لیپوم: عبارت است از لیپوم، توده چربی است که زیر پوست (ما بین پوست و لایه عضلانی زیرین) و به دلیل رشد بیش از حد سلول های چربی ظاهر می شود. لیپوم یا غده چربی می تواند در هر قسمتی از بدن ظاهر شود، اما عمدتاً در شانه ها، قفسه سینه، گردن، سر، ران و زیر بغل تشکیل می شود و در برخی موارد نادر، ممکن است در ارگان های داخلی، استخوان ها و عضلات نیز مشاهده گردد. لیپوم ها نرم هستند و هنگام لمس با انگشت ها به راحتی، حرکت می کنند. نکته مهمی که باید بدانید، این است که لیپوم ها سرطانی نیستند و معمولاً نیازی به درمان ندارند، مگر این که رشد کنند یا منجر به بروز علائمی مانند درد شوند. لیپوم عمدتاً در سنین میانسالی تشخیص داده می شود و ممکن است برخی افراد، بیش از یک لیپوم داشته باشند.

علائم:

• لیپوم ها می توانند در هر ناحیه ای از بدن تشکیل شوند و معمولاً با نشانه های زیر همراه هستند:
• روند رشد آهسته ای دارند.
• به راحتی و با فشار جزئی انگشتان دست به حرکت در می آیند.
• عمدتاً در گردن، شانه ها، کمر، شکم و بازوها تشکیل می شوند.
• نرم هستند و به صورت توده بیضی شکلی زیر پوست احساس می شوند.
• از لحاظ اندازه کوچک و در حدود ۵ سانتی متر هستند، اما می توانند رشد کنند.
• این گره ها فاقد علائمی نظیر خارش یا درد هستند مگر اینکه رشد کنند و به اعصاب فشار بیاورند می توانند همراه با درد باشند.
• گره هایی در زیر پوست رشد می کنند که دارای خصوصیات زیر هستند: این گره ها گنبدی شکل و دارای قطر 10 الی 2 سانتی متر هستند. برخی از آنها ممکن است اندازه ای بزرگتر از این پیدا کنند. این گره ها در لمس دارای قوام خمیری و سطح صاف بوده و به آسانی قابل حرکت دادن هستند. این عارضه ممکن است به صورت یک ضایعه منفرد و یا ضایعات متعدد بروز کند. پوست روی ضایعات دارای ظاهر طبیعی است. این گره ها فاقد علائمی نظیر خارش یا درد هستند.

علت:

• علت اصلی تشکیل لیپوم به طور قطعی مشخص نیست. اما برخی افراد ژن های معیوبی را از والدین خود به ارث می برند که می توانند در بروز لیپوم دخیل باشند. در برخی موارد، آسیب و جراحت در یک ناحیه می تواند از دلایل تشکیل لیپوم باشد. از جمله عوامل موثر در تشکیل لیپوم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• ژنتیک: لیپوم اغلب زمینه خانوادگی و ارثی دارد و ژن ها دخیل هستند.
• نداشتن تحرک بدنی:برخی پزشکان معتقدند که لیپوم در افرادی که تحرک بدنی ندارند، بیشتر شایع است.
• سن: گرچه لیپوم می تواند در همه افراد دیده شود، اما عمدتاً در افراد بزرگسال ۴۰ تا ۶۰ سال، بیشتر شایع است.
• برخی شرایط پزشکی خاص: افراد با سابقه سندرم گاردنر (شرایط ارثی که با تشکیل تومورهای خوش خیم و بدخیم همراه است) بیشتر در معرض لیپوم خواهند بود.

عوامل افزایش دهنده خطر:

• سابقه خانوادگی لیپوم

پیشگیری:

• شرایطی که منجر به لیپوم می شوند، وراثتی هستند و از طریق خانواده به ارث می رسند به همین خاطر، امکان پیشگیری از بروز آن ها وجود ندارد. اما رعایت یک سری موارد می تواند احتمال تشکیل لیپوم یا غده چربی را به حداقل برساند. از جمله:
• دوری از مصرف مشروبات الکلی
• رژیم غذایی سالم و دوری از مصرف غذاهای چرب
• داشتن تحرک بدنی و ورزش کردن چند روز در هفته.
• کم کردن وزن، چرا که ارتباطی میان چاقی و احتمال ابتلا به غده های چربی و لیپوم وجود دارد.

عواقب مورد انتظار:

• این تومور خوش خیم بوده و به درمانی نیاز ندارد ولی در صورتی که نمای بدی داشته باشند یا ایجاد اختلال در عملکرد عضلانی ممکن است برداشتن آن لازم باشد.

عوارض احتمالی:

• لیپوم های بزرگ ممکن است در عملکرد عضلات اختلال ایجاد کنند.

تشخیص:

1. لیپوم عمدتاً از طریق معاینه فیزیکی تشخیص داده می شود و پزشک با لمس توده به این نتیجه می رسد که آیا لیپوم با درد همراه است یا خیر. در برخی موارد، ممکن است نیاز به انجام بیوپسی باشد تا تشخیص قطعی سرطانی نبودن لیپوم داده شود. جهت انجام این روش، نمونه کوچکی از غده چربی برداشته می شود و جهت بررسی های بیشتر زیر میکروسکوپ، به آزمایشگاه ارسال خواهد شد.
2. گاهاً، لیپوم با کیست اشتباه گرفته می شود، به همین خاطر نیاز است تصاویر شفافی از توده در اختیار پزشک قرار بگیرد تا تشخیص دقیق تری داده شود. تست های تصویربرداری مانند سی تی اسکن و MRI علاوه بر این که به تشخیص تمایز میان کیست و لیپوم کمک می کنند، محل تشکیل لیپوم و همچنان میزان عمیق بودن و این که آیا به اعصاب یا دیگر بافت ها فشار وارد می کند یا خیر، را نیز نشان می دهند.

درمان طب نوین:

• گزینه های دارویی مانند تزریق استروئید می توانند به کوچک شدن غده چربی کمک کنند، اما آن را به طور کامل از بین نمی برند.
• به ندرت پیش می آید که لیپوم یا غده چربی بعد از برداشت به روش جراحی، مجدد عود کند، اما احتمال بازگشت مجدد لیپوم های عمقی بیشتر خواهد بود.
• جراحی: لیپوم عمدتاً به روش جراحی برداشته می شود، به این صورت که برش کوچکی در پوست ایجاد می شود و غده چربی خارج خواهد شد. فرد تحت بیهوشی یا بی حسی موضعی قرار می گیرد، همان روز به منزل بر می گردد و قادر به انجام کارهای عادی و روزانه خود خواهد بود.
• لیپوم عمدتاً بی ضرر است و نیازی به درمان و جراحی پیدا نمی کنند، مگر این فرد از علائمی مانند درد شکایت کند. برداشت غده چربی عمدتاً در شرایط زیر تجویز می شود: سرطانی بودن توده چربی، سریع بودن روند رشد توده یا بزرگ شدن توده، تداخل با عملکردهای طبیعی بدن، ایجاد مشکلات زیبایی.
• لیپوساکشن: در این روش، برش قابل توجهی برای برداشت کل غده چربی زده می شود، هم چنین امکان برداشت برخی از لیپوم ها با استفاده از لیپوساکشن نیز وجود دارد. جهت انجام این روش، برشی بر روی پوست زده می شود، لوله ای ظریف و توخالی از طریق برش ایجاد شده وارد پوست می شود تا توده ای از سلول های چربی خارج گردد.
• بعد از پایان جراحی، توده چربی جهت بررسی های بیشتر به آزمایشگاه ارسال خواهد شد. لازم به ذکر است که روش های جراحی و برداشت لیپوم، تنها یک اسکار کوچک بر جای می گذارند که به مرور بهبود می یابد و ممکن است ظاهری مانند یک زخم داشته باشد. از آن جایی که لیپوم عمدتاً بر روی سطح بدن تشکیل می شود، برداشت جراحی آسیبی چندانی را به همراه ندارد، این بدان معناست که دوره نقاهت بسیار کوتاه و سریع است و فرد هیچ گونه محدودیتی در فعالیت های روزانه خود نخواهد داشت.

درمان طب سنتی:

• حجامت کنید.
• از داروی صاف کننده خون استفاده کنید.
• سرکه انگبین گرم شبی یک لیوان بخورید.
• از داروی امام صادق (ع) بلغم زدا استفاده کنید.
• ناشتا، اندازه یک قاشق چایخوری، طریفل میل کنید.
• در مورد ضایعات دارای اندازه ثابت درمانی نیاز نیست.
• از داروی «ثفا» استفاده کنید. این دارو در درمان انواع ورم و سرطان مؤثر است.
• اندازه یک قاشق چایخوری از داروی «چربی خون»، شب موقع خواب میل کنید.
• یک قاشق غذاخوری تباشیر هندی آسیاب شده را با آب ترب یا آب سداب یا آب رازیانه میل کنید.
• برای درمان غده های زیر پوستی باید هر روز گندم را در آب گشنیز تازه بپزید، بعد بکوبید و ضماد کنید.
• برگ های جعفری را بکوبید، بعد در الکل بخیسانید و هر صبح و شب روی موضع ضماد كنيد و آنقدر اینکار را ادامه دهید تا به کلی برطرف شود.
• برای درمان غده هایی که زیر پوست ایجاد می شوند باید روزی سه مرتبه جعفری تازه را بکوبید و بر آن ضماد کنید و آن قدر ادامه دهید تا کاملاً محو شود.
• بیمار باید سویق عدس را به عنوان غذا، یعنی زیاد استفاده کند؛ ولی نباید در خوردن آن زیاده روی کند و وقتی علائم بیماری رفع شد، خوردن آن را قطع کند.
• دو قاشق چایخوری سنای مکی را با یک قاشق گل سرخ یا گل محمدی در یک لیوان آب جوش بریزید، ۱۰ دقیقه دم بکشد، سپس آن را صاف کرده و بنوشید و هر سه روز یک بار، یک لیوان استفاده کنید.

درمان کیست بیرون بدن:

• یک قاشق غذاخوری تباشیر هندی آسیاب شده را با آب عسل میل کنید.
• یک قاشق غذاخوری تباشیر هندی آسیاب شده را با تخم کتان و سرکه را روی کیست ضماد کنید.

اگر گرم مزاج باشد:

• پیاده روی و تحرک
• يک هفته بعد فصد يا حجامت انجام دهید.
• روزانه 2 بار دوش آب گرم بدون شستشو بگيريد.
• یک روز در ميان فسنجان (10 تا قيصي در آن بريزيد).
• خوردن سرکنگبین گرم، یک لیوان قبل از خواب میل کنید.
• آب را قطع کرده و به جاي آن عرق شاهتره يا سکنجبين بخوريد.
• در صورت برداشتن غدد چربی دوباره عود خواهد کرد باید درمان را از درون انجام داد.
• روغن‌هاي گرم مثل سياهدانه + سقز + مصطکي + کندر را مخلوط کرده و به کل بدن از پايين به بالا ماليده شود.
• شستشو با سرکه بوی بدن را می برد، اگر این شستشو با کیسه باشد خیلی بهتر است چون چربی های عمقی را نیز از بین می برد.
• خوراک گس مزه ها مانند: آب زرشک، آب انار، آبلیمو، شربت کیوی و … باعث می شود، خلط رسوب کرده به صورت عمقی حرکت کند، 40 روز که این ها را خورد با یک حجامت عام و یا حجامت سر، این ها خارج می شوند؛ بعد باید سر را گرم کرد.
• طول درمان 40 الی 120 روز می باشد.

اگر سرد مزاج باشد:

• خوردن گرمی ها و مالیدن روغن های گرم.
• خوردن روغن های زیتون، کنجد ، حیوانی، دنبه و …

داروها:

• معمولاً دارویی برای این اختلال نیاز نیست.

فعالیت:

• محدودیتی وجود ندارد سعی کنید روزی نیم ساعت فعالیت بدنی مناسب داشته باشید.

رژیم غذایی:

• رژیم خاصی نیاز نیست، از مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین غذاهای سرخ کردنی پرهیز کنید.