نارسایی کبد: عبارت است از نارسایی حاد کبدی به معنی از دست رفتن عملکرد کبد است که به سرعت در طول چند روز و یا چند هفته و معمولاً در شخصی که از قبل هیچ بیماری کبدی ندارد رخ می دهد. نارسایی حاد کبدی از نارسایی مزمن کبدی، که آهسته تر رخ می دهد شیوع کم تری دارد. همچنین این بیماری که به عنوان نارسایی برق آسای کبدی هم شناخته می شود می تواند باعث ایجاد عوارض جدی از جمله خونریزی زیاد و افزایش فشار در مغز شود. این بیماری یک فوریت پزشکی است که نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. بسته به علت، نارسایی حاد کبدی برخی اوقات می تواند با درمان معالجه شود. هرچند در بیشتر شرایط، پیوند کبد تنها راه درمان خواهد بود.

مراحل نارسایی کبد:  

1. التهاب: در این مرحله اولیه، کبد شما بزرگ یا ملتهب می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به التهاب کبد علائمی را تجربه نمی‌کنند. اگر التهاب ادامه یابد، آسیب دائمی ممکن است رخ دهد.
2. فیبروز: فیبروز زمانی اتفاق می‌افتد که کبد ملتهب شروع به زخم شدن می‌کند. بافت زخمی که در این مرحله ایجاد می‌شود، جای بافت سالم کبد را می‌گیرد، اما بافت اسکار نمی‌تواند همان عملکردها را انجام دهد. این می‌تواند بر توانایی کبد شما برای عملکرد بهینه تأثیر بگذارد. تشخیص فیبروز ممکن است سخت باشد؛ زیرا علائم اغلب وجود ندارند.
3. سیروز کبدی: در مرحله سیروز، جای زخم شدید روی کبد شما ایجاد شده است. از آنجایی که بافت کبد سالم کمتری نیز وجود دارد، عملکرد صحیح کبد برای کبد بسیار دشوار می‌شود. در حالی که ممکن است علائم قبلا وجود نداشته باشد، اکنون ممکن است علائم بیماری کبدی را تجربه کنید.
4. بیماری کبدی مرحله نهایی (ESLD): افراد مبتلا به ESLD سیروز دارند که در آن عملکرد کبد به طور چشمگیری بدتر شده است ESLD ، با عوارضی مانند آسیت و انسفالوپاتی کبدی همراه است. با درمان‌هایی غیر از پیوند کبد نمی‌توان این مرحله از نارسایی کبد را درمان کرد.
5. سرطان کبد: سرطان به معنی رشد و تکثیر سلول‌های ناسالم است. هنگامی که سرطان در کبد ایجاد می‌شود، سرطان اولیه کبد نامیده می‌شود. اگرچه ممکن است در هر مرحله از نارسایی کبد رخ دهد، افراد مبتلا به سیروز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان کبد هستند. برخی از علائم رایج سرطان کبد عبارتند از: کاهش وزن غیر قابل توضیح، درد یا تورم شکم، از دست دادن اشتها یا احساس سیری پس از خوردن مقدار کمی غذا، حالت تهوع یا استفراغ، زردی پوست و چشم (یرقان)، خارش پوست.

علائم:

1. نارسایی کبد ممکن است سال ها طول بکشد تا ایجاد شود. علائم نارسایی کبد اغلب شبیه علائم سایر شرایط پزشکی است که می‌تواند تشخیص آن را در مراحل اولیه دشوار کند. علائم بدتر می‌شوند، زیرا کبد نارسایی شما همچنان ضعیف تر می‌شود. نارسایی مزمن کبد یا نارسایی کبدی که در طی سالیان متمادی رخ می‌دهد، ممکن است باعث شود علائم زیر ایجاد شوند:
2. اسهال
3. خستگی
4. حالت تهوع
5. استفراغ خونی
6. خون در مدفوع
7. از دست دادن اشتها
8. با پیشرفت نارسایی کبد، علائم شدیدتر می‌شوند. در مراحل بعدی، علائم نارسایی کبد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
9. خون ریزی
10. خستگی مفرط
11. زردی (زردی پوست و چشم)
12. سرگردانی (سردرگمی و عدم اطمینان)
13. تجمع مایع در شکم و اندام‌ها (بازوها و پاها)
14. گاهی اوقات کبد به طور ناگهانی از کار می‌افتد که به نارسایی حاد کبدی معروف است. افراد مبتلا به نارسایی حاد کبد ممکن است علائم زیر را داشته باشند:
15. یرقان
16. بوی بد
17. مشکلات حرکتی
18. از دست دادن اشتها
19. احساس عمومی ناخوشی
20. تغییرات در وضعیت روانی

علائم نارسایی حاد کبد:

1. نارسایی حاد کبد اغلب در افرادی رخ می‌دهد که از قبل بیماری کبدی ندارند. این یک اورژانس پزشکی است و افرادی که علائم منطبق با نارسایی حاد کبدی را تجربه می‌کنند باید فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشند. علائم نارسایی حاد کبدی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
2. احساس ناخوشی
3. درد یا تورم شکم
4. حالت تهوع یا استفراغ
5. زردی پوست و چشم (یرقان)
6. احساس سردرگمی یا سرگردانی
7. احساس خستگی یا خواب آلودگی

علائم نارسایی مزمن کبد:

1. علائم نارسایی مزمن کبدی را می‌توان به علائم اولیه و علائم پیشرفته تر تقسیم کرد. علائم اولیه نارسایی مزمن کبدی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
2. احساس خستگی
3. از دست دادن اشتها
4. حالت تهوع یا استفراغ
5. ناراحتی یا درد خفیف شکمی
6. برخی از علائمی که می‌تواند نشان دهنده مراحل پیشرفته نارسایی مزمن کبد باشد عبارتند از:
7. خارش شدید پوست
8. کبودی یا خونریزی آسان
9. زردی پوست و چشم (یرقان)
10. احساس سردرگمی یا سرگردانی
11. تیره شدن ادرار و ادرار زرد رنگ
12. تجمع مایع در شکم، بازوها یا پاها

علت نارسایی حاد کبد:

• نارسایی حاد کبد به سرعت رخ می‌دهد. این می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود، اگرچه در برخی موارد، ممکن است علت دقیق آن ناشناخته باشد. اما برخی از علل احتمالی که با توجه به تحقیقات به دست آمده‌اند، عبارتند از:
• شرایط متابولیک، مانند بیماری ویلسون
• مصرف بیش از حد استامینوفن (تیلنول)
• شرایط خود ایمنی، مانند هپاتیت خود ایمنی
• عفونت‌های ویروسی مانند هپاتیت A، B  یا  E
• واکنش به مکمل‌های گیاهی، مانند ما هوانگ و کاوا کاوا
• شرایطی که وریدهای کبد را تحت تأثیر قرار می‌دهند، مانند سندروم بودکیاری
• واکنش به داروهای تجویزی مانند آنتی بیوتیک‌ها، NSAID ها یا داروهای ضد صرع
• قرار گرفتن در معرض سموم، مانند سموم موجود در مواد شیمیایی صنعتی یا قارچ‌های وحشی سمی

علت نارسایی مزمن کبد:

• نارسایی مزمن کبد به دلیل آسیب کبدی رخ می‌دهد که در طول زمان به کندی ایجاد می‌شود. این می‌تواند منجر به سیروز شود که در آن مقدار زیادی از بافت اسکار روی کبد مانع از عملکرد صحیح اندام می‌شود. چند مثال از علل احتمالی سیروز عبارتند از:
• هپاتیت خود ایمنی
• بیماری کبدی مرتبط با الکل
• بیماری کبد چرب غیر الکلی
• عفونت مزمن هپاتیت B یا C
• بیماری‌هایی که مجاری صفراوی شما را تحت تأثیر قرار می‌دهند، مانند کلانژیت

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. نارسایی کبد ممکن است همه افراد را در همه سن‌ها تحت تأثیر قرار دهد. اما با این وجود، برخی از افراد بیشتر از دیگران در معرض خطر نارسایی کبد قرار دارند. این افراد بیشتر از سایرین باید احتیاط کنند و با پزشک خود در ارتباط باشند. افرادی که بیشتر در معرض خطر نارسایی کبد هستند عبارتند از:
2. نوشیدن بیش از حد الکل
3. داشتن عفونت مزمن (طولانی مدت) کبدی هپاتیت B یا C
4. داشتن شرایط پزشکی قبلی یا اکتسابی که احتمال نارسایی کبدی را بیشتر می‌کند، مانند هموکروماتوز (بدن آهن زیادی از غذا جذب می‌کند)، بیماری کبد چرب غیر الکلی (مقدار زیادی چربی در کبد، مربوط به سندرم متابولیک)، بیماری خود ایمنی (سیستم ایمنی بدن به کبد حمله می‌کند) و بیماری ویلسون (بدن نمی‌تواند مس اضافی را حذف کند).
5. بسیاری از افراد با درمان از نارسایی کبد بهبود می‌یابند. اگر پیوند لازم باشد، اکثر بیماران ظرف 6 ماه به فعالیت‌های روزانه خود باز می‌گردند. افرادی که پیوند دریافت کرده‌اند به مراقبت‌های پزشکی مادام العمر، از جمله داروهایی برای جلوگیری از رد عضو جدید توسط بدنشان نیاز دارند. در صورت بروز علائم نارسایی کبدی با پزشک خود تماس بگیرید یا فوراً به بخش اورژانس مراجعه کنید.

پیشگیری:

• علیه هپاتیت A و B واکسینه شوید.
• بدون مشورت با پزشک خود داروها را مخلوط نکنید.
• الکل را در حد اعتدال بنوشید و هرگز داروها را با الکل مخلوط نکنید.
• وزن مناسب را حفظ کنید. بین چاقی و بیماری کبد چرب ارتباط وجود دارد.
• داروها را فقط در صورت نیاز مصرف کنید و هر دستورالعمل دوز را با دقت دنبال کنید.
• حتماً با پزشک خود معاینات فیزیکی منظم داشته باشید تا در طی آن آزمایش خون کبد را انجام دهند.

تشخیص:

1. انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار.
2. آزمایش خون کبد:آزمایش خون کبد سطوح پروتئین‌ها و آنزیم‌های مختلف را در خون شما ارزیابی می‌کند که می‌تواند نشانگر عملکرد کبد شما باشد.
3. بیوپسی: گرفتن نمونه بافت از کبد می‌تواند به پزشک کمک کند تا ببیند آیا بافت اسکار وجود دارد یا خیر و همچنین می‌تواند به تشخیص آنچه ممکن است باعث بیماری شما شده باشد کمک کند.
4. سایر آزمایشات خون: پزشک شما همچنین ممکن است یک شمارش کامل خون (CBC) یا آزمایش هپاتیت ویروسی یا شرایط ژنتیکی که می‌تواند باعث آسیب کبدی شود، انجام دهد.
5. تست‌های تصویربرداری: فناوری تصویربرداری مانندسونوگرافی، سی تی اسکن یا اسکن MRI می‌تواند به پزشک کمک کند تا کبد شما را تجسم کند.

درمان طب نوین:

• بیماری‌های کبدی و نارسایی کبد معمولاً توسط متخصصانی به نام کبد شناس درمان می‌شوند. درمان نارسایی کبد به حاد یا مزمن بودن آن بستگی دارد. برای نارسایی مزمن کبد، درمان شامل تغییراتی در رژیم غذایی و شیوه زندگی است، از جمله:
• مصرف کمتر برخی غذاها از جمله گوشت قرمز، پنیر و تخم مرغ.
• اجتناب از مصرف الکل یا داروهایی که می‌توانند به کبد آسیب برسانند.
• کاهش مصرف نمک در رژیم غذایی (از جمله عدم افزودن نمک به غذا)
• کاهش وزن و کنترل عوامل خطر متابولیک، از جمله فشارخون بالا و دیابت
• برای نارسایی حاد (ناگهانی) کبد، درمان شامل موارد زیر است:
• مایعات داخل وریدی (IV) برای حفظ فشار خون.
• داروهایی مانند ملین‌ها یا تنقیه برای کمک به دفع سموم (سموم).
• پایش گلوکز (قند) خون؛ در صورت کاهش قند خون، گلوکز به بیمار داده می‌شود.
• همچنین ممکن است در صورت خونریزی بیش از حد، تزریق خون یا لوله تنفسی برای کمک به تنفس شما دریافت کنید. در هر دو نارسایی حاد و مزمن کبد،مشاوره پزشکی ممکن است پیوند کبد را توصیه کند. قبل از پیوند، پزشکان کاندیدهای پیوند را به طور کامل بررسی می‌کنند تا مطمئن شوند که یک عضو جدید ممکن است قبل از قرار دادن آنها در لیست انتظار عضو به آنها کمک کند.
• در طی جراحی پیوند، کبد سالم از اهداکننده زنده یا فوت شده جایگزین کبد آسیب دیده بیمار می‌شود. برخی از مراکز پیوند می‌توانند کبد آسیب دیده را با بخشی از کبد سالم جایگزین کنند زیرا کبد می‌تواند بازسازی شود یا دوباره رشد کند. نارسایی حاد کبد اغلب در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان درمان می‌شود. مراقبت‌های حمایتی برای کمک به تثبیت وضعیت و کنترل هر گونه عارضه در طول درمان و بهبودی انجام می‌شود. اگر مشکوک به مصرف بیش از حد دارو یا واکنش باشد، ممکن است داروهایی برای معکوس کردن اثرات تجویز شود. پیوند کبد نیز ممکن است برای برخی از افراد مبتلا به نارسایی حاد کبد توصیه شود.

درمان طب سنتی:

• اگر دچار نارسایی کبد شده اید ضمن پرهیز از خوردن آرتیشو باید هر بار ۳۰ گرم گل گزنه سفید را در یک لیتر آب بجوشانید و آب صاف کرده آن را در طول روز به مرور بنوشید.
• گیاهان دارویی موثر در اختلالات کبدی و کیسه صفرا: انگور، انیسون، جعفری، چای، خارمریم، زردچوبه، سویا، سیر، شاهتره، قاصدک، کنگر فرنگی، گیاه رنگ، نارنج، باباآدم، پنیرباد، چای کوهی، زرشک، سیاهدانه، کاسنی، کندر، گریپ فروت، مارچوبه، یونجه، آلو، انار، انجیر، انبه، به، بیدمشک، جوزبویا، خرفه، خرما، زیره سبز، شوید، عناب، لوبیا، مصطکی، نخود.

درمان نارسایی کبد در سرد مزاج ها:

• پرهیز از سردی ها به ویژه در هنگام شب
• خوراک گرمی ها به صورت ناشتا مانند: عسل، ارده و شیره و …
• هر روز ۱۰ گرم انیسون را با مقداری گل قند عسلی آمیخته و میل فرمایید.
• رعایت اصول اصلی غذاخوردن مانند: خوب جویدن غذا و رعایت عوامل موثر در ترشح بزاق و …
• بادیان، تخم کرفس و پودر شیرین بیان را به طور مساوی هر روز بجوشانید و آب آن را با گل قند عسلی میل کنید.
• ریشه و تخم کاسنی، بارهنگ و پودر شیرین بیان را بجوشانید و شیره چهار تخمه را با آب صاف کرده آن مخلوط و به مرور بنوشید.
• در طبع ها و بیماری های سرد بادکش عام و کتف باعث می شود پشت گرم شود و اگر پشت گرم شد مثل این است که تمام بدن گرم شده است.
• قسط تلخ و شیرین، سلیخه، گل محمدی، اذخرمکی و افسنطین را به نسبت مساوی نرم بکوبید بعد با روغن سوسن مخلوط کرده و به ناحیه کبد ضماد کنید.
• مرزنجوش و مغز ناخنک از هر کدام یک برابر و بابونه شیرازی نیم برابر همه را مخلوط کنید و بجوشانید و مرتب ناحیه کبد و زیر آن را با آب آن ماساژ دهید.
• برای درمان آن هر صبح و عصر و هر مرتبه ۵ گرم رازیانه را با ۵ گرم تاجریزی بجوشانید، بعد آب آن را صاف کرده و با مقداری گل قند عسلی مخلوط کنید و بخورید.
• علایم آن: گرفتگی و پریدگی رنگ چهره، نازکی موها، ضعیف شدن چشم ها، سفیدی رنگ زبان و لب ها، اشتهای زیاد، کم رنگ بودن ادرار، کم بودن مدفوع و سفیدی رنگ آن و کمی ایجاد عطش است. یعنی آن که کبد سرد شده است و در نتیجه خلط سرد و بلغمی تولید کرده است، لذا باید کبد را گرم کرد که خلط گرم تولید نماید.
• سنبل، افسنطین و عصاره غافث از هر کدام ۱۰ گرم، مصطکی رومی، انیسون، رازیانه و ریوند چینی از هر کدام ۲۰ گرم همه را مخلوط بسایید. هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را کفلمه کنید و یا داروهای ساییده شده را در ۵۰۰ گرم عسل مخلوط و صبح، ظهر و شب و هر مرتبه یک قاشق غذاخوری از آن میل شود.

درمان نارسایی کبد در گرم مزاج ها:

• برای درمان نارسایی کبد در مزاج های گرم بهترین کار این است که اول خون کم کنید، دوم با جوشانده هلیله و مغز فلوس پاک سازی کنید و در مرحله سوم یکی از نسخه های زیر را استفاده فرمایید:
• هر روز ۲۰ گرم عناب نیم کوب شده را بجوشانید، بعد آب آن را صاف و با سکنجبین مخلوط کنید و بخورید.
• رازیانه، انیسون، تخم کرفس، ریشه کرفس و ریشه بادیان را به نسبت مساوی مخلوط و بجوشانید، آب صاف کرده آن را هر صبح و عصر بنوشید.
• تمرهندی ۲۰ گرم، آلوچه خشک ۲۰ گرم، زرشک ۱۰ گرم همه را بجوشانید و آب آنها را صاف کرده و هنگام مصرف ۱۰ گرم ترنجبین نیز در آن حل کنید و بنوشید. این کار را صبح و عصر و هر روز تکرار کنید.

درمان نارسایی کبد در بلغمی مزاج ها:

• نارسایی کبد در بلغمی مزاج ها دارای علایمی است از قبیل: سردی بدن در لمس، سفیدی رنگ ادرار، قی بلغمی، گرفتگی رنگ چهره، درد در طرف راست ناحیه کبد. که در این مورد مصرف ماءالاصول يا افتیمون يا ماءالجبيين با افتیمون، همچنین مالیدن روغن شببو روی ناحیه کبد مؤثر خواهد بود.

درمان نارسایی کبد در صفراوی مزاج ها:

• نارسایی کبد در مزاج های صفراوی دارای علایمی است چون یبوست، گرمی و حرارت بدن، تلخی دهان، پریدگی رنگ چهره، استفراغ های سبزرنگ یا زرد و گاهی تب.
• برای درمان آن پاک سازی بدن به وسیله مصرف هلیله و مغز فلوس لازم است. اگر حرارت زیاد باشد، دوغ درست شده از ماست گاو بنوشید و ۵ گرم طباشیر ساییده را نیز با مقداری رب انار میل کنید.

درمان نارسایی کبد یا طحال همراه با ورم:

• هر روز مقداری آب زرشک، آب تاجریزی و آب کاسنی را با سکنجبین مخلوط کرده و مقداری شیره چهارتخمه به آن اضافه و میل کنید.
• اگر نارسایی کبد یا طحال همراه با ورم عمومی باشد باید هر روز سه مرتبه مقداری اکلیل کوهی را دم کنید سپس آب آن را صاف و شیرین سازید و بنوشید.
• تخم کرفس، دانه بادیان، ریشه بادیان، ریشه کرفس، ریشه کاسنی، ریشه کبر، اذخرمکی، اسارون و سلیخه را به نسبت مساوی مخلوط و بجوشانید. روزی سه مرتبه و هر بار یک فنجان از آب صاف کرده آن را میل کنید و روی آن نیز یک لیوان ماءالشعیر نوشیده شود.

تقویت و پاکسازی کبد:

• خوردن فسنجان بادام درختی
• سوپ خربزه؛ به جای آب از خربزه استفاده شود.
• بهترین تقویت کننده کبد خوردن کاسنی است.
• انجام حجامت ساق پا (در تصفیه کبد بسیار موثر است)
• موارد بالا را می تواند یک دوره 3 الی 4 ماهه انجام دهید.
• مصرف دوسین؛ هر 12 ساعت یک قاشق مرباخوری میل کنید. (صبح و شام)
• سوپ گندم و جو؛ نصف گندم و نصف جو همراه با سبزیجات گرم و روغن زیتون
• روزی یک تا سه استکان قهوه هسته خرما میل کنید. (هسته خرما را خوب بشویید و خشک کنید و درون مایتابه بدون روغن تفت دهید تا تغییر رنگ دهد سپس آسیاب کنید).
• مصرف سرکنگبین؛ از ترکیب (2 واحد عسل + 2 واحد گلاب + یک واحد سرکه انگور طبیعی) یک سوم (ثلث) لیوان را شربت سرکنگبین و باقی آن را آب بریزید،هر 8 ساعت یک لیوان میل کنید.
• برای پاکسازی کبد، 2 قاشق گل گاوزبان + 1 قاشق اسطوخدوس هندی + 1 قاشق افتیمون + 1 عدد لیموعمانی را در دو لیوان آب جوش دم کنید و پس از صاف کردن، همراه کمی عسل، روزی نصف لیوان صبح و نصف لیوان شب میل کنید.

فعالیت:

• تا زمان بهبودی کامل از انجام هرگونه فعالیت شدید بدنی پرهیز کنید.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین لبنیات و غذاهای گرم و سرد بدون مصلح غذایی پرهیز کنید.
• خوردنی های مفید: خوراک نخود فرنگی با کدو، خوراک باقلا، خوراک کدو خورشتی با قارچ، خوراک کدو خورشتی با کرفس، خوراک قارچ و لوبیا سبز، خوراک گل کلم، خوراک مخلوط، عدس پلو ساده، لوبیا سبز پلو ۳، خورش قیمه بادمجان، خورش بامیه با قارچ، سوپ کدو خورشتی، سوپ کدو حلوایی، سوپ قارچ ۱، سوپ قارچ ۲، سوپ کلم قمری، سوپ کلم بروکلی ۱، سوپ کلم بروکلی ۲، سوپ گل کلم، سوپ گشنیز، سوپ کدو قلیانی، سوپ بلغور و کرفس، سوپ شهد نما، سوپ کاهو سبز، سوپ جو و اسفناج، سس معطر.
• خوردنی های مضر: خوراک لوبیا سفید ساده، تاس کباب سویا، خوراک نخود با سویا، آش گندم با حبوبات، آش گندم با سبزیجات، آش گندم با شلغم، آش شله قلمکار، آش برنج، آش حبوبات و غله ۱، آش شوید باقلی، آش گل کلم ۲، آش کلم قمری با عدس، آش کلم بروکلی ۲، آش حبوبات ۱، حلیم عدسی با سویا ۱، حلیم عدسی با سویا ۲، حلیم گندم با سویا، حلیم دال عدس، آلبالو پلو، لپه پلو، خورش شوید باقالی، کتلت عدس ۱، کتلت عدس ۲، فلافل ساده، فلافل تنوری، فلافل با جعفری، سوسیس فانتزی، دلمه کلم، کوفته سبزیجات، کشک سویا.

نکته:

• کبد غده ای است حجیم و به رنگ قرمز مایل به قهوه ای که وزن آن با خون حدود ۲۴۰۰ گرم و در انسان مرده حدود ۱۵۰۰ گرم می باشد. طول كبد از طرف راست به چپ ۲۸ سانتیمتر و عرض آن در جهت قدامی خلفی ۱۸ سانتی متر و ارتفاع آن در جهت بالا به پایین ۸ سانتیمتر می باشد. نقش کبد در بدن انسان بدین شرح است: زمانی که غذا در بدن هضم می شود موادی از آنها به دست می آید که آن مواد از راه رگ ها (عروق ماساریقا) به سمت کبد می روند. این غده نقش مهمی در تنظیم ترکیبات خون و همچنین واکنش های شیمیایی بدن دارد، از جمله موارد مهم آن عبارتند از: تولید و ذخیره سازی پروتئین ها، تنظیم متابولیسم پروتئین ها و محصولات آنها، ذخیره قند و چربی، خنثی کردن اثرات مواد سمی در بدن، تولید ماده ای به نام صفرا که این ماده باعث هضم غذاهای چرب می شود، تولید گلبول قرمز، ذخیره سازی گلبول قرمز و ترکیبات آن و بالاخره شکستن گلبول های قرمز پیر که دارای رنگ دانه هموگلوبین می باشند. گوارش و سوخت و ساز غذایی که می خوریم کلیدهای موفقیت ما در حفظ سلامتی، تندرستی و شادابی است. به طور کلی ما مسئول تغذیه خود هستیم. ورود غذا به معده تا جذب آن به وسیله و سلول های روده و ارسال آن به کبد برای سوخت و ساز، فرآیند گوارش را تشکیل می دهد. مهم ترین بخش گوارش تجزیه مواد غذایی به اجزای کوچک تر بعدی است، عمل سوخت و ساز در اصل به معنای دگرگون کردن است و فرآیندهای متعددی را در بر می گیرد که طی آنها مواد غذایی به مواد شیمیایی قابل مصرف بدن تبدیل می شوند. در این میان کبد در سوخت و ساز غذاها و اکثر داروها نقش اساسی دارد. لذا باید به اهمیت کبد در بهبود تغذیه و سلامتی عمومی بدن بسیار توجه کرد. کبد بیش از ۵۰۰ وظیفه مهم و زندگی بخش را در بدن انسان بر عهده دارد. یکی از وظایف کبد این است که استرادیول را از خون می گیرد و از نظر شیمیایی آن را تغییر می دهد و از راه صفرا به درون لوله گوارش می فرستد. به طور کلی کبد اندامی پرکار و پرمشغله است، به طوری که در هر دقیقه حدود 5/1 لیتر خون از آن می گذرد. کبد سالم به قدری پرکار است که در اثر فعالیت آن مقدار زیادی گرما تولید می شود، به طوری که شما پس از مصرف غذای سنگین احساس گرما می کنید. این عضو با داشتن ۳۰۰ میلیارد سلول به منزله یک آزمایشگاه مجهز و بسیار مهم عمل می کند. کبد در سمت راست بدن در قسمت بالای شکم و در حفاظ دنده ها قرار دارد و بزرگترین اندام درونی بدن است. کبد موقعیت خاصی در بدن انسان دارد و یکی از ۵ اندام اصلى آن به حساب می آید. کبد عمل ذخیره سازی مواد غذایی را بر عهده دارد و به موقع، کم بودها را جبران می کند، به عبارت دیگر کبد را فرمانده می دانند که استراتژی و هماهنگی بدن را به عهده دارد و جریان منظم انرژی را در مجرای گوارش کنترل می کند. کلید سوخت و ساز بدن، کنترل وزن و به طور کلی تأمین سلامت عمومی بدن انسان در دست کبد خواهد بود. اگر کبد نباشد سم های مختلف و غذاهایی که خوب هضم نشده اند وارد جریان خون می شوند. این مواد سمی به سلول های اندام های دیگر و سیستم ایمنی آسیب می رسانند. چشمان زیبا، پوست شفاف، موهای زیبا و شاداب، اعصاب راحت، انرژی فراوان، شادابی و تندرستی با سلامتی کبد امکان پذیر است. کبد بیش از هزار نوع آنزیم برای حفظ تعادل دستگاه های بدن و دفع سموم تولید می کند. غذاهای نامناسب و سنگین، مواد خطرناکی که ناشی از آلبومین است را تولید می کنند که اگر وارد خون شوند شخص را به هلاکت می رسانند، ولی کبد فوراً این مواد را به آلبومین انسانی قابل هضم و جذب تبدیل می کند و آنچه را که سمی و زاید است به صورت اوره در می آورد که از راه کلیه ها و مجاری ادرار دفع می شود. کبد یکی از اعضاء داخلی منحصر به فرد است، زیرا از دو منبع خون می گیرد. یکی از سرخرگ کبدی که از قلب می آید و خون تمیز و اکسیژن دار با خود می آورد، دیگری از سیاهرگ که از سمت معده و روده می آید و مواد غذای آماده شده حاصل از غذاهای خورده شده را برای کبد می آورد. بدین ترتیب که سرخرگ کبدی و سیاهرگ روده ای از باب کبد وارد می شوند و در نقطه ورود به شاخه های مختلف تقسیم می گردند تا خون حامل مواد غذایی را به قسمت چپ و راست کبد برسانند. این مواد غذایی در نهایت در سلول های کبدی در فضاهای بسیار ریز میکروسکوپی به نام سینوزویید تخلیه می شوند. این فضاها برای پاکسازی و تغذیه کبد بسیار اهمیت دارند و با سلول های خاصی مانند سلول های ذخیره ساز، سلول های اندوتلیال و سلول های مهم کوپفر احاطه شده اند. سلول های کویفر کار بسیار تخصصی انجام می دهند، به طوری که کبد نمی تواند آنها را به آسانی جایگزین کند. سلول های مهم کوپفر به مشابه رفتگران اندرونی کبد هستند و همه می دانیم که اگر رفتگران اعتصاب کند زندگی غیر قابل تحمل می شود. سلول های کوپفر سار و متحرکند و مانند هشت پای ریزی دیده می شوند که به هر دو سور سو روانند و خون و مایع لنفاوی درون سینوزوییدها را پاک سازی می کنند. سلول های کوپفر با این کار خود سلول های مرده، سلول های سرطانی، مخمرها، ویروس ها، باکتری ها، انگل ها، مواد شیمیایی مصنوعی، پروتئین های نیمه هضم و یا تغییر ماهیت داده شده و ذره های خارجی خطرناک را محاصره می کنند و می بلعند، این سلول ها همینکه طعمه خطرناک خود را بلعیدند با آنزیم های خود آن را متلاشی می کنند. اگر سلول های کوپفر با انجام کارهای دشوار، خسته کننده و طولانی در مقابل زهرها و سموم (توکسین ها) کمر خم کنند، یعنی نتوانند به خوبی کار کنند تا جایی که وظیفه کبد در پاک سازی خونی مختل شود، آنوقت انواع بیماری ها به ویژه آلرژی، سردرد و خستگی مزمن ایجاد می شود و در چنین اوقاتی بهترین راه توسل به برنامه غذایی پاک کننده کبد و رژیم پاک سازی و دفع سموم است. گفتیم که مواد غذایی در فضاهایی به نام سینوزوییدها تخلیه می شوند و سینوزوییدها بعد از گذر از لابه لای سلول های کبد وارد وریدهای مرکزی می شوند که آنها نیز در وریدهای کبدی بزرگتر تخلیه خواهند شد و خون را از کبد به قلب بر می گردانند. بنابراین تمیزی و پاکی خونی که به قلب شما باز می گردد به توانایی و کار سینوزویبدها و سلول های کبدتان بستگی دارد. کبد ماده متمایل به سبز به نام صفرا را تولید می کند. کار صفرا این است که چربی ها را به شکل ذرات معلق در می آورد تا از جدار روده جذب شوند. مایع صفرا را سلول های کبدی تولید می کنند و آن را به درون مجراهای ریزی که در فاصله سلول ها قرار دارند می ریزند. این مجراهای ریز که صفرا را جمع می کنند کانالیکول نام دارند. کانالیکول انبار ذخیره مایع صفرا است که از طریق سیستمیک به مجرای کبدی وصل می شود. صفرا از مجرای کبدی می گذرد و سرانجام به روده می ریزد، (صفرا مایعی است شامل: آب، نمک های صفرا، کلسترول، رنگدانه ها، لیسیتین، چربی ها و الکترولیت ها)، نمک های صفرا را سلول های کبد می سازند و ماده اولیه آن کلسترول است که یا از غذا گرفته می شود و یا در جریان سوخت و ساز چربی ها ایجاد می شود. کلسترولی که در صفرا دیده می شود از سوخت و ساز نمک های صفرا حاصل می شود ولی افزایش مقدار آن در صفرا به علت وجود چربی های اشباع شده فراوان در برنامه غذایی و مصرف شکر سفید و قند سفید تصفیه شده است که به همراه غذاهای کم فیبر گیاهی و رژیم غذایی مدرن امروز رایج شده است. کلسترول صفرا با ليسيتين و نمک های صفرا ترکیب می شود و به شکلی محلولی به نام ذرات میسل در می آید که مطلوب است. اگر مقدار کلسترول صفرا بیشتر از حد طبیعی باشد نمی تواند به حالت محلول بماند و ممکن است رسوب و ایجاد سنگ صفرا کند. تولید صفرا در کبد دارای فرآیندی دقیق و ظریف است، به طوری که تغذیه بد و یا کمبود اسید آمینه تورین نظم آن را برهم می زند. همه موادی که برای تقویت کبد مصرف می شوند باید حاوی تورین، لیسیتین و دیگر تقویت کننده های گیاهی کبد باشند. رنگدانه هایی از قبیل بیلی روبین رنگ صفرا را به رنگ زرد مایل به سبز در می آورند. اگر مجاری صفرا و سلول های کبد آسيب ببینند و این آسیب در حدی باشد که بیلی روبین، همراه صفرا از راه روده ها دفع نشود، به مرور رنگدانه های بیلی روبین در بدن انباشته می شوند، در نتیجه در پوست و چشم ها آثار زردی پیدا می شود که همان یرقان است.
• کارهای شگفت انگیز کبد: ۱. سوخت و ساز قندها را تنظیم می کند؛ کبد، گلوکز را به گلیکوژن تبدیل می کند و گلیکوژن در کبد ذخیره می شود و اگر قند خون پایین بیاید، باز گلیکوژن کبد به گلوکز تبدیل می شود تا میزان قند خون در سطح طبیعی باقی بماند. اگر قند بدن کم باشد، کبد از چربی ها یا پروتئین قند را می سازد تا بدن بدون سوخت نماند. ۲. کبد انبارداری می کند؛ گلیکوژن، ویتامین A، ویتامین D، بسیاری از مجموعه های ویتامین های B (از جمله B12)، آهن و مس در کبد ذخیره می شوند. ۳. بسیاری از پروتئین های بدن مانند: آلبومین و عامل های انعقاد خون مانند: پروترومبین و فیبرنوژن را کبد می سازد، همین عوامل باعث می شوند که خون در مواقع ضروری منعقد شود. همچنین کبد گلوبولین می سازد، این ماده پیوند هورمون های جنسی استروییدی را تأمین و در نتیجه میل جنسی را تقویت می کند، افرادی که به پاکسازی کبد اقدام کنند متوجه می شوند که میل جنسی شان بهتر شده است. کبد بسیاری از پروتئین ها را می سازد تا موادی مانند: چربی ها، آهن، هورمون ها و داروها را از طریق جریان خون جابه جا کند. یکی از پروتئینهای کبد که HDL (چربی مفید خون) نام دارد، خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش می دهد، HDL کلسترول را از دیواره رگ ها به کبد بر می گرداند تا کبد آن را از بدن خارج سازد. بنابراین سالم بودن رگ های خونی تابع کبدی سالم است. ۴. مواد سمی و زهرآگین را می شکند و خرد می کند و بی اثر می سازد. کبد این کار را با سلول های کوپفر انجام می دهد. کبد برای مقابله با مواد سمی مادهای شیمیایی ترشح می کند که با آن مواد زاید بدن مانند آمونیاک را که سمی است می سوزاند یا آنها را به مواد دیگری تبدیل می کند. آمونیاک از تجزیه پروتئین ها در بدن ایجاد می شود و کبد سالم می تواند آن را بشکند و به شکل اوره درآورد تا از راه کلیه ها دفع شود. در فرآیند سم شکنی و زهرزدایی کبد، شبکه آنزیمی P450 نقش بسیار مؤثر دارد و این آنزیم های سخت به ویتامین C و اسیدآمینه تورین وابسته هستند. متأسفانه بیشتر مردم این ماده مهم را به اندازه کافی مصرف نمی کنند. اگر بار کبد خود را با مواد سمی و زهرآگین سنگین کنید کبدتان نمی تواند این همه بار را تحمل کند، در نتیجه با وجود مواد سمی اضافی یقیناً کبد مسموم می شود. ایجاد اختلال در سوخت و ساز عادی کبدی ممکن است نتیجه عفونت ویروسی باشد. ورم کبد نتیجه تأثیر ویروسی است که عضو را مورد حمله قرار می دهد. تشمع کبد و ورم کبد هر یک می توانند موجب خراب شدن سلول های کبدی شوند. کبد قادر است تا سلول های خود را دوباره بسازد، لیکن پاره ای اوقات ممکن است این سلول ها بافت ليفى تشکیل دهند که در این صورت از عهده انجام وظایف کبدی بر نمی آیند. بنابراین بایستی نسبت به رژیم غذایی چنین بیمارانی دقت و مراقبت کافی به عمل آید تا به بهبود و تجدید ساختمان بافت سالم کبدی کمک شود. در افراد جوان به علت فعالیت شدید هورمونی، قدرت دفاعی کبد، حفظ تعادل و دفع سموم به هم می خورد؛ یعنی کبد نمی تواند وظایف سنگینی را که برای سلامتی بدن و طراوت پوست به عهده دارد به خوبی انجام دهد، زیرا سلول های کبد که وظیفه سم زدایی دارند، به علت کار زیادی که برای هضم و جذب مواد غذایی انجام می دهند نمی توانند پادزهر لازم را بسازند و چربی اضافی را بسوزانند تا بدین طریق تعادل در ترشحات سموم به وجود آید. در سنین دیگر نیز نارسایی و عدم کفایت سلول های کبدی باعث می شود که این عدم تعادل به وجود آید.
• تمام داروهای شیمیایی از قبیل استامینوفن و… تا آنتی بیوتیک ها و … تمام داروهای شیمیایی برای کبد مضر هستند. اگر چنانچه مجبور شدید از آن ها استفاده کنید حتماً هنگام استفاده از داروهای شیمیایی از غذاها و گیاهان تقویت کننده کبد به طور فراوان بهره گیرید تا بلکه از عوارض ناشی از آنها در امان بمانید. مصرف آنتی بیوتیک باکتری های مفیدی که برای سلامت و هضم غذا به آن نیازمندیم را نابود می کند و محیط روده ها را آماده پذیرایی باکتری های سخت و مقاوم می سازد. همچنین به کاندیدا آلبیکنز که یک نوع قارچ است اجازه فعالیت می دهد و باعث حساسیت غذایی می شود و سلامتی انسان را به خطر می اندازد. از همه مهم تر این که آنتی بیوتیک ها فشار زیادی را جهت دفع سموم به کبد وارد می آورند و کبد را خسته و ناراحت می سازند که به آن نیز باید توجه کرد.
• بیماری های کبد به شکل های گوناگون ظاهر می شود و علت های مختلفی دارد. بهتر است بدانید که بسیاری از اشخاص بیماری کبدی دارند. هر نوع ماده شیمیایی، دارویی، رنگینه ای و مواد غیر طبیعی و تصفیه ای برای بدن مضر است. کبد توانایی ترمیم و بازسازی فوق العاده دارد و معمولاً به طور کامل بهبود می یابد مگر در موارد حاد و خطرناک.
• یکی از بیماری های کبد تنبلی کبد است. تنبلی کبد باعث می شود که مقدار زیادی از متابولیت های سمی وارد جریان خون شوند و بر کار مغز اثر گذارند که همین امر از دقت و کارایی مغز می کاهد، در نتیجه به کج خلقی و افسردگی می انجامد. این را خوب بدانید که حافظه و تمرکز فکری (تمركز حواس) وابسته به توانایی کبد و تنظیم ترکیبات شیمیایی خون می باشد.
• اگر کبد بیمار شود و کار خود را درست انجام ندهد انسان به یک یا چند مورد از بیماری های زیر مبتلا خواهد شد که عبارتند از: احساس خستگی، سخت بیدار شدن صبح ها از خواب، تلخی دهان هنگام صبح، جوش های روی پوست، مسمومیت های زود به زود. پف کردگی در زیر چشم ها، چاقی زیاد در سن نوجوانی، درد زیر دنده راست یا ناحیه کبد طرف راست بدن، خارش پوست بدن، خارش سر، خارش بعد از حمام، خشکی دهان، آبریزش بینی به طور گه گاه، بوی بد دهان، از دست رفتن شفافیت چشم ها، زیاد شدن اسیداوریک بدن، ناقص بودن تخلیه روده ها، سرگیجه، دردهایی که در بدن جابه جا می شود، کم خونی، صبح ها هنگام بیدار شدن از خواب، با خستگی و سختی چشم ها باز می شود، تیره گی رنگ پوست یا چهره، گودی کاسه چشم ها، سیاهی زیر چشم ها، ترشی معده، احساس پریدن مگس جلوی چشم، حالت استفراغ و تهوع مداوم، بی ثباتی قندخون، عرق زیاد بدن، بدبویی بدن، التهاب یا قرمزی زیاد پوست، لک های سفید یا سیاه یا کبودی پوست، خال ها یا زگیل ها یا کک مک های پوستی، گرمی و التهاب دهان، زردی تخم چشم، رنگ زرد پوست بدن، تب های متناوب، بارداری زبان، یبوست مزاج، چربی بیش از حد پوست بدن یا پوست سر یا موها، درد مقعد یا سوزش مقعد یا خون ریزی آن، ریزش موی سر بی موقع، بی حس و بی حالی و خواب آلودگی پس از صرف غذا، غم زدگی یا افسردگی، احساس بزرگی شکم، عفونت یا چسبندگی شدید مدفوع به سنگ توالت، سیاهی رفتن چشم ها به طور ناگهانی، چربی خون بالا، درد دل پس از مصرف غذاهای چرب، نفخ شکم و سنگینی آن پس از صرف غذا، جوش صورت، سردرد مدوام یا درد پشت سر یا سردرد میگرنی، بی اشتهایی، خون ریزی معده، حالت تهوع و دفع شدن صفرا و مواد تلخ از دهان (صبح ها هنگام بیدار شدن از خواب)، ورم پاها یا واریس رگ های پا، زیاد ترشح کردن دهان، عطش زیاد و احساس تشنگی، ایجاد سنگ کیسه صفرا.
• بلغمی ها نباید زیاد حجامت کنند چون سردتر می شوند واین باعث می شود چربی خون بالاتر برود. بلغمی ها وقتی که از خواب بیدار می شوند زیر چشم هایشان پف آلود است و این علامت بلغم است و درد بلغمی در صبح زیاد می شود چون صبح سرد است، این نوع افراد زود گرسنه می شوند چون حرارت بدن پایین است و چربی های خود بدن را نمی سوزاند و لذا توان گرسنه ماندن را ندارد و تمایلات جنسی شان کم است و همین باعث اختلافات در آنها می شود و به راحتی نمی توانند به خواب بروند و سکته مغزی و ترشحات اضافی در این ها زیاد است.
• نارسایی کبد در کودکان: نارسایی کبد در کودکان یک سندروم به سرعت پیشرونده و پیچیده است. میزان شیوع نارسایی کبد در کودکان، برخلاف بزرگسالان نامشخص است. اما این عارضه علت 10 الی 15 درصد از پیوندهای کبدی است که سالانه برای کودکان انجام می‌شود. همانطور که اشاره شد، نارسایی کبد در کودکان یک بیماری پیشرونده است. بدین معنا که به سرعت پیشرفت می‌کند. کنترل و درمان این بیماری در کودکان به یک تیم حرفه‌ای و چند رشته‌ای که شامل شامل هپاتولوژیست، متخصص مراقبت‌های اورژانس و جراح پیوند کبد است، نیاز دارد.
• نارسایی کبد به زمانی گفته می‌شود که کبد شما نمی‌تواند به درستی کار کند. این نارسایی امکان دارد حاد یا مزمن باشد. صرف نظر از نوع، نارسایی کبد می‌تواند یک مورد اورژانسی و تهدید کننده زندگی باشد که نیاز به مداخله پزشکی فوری دارد. مراحل اولیه نارسایی کبد اغلب می‌تواند در طول زمان با درمان مناسب و تغییر سبک زندگی بهبود یابد. با این حال، مراحل بعدی نارسایی کبد قابل برگشت نیستند و گاهی اوقات ممکن است نیاز به پیوند کبد داشته باشند. افرادی که بیماری کبدی در آنها تشخیص داده می‌شود اغلب در طول زندگی خود تحت نظر قرار می‌گیرند تا مطمئن شوند که وضعیت آنها بدتر نمی‌شود یا باعث آسیب بیشتر به کبد می‌شود.