ناسازگاری RH جنین (اریتروبلاستوزیس فتالیس): عبارت است از ناسازگاری بین گروه خونی مادر و جنین که منجر به تخریب گلبول های قرمز جنین (کم خونی همولیتیک) در طی بارداری و پس از تولد در اثر پادتن های منتقله از خون مادر می شود.

علائم:

1. تشنج
2. رنگ پریدگی
3. مشکل تنفسی
4. تورم بافتی (ادم)
5. کاهش رشد جنین
6. کاهش حرکت جنین
7. نبود حرکت طبیعی در نوزاد
8. ضعیف بودن رفلکس های نوزادی
9. کبودی یا نقاط خونریزی در پوست (بدون توجیه)
10. یرقان (زردی چشم ها و پوست) که در طی 24 ساعت اول پس از تولد بروز می کند.

علت:

• اگر مادر دارای گروه خونی RH منفی و پدر RH مثبت باشد جنین ممکن است گروه خونی RH مثبت داشته باشد. در طی زایمان این نوزاد، مقدار اندکی از خون نوزاد از طریق جفت وارد جریان خون مادر می شود و در نتیجه بدن مادر شروع به تولید پادتن هایی بر ضد RH مثبت می کند. این پادتن ها پس از زایمان تولید می شوند. بنابراین بچه اول دچار مشکلی نمی شود ولی در بارداری های بعدی این پادتن های موجود در خون مادر با عبور از جفت گلبول های قرمز جنینی را تخریب می کنند. کم خونی ناشی از این پدیده ممکن است انقدر شدید باشد که باعث مرگ جنین گردد. اگر جنین زنده بماند، پادن ها می توانند در طی فرآیند زایمان به بدن نوزاد انتقال یافته و باعث ایجاد یرقان (زردی) و سایر علائم در مدت کوتاهی پس از تولد گردند.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. همه بارداری های پس از بارداری اول با جنینی دارای گروه خونی متفاوت از نظر RH با مادر
2. سابقه تزریق خون، خون های تزریقی ممکن است حاوی گروه های خونی ناسازگار باشند بدون آنکه تشخیص داده شوند.

پیشگیری:

• شرکت در برنامه مراقبت های قبل از زایمان در سراسر بارداری. توجه پزشکی در مراحل اولیه بارداری جهت تعیین خطر ناسازگاری RH ضروری است. تزریق گاماگلوبولین اختصاصی RH (روگام) به مادر در هفته 28 بارداری و در طی 72 ساعت پس از زایمان، سقط یا بارداری نابجا، این کار از تشکیل پادتن هایی ک ممکن است جنین های بعدی را تحت تأثیر قرار دهند پیشگیری می کند. اگر به دلیل بالا بودن عیار این پادتن ها در مادر آمنیوسنتز ضرورت یابد، این اقدام از هفته 28 بارداری باید شروع شود.

عواقب مورد انتظار:

• با تشخیص فوری این اختلال می توان با تعویض خون از آسیب نوزاد پیشگیری کرد.

عوارض احتمالی:

• آسیب عصبی دائمی، نظیر فلج مغزی یا از دست دادن شنوایی (به ندرت)، واکنش به تزریق خون.

تشخیص:

1. آزمایش هایی جهت تعیین گروه خون مادر، پدر و نوزاد، اندازه گیری میزان پادتن های ضد RH در مادر و شناسایی کم خونی همولیتیک در نوزاد.
2. آمنیوسنتز (مقدار کمی مایع آمنیوتیک از داخل کیسه آمنیون که اطراف جنین داخل رحم را احاطه کرده است جهت اقدامات تشخیص با سوزن بیرون کشیده می شود).

درمان طب نوین:

• تعویض کامل خون جنینی پس از تولد
• تزریق خون به جنینی در داخل رحم (گاهی)
• مادر باید از یک دستبند هشدار دهنده طبی که حاوی مشکلات طبی اوست استفاده کند.
• بستری در بیمارستان، نوزاد تا دو هفته پس از تعویض خون در بیمارستان می ماند. اگر مادر دارای گروه خونی RH منفی باشد.
• این موضوع را در هر مراجعه پزشکی باید با پزشک یا فرد مسئول مراقبت های پزشکی در میان بگذارد. این موضوع باید حتماً در سوابق پزشکی فرد ثبت شود.

داروها:

• اگر مادر باردار دارای گروه خونی RH منفی باشد، گاماگلوبولین ضد RH در هفته 28 بارداری و در طی 72 ساعت پس از زایمان یا ختم بارداری به هر شکل دیگر به وی تزریق خواهد شد. ممکن است عیار پادتن ها در طی بارداری اندازه گیری شود تا مشخص شود بدن مادر پادتن ضد RH تولید می کند یا خیر.

فعالیت:

• پس از درمان محدودیتی وجود ندارد.

رژیم غذایی:

• تغذیه نوزاد مانند حالت طبیعی می تواند از پستان مادر یا شیشه باشد.

نکته:

• ناسازگاری خونی به چه معنی است؟ ناسازگاری A-B-0 و Rh هنگامی اتفاق می افتد که گروه خونی مادر با گروه خونی جنین یا کودک متولد شده خود، مغایرت داشته باشد. این امکان وجود دارد که گلبول های قرمز یک مادر در دور انبارداری به جفت یا جنین منتقل شوند. هنگامی که این اتفاق می افتد، سلول های خونی مادر آنتی بادی هایی ایجاد می کنند که می توانند به سلول های خونی نوزاد حمله کنند و باعث زردی شوند. خطر این امر نزدیک یا هنگام زایمان، در بیشترین حالت ممکن است.
• ناسازگاری A-B-O چه زمانی رخ می دهد؟ ناسازگاری A-B-O هنگامی رخ می دهد که: گروه خونی مادر از نوع O و نوزاد B ، A یا AB باشد؛ گروه خونی مادر از نوع A و نوزاد او B یا AB باشد؛ گروه خونی مادر از نوع B و نوزاد او A یا AB باشد.