نفروپاتی دیابتی: عبارت است از لیه حاوی تعداد زیادی فیلتر یا گلومرول است که کارشان، تصفیه خون می‌باشد.با گذشت زمان، دیابت کنترل نشده می‌تواند باعث آسیب به گلومرول‌های خونی در کلیه شود. آسیب شدید به این فیلترها می‌تواند منجر به نفروپاتی دیابتی و کاهش عملکرد کلیه و در نهایت نارسایی کلیه گردد. نفروپاتی دیابتی از عوارض شایع دیابت تیپ 1 و 2 است. در نفروپاتی دیابتی به دلیل اختلال ایجاد شده در تصفیه خون، مقادير غيرطبيعي پروتئين از خون به داخل ادرار نشت مي‌كند. پروتئينی كه از طريق كليه‌هاي آسيب‌ديده نشت مي‌كند، آلبومين نام دارد. اگر كليه‌ها طبيعي كار كنند، فقط مقدار اندكي آلبومين در ادرار ديده مي‌شود. افزايش آلبومين در ادرار اولين علامت آسيب‌ديدگي كليه ناشي از ديابت است.
مراحل بیماری نفروپاتی دیابتی:
- مرحله I : در این مرحله GFR از 90 بالاتر است و کلیه دچار آسیب خفیفی شده اما همچنان عملکرد طبیعی دارد.
- مرحله II : در این مرحله GFR کمتر از 60 تا 89 است. به کلیه آسیب وارد شده و عملکرد آن کمی تضعیف می‌شود.
- مرحله III : در این مرحله GFR کمتر از 30 تا 59 است و عملکرد کلیه‌ها تا 50% کاهش می‌یابد.
- مرحله IV : در این مرحله GFR بین 15 تا 29 است که کلیه‌ها به شدت آسیب دیده‌اند.
- مرحله V : در این مرحله GFR کمتر از 15 است و فرد به نارسایی کلیه (دیالیز یا پیوند کلیه) مبتلا می‌شود.
علائم:
- در مراحل اولیه نفروپاتی دیابتی، ممکن است هیچ علائم و نشانه ای مشاهده نشود. در مراحل بعدی، علائم و نشانهها شامل موارد زیر است:
- خستگی
- تنگی نفس
- خارش مداوم
- تهوع و استفراغ
- پروتئین در ادرار
- از دست دادن اشتها
- افزایش نیاز به دفع ادرار
- گیجی یا مشکل در تمرکز
- بدتر شدن کنترل فشار خون
- تورم پا، مچ پا، دست یا چشم
- کاهش نیاز به انسولین یا داروی دیابت
علت:
- اصلی‌ترین وظیفه کلیه تصفیه خون است که در نهایت بدن به کمک ادرار کردن مواد زائد و مایعات اضافی را خارج می‌کند. افزایش سطح گلوکز (قند خون) در بدن به رگ‌های کوچک گلومرول و نفرون‌های موجود در کلیه آسیب وارد می‌کند. در این صورت فرآیند فیلتر کردن به درستی انجام نخواهد شد و فرد دچار فشارخون بالا می‌شود. افزایش فشارخون به عملکرد تصفیه‌سازی کلیه فشار مضاعفی وارد می‌کند که یکی از عوامل اصلی علت بروز نفروپاتی دیابتی خواهد بود.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- افزایش وزن
- سیگار کشیدن
- فشار خون بالا کنترل نشده
- هیپرلیپیدمی (کلسترول بالا)
- سابقه خانوادگی بیماری کلیوی
- هیپرگلیسمی (قند خون کنترل نشده)
پیشگیری:
- کنترل بیماری دیابت: برای پیشگیری از ابتلا به نفروپاتی دیابتی لازم است دیابت خود را کنترل کنید. با کنترل موثر دیابت، میتوان تا حد زیادی از بیماری کلیوی دیابتی پیشگیری نمود یا آن را به تأخیر انداخت.
- کتنرل فشار خون: اگر فشار خون بالا دارید یا شرایط دیگری دارید که خطر ابتلا به بیماری کلیوی را افزایش می دهد، برای کنترل آنها تحت نظر پزشک باشید.
- محدودیت در مصرف مسکن‌ها: مصرف برخی مسکن‌ها می تواند منجر به آسیب کلیه شود؛ پس تا حد امکان، استفاده از این داروها را محدود نمایید؛ و در صورت لزوم، هنگام استفاده از مسکن های بدون نسخه مانند آسپرین و ایبوپروفن، دستورالعمل‌های آنها را دنبال کنید.
- تناسب اندام و پیشگیری از چاقی: اگر از وزن خوبی برخوردار هستید، بیشتر اوقات هفته با تحرک بدنی برای حفظ آن تلاش کنید. در صورت نیاز به کاهش وزن، با پزشک خود در مورد استراتژی‌های کاهش وزن، مانند افزایش فعالیت بدنی روزانه و کاهش کالری، مشورت کنید.
- نکشیدن سیگار: سیگار کشیدن می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند و آسیب کلیه موجود را بدتر کند. اگر سیگاری هستید، در مورد راهکارهای ترک سیگار مشاوره بگیرید و حتما اقدام به ترک سیگار نمایید.
عوارض احتمالی:
- عوارض نفروپاتی دیابتی ممکن است طی ماهها یا سالها به تدریج ایجاد شود. آنها عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- کم خونی
- زخم های پا
- اختلال در نعوظ
- افزایش سطح پتاسیم در خون (هیپرکالمی)
- آسیب به عروق خونی شبکیه (رتینوپاتی دیابتی)
- بیماری‌های قلبی و عروق خونی که زمینه ساز سکته قلبی می‌باشند
- اسهال و سایر مشکلات مربوط به آسیب دیدگی اعصاب و رگ های خونی.
- عوارض بارداری که خطراتی برای مادر و جنین در حال رشد را به همراه دارد.
- احتباس مایعات، که می تواند منجر به تورم در بازوها و پاها ، فشار خون بالا یا تجمع مایع در ریه‌ها شود (ادم ریوی).
- آسیب برگشت ناپذیر به کلیه‌ها (بیماری کلیه در مرحله نهایی)، که در نهایت برای زنده ماندن به دیالیز یا پیوند کلیه نیاز خواهد بود.
تشخیص:
- اگر دیابت دارید، پزشک شما احتمالاً سالانه آزمایش خون و ادرار را برای بررسی علائم اولیه آسیب کلیه انجام می دهد. به این دلیل است که دیابت یک عامل خطر برای آسیب کلیه است. آزمایشات رایج عبارتند از:
- آزمایش ادرار میکروآلبومینوری: آزمایش ادرار میکروآلبومینوری وجود آلبومین در ادرار شما را بررسی می کند. ادرار طبیعی حاوی آلبومین نیست، بنابراین وجود پروتئین در ادرار شما نشانه آسیب کلیه است.
- آزمایش خون BUN: آزمایش خون BUN وجود نیتروژن اوره را در خون شما بررسی می کند. نیتروژن اوره زمانی تشکیل می شود که پروتئین تجزیه می شود. سطوح بالاتر از حد طبیعی نیتروژن اوره در خون شما ممکن است نشانه ای از نارسایی کلیه باشد.
- آزمایش خون کراتینین سرم: آزمایش خون سرم کراتینین سطح کراتینین خون شما را اندازه گیری می کند. کلیه های شما با ارسال کراتینین به مثانه، کراتینین را از بدن شما خارج می کنند، جایی که با ادرار آزاد می شود. اگر کلیه های شما آسیب دیده باشند، نمی توانند کراتینین را به درستی از خون شما خارج کنند. سطوح بالای کراتینین در خون ممکن است به این معنی باشد که کلیه های شما به درستی کار نمی کنند. پزشک از سطح کراتینین شما برای تخمین میزان فیلتراسیون گلومرولی استفاده می کند، که به تعیین میزان عملکرد کلیه ها کمک می کند.
- بیوپسی کلیه: اگر پزشک شما مشکوک به نفروپاتی دیابتی باشد، ممکن است بیوپسی کلیه را تجویز کند. بیوپسی کلیه یک روش جراحی است که در آن نمونه کوچکی از یک یا هر دو کلیه شما برداشته می شود تا در زیر میکروسکوپ بررسی و معاینه گردد.
درمان طب نوین:
- پزشک برای ارائه راهکارهای درمانی مناسب ابتدا باید مرحله بیماری کلیوی نفروپاتی را تشخیص دهد، سپس بر اساس سن و وضعیت سلامت کلی بدن بهترین گزینه درمانی انتخاب خواهد شد. روش‌های درمان نفروپاتی دیابتی عبارتند از:
- دارو درمانی: برای این‌که پزشک بتواند سرعت این بیماری را کنترل کند، ابتدا باید به درمان و کنترل قندخون، فشارخون بالا و کلسترول بپردازد.
- دیابت: متفورمین (بیگوانیدها): این دارو میزان گلوکز تولید شده کبد را کنترل و موجب بهبود عملکرد انسولین در بدن می‌شود. همچنین از تبدیل تمامی کربوهیدرات‌ها در بدن به قند جلوگیری می‌کند. مهارکننده انتقال‌دهنده سدیم-گلوکز2 (SGLT2): گلوکز را به کمک ادرار از بدن حذف کرده و موجب عملکرد بهتر کلیه‌ها می‌شود. شبه گلوکاگون‌ها (GLP-1): این آگونیست‌ها با افزایش ترشح انسولین موجب کاهش ترشح گلوکز از کبد، بعد از خوردن غذا و ورود به معده می‌شوند. همچنین به کاهش وزن کمک می‌کنند.
- فشار خون بالا: داروی مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین نوعی داروی کاهش‌دهنده فشارخون است. این دارو از طریق ایجاد مانع در اتصال هورمون آنژیوتانسین به گیرنده‌های عروقی به کاهش فشار خون و کُند شدن پیشرفت بیماری نفروپاتی دیابتی کمک می‌کند.
- کلسترول بالا: پزشک برای کاهش کلسترول بد بدن استاتین‌ها را تجویز می‌کند تا کلسترول خوب افزایش پیدا کند. این دارو به افراد مبتلا بیماری نفروپاتی دیابتی کمک خواهد کرد.
- درمان پزشکی: اگر این بیماری در مراحل پیشرفته باشد، گزینه‌های درمانی زیر استفاده می‌شوند:
- دیالیز: اگر کلیه عملکرد طبیعی خود را از دست داده باشد، دیالیز جایگزین آن می‌شود. در این روش به کمک دستگاه مخصوص خون را خارج کرده، پس از حذف مواد و مایعات زائد دوباره آن را به بدن شما باز می‌گردانند.
- پیوند کلیه: در این روش پس از بررسی‌های لازم در مورد هماهنگ بودن شرایط اهدا، کلیه سالم از شخص دیگری به فرد مبتلا بیماری نفروپاتی دیابتی پیوند خواهد شد.
درمان طب سنتی:
- اقدامات مربوط به دیابت را انجام دهید.
- دوسین هر 12 ساعت یک قاشق مرباخوری.
- حجامت موضعی کلیه سه مرتبه هر ماه یک بار.
- بادکش گرم و خشک کلیه یک روز در میان 14 مرحله.
- درمان این بیماری بسته به پیشرفت بیماری متفاوت است.
- موضع کلیه را با روغن سیاهدانه خوب چرب کنید و گرم نگه دارید.
داروها:
- ایربزارتان
فعالیت:
- محدودیتی وجود ندارد.
رژیم غذایی:
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات پاستوریزه و مشروبات الکلی پرهیز کنید.