قولنج معده: عبارت است از قولنج به انسداد روده و عدم عبور مواد غذایی می گویند که علائم و علل گوناگونی دارد. در این بیماری به علت های مختلف راه فضولات تنگ و بسته می شود و مدفوع به سختی و با درد عبور می کند و فرد دچار درد در اطراف ناف، استفراغ، قرقر شکم، یبوست و عدم اجابت مزاج و عدم دفع گاز و … می شود.
علائم:
- سردی مزاج
- عدم اجابت مزاج
- نفخ نمودن شکم
- سفت شدن شکم
- حالت تهوع و استفراغ
- درد شدید شکم در تمام قسمت های شکم
علت:
- آپاندیسیت
- عادت ماهیانه
- سرطان کولون
- ویروس شکمی
- اسهال یا یبوست
- حاملگی خارج رحمی
- پرخوری یا سوء هاضمه
- سنگ کلیه یا سنگ کیسه صفرا
- بیماری های التهابی روده مانند بیماری کرون یا کولیت زخمی.
- تجمع انگل ها درون بخشی از روده و یا کل آن سبب قولنج روده می شود.
- وجود غده درون روده که موجب انسداد روده و عدم عبور طبیعی مواد از داخل آن می شود.
- جمع شدن گاز در بخشی از روده و خارج نشدن و جابجایی گازها موجب قولنج ریحی روده می شود.
- جابجایی و پیچش روده و سوار شدن قسمتی از روده بر روی قسمت دیگر موجب قولنج التوایی می شود.
- ورم های گرم مزاج یا سرد مزاج که بخشی از روده را در بر می گیرد و سبب عدم عبور راحت مواد از داخل روده می شود.
- مصرف مواد غذایی دیر هضم مثل تخم مرغ فراوان، به خام، کشک، نان های خمیر سبب انسداد روده و ایجاد قولنج می شود.
- غلبه سردی در معده: حبس شدن مقداری از محتویات داخل روده که به دلایل تجمع و خشک شدن محتویات روده و انسداد آن به علت حرارت زیاد داخل روده، کندی حرکات روده و تجمع مواد و انسداد روده به دلیل سردی مزاج روده ها، خشکی و حبس شدن مواد داخل روده و انسداد آن به علت کمبود ترشحات روده و کمی رطوبات و مایعات داخل روده به وجود می آید.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- سن
- یبوست
- بی تحرکی
- درست نجویدن غذا
- در هم خوری و پر خوری
- سابقه بیماری های گوارشی
- خوردن میوه بلافاصله بعد از غذا
- خوردن غذاهای سرد در شب بدون مصلح
- استفاده از غذاهای کارخانه ای نظیر سوسیس و کالباسو همچنین لبنیات بدون مصلح
پیشگیری:
- هر لقمه غذا را 32 بار بجوید.
- قبل و بعد از غذا یک پر نمک دریا مزه مزه کنید.
- در صورت داشتن یبوست، یبوست خود را درمان کنید.
- از در هم خوری و پر خوری و آب خوردن همراه با غذا پرهیز کنید.
- بلافاصله بعد از هر وعده غذایی یک قاشق مرباخوری عسل مزه مزه کنید.
تشخیص:
- ام آر آی
- سونوگرافی
- آزمایش خون
- سی تی اسکن
- معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار
درمان طب سنتی:
- بلافاصله بعد از هر وعده غذا یک استکان عرق مخلصه بخورید.
- زردک: مصرف زردک، برای درمان بیماری قولنج بسیار مفید است.
- خرما: مصرف هفت دانه خرما هنگام خواب بیماری قولنج را درمان می کند و کرم های شکم را می کشد.
- نمک: مصرف نمک دریا در اول و آخر غذا طبق دستور طب اسلامی از بیماری قولنج شما را ایمن می کند.
- انجیر: خوردن انجیر سبب ایمنی از بیماری قولنج می شود. خوردن انجیر در روز و شب، انسداد روده را نرم می کند و روده بزرگ که بر اثر قولنج بسته شده است را درمان می کند.
- گیاه زنیان می تواند یکی از راه کارهای بسیار موثر در درمان درد هایی که ناشی از سوء هاضمه است قرار بگیرد. برای به دست آوردن این داروی سنتی می بایست؛ 1 قاشق چایخوری زنیان کوبیده شده را با کمی نمک ترکیب کرده و آن را میل کنید.
- برگ تمر هندی نیز به دلیل خاصیت دارویی که دارد می تواند در درمان قولنج معده بسیار مفید واقع شود. برای این کار می بایست 1 قاشق غذاخوری برگ تازه تمرهندی را آسیاب کرده و به آن نصف قاشق چایخوری، نمک اضافه کنید. این ترکیب را در نصف فنجان آب مخلوط کرده و میل کنید.
- کدو تنبل: مصرف کدو تنبل برای مغز و درد قولنج مفید است. کدو را به شکل سویق می توان درست کرد. کدو ورق ورق بشود، خشک شود و آسیاب شود و تفت داده بشود. به همراه انجیر آسیاب شده و نمک و خرما و تخم زردک یا زردک خشک شده، به همراه کاسنی داروی ترکیبی برای بیماری قولنج می شود.
- ترب یکی از سبزیجاتی است که دارای خواص هضم کنندگی بوده و می تواند در درمان این مشکل بسیار موثر واقع شود. برای این کار می توانید 1 قاشق غذاخوری آب ترب را با 1 قاشق غذاخوری آبلیموی تازه و کمی آب مخلوط کرده تا رقیق شود. این ترکیب می تواند برای تسکین درد های ناشی از کولیک بسیار مفید واقع شود.
- یکی دیگر از ترکیباتی که می تواند برای تسکین قولنج معده بسیار موثر واقع شود، مخلوط کنجد آسیاب شده، مغز بادام پوست کنده شده و سرکه است. در این روش برابر با نصف وزن کنجد آسیاب شده، مغز بادام پوست کنده را آسیاب کرده و به آن اضافه کنید. سپس پودر به دست آمده را با سرکه مخلوط کرده و هر روز 1 قاشق سوپ خوری از آن را میل کنید.
- یکی از راهکارهای درمان قولنج معده استفاده از زنجبیل تازه یا عصاره های آن است. برای درمان قولنج معده می توانید 1 قاشق چایخوری عصاره زنجبیل و یا زنجبیل تازه رنده شده را با یک قاشق چایخوری آبلیموی تازه و کمی نمک و مقداری عسل مخلوط کرده و بخورید. در صورتی که خوردن این محلول بدین صورت برای شما مشکل است؛ می توانید آن را با آب گرم مخلوط کرده و میل کنید.
- کاسنی: خوردن کاسنی تازه و مصرف کاسنی آسیاب شده برای درمان بیماری قولنج بسیار موثر است. در روایتی آمده است که: کسی که بخوابد و در درون او هفت برگ کاسنی باشد در آن شب از بیماری قولنج در امان است انشاءالله. یک قاشق غذاخوری یا مرباخوری از آسیاب شده کاسنی شامل هفت برگ می شود.
- شکم را با روغن های گرم نظیر روغن زیتون خوب در جهت عقربه های ساعت ماساژ دهید و با حوله و اتو گرم نگه دارید و همچنین می توانید بادکش وسیع شکم و وسیع کمر انجام دهید و در آخر حجامت عام و حجامت ناحیه معده انجام دهید.
- برای درمان قولنج معده، زعفران شش نخود، مرمکی ۲ گرم، قسط شیرین و زرآوند از هر کدام ۵ گرم، ریوند چینی، دارچین و اذخرمکی از هر گدام ۱۰ گرم، انیسون، تخم کرفس و عصاره شیرین بیان از هر کدام ۲۰ گرم همه را مخلوط و نرم بسایید. قبل از هر وعده غذای روزانه یک قاشق شربت خوری از آن را با آب میل فرمایید.
- در نتیجه چنانچه درمان های خانگی ذکر شده موثر واقع نشد؛ می بایست بی درنگ به پزشک مراجعه کنید. در واقع، بیماری های قولنج به ویژه قولنج معده، در صورتی که بیش از 24 ساعت به طول بینجامد و یا با تب همراه باشد، باید هرچه سریع تر مورد بررسی پزشک متخصص قرار گیرد. چرا که ممکن است از علائم ابتلا به بیماری های خطرناک داخلی باشد.
- برای درمان قولنج، پنج مثقال تاجریزی (انگوله)، پنج مثقال گل ختمی یا تخم ختمی، پنج مثقال بنفشه را با چهار مثقال مغز سیاه داخل میوه فلوس، ده مثقال روغن بادام شیرین بجوشانید تا سه تا چهار لیوان آب داروی جوشیده باقی بماند، سپس این دارو را صاف کرده و بعد از صاف کردن، پنج مثقال صابون را پودر کرده در دو لیوان آب گرم حل کنید و با آب دارو مخلوط کنید و بیمار در دو نوبت تنقیه کند. برای درمان قولنج بهتر است بیمار پس از انجام این عمل، باید ده مثقال روغن بادام شیرین و سپس دو سه لیوان آب گرم میل نماید. بیمار باید یک مثقال مغز فلوس را با دو مثقال روغن بادام شیرین و مقداری آب گرم بنوشد.
داروها:
- امپرازول
- پنتاپرازول
- فاموتیدین
فعالیت:
- تا زمان بهبودی کامل از انجام هرگونه فعالیت بدنی زیاد پرهیز کنید.
رژیم غذایی:
- از مصرف غذاهای سرد و همچنین فرآورده های کارخانه ای پرهیز کنید.
نکته:
- چه زمانی باید نگران قولنج شوید: قولنج هایی که بیشتر از 24 ساعت طول بکشند، همراه با تب باشد، در صورت استراحت کافی نیز احساس خستگی و ناتوانی و بی انرژی بودن داشته باشد، در مدفوع خون وجود داشته باشد، الگوهای دفع مثلا سایز مدفوع تغییر نماید، فرد دچار کم خونی یا کاهش تعداد گلبول های قرمز خون باشد، وزن بی دلیل، کاهش یابد.
- همانطور که گفته شد در گذشته های نه چندان دور، بزرگان ما به درد و کشیدگی در بخش های مختلف بدن قولنج می گفتند. از این رو بسیاری از بیماری هایی که امروزه انسان با آن دست و پنجه نرم می کند، در گذشته قولنج خوانده می شد. این کلمه از ریشه قولون گرفته شده است که بر گرفته از کلمه یونانی COLON است. در حقیقت علم پزشکی گذشته به دردهای پیچشی و ناراحت کننده شکم و اعضای مجاور آن، بدون این که دلیل واقعی آن را بدانند قولنج می گفتند. طبق این نظریه هر عضوی در بدن علاوه بر بیماری هایی که با آن رو به رو می شد، یک درد قولنج نیز دارد که از جمله رایج ترین نوع آن که به کار برده می شود قولنج کلیه، قولنج کبد، قولنج روده، قولنج نوزادی و … است. اما اگر امروزه به این بیماری ها نگاه بیندازیم؛ ممکن است بسیاری از آن ها در دسته بیماری های خطرناک شناخته شود. برخی دیگر نیز همچون قولنج عضلانی به دلیل انقباضات و گرفتگی عضله رخ می دهد که جدا از درد آزار دهنده آن مشکل چندان مهمی نخواهد بود.
- قولنج عضلانی: گرفتگی عضلانی که در اصطلاح عامیانه با نام قولنج شناخته می شود، ممکن است در نواحی مختلفی از بدن همچون گردن، کمر، پشت و … ایجاد گردد. اصلی ترین دلیلی که می تواند موجب قولنج در ناحیه پشت و کمر شود، عدم رعایت وضعیت صحیح بدن هنگام انجام فعالیت های روزانه است. اما علت به وجود آمدن این مشکل، تنها در مورد ذکر شده محدود نمی شود و ممکن است دلایل دیگری نیز همچون کم آبی بدن، انجام ورزش های سنگین، فعلالیت های طولانی مدت عضلانی با ماندن در یک وضعیت ثابت، آسیب های جسمی، کمبود مواد معدنی (کلسیم و منیزیم) بر قولنج عضلانی تأثیرگذار باشد.