ناخن های سست و شکننده: عبارت است از ناخن ها یکی از اعضای خارجی بدن هستند که در معرض بسیاری از عوامل محیطی و انواع جراحت ها و بیماری ها قرار می گیرند. یکی از مشکلاتی که میتواند برای ناخن ها ایجاد شود، شکنندگی آنهاست. عوامل مختلفی در شکنندگی ناخن ها موثر است مانند جراحت، جویدن ناخن، بیماری هایی مثل پسوریازیس، سرطان پوست، بیماری های کلیوی و موارد دیگر. همچنین باکتری ها نیز میتوانند باعث این مشکل شوند. روش های مختلفی برای درمان و جلوگیری از شکنندگی ناخن ها وجود دارد. مانند رسیدگی به بهداشت ناخن، تأمین رطوبت آن و همچنین استفاده از انواع ترکیبات گیاهی برای تقویت و از بین بردن باکتری های سطح ناخن.
علائم:
- شیاردار شدن صفحه ناخن
- تغییر رنگ و استحکام ناخن
- ناخنی که دور نوک انگشت حلقه شده است.
- خشکی یا صفحه سنبادهای شکل و خشن ناخن
- ناخنهای پوستهپوسته شده، ترکخورده و شکننده
- به نظر میرسد که ناخن در انگشت فرو رفته است.
- در صورتی که شما ناخنهای خشک و شکنندهای دارید، لایههای پروتئینی موجود در ناخن شما در حال جدا شدن از یکدیگر و شکسته شدن هستند. بنابراین از علائمشکنندگی ناخن این است که سطح ناخن ناهموار میشود و سطح ناخن به صفحات و پوستههایی به شکل طولی تقسیم میشود. حتی ممکن است قسمتهایی از ناخن کاملاً بشکنند و از ناخن جدا شوند.گاهی اوقات یک لایهی زرد رنگ کراتینی در زیر ناخن تشکیل میشود و باعث میشود که بستر زیر ناخن برآمده شود و ناخن از بستر خود جدا شده و شل شود (به این وضعیت اونیکولیسیس گفته میشود). در این حالت اگر ناخن بیافتد، بعد از آن به شکل طبیعی رشد نخواهد کرد. هرچند دیستروفی و شکنندگی ناخن بیماری خطرناکی نیست، اما ناخنهای آسیبدیده دردناک هستند و ظاهر ناخوشایندی نیز دارند که باعث احساس خجالت و شرمندگی بیمار در هنگام قرارگیری در موقعیتهای اجتماعی میشود. به طور کلی علائم خشکی و شکنندگی ناخن عبارت اند از:
علت:
- همان طور که گفته شد ناخن ها مانند پوست یکی از اعضای خارجی بدن هستند و در نتیجه برای مراقبت از آن ها باید دقت نظر بالایی به خرج داد. ناخنها در مقابل عوامل خارجی و محیطی قرار دارند و ممکن است متناسب با شغل افراد، تحت تأثیر عوامل مختلفی چون حرارت، فشار، رنگ، مواد شیمیایی و … قرار بگیرد. این امر میتواند سلامتی آنها را تحت تأثیر قرار دهد. یکی از مشکلاتی که برای ناخن ها ایجاد میشود، شکستگی آنها است.شکننده بودن ناخن ها دلایل مختلفی دارد که از آن میان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- غلبه خشکی مزاج
- رطوبت ناخن: یکی از دلایل بروز این مشکل رطوبت ناخن ها است. رطوبت زیاد باعث می شود ناخن ها ترد شوند و در نتیجه به راحتی بشکنند، خم شوند و همچنین به راحتی از بافت انگشت جدا شوند. رطوبت زیاد یکی از دلایل اصلی در شکنندگی ناخن ها محسوب میشود.
- جویدن ناخن: از دیگر دلایل شکننده بودن ناخنها می توان به کندن یا جویدن آنها اشاره کرد. در حقیقت جویدن ناخن علاوه بر این که به بافت آن صدمه میزند، باعث مرطوب شدن ناخن نیز میشود. بنابراین دو عامل شکنندگی ناخن همزمان با هم روی ناخن اثر میگذراند.
- جراحت: جراحت و زخم در سطح ناخن و انگشت باعث شکستن آنها میشود. این عوامل میتوانند باعث ایجاد ترک، سوراخ، یا ساییده شدن سطح ناخن و در نهایت شکنندگی آنها شوند.
- بیماری های عفونی: بیماری های عفونی که ناخن ها را تحت تأثیر قرار میدهند، میتوانند یکی از دلایل شکنندگی ناخن ها شوند. باکتری ها، قارچ ها و میکروب ها در سطح ناخن رشد و تکثیر پیدا می کنند، میتوانند به سلامتی ناخن ها صدمه زده و در نهایت باعث شکنندگی آنها شوند.
- بیماری پسوریازیس: یکی از دلایل بسیار شایع در شکنندگی ناخنها،بیماری پسوریازیس است. این بیماری باعث خرد شدن، شکسته شدن، کنده شدن و چند شاخه شدن ناخن ها میشود. این نوع بیماری علاوه بر این که سطح ناخن را تحت تأثیر قرار می دهد، به پوست نیز صدمه وارد میکند.
- بیماری تیروئید: نازک شدن و همچنین خشک و شکننده شدن ناخن ها میتواند به کم کاری و سایر مشکلات تیروئید مربوط باشد. اگر ناخن های شما دائماً ترک خورده است و این ترک به سمت بستر ناخن پیش میرود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید و سلامت تیروئید خود را ارزیابی کنید.
- بیماری کلیوی: بیماری های کلیوی میتوانند باعث ضعف ناخن و در نتیجه شکنندگی آنها شوند. این عارضه که به دلیل کاهش آلبومین خون ایجاد میشود، بیشتر به نارسایی کلیه مربوط میشود. برای درمان این مشکل، پزشکان توصیه میکنند که پس از هر بار شستشوی دست، پوست دست و ناخن های خود را با کرم مرطوب کننده، مرطوب کنید.
- سرطان پوست: یکی از نشانه های سرطان پوست، تغییر ضخامت ناخن هاست. اگر ضخامت ناخن ها کاهش یابد، ناخن نرم شده و شکننده میشود.
- کمبود رطوبت یا آبرسانی ضعیف به ناخن: یکی از مهمترین دلایلی که باعث میشود ناخن فرد شکننده شود و به آسانی ترک بردارد این است که به ناخن به اندازه کافیآب نرسیده است تا آن را سالم نگه دارد. این مسئله چیزی نیست که همیشه بتوان در منزل با نوشیدن آب را جبران کرد. فردی که ناخن شکنندهای دارد باید در روز مقادیر زیادی آب و مایعات بنوشد، از مصرف کافئین اجتناب کند و باید توجه داشته باشد که محیط کار یا منزل او خیلی گرم و خشک نباشد. همه این موارد میتواند در آبرسانی کافی به ناخن مؤثر باشد.
- رژیم غذایی نامناسب:بحثهای زیادی در مورد ارتباط میزان پروتئین موجود در رژیم غذایی و ظاهر شکننده ناخنها وجود دارد. بسیاری از افراد پروتئین کافی در رژیم غذایی روزانه خود دریافت نمیکنند و بسیاری از آنها هم ناخنهای ضعیف و شکنندهای دارند. برخی معتقدند که کمبود ویتامین باعث این عارضه شده است و برخی دیگر هم معتقدند که باید کل رژیم غذایی مورد بررسی قرار گیرد. برای حفظ سلامت مو، پوست و ناخنها باید ویتامینها و مواد مغذی به مقدار فراوان مصرف شوند.
- افراط: بسیاری از افرادی که ناخنهای خشک و شکننده دارند در معرض گرما و آب زیادی قرار دارند. برای مثال سلولهای ناخن انگشتان دست با رطوبت و خشکی منبسط و منقبض میشوند. زمانی که دست از یک محیط مرطوب به یک محیط خشک وارد میشود سلولهای ناخن با این همه انبساط و انقباض از بین میروند.
- کمبود گلوتن:کمبود گلوتن زمانی اتفاق میافتد که سیستم خود ایمنی بدن واکنش منفی به پروتئینهای موجود در جو و گندم و برخی دیگر از غلات نشان میدهد. پروتئین هضم نشده و یکی از عوارض این موضوع شکننده شدن ناخنها است. اگر شما به مدت یک یا دو ماه گلوتن دریافت نکنید، ناخنهای شما دچار مشکل میشوند.
- کمبود ویتامین و آهن:کمبود ویتامین و آهن میتواند باعث شکننده شدن ناخنهای شما شود. همچنین در صورت کمبود ویتامینهای C, B, E و D ممکن است ناخنهای شما خشک شوند.
- کم آبی بدن:کم آبی بدن میتواند مشکلات جدی برای سلامت عمومی شما ایجاد کند و همچنین تأثیر منفی در ظاهر ناخنهای شما دارد. زمانی که شما سعی میکنید کم آبی بدن خود را جبران کنید، آب میوه و لیموناد بهترین نوشیدنیها نیستند. بهترین نوشیدنی آب و آب میوه جات طبیعی و تازه است. آب مفاصل شما را روان کرده و ناخنهای شما را تقویت میکند.
- PH پایین: ممکن استPH بدن شما بیشتر اسیدی باشد تا قلیایی که این به دلیل پیروی از رژیم غذایی نامناسب است. اگر شما مقادیر زیادی غلات، شکر و کربوهیدراتهای فرآوریشده بخورید PH بدن شما اسیدی میشود که این موضوع میتواند باعث شکنندگی ناخنهای شما بشود.
- لاک ناخن: استفاده مکرر از لاک ناخنبرای ناخن مضر است. این لاکها حاوی مواد شیمیایی خورنده بوده که به مرور زمان و به صورت تدریجی باعث ضعیف شدن ناخن میشوند. شما نباید ناخنهای خود را بیش از یک مرتبه در هفته لاک بزنید. سعی کنید که ناخنهای شما دو روز در هفته یا بیشتر بدون لاک باشد تا بتواند به صورت طبیعی رشد کند.
- سن: با افزایش سن و مانند تمام تغییرات مرتبط با آن، ناخنها هم تغییر میکنند و اغلب کدر و شکننده میشوند. این تغییرات برای ناخنهای پا معمولاً با ضخیمتر و سختتر شدن و برای ناخنهای دست اغلب با نازکتر و شکننده شدن همراه است.
- سندروم رینود: این بیماری با مشکلات گردش خون در اندامها مشخص میشود و میتواند بر سلامت ناخنها تأثیر بگذارد. پزشک ممکن است مسدود کنندههای کانال کلسیم مانند آملودیپین یا نیفدیپین یا جایگزینهایی مانند لوزارتان، فلوکستین یا سیلدنافیل را برای شما تجویز کند.
- استفاده بیش از حد از انگشتان: فعالیتهای روزمره مانند تایپ کردن، باز کردن وسايل، صندوقداری، پخت و پز، و نواختن ساز نيز میتواند به شكنندگي ناخنها کمک میکند.
- بیماری لیکن پلان: لیکن پلان یک بیماری خود ایمنی است که پوست و مخاط غشاء بدن را مبتلا ميسازد. علائم لیکن پلان بر مبناي اينكه كدام ناحيه از بدن را مبتلا ساخته، متغير است. هنگامیکه لیکن پلان ناخنها را مبتلا میسازد، ميتواند باعث ايجاد پشته در ناخن و شکنندگی منجر به نازک شدن، ترك خوردن و افتادن ناخنها شود. لیکن پلان معمولاً به طور خود به خود از بين میرود، با این حال، میتواند سالها طول بکشد. انواع مختلفي از داروها ممکن است براي کنترل خارش در زمان باقي ماندن علائم استفاده شود.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- سن
- ژنتیک
- سوء تغذیه
- غلبه صفرا و سودا
- کمبود ویتامین ها و مواد مغذی
- مصرف فرآورده های کارخانه ای
پیشگیری:
- عفونتهای قارچی ناخن را در مراحل اولیه درمان کنید.
- از ناخنهای مصنوعی روی ناخنهای ضعیف استفاده نکنید.
- از مواد شیمیایی قوی برای پا ک کردن لاک ناخن استفاده نکنید.
- به اندازه نیاز آب و مایعات در طول روز بنوشید تا بدن شما به خوبی آبرسانی شود.
- ناخنهای خود را با وازلین یا کرمهای مراقبت از ناخن به خوبی مرطوب و سالم نگه دارید.
- از مرطوب کنندههای قوی که حاوی روغن آواکادو، کره گیاهی و ویتامین Eاست استفاده کنید.
- برای پیشگیری از قرار گرفتن ناخنها در آب یا مواد شیمیایی از دستکشهای محافظتی استفاده کنید.
- تا آنجایی که امکان دارد از لاک زدن بپرهیزید و اگر باید از لاک استفاده کنید از نوع مرغوب آن استفاده کنید.
- لایههای شاخی اطراف ناخن را نچینید، زیرا آنها برای حفاظت ناخن در برابر عفونتهای قارچی لازم هستند.
- حتماً از رژیمهای غذایی سالم و متعادل پیروی کرده که شامل مواد مغذی برای سلامت ناخنها، مو و پوست شما است.
تشخیص:
- تشخیص شکنندگی ناخن ها به دلیل تعداد علل احتمالی و علائم بسیار متنوع شاید مشکل باشد. پزشک برای ارزیابی علل احتمالی می تواند با ارزیابی تاریخچه پزشکی و سلامت کلی شروع کند. تشخیص بیشتر می تواند براساس آزمایشات زیر باشد:
- آزمایش خون:این به تعیین کمبودهای تغذیه ای، از جمله کمبود آهن و روی کمک می کند.
- معاینه فیزیکی:این شامل توجه به وضعیت ناخن ها و بررسی سایر علائم مرتبط با آن در بدن است.
- بیوپسی: در بعضی موارد، پزشک احتمال دارد نمونه ای از بافت کوتیکول را گرفته و برای مشاهده میکروسکوپی ارسال کند.
درمان طب نوین:
- پس از شستشوي دستهای خود از كرم دست و ناخن استفاده كنيد.
- از لوسیون مرطوبکننده به طور مستقیم بر روي ناخن خود استفاده كنيد.
- قبل از سوهان زدن ناخنها، حتماً از تقویتکننده های ناخن استفاده کنید.
- هر شب ناخنهای خود را با روغن های گیاهی نظیر روغن زیتون ماساژ دهيد.
- در هنگام خواب از مرطوبکننده و دستکش پنبهای سفید یا جوراب استفاده كنيد.
- مکمل منیزیم، همچنین اسید چرب امگا 3 و سیلیس را در رژيم غذايي خود قرار دهيد.
- از مواد غذایی سبز استفاده كنيد، این همان پودرهايي است که شما به ماست یا خوراکها، و یا حتی سوپ اضافه میکنید.
- از ناخنهای خود به عنوان پیچگوشتی، منگنهکش، پاککننده دوغاب یا برای حفر کردن سنگ چخماق در زمین استفاده نكنيد.
- از لاك پاککنهای خشك و زبر استفاده نكنيد: در صورت امكان از انواع بدون استون با روغنهای اضافی استفاده كنيد.
- چنانچه فكر میکنید مشكل ناخن شما ناشي از استفاده از لاک ناخن، جلا دهنده، يا چسب است، مصرف آن را متوقف كنيد.
- با ژلهای ناخن وسوسه نشويد، از آنها بر روي ناخنهای خود استفاده نکنید، در صورت استفاده باید کاملاً از روی سطح ناخن پاک شوند.
- ناخنهای خود را به آرامی با یک سنباده (نه یک سوهان فلزي) در یک جهت سوهان بزنید؛ سوهان را بر روی ناخن خود جلو و عقب نکشید.
- برای محافظت از دستهای خود در مقابل آب یا مواد شیمیایی از دستکش پلاستیکی یک بار مصرف و یا دستکش پلاستیکي با آستر پنبهای استفاده كنيد.
- مشکلات گوارشی خود را بررسي كنيد. برای مثال، اگر شما از نفخ، یبوست / اسهال، و غیره رنج میبرید، شما (و ناخنهای شما) باید از یک پروبیوتیک و / یا آنزیمهای گوارشی بهرهمند شوید.
- از براقکنندهها بر روی ناخنهای ضعیف استفاده نکنید، و به فرد دیگر هم اجازه این کار را ندهید. تنها اقدام مفيد براي براق کردن ناخنها ماليدن ناخنها به یکدیگر در زمانی است که به آنها روغنزدهاید.
- مرطوب کردن و آبرسانی:این اصطلاح عموماً برای پوست دست یا بدن به کار میرود، اما برای ناخن هم بسیار مفید است. شما میتوانید از کرمهای مرطوبکننده قوی برای استفاده مستقیم روی ناخنها استفاده کنید.
- در هنگام شستشو، باغبانی، تیمار کردن اسب (در این مورد به دستکش دولایه نیاز است) و شاید شگفتآورتر اگر زیاد با کاغذ سر و کار داريد، از دستكش استفاده كنيد. کاغذ به طور باور نکردنی موجب خشكي ناخن میشود.
- پروتئین کافی مصرف كنيد، مانند مو و پوست، ناخنها از پروتئین تغذیه میکنند. کمبود آهن يك علت شایع است بنابراین اگر شما گیاهخوار هستید، و یا گوشت قرمز کمی مصرف میکنید، از یک مکمل آهن ملایم مانند اسپاتون استفاده كنيد.
- به منظور كند كردن سرعت تبخیر آب از سطح ناخن، از روغن های گیاهی استفاده كنيد. بيش از یکبار در هفته لاک ناخن خود را عوض نکنید. استفاده بیش از حد از لاک پاککن ممكن است موجب افزایش ترکخوردگی و شكستگي ناخن شود.
- مقادير زيادي از ماهی چرب (سالمون، ماهی خالمخالی، ساردین، ماهی تن، ماهی قزلآلا و غیره)، آجیل و دانهها (دانه کتان تازه خيلي خوب است) و روغن زیتون بخورید و به ميزان دو لیتر آب یا آب میوه جات طبیعی و تازه را در بین وعدههای غذایي خود بنوشيد.
- مصرف مکملها:این مکملها ممکن است به صورت خوراکی باشند یا به شکل لاک. استفاده از ویتامینها برای تغذیه پوست و ناخن روش درمانی بسیار مؤثری است. بهترین ترکیب برای ناخنها آنهایی هستند که شامل مواد غذایی مختلفی هستند، بنابراین بهترین گزینه استفاده از مولتیویتامینها است.
- چشمپوشی از لاک زدن:اگر شما از آن دسته از افرادی هستید که مرتب در سالنهای آرایشی هستید و تمایلی به داشتن ناخنهای بدون لاک ندارید، ناخنهای شما ضعیف شده و به عارضه شکنندگی ناخن دچار خواهید شد. به جای استفاده از رنگها و لاکهای ناخن و پاک کردن آن به وسیله مواد شیمیایی قوی و زدن رنگ و لاک جدید، ناخنهای خود را به صورت طبیعی نگه داشته و اجازه دهید که ناخنها خودشان را ترمیم کنند.
- در صورتی که ناخنهای شما شکننده، پوستهپوسته و دارای شکاف شدهاند، این مشکل به احتمال زیاد به عوامل محیطی مربوط میشود. بنابراین شما با ایجاد تغییرات کوچک و سادهای در سبک زندگی خود میتوانید این مشکل را حل کنید. به عنوان مثال برای مدت زمان خیلی طولانی دست و پاهای خود را در آب قرار ندهید و بعد از این که دست یا پای شما خیس شدند، حتماً آنها را کاملاً خشک کنید. برای شستن دستان خود از یک صابون ملایم (گیاهی) استفاده کنید و در شستن دستان خود افراط نکنید. سعی کنید از قرار دادن ناخن خود در معرض مواد شیمیایی مانند لاکپاککنهای قوی خودداری کنید و مرتباً ناخنهای خود را با کرم مرطوب کنید. اما در صورتی که قارچ یا پسوریازیس ناخن، علت شکنندگی ناخنهای شما هستند، لازم است حتماً برای درمان آن اقدام کنید و هرچه قدر زودتر درمان را شروع کنید، نتایج بهتری به دست خواهید آورد. برای درمان قارچ خفیف تا متوسط ناخن، کرمها، پمادها و لاکهای مختلفی وجود دارند که به صورت غیرتجویزی از داروخانه قابل تهیه هستند. یکی دیگر از راههای درمان قارچ ناخن استفاده از محلولهای مخصوص قارچ و پسوریازیس است که به صورت موضعی استفاده میشود. فرمولاسیون ویژهی این محلولها با هیدراته کردن ناخن، باعث بهبود ظاهر آن شده و سطح ناخن را صاف و از میزان تغییر رنگ آن میکاهد. این تغییرات در اغلب موارد ظرف دو هفته قابل رویت خواهند بود. این محلولها با نفوذ به بافت ناخن، شرایط محیطی ناخن را تغییر میدهند و مانع از رشد قارچها میشوند. در مواردی که عفونت قارچی ناخن شدید باشد، ممکن است استفاده از درمانهای موضعی به تنهایی موثر نباشد و پزشک شما استفاده از داروهای ضدقارچ خوراکی یا انجام لیزر درمانی را برای از بین بردن قارچها تجویز کند.
هرچند هیچ روشی برای درمان کامل پسوریازیس ناخن نیست، گاهی در موارد ابتلا به پسوریازی شدید از روش تزریق استروئید استفاده میشود. درمان قارچ ناخن پا و پسوریازیس بسیار چالشبرانگیز است، چرا که صرفنظر از روش درمانی که انتخاب کردهاید، درمان کامل این مشکل ممکن است برای ناخن شست پا تا یک سال و برای ناخنهای دیگر تا ۶ ماه طول بکشد.
درمان طب سنتی:
- کپسول ویتامین E را سوراخ کنید و محتیوات داخل آن را روی ناخن بمالید.
- برای مدتی، روزی سه مرتبه آب لیمو و يا رب نارنج یا آب نارنج را روی آن بمالید.
- مغز قلم گاو یا پیه مرغ آب کرده و کمی روغن کنجد را ذوب کنید و روزی سه مرتبه بر ناخن ها بمالید.
- در صورت خشکی ناخن شب ها ناخن های خود را با روغن های نظیر نارگیل، روغن درخت چای، زیتون، بنفشه خوب ماساژ دهید.
- اگر ناخن هایتان سست و شکننده است، باید تخم شاهی را نرم بسایید و با زهره گاو خمیر درست کرده و شب ها روی آن ضماد کنید.
- نیم ساعت ناخن خود را داخل یک یاز ترکیبات (زاج سفید + آب، آب پیاز + آب لیمو + دم کرده گل خطمی، جوشانده شوید + سرکه، جوشانده دم اسب) قرار دهید.
- اگر ناخن هایتان خشک و چروکیده شده است، روزی سه مرتبه مقداری روغن زیتون را در ظرفی بریزید و گرم کنید، بعد تا گرم است ناخن ها را در آن بگذارید و مدتی نگهدارید.
درمان شکسته شدن ناخن های زن حامله:
- اگر در طول حاملگی ناخن هایتان می شکند، باید از میوه جات تازه، سبزیجات تازه، آب لیمو، نمک دریایی (نمک یددار)، سوپ استخوان و همچنین از آفتاب استفاده کنید و نیز می توانید روغن زیتوان را در ظرفی بریزید، گرم کنید و تا گرم است، ناخن ها را در آن گذاشته و مدتی نگهدارید و این عمل را روزی ۳ مرتبه تکرار کنید.
داروها:
- هیرونیک
فعالیت:
- روزانه نیم ساعت فعالیت بدنی مناسب داشته باشید.
رژیم غذایی:
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین غذاهای گرم و خشک بدون مصلح پرهیز کنید.
- داشتن رژیم غذایی متعادل و مصرف تمامی پروتئین ها، ویتامین ها و املاح مورد نیاز بدن برای سلامت ناخن ها بسیار اهمیت دارد. نقش بیوتین در درمان شکنندگی ناخن ها هنوز مورد بحث است، اما نتایج برخی از تحقیقات نشان داده اند که مصرف این ماده موجب ضخیم شدن ناخن ها می شود.
نکته:
- صفحات حفاظتی که ناخن نامیده می شوند انتهای انگشتان دست و پا را می پوشانند. ناخن ها اساساً از کراتین که یک پروتئین درشت مولکول در مو و پوست است تشکیل شده اند. ناخن ها از ماتریکس که زیر یک چین پوستی به نام کوتيكول قرار دارد و از لانولا که منطقه ای هلالی شکل در قاعده ناخن است رشد می کنند. مشهودترین قسمت ناخن صفحه آن می باشد، این قسمت بر روی بستر ناخن که یک ناحیه غنی از عروق خونی است قرار گرفته است.