین روز خارش و ناراحتی دور نشیمن دانه های ریز عدس مانند، کوچکی پیدا می شود که روز به روز بزرگ تر خواهد شد. پس از مدتی دمل سرباز کرده و عفونت از آن خارج می شود. به علت اینکه دمل در جایی قرار گرفته که نزدیک به محل میکروب بوده و در مجاورت چروک های اطراف مقعد می باشد، لذا عفونت قطع نخواهد شد و کم کم ریشه عفونت قوی شده و پس از سرباز کردن و خارج شدن عفونت ها دهانه ای پدیدار می شود که آن را نواسیر یا فیستول می نامند. این عوارض در اثر عفونت حفره های کوچکی که در پشت دریچه های آنال قرار دارند حاصل می شوند. این عفونت ها ممکن است از خارج یا داخل یا از ضخامت اسفنکتر آنال به خارج سرباز کنند.

داروها:

• امکان دارد نرم کننده مدفوع برای جلوگیری از یبوست تجویز شود. در صورت وجود عفونت ممکن است آنتی بیوتیک تجویز شود.

فعالیت:

• در اسرع وقت کار و فعالیت طبیعی خود را از سر بگیرید.

رژیم غذایی:

• رژیم غذایی عادی خود را ادامه دهید.