مگس پران چشم: عبارت است از مگس‌پران در حقیقت سایه کدورت‌های موجود در مایع زجاجیه است که روی شبکیه می‌افتد و به صورت یک سایه تیره دیده می‌شود. این کدورت‌ها ممکن است ناشی از چسبندگی و ضخیم شدن رشته‌های زجاجیه، جمع شدن سلول‌های التهابی در زجاجیه و یا خونریزی در داخل چشم باشد.

علائم:

1. اشکال کوچکی که نهایتاً ساکن شده و از دید خارج می‌شوند.
2. لکه‌هایی که با حرکت چشم حرکت کرده و به سرعت از میدان دید خارج می‌شوند.
3. مشاهده اشکال کوچکی در میدان دید به صورت لکه‌ یا نقطه و یا رشته‌های شفاف و شناور.
4. لکه‌هایی که با خیره شدن به زمینه‌های روشن مانند آسمان یا دیوار سفید، واضح‌تر می‌شوند.

علت:

• التهاب بافت میانی چشم:یووئیت خلفی یا التهاب مشیمیه، در لایه‌ی میانی چشم بروز پیدا می‌کند. این بیماری باعث تجمع سلول‌های التهابی در زجاجیه می‌شود که به صورت مگسک‌ها یا لکه‌های شناور در میدان دید مشاهده می‌شوند.
• خونریزی داخلی چشم: خونریزی داخل زجاجیه دلایل زیادی از جمله دیابت، فشار خون بالا، انسداد رگ‌های خونی و جراحت و آسیب‌دیدگی دارد. همین سلول‌های خونی نیز به شکل مگسک‌ دیده می‌شوند.
• عمل جراحی چشم و داروها:تزریق برخی داروها درون زجاجیه موجب ایجاد حباب هوا در آن می‌شود. این حباب‌های هوا پیش از اینکه جذب چشم شوند، به صورت سایه دیده می‌شوند. در برخی عمل‌های جراحی چشم حباب گاز یا روغن سیلیکون تزریق می‌شود که ممکن است به صورت مگسک دیده شود.
• پارگی شبکیه: زجاجیه که حالت مایع بیشتری پیدا کرده، از شبکیه جدا شده و موجب کشیدگی بخشی از آن می‌شود که در نهایت به پارگی یا سوراخ شدن بخشی از شبکیه منتهی می‌شود. در صورتی که پارگی شبکیه درمان نشود، می‌تواند باعث تجمع مایعات پشت شبکیه شده و در نهایت موجب از دست رفتن بینایی بیمار شود.
• بیماری‌های چشمی مربوط به افزایش سن: با بالا رفتن سن، زجاجیه، مایع شفاف و ژله ‌مانندی که کره چشم را پر کرده و به حفظ شکل کروی آن کمک می‌کند نیز تغییر پیدا می‌کند. با گذشت زمان، زجاجیه بیشتر به حالت مایع در می‌آید، این فرآیند باعث می‌شود که از پرده شبکیه و اعصاب بینایی جدا شود. با فشرده و منقبض شدن زجاجیه، برخی قسمت‌ها به حالت رشته‌ای در آمده و از ورود برخی نورها به داخل چشم ممانعت کرده و باعث مشاهده سایه‌های کوچک بر روی شبکیه یا همان مگسک‌ها می‌شود.
• مگس ‌پران عارضه بسیار شایعی است و با گذشت سن شیوع آن افزایش می‌یابد به طوری که بیش از 60 الی 70 درصد افراد بالای 60 سال مگس‌پران را تجربه کرده‌اند. رشته‌های موجود در زجاجیه در بچه‌ها و افراد جوان معمولاً بسیار ظریف است و دیده نمی‌شود، اما با بالا رفتن سن این رشته‌ها ضخیم‌تر می‌شوند و در بعضی جاها به هم می‌چسبند و باعث ایجاد کدورت می‌شوند که سایه این کدورت بر روی شبکیه به صورت مگس‌پران احساس می‌شود. به علاوه در بسیاری از افراد مسن بخشی از رشته‌های محیطی زجاجیه که به شبکیه متصل بوده و از جای خود کنده می‌شود و به داخل بخش‌های مرکزی زجاجیه می‌افتد. این حالت که آن را (جداشدگیخلفی زجاجیه) می‌نامند شایع ترین علت ایجاد مگس‌پران است. گاهی اوقات هم وجود التهاب داخل چشمی (یووئیت) سبب تجمع سلول‌های التهابی در زجاجیه می‌شود که باعث ایجاد مگس‌پران می‌شود. یک علت دیگر مگس‌پران وجود خونریزی داخل زجاجیه است؛ مثلاً در افراد مبتلا به دیابت ممکن است خونریزی خفیف چشمی ابتدا به صورت یک مگس‌پران دیده شود.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. افراد نزدیک بین
2. افراد بالای 60 سال
3. افرادی که سابقه التهاب داخل چشمی (یووئیت) دارند.
4. افرادی که سابقه جراحی چشمی (بخصوص جراحی آب مروارید) دارند.

تشخیص:

• پزشک چشم بیمار را به صورت کامل معاینه می‌کند، از جمله ممکن است برای مشاهده بهتر تهِ چشم و زجاجیه از قطره‌های گشاد کننده مردمک استفاده کند تا علت مگسک‌های چشم را تشخیص دهد.

درمان طب نوین:

• زجاجیه ‌برداری یا تخلیه زجاجیه: در این عمل جراحی، چشم‌ پزشک ابتدا با برشی کوچک زجاجیه را از چشم خارج می‌کند و آن را با سرم نمکی استریل جایگزین می‌کند تا ساختار کروی چشم حفظ شود. عمل جراحی ممکن است که باعث برطرف شدن تمام مگسک‌های چشم نشود و نیاز به جراحی‌های دیگری هم باشد. خطرات این جراحی شامل خونریزی و پارگی شبکیه است.
• مگس‌پران معمولاً علت خطرناکی ندارد و نیازی به درمان ندارد. در اکثر موارد پس از چند هفته تا چند ماه مگس پران به تدریج کوچک می شود و فرد نیز عادت می کند که آن را ندیده بگیرد. اما در مواردی که مگس پران با سوراخ یا پارگی پرده شبکیه همراه باشد ممکن است نیاز به اقدامات درمانی مثل لیزر یا عمل جراحی برای جلوگیری از پارگی پرده شبکیه وجود داشته باشد.
  جرقه نیز در صورتی که علت خطرناکی نداشته باشد پس از چند روز تا چند هفته برطرف می‌شود و نیاز به درمان ندارد.
• علل زمینه‌ای مگس‌ پران مانند خونریزی ناشی از دیابت یا التهاب، قابل درمان است. با این حال، بیشتر مگسک‌های چشمی نیازی به درمان ندارند. مگس‌پران چشم می‌تواند آزار دهنده باشد و وفق پیدا کردن با آن ممکن است زمان‌بر باشد. در صورتی که لکه‌های شناور چشمی مشکل خاصی را ایجاد نکنند، فرد ممکن است که این مشکل را نادیده گرفته یا اینکه توجه کمتری به آن کند. چنانه مگس‌پران به دید آسیب برساند که به ندرت چنین اتفاقی می افتد، پزشک معالج ممکن است که روش‌های درمانی را برای برطرف کردن مشکل به کار ببرد. روش‌های درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• عمل جراحی با لیزر: چشم پزشک با استفاده از لیزر، لکه‌های شناور زجاجیه را به تکه‌های ریزتری تجزیه می‌کند تا کمتر مورد توجه قرار گیرند. درمان با لیزر در برخی بیماران موجب بهبود دید، در برخی نیز تأثیر کمتر و همچنین در برخی تأثیری نداشته است. در صورتی که نور لیزر به صورت غیر صحیح به کار رود، ممکن است که باعث آسیب‌ دیدگی شبکیه شود. به همین دلیل نیز عمل جراحی با لیزر به ندرت برای درمان مگس پران به کار می‌رود.

درمان طب سنتی:

• حجامت سر
• شستشوی چشم با عرق رازیانه
• دو هفته بعد حجامت ناحیه گیجگاهی
• سرمه سنگ یا سرمه بادام استفاده کنید.
• هر روز مقداری از قسمت ریشه کنگر را بخورید
• در صورتی که گاهی پرده ای را جلوی چشم خود تصور می کنید هر روز آب غوره و آش آب غوره بخورید و ادامه دهید تا مرتفع شود.
• اگر نتیجه نداد می توانید پشت گوش ها 5 عدد زالو بیندازید و 2 هفته بعد از آن 2 عدد زالو کنار چشم بگذارید. این فرآیند را یک ماه بعد از رعایت موارد بالا تکرار نمایید.

داروها:

• معمولاً دارویی نیاز نیست.

فعالیت:

• محدودیتی وجود ندارد.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین لبنیات بدون مصلح پرهیز کنید.

نکته:

• زجاجیه چیست؟ زجاجیه مایع ژله مانندی است شبیه سفیده تخم مرغ خام که بخش اعظم داخل کره چشم (از پشت عدسی تا روی شبکیه) را پر کرده است و به حفظ ساختمان کروی چشم کمک می‌کند و شبکیه را در جای خودش نگه می‌دارد. ساختمان زجاجیه از یک شبکه اسفنجی متشکل از رشته‌های خیلی ظریف ایجاد شده که مقادیر فراوان آب و مواد محلول را در خود جای داده و به آن حالت ژله‌ای بخشیده است. رشته‌های موجود در زجاجیه در قسمت های خارجی تر زجاجیه متراکم ترند و اتصالات نسبتاً محکمی به لایه های داخلی شبکیه دارند.
• جرقه در چشم: در چشم پزشکی جرقه به معنای احساس وجود نور در میدان بینایی است وقتی که در حقیقت محرک نوری وجود ندارد. جرقه ممکن است به صورت خطوط درخشان صاعقه مانند یا به صورت اجسام ریز درخشنده به نظر برسد. جرقه ممکن است فقط در یک نقطه خاص میدان بینایی دیده شود و یا به صورت نقاط ریز متعدد در بخشی از میدان بینایی درآید. احساس دیدن جرقه معولاً فقط چند ثانیه طول می‌کشد اما غالباً تکرار می شود. معمولاً در محیط‌های تاریک جرقه ها بیشتر تظاهر می‌کنند. به علاوه حرکات ناگهانی سر یا چشم‌ها ممکن است باعث دیدن جرقه شود. همانطور که قبلاً گفته شد با افزایش سن رشته‌های زجاجیه ضخیم تر می‌شوند و به هم چسبندگی پیدا می‌کنند. این چسبندگی رشته‌های زجاجیه ممکن است باعث کشیده شدن پرده شبکیه گردد از آنجا که پاسخ سلول های شبکیه به محرک ها به صورت درک نور است هر عاملی که سلول های شبکیه را تحریک کند در مغز به عنوان نور تفسیر می شود. به همین علت وقتی شبکیه تحت کشش قرار گیرد جرقه‌های نوری دیده می‌شود.