قوز قرنیه: عبارت است از قوز قرنیه یکی از بیماری های صعب العلاج چشم است، در این بیماری، قرنیه از حالت طبیعی خود خارج می شود و قوز پیدا می کند (نسبت به قبل نازک تر می شود). در نتیجه، اختلال در دید پدید می آید، از نظر علم طب، این بیماری به راحتی درمان نمی شود و در نهایت قرنیه جراحی می شود. کراتوکونوس یا قوز قرنیه می تواند در یک یا هر دو چشم بروز کند و اغلب در نوجوانی یا بیست و اندی سالگی ظهور می کند و تا سی و اندی سالگی پیشرفت می کند و در این سنین پیشرفت آن کند یا متوقف می شود. بین سنین 15 تا 35 سالگی در هر زمان ممکن است بیماری متوقف شده یا مجدداً پیشرفت کند.

علائم:

1. علايم باليني قوز قرنيه بسته به شدت بيماري متفاوت است. از آنجائی که پیشرفت قوز قرنیه یا کراتوکونوس تدریجی است، ممکن است در ابتدا تشخیص بیماری مشکل باشد. به هر حال در بعضی موارد قوز قرنیه می تواند سریعاً پیشرفت کند. به تدریج که شکل قرنیه نامنظم تر می شود، نزدیک بینی و آستیگماتیسم نامنظم ایجاد می شود و ممکن است پخش نور و حساسیت به نور بروز کند. اغلب بیماران مبتلا به قوز قرنیه در هر بار مراجعه به پزشک عینکشان را تعویض می کنند.
2. علائم این بیماری شامل تغییر مداوم در نمره چشم، دوبینی، هاله بینی، حساسیت به نور و … است. کراتوکونوس علائمی مانند درد، قرمزی و التهاب ندارد. بلکه با پیشرفت بیماری و تشدید نامنظمی قرنیه به تدریج دید فرد بدتر و بدتر خواهد شد و علائم آن آشکارتر می گردد. مشکلی که قوز قرنیه دارد این است که در مراحل خفیف به صورت نهفته است و علائم آن مشخص نیست. به جزء این که تغییرات مکرری در نمره چشم افراد به وجود می آید و به صورت آستیگماتیسم منظم یا نامنظم و متوسط تا شدید بروز نماید. به طور کلی علائم این بیماری عبارتند از:
3. دوبینی
4. تاری و انحراف دید
5. تغییر مداوم نمره چشم
6. تغییر تدریجی در بینایی
7. حساسیت به نور و دیدن هاله در اطراف آن
8. مشکل در رانندگی در شب به خاطر حساسیت به نور
9. کراتوکونوس معمولاً هر دو چشم را درگیر می کند. اما ممکن است در یک چشم زودتر از دیگری به وجود بیاید و میزان شدت آن در هر چشم متفاوت باشد. همچنین پیشرفت بیماری قوز قرنیه در هر فرد می تواند کاملاً متفاوت باشد؛ به این معنی که در برخی از افراد ممکن است وضعیت ثابت باقی بماند و در برخی دیگر به سرعت پیشرفت نماید.

علت:

• داشتن یبوست مزاج و خوب کار نکردن سیستم گوارش.
• این بیماران اغلب در طول روز به اندازه کافی آب نمی نوشند.
• استفاده از فست فودها، نوشابه های گازدار و انواع ساندویچ ها.
• این بیماران عموماً دچار استرس و نگرانی هستند و زود عصبی می شوند.
• مطاله در مکان های کم نور باعث می شود که چشم فشار زیادی را برای تطابق تحمل کند.
• این نوع افراد عموماً از تغذیه مناسبی برخوردار نیستند و از میوه جات و سبزیجات فصل استفاده نمی کنند.
• این نوع افراد عموماً در جاهای نامناسب مطالعه می کنند، مانند تاکسی و اتوبوس که بسیار برای چشم مضر است.
• یکی دیگر از علت های وجودی این بیماری، نداشتن خواب و خوراک و استراحت به موقع است.
• علت دقیق ایجاد قوز قرنيه یا کراتوکونوس هنوز شناخته نشده است. هرچند اين بيماري ارثي نيست، اما ماليدن محكم چشم، گرچه علت قوز قرنيه نمي باشد، ولي در روند ايجاد آن بي تأثير نيست. به همين دليل به بيماران مبتلا به قوز قرنيه، توصيه مي شود كه از ماليدن چشم هاي خود بپرهيزند.
• سندرم داون نیز می تواند توأم با افزایش احتمال ابتلاء به قوز قرنیه باشد. گرچه شواهدی دال بر فاکتورهای ژنتیکی وجود دارد؛ اما این موضوع به این معنی نیست که اگر شما قوز قرنیه داشته باشید، فرزندتان الزاماً به قوز قرنیه مبتلا خواهد شد. فقط 15% بیماران قوز قرنیه، سابقه فامیلی ابتلاء به قوز قرنیه را دارند.

تشخیص:

1. روش تشخیص بیماری کراتوکونوس به این صورت است که شخص با علائم کاهش دید مراجعه می کند. اگر این بیماری در مراحل پیشرفته آن باشد، با معاینه معمولی قابل تشخیص است. اما در صورتی که بیماری هنوز در مراحل خفیف باشد، باید از قرنیه فرد تصویربرداری شود.
2. یکی از رایج ترین تصویربرداری های قرنیه «توپوگرافی قرنیه» است. در این روش از انحنای سطح قرنیه تصویر برداری می شود. یک چشم سالم انحنای مشخصی دارد ولی در صورتی که قرنیه خیلی مسطح، شیب دار و یا انحنای هماهنگی نداشته باشد، باعث کاهش دید خواهد شد. هدف از توپوگرافی قرنیه مشخص کردن شکل و قدرت قرنیه است. این کار به وسیله تکنولوژی تصویربرداری کامپیوتری انجام می شود. در Keratoconus قدرت قرنیه به طور منظم یا نامنظم افزایش یافته و تصویر توپوگرافی قرنیه این مسأله را تأیید می کند. همچنین ضخامت قرنیه به تدریج کاهش می یابد که با پاکیمتر (دستگاه اندازه گیری ضخامت قرنیه) می توان آن را تشخیص داد.

درمان طب نوین:

• همان طور که ذکر کردیم کراتوکونوس یک بیماری پیش رونده است. از آن جا که این بیماری در طول زمان پیشرفت می کند، تشخیص به هنگام و اقدامات درمانی به موقع در کنترل آن اهمیت اساسی دارد. قوز قرنیه شامل پنج مرحله پیشرفت است در نتیجه درمان آن بستگی به این دارد که فرد در کدام مرحله از پیشرفت بیماری باشد. این مراحل عبارتند از: مرحله پیش از قوز قرنیه، مرحله خفیف بیماری، مرحله پیشرفت متوسط بیماری، مرحله پیشرفت شدید بیماری، مرحله آخر پیشرفت بیماری، اگر قوز قرنیه در مراحل خفیف تشخیص داده شود، با روش های اصلاحی ساده و استفاده از عینک در این افراد قابل اصلاح است. در نتیجه این افراد می توانند به زندگی عادی خود برگردند. در مراحل اولیه درمان، عینک تجویز می شود و در مراحل پیشرفته تر از لنزهای تماسی استفاده خواهد شد.
• بیماری قوز قرنیه، بیماری پیچیده ایست و برای کنترل و درمان آن می بایست از راه های مختلف و پیچیده ای استفاده کرد. پزشک می بایست شدت قوز قرنیه شما را بدقت بررسی نموده و ابتدا راهی برای تثبیت شدت آن تجویز نماید. معمولاً برای تثبیت قوز قرنیه از عمل کراسلینک استفاده می شود. سپس در صورت ثابت شدن نمره چشم پس از 6 ماه می توان از راه های مانند عمل های لیزری چشم برای درمان آن بهره جست.
• استفاده از عینک برای درمان قوز قرنیه: در مراحل اوليه بيماري، تجويز عينك توسط چشم پزشك تا حد زيادي باعث اصلاح ديد مي شود، البته بايد توجه داشت بيماري ماهيت پيشرونده دارد در نتيجه نمره عينك تجويز شده تغيير خواهد كرد. تا جایی که فرد دید خوبی داشته باشد، ما به دنبال راه های دیگر نمی رویم. اما بایست توجه داشت استفاده از عینک هم ایرادهای مخصوص خودش را دارد. اولین ایراد استفاده از عینک برای قوز قرنیه اینست که در بسیاری از موارد، دید فرد حتی با عینک هم خوب نمی شود. گاهی افراد به دید بد خود عادت می کنند. اما مثلا اگر از افرادی که از لنزهای اسکلرال (Skleral) استفاده می کنند، دیدشان را جویا شوید، آنها به تغییر بالای دید خود و رضایت از زندگی خود معترف خواهند بود. دومین عامل، عدم تمایل به استفاده از عینک در افراد می باشد. انواع عمل های لیزری چشم مانند عمل لیزیک، عمل لازک و عمل فمتولیزیک، افراد عینکی را به دنیای بدون عینک امیدوار کرده است. ورزش بدون عینک، مهمانی و تفریح بدون عینک و… همه و همه عواملی هستند که افراد را برای استفاده نکردن از عینک ترغیب می کنند. اما متأسفانه همه افراد شرایط مناسب برای عمل لیزیک را ندارند. بخصوص افراد با قوز قرنیه اصلا کاندید مناسبی برای عمل های لیزری نیستند.
• استفاده از لنزهای هارد یا سخت (لنزهای تماسی): با پيشرفت بيماري و افزايش نزديك بيني و آستيگماتيسم نامنظم، مرحله اي فرا مي رسد كه ديگر با عينك نمي توان ديد را اصلاح كرد و براي اصلاح ديد، بايد از لنزهاي تماسي سخت(Hard Contact Lens) استفاده كرد. این لنزها قابلیت بیشتری برای اصلاح آستیگماتیسم نامنظم ناشی از قوز قرنیه دارند. دید تجربه شده با این لنزها، بسیار بیشتر از عینک می باشد. اما متأسفانه معایبی نیز به همراه دارد. اولین ایراد آن، سختی در تحمل لنز می باشد. گرچه در صورت تحمل لنز در طولانی مدت، فرد در نهایت به آن عادت می کند. اما بسیاری از افراد علیرغم دید خوبی که با لنزهای هارد تجربه می کنند، قادر به تحمل آن بر روی چشم نیستند. احساس مداوم لنز بر روی قرنیه (که اعصاب حسی فراوانی دارد)، افتادن گاه و بیگاه لنز از چشم، باعث شده خیلی از افراد راحتی را فدای دید کنند. و از خیر لنز سخت بگذرند. دومین ایراد آن این است که در مواقع پیشرفت بیماری و از دست دادن حالت قرنیه، تجویز لنز سخت نیز برای افراد ناممکن می شود. لنزهای هیبریدی، ترکیبی از دو لنز هارد (سخت) و سافت (نرم) هستند. بنابراین افراد، راحتی لنز سافت را به همراه دید خوب لنز هارد، تجربه می کنند. اما ایراد اصلی این نوع لنزها، ‌مدت زمان استفاده کوتاه (به اندازه ی لنزهای نرم)، علیرغم قیمت بالایشان می باشد. بنابراین از لحاظ اقتصادی اصلاً به صرفه نمی باشد. تفاوت دیگر لنز اسکلرال با لنز هارد (سخت) این است که: تکیه گاه این لنزها، سفیدی چشم است. همین موضوع باعث می شود که بسیاری از مشکلات لنز سخت (بیرون افتادن لنز، سختی تحمل لنز، گرد و غبار رفتن زیر لنز) را نداشته باشند.
• استفاده از کراسلینک (UVX) برای کنترل و درمان قوز قرنیه: یک مشکل اساسی در تشخیص قوز قرنیه آن است که در مراحل ابتدایی، بیماری حالت نهفته دارد و مشکل چندانی ایجاد نمی‌کند. اما در طول زمان پیشرفت کرده و باعث بروز اختلال جدی در بینایی می‌گردد. در مراحل اولیه بیماری، ممکن است تنها مشکل بیمار، تغییر مداوم شماره عینک، دوبینی، هاله‌ بینی و یا حساسیت به نور باشد. اما با پیشرفت بیماری و تشدید نامنظمی قرنیه، به تدریج دید فرد مبتلا بدتر و بدتر خواهد شد. عمل کراسلینک یا کراس لینکینگ عمدتاً برای جلوگیری از پیشرفت قوز قرنیه است؛ گرچه در بیش از 70% موارد بینایی با عینک و بدون عینک نیز بهتر می شود. این روش صرفاً «درمان» نیست. بلکه برای جلوگیری از پیشرفت قوز قرنیه می باشد. بهترین داوطلبین کراسلینک، کسانی هستند که به تازگی دچار قوز قرنیه شده اند؛ یا افرادی که بیماری آنها در حال پیشرفت است. و همچنین افرادی که لنز تماسی روی چشمشان کاملاً جا نمی افتد. البته نه در رابطه با لنزهای اسکلرال. زیرا این لنز قابلیت تجویز برای 99٪ از موارد را دارد.
• استفاده از ایمپلنت رینگ (CORNEAL RING IMPLANTS) برای درمان قوز قرنیه: رینگ های داخل چشمی برای کاهش یا از بین بردن نزدیک بینی و آستیگماتیسم در بیماران مبتلا به قوز قرنیه ارائه شده است که جایگزین عملکردی است که با لنز یا عینک به دست می آید. در اوایل سال 2006، FDA به طور رسمی تأیید کرد رینگ های داخل چشمی، دستگاه های درمانی هستند که می توانند جایگزین ایمپلنت قرنیه گردند. رینگ قرنیه برای همه افراد مبتلا به کراتوکونوس مناسب نیست. و تنها برای بیمارانی است که قوز قرنیه یا کراتوکونوس خفیف و متوسط دارند. این افراد بایست قرنیه شفافی داشته باشند و ضخامت قرنیه برای انجام این عمل، در آنها کافی باشد. این جراحی، یک عمل جراحی انکساری نیست، تا نیاز به عینک و لنزهای تماسی را بطور کامل برطرف نماید. بنابراین احتمال دارد، بعد از انجام این جراحی، همچنان نیاز به استفاده از عینک یا لنز را داشته باشید.
• عمل پیوند قرنیه برای درمان قوز قرنیه: این روش با توجه به نظر دکتر انجام می گیرد. و معمولاً اگر بیمار از هیچکدام از روش های دیگر برای درمان قوز قرنیه نتیجه نگیرد، توصیه می شود؛ و بیشتر مناسب افرادی است که قرنیه آنها دچار کدورت شده است. البته باید توجه کرد که چون عمل پیوند قرنیه، یک عمل تهاجمی است، نتیجه آن قابل پیشبینی نیست، یعنی ممکن است بیمار نتیجه ی دلخواه را بگیرد یا نگیرد. لنزهای اسکلرال برای افرادی که عمل پیوند را انجام داده اند، بسیار مناسب و کاربردی هستند. و می توانند دید بسیار خوبی را به فرد بدهند؛ در عین حال که آسیب و تداخلی با این عمل ندارند.

درمان طب سنتی:

• مرکب 4 استفاده کنید.
• از شافیه 16 ماهه استفاده کنید.
• بادکش پشت گوش 7 الی 14 مرحله.
• شستشوی چشم با عرق رازیانه (40 شب).
• نداشتن یبوست مزاج (روزانه دو بار اجابت مزاج).
• روغن مالی ملاج سر با روغن سیاهدانه یا کنجد. (40 شب)
• حجامت ماستوئید گوش و حجامت تمپورال (ناحیه گیجگاهی).
• عصبی نشدن و حرص نخوردن و نداشتن استرس و اضطراب روزانه.
• سالم بودن سیستم گوراش، خوب جویدن غذا و رعایت آداب غذا خوردن.
• روزانه 2 تا 3 بار و هر بار 2 تا 3 قطره شربت عسل و لیموترش تازه، در هر چشم چکانده شود.
• روزی 6 لیوان مصرف مایعات، به خصوص آب تصفیه شده (نیم ساعت قبل و دو نیم ساعت بعد از غذا).
• روزانه 2 تا 3 حبه سیر خام، به صورت ریز خرد شوند و دو نیم ساعت بعد از غذا با یک لیوان شربت عسل قورت داده شود.
• استفاده از غذاهای گیاهی و میوه جات به صورت خام، به مدت 2 تا 3 ماه و رعایت برنامه منظم در غذا خوردن و استراحت کردن.
• نفس کشیدن عمیق و انجام نرمش و ورزش روزانه که مناسب وضعیت جسمانی بیمار باشد.
• سرمه کافوری و سرمه اثمد استفاده کنید.

نکته:

• راه های پیشگیری از بیماری های چشمی: اگر مایلید همیشه سلامت چشم خود را حفظ کنید به نکات زیر با دقت توجه فرمایید. ۱. به هرچه که بسیار سفید یا شفاف است نگاه نکنید. ۲. به نورهای شدید مانند نور خورشید یا نور پراژکتور و لامپ های گازی و نورهای متصاعد شده از جوشکاری ها نگاه نکنید. ۳. به برف هایی که روی آن را نور آفتاب فراگرفته است نگاه نکنید. ۴. از نگاه کردن به خطوط ریز نقشه های خیلی دقیق یا خط های بسیار ریز که احتیاج به نوردهی بیشتری دارد خودداری کنید. ۵. تلویزیون را از فاصله خیلی کم تماشا نکنید. ۶. عینک دیگران را به چشم نزنید. ۷. با دست آلوده یا دستمال و اشیاء آلوده چشم را پاک نکنید. 8. از گرد و غبار پرهیز کنید. ۹. زیاد از حد گریه نکنید. ۱۰. مقابل آتش خیلی شدید و گرم ننشینید. ۱۱. هنگام موتورسواری یا سوار شدن بر اتومبیل های بدون سقف و … مواظب باشید که سوز و باد قوی، میکروب ها و گرد و غبار با چشم برخورد نکند. ۱۲. به هیچ جسمی به مدت زیاد و به طور قائم نظر نیفکنید. ۱۳. از ورود دود به چشم دوری گزینید. ۱۴. از هوای بسیار گرم یا بسیار سرد دوری کنید. 15. از دیدن اشیاء خیلی روشن و درخشان که به چشم آزار می رساند مانند آینه ای که مقابل آفتاب گرفته شده و نور آفتاب را به چشم منتقل می کند پرهیز کنید. ۱۶. از زیاد بر پشت خوابیدن پرهیز شود. ۱۷. مواظب باشید که از خوابیدن با شکم پر یعنی فورا پس از صرف غذا و همچنین پس از خوردن غذاهای غلیظ و دیر هضم و پس از مصرف خوراکی هایی که طبیعت آن خیلی گرم است مانند سیر و پیاز و … پرهیز کنید. چون موجب زیان رساندن به چشم می گردد. ۱۸. بیش از اندازه نمک یا غذاهای شور مصرف نکنید. ۱۹. از پرخوری در شب یا هنگام بیدار شدن در نیمه شب پرهیز کنید. ۲۰. از بی خوابی های زیاد و بیدار ماندن بیش از حد بپرهیزید. ۲۱. اگر شکم هر روز کار نمی کند یا یبوست و خشکی مزاج دارید آن را برطرف سازید. ۲۲. به اشیایی که به سرعت می چرخند یا به سرعت از جلوی چشم عبور می کنند نگاه نکنید.
• اعمالی که برای سلامت چشم مفید است: ۱. هرچند روز یک بار صورت را در آب صاف و پاک فرو برید و چشم را در آن باز نگه دارید. ۲. گاهی سرمه و توتیا را با آب بادیان و آب مرزنجوش مخلوط کنید و در چشم بکشید. ۳. به علت اینکه چشم از اعضای مرطوب است و اکثراً رطوبت و سردی باعث ضعف آن مى شود، لذا بایستی گاهی از سرمه خشک و جلا دهنده چشم استفاده کرد تا چشم سالم بماند. ۴. در هر ماه دو تا سه مرتبه چشم را با آب خضض بشویید. ۵. رعایت حفظ محیط چشم، یعنی مزاج چشم را به حالت طبیعی نگهداشتن. برای این کار اگر مزاج چشم خشک باشد گاهی روغن بادام شیرین یا روغن بنفشه یا روغن بنفشه بادام یا روغن کدو در بینی بچکانید. همچنین می توانید در چشم سرمه مناسبی نیز به کار برید.
• متأسفانه هیچ روشی برای تخمین اینکه آیا کراتوکونوس با چه سرعتی پیشرفت می کند و یا اینکه آیا اصلاً پیشرفت می کند یا نه، وجود ندارد. معمولاً قوز قرنیه در بیمارانی که در هنگام مراجعه در مراحل پیشرفته هستند، احتمال بیشتری دارد که به مراحلی پیشرفت کند که نیاز به مداخله جراحی داشته باشد.