بیماری فیبروکیستیک پستان: عبارت است از یک بیماری شایع پستان در خانم ها که مشخصات آن معمولاً عبارت اند از: توده ای غیر سرطانی و نیز همراه با درد، این بیماری می تواند از سنین بلوغ تا حوالی 50 سالگی رخ دهد (حدود 20% خانم هایی که در سنین قبل از یائسگی قرار دارند دچار این بیماری هستند). این بیماری غالباً پس از یائسگی برطرف می شود (مگر این که هورمون درمانی با استروژن انجام گیرد)، این بیماری از آنجایی که شایع است، دیگر بعنوان بیماری در نظر گرفته نمی شود و معمولاً نگرانی از بابت آن نگرانی وجود ندارد.
علائم:
- ترشح از نوک پستان.
- توده های عمقی را شاید بتوان از سرطان پستان افتراق داد.
- درد در کل پستان، خصوصاً درست قبل از شروع عادت ماهانه.
- این توده ها غالباً قبل از عادت ماهانه بزرگ می شوند و بعد از آن کوچک می شوند.
- اندازه توده ها متغیر است. اگر توده ها نسبتاً بزرگ و در سطح پستان باشند، می توان آنها را به راحتی حرکت داد.
- توده ها معمولاً در دو پستان وجود دارند، ممکن است تنها یک توده وجود داشته باشد، اما معمولاً چندین توده وجود دارد.
- وقتی که روی این تودهها با نوک انگشتان فشار آورده میشود، بافت آن مقاومت نشان میدهد و فشرده نمی شود. این توده ها ممکن است به هنگام لمس دردناک باشند.
علت:
- ناشناخته هستند، اما بروز آن احتمالاً به استروژن و دیگر هورمونهای تولید شده توسط تخمدان ها مربوط است، میزان دریافتی چربی نیز شاید نقش داشته باشد.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- در بعضی از تحقیقات نشان داده شده است که نوشیدن قهوه و سیگار کشیدن موجب افزایش بروز این بیماری و گستردگی زیادتر آن می شود، اما در بعضی دیگر از تحقیقات، این عوامل خطر به اثبات نرسیدند.
پیشگیری:
- در هر حال تا زمانی که تکلیف این مسائله دقیقاً روشن نشده است، بهتر است سیگار نکشید و از نوشیدنی های کافئین دار پرهیز کنید، پس از تشخیص، پستان ها باید هر ماهه توسط خود فرد از نظر به وجود آمدن توده های جدیدتر یا تغییر در توده های قبلی بررسی شوند، در صورت بروز هرگونه تغییری به پزشک باید اطلاع داده شود، ماموگرافی به طور منظم.
عواقب مورد انتظار:
- توده های پستانی مرتباً ظاهر و پس از مدتی برطرف می شوند، البته بعضی از توده ها از بین نمی روند و به طور دائمی باقی خواهند ماند، این توده ها سلامتی را به خطر نمی اندازند، گاهی می توان بعضی از کیست ها را با سوزن تخلیه کرد، که نهایتاً باعث می شود توده از بین برود، اگر توده پس از تخلیه کردن، به طور کامل از بین نرود، احتمال دارد سرطانی باشد و باید از آن نمونه گرفته شود و تحت بررسی میکروسکوپی قرار گیرد.
عوارض احتمالی:
- ندرتاً اتفاق می افتد که بعضی از توده ها ظاهراً خوش خیم به نظر می رسند، اما در واقع سرطانی هستد، بنابراین برای رد سرطان غالباً لازم می شود بررسی های تشخیصی انجام گیرند.
تشخیص:
- اولین اقدام پزشک متخصص، معاینه سینه است. بهترین زمان برای انجام معاینه روز ۷ تا ۱۰ بعد از شروع سیکل ماهانه است. در این معاینه هر دو پستان و زیر بغل ها بررسی می شوند تا اطمینان حاصل شود ضایعه مشکوکی از نظر سرطانی بودن وجود ندارد. در مرحله بعد با توجه به سن، معمولاًسونوگرافی پستان جهت تشخیص کیست و افتراق آن از توده توپر یا ماموگرافی در صورت لمس توده منفرد درخواست می شود. گاهی لازم است از این نواحی ندولار (که بعلت تجمع کیست های ریز تشکیل شده اند) نمونه برداری صورت گیرد.
درمان طب نوین:
- بیماری فیبروکیستیک درمان قطعی ندارد، اما مصرف برخی داروها و مواد غذایی با وجود اینکه ثابت نشده است، اما تا حدودی می تواند منجر به کاهش علائم این بیماری همچون درد و احساس سنگینی سینه شود که در ادامه به این موارد اشاره خواهیم کرد:
- در موارد شدید، کیست یا توده هایی که باعث درد می شوند، می توانند برداشته شوند. این جراحی ها به شرح زیر هستند.
- مصرف ویتامین E سبب کاهش حساسیت سینه می شود و همچنین مصرف داروی گل مغربی حساسیت و درد سینه را کاهش می دهد.
- برداشت کیست به روش جراحی: یک کیست که مزمن است، به عبارت دیگر، حتی پس از چندین بار تخلیه فروکش نخواهد کرد و ممکن است لازم باشد کاملاً حذف شود.
- انجام اقدامات دیگری همچون گرم نگه داشتن سینه، ماساژ سینه و استفاده از لباس زیرهای سفت و فنری به منظور پیشگیری از آویزان نبودن سینه و داشتن رژیم غذایی مناسب می تواند منجر به کاهش درد در زمان عادت ماهانه شود.
- تخلیه دقیق با استفاده از سوزن: که در آن سوزن نازک به اندازه مو از طریق پستان و به کیست وارد می شود تا مایع را از آن تخلیه کند. این امر باعث می شود که کیست فروکش کند و درد را از بین ببرد. همچنین می تواند تأییدی بر این باشد که توده یک کیست است و نه تومور.
- داروهای هورمونی و قرص های ضد بارداری می توانند حالت های فیبروکیستیک را افزایش دهند، لذا سعی نمایید در زمان مصرف چنین داروهایی با پزشک خود مشورت نموده و از مصرف طولانی مدت آن ها بپرهیزید، زیرا می تواند با عوارضی همراه باشد.
- داشتن رژیم غذایی مناسب به منظور بهبود و درمان فیبروکیستیک نیست، بلکه مصرف برخی مواد غذایی باعث تشدید یا کاهش علائم بیماری می شود. لذا بدین دلیل توصیه می گردد تا مواد غذایی همچون؛ قهوه، چای پر رنگ، نوشابه های سیاه، نمک و ادویه زیاد، گوجه فرنگی، ریواس، چربی های اشباع شده همچون کره، خامه، آجیل، سوسیس و کالباس، کلم و کرفس که احتمال احساس درد در ناحیه سینه را افزایش می دهند کمتر مصرف شوند. همچنین تجویز برخی داروها همچون تاموکسیفن برای مدت زمانی معلوم به کاهش احساس درد سینه کمک می نماید، اما به دلیل آنکه این دارو بر روی رحم تأثیر می گذارد بهتر است به مدت زمان مصرف تجویز آن توسط پزشک دقت نمایید.
درمان طب سنتی:
- طول درمان40 الی 120 روز می باشد.
- روغن مالی با روغن سیاهدانه هر شب.
- مصرف سرکنگبین گرم، یک لیوان قبل از خواب میل کنید.
- هم در روز و هم در شب باید از یک سینه بند مناسب استفاده شود.
- هر شب یک قاشق مرباخوری اسفند به همراه سرکنگبین قورت دهید. (40 شب)
- گاهی توصیه میشود تومورهای خوش خیم یا ضایعات محتوی چربی نکروز شده در آورده شوند.
- مصرف شونیسل؛ از ترکیب (4 واحد روغن زیتون بودار و تصفیه نشده + 2 واحد عسل + یک واحد سرکه طبیعی) روزی 3 قاشق غذاخوری میل کنید.
- در کیست ها، توده های سینه و فیبروکیستیک ها بادکش روی سینه (21 مرحله یک شب در میان) را انجام می دهیم که این نوع بادکش تخصصی است و از بادکش کتف بهره می گیریم ولی در سرطان های سینه از بادکش استفاده نمی کنیم.
داروها:
- کنتراسپتیو ال دی
- شواهدی وجود دارد مبنی بر این که ویتامین E ممکن است مفید باشد.
- ممکن است برای بعضی از علائم شدید، دانازول یا بروموکریپتین تجویز شود.
- ممکن است برای درد، مصرف اسپیرونولاکتون و ویتامین B6 یا ید توصیه شود.
- ممکن است مصرف یک داروی ادرار آور (دیورتیک) به مدت 10 الی 7 روز قبل از عادت ماهانه برای بعضی از بیماران کمک کننده باشد.
فعالیت:
- محدودیتی برای آن وجود ندارد، اما باید از فعالیت هایی که ممکن است باعث وارد آمدن آسیب به پستان ها شوند خوداری گردد.
رژیم غذایی:
- از نوشیدنیهایی که حاوی کافئین هستند (قهوه، چای و برخی نوشیدنی های دیگر) پرهیز کنید، از خوردن غذاهای چرب و سرخ کردنی خودداری کنید، نمک رژیم غذایی نیز باید کم شود.
نکته:
- علت تغییرات فیبروکیستیک سینه چیست؟ کیست های سینه در دو نوع کیست های ساده و کیست های کمپلکس هستند. اغلب کیست های سینه چه در اندازه های بزرگ و چه در اندازه های کوچک کیست های ساده هستند که هیچ خطری را متوجه سلامت فرد نمی کنند و تنها ممکن است باعث ایجاد درد در سینه شوند. اما کیست های کمپلکس متفاوت هستند؛ به این شکل که دیواره ضخیمی دارند و به شکل توده لمس می شوند. این کیست ها گرچه همیشه خطرساز نیستند، اما به اندازه کیست های گروه قبل بی آزار هم نیستند و اگر طی نمونه برداری، آزمایش ها و معاینات توده خطرناک تشخیص داده شود، باید درمان را شروع کرد.