فیبروزیت (فیبرومیالژیا): عبارت است از فیبرومیالژیا اختلالی است که باعث ایجاد درد پراکنده در سراسر بدن، مشکلات خواب، خستگی و مشکلات خلقی می‌شود. افراد مبتلا به فیبرومیالژیا به دلیل پردازش غیرطبیعی درد در مغز، معمولاً نسبت به افراد دیگر به درد حساس‌تر هستند. این سندرم در ۳.۴ درصد زنان و 0.5 درصد مردان دیده می‌شود، اما باید توجه داشت که به‌ علت دشواری تشخیص و درک این بیماری برای افراد مبتلا و پزشکان، آمار و اعداد مرتبط با میزان شیوع این بیماری، تخمینی هستند و نمی­توان اعداد دقیقی ارائه داد.

علائم:

1. خستگی
2. خستگی و ضعف
3. مشکل در خواب
4. نواحی دردناک عضلانی
5. گرفتگی های عضلانی دردناک و ناگهانی که با فعالیت بدتر می شوند.
6. ندول­ها (برجستگی­های کوچک) یا نواحی محدودی که به لمس حساس هستند (نقاط ماشه ای)

علت:

• غلبه بلغم در بدن
• علت بروز این سندرم به شکل کامل مشخص نیست، اما به صورت کلی می‌توان سیستم عصبی مرکزی و غیرارادی، هورمون­‌ها، انتقال دهنده­‌های عصبی، دستگاه ایمنی، محرک‌­های خارجی، جنبه‌­های روانی و دیگر عوامل، را به عنوان عوامل بروز این سندرم نام برد که در ادامه با جزئیات بیشتری نقش این عوامل را بررسی خواهیم کرد.
• دستگاه عصبی مرکزی: میزان حساسیت این دستگاه، تعیین کننده‌‌ی میزان درک ما از درد و شدت آن است. برای این منظور، دستگاه عصبی مرکزی از راه‌ها و روش‌هایی استفاده می‌کند که نارسایی آنها می‌تواند منجر به فیبرومیالژیا شود.
• انتقال دهنده­‌های عصبی: مولکول‌هایی هستند که پیام­‌های شیمیایی را بین سلول­‌های عصبی منتقل می­‌کنند. نقش انتقال ‌دهنده­‌های عصبی بسیار پیچیده است. تغییرات در میزان انتقال‌دهنده‌های عصبی می­‌تواند به آشکار شدن نشانه‌­های این سندرم کمک کند.
• هورمون­‌ها: مولکول­‌های انتقال‌دهنده‌­ای هستند که در جریان خون رها می‌­شوند تا پیام‌­ها و دستورات متنوعی را بین بخش‌­های مختلف بدن ما انتقال دهند. احتمال مشاهده اختلالات هورمونی در بیماران مبتلا به سندرم فیبرومیالژیا زیاد است. به عنوان مثال، مشاهده شده که چرخه روزانه هورمون رشد در افراد مبتلا به این سندرم می­‌تواند نامنظم باشد.
• اختلالات خواب: به کاهشکیفیت خواب گفته می­‌شود که شامل کاهش زمان خواب، عمق خواب و بیدار شدن­‌های متوالی می­‌باشد. افراد مبتلا به فیبرومیالژیا معمولاً از مشکلات خواب شکایت دارند.
• عوامل وراثتی (ژنتیک): این عوامل نقش پیچیده ای در بروز سندرم فیبرومیالژیا دارند.
• جنبه­‌های روانی: مطالعات نشان می­‌دهند که مشکلات روانی به بروز فیبرومیالژیا دامن می‌زند. اختلالات روانی در میان افرادی که درگیر فیبرومیالژیا هستند در مقایسه با بیمارانی که از دیگر بیماری­‌های روماتولوژیک شکایت دارند، بیشتر است.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. استرس
2. تغذیه نامناسب
3. آسیب عضلانی
4. اختلالات خواب
5. خستگی یا کار زیاد
6. عفونت های ویروسی
7. قرار گرفتن در معرض رطوبت یا سرما
8. سابقه بیماری هایی که باعث التهاب مفصل می شوند، مثل آرتریت روماتوید یا پلی آرتریت

پیشگیری:

• حتی المقدور از عوامل خطر اجتناب کنید، خواب به اندازه کافی داشته باشید. تمرینات ورزش جهت حفظ آمادگی جسمانی.

عواقب مورد انتظار:

• بهبود خود به خودی در بعضی از بیماران. در سایر بیماران، به طور دائم بیماری شعله ور می شود و فروکش می کند. این بیماری ناراحت کننده است، اما جان بیمار را در معرض خطر قرار نمی دهد. علائم را می توان با درمان برطرف نمود.

عوارض احتمالی:

1. فیبرومیالژیا می‌تواند باعث درد، ناتوانی و کیفیت پایین زندگی شود. ابتلا به فیبرومیالژیا همچنین می‌تواند مشکلات زیر را به دنبال داشته باشد:
2. میزان ابتلا به افسردگی در این افراد سه برابر بیشتر از سایر افراد است.
3. تعداد دفعات بستری شدن افراد مبتلا به فیبرومیالژیا دو برابر بیشتر از سایر افراد است.
4. میزان مرگ و میر ناشی از خودکشی و جراحات در بین بیماران فیبرومیالژیا بیشتر است، هرچند میزان مرگ و میر کلی در بزرگسالان مبتلا به به این بیماری مشابه با عموم مردم است.
5. افراد مبتلا به فیبرومیالژیا، با نرخ بالاتری به سایر بیماری‌های روماتیسمی مبتلا می‌شوند. فیبرومیالژیا اغلب با انواع دیگر آرتریت مانند آرتروز، آرتریت روماتوئید، لوپوس و … همراه است.

تشخیص:

1. انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار: برای تشخیص فیبرومیالژیا لازم است حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنیم. پزشکان معمولاً با استفاده از شرح حال بیمار و معاینه فیزیکی، فیبرومیالژیا را تشخیص می‌دهند. درد پراکنده در بیشتر اوقات شبانه روز و طی حداقل ۳ ماه باید وجود داشته باشد.
2. آزمایش خون، اشعه ایکس: همچنین ممکن است پزشک از آزمایش خون و اشعه ایکس استفاده کند تا بتواند احتمال بیماری‌های دیگر را رد کند. در بیشتر موارد تشخیص فیبرومیالژیا با استفاده از فهرست استاندارد علامت‌ها، کاری سخت به‌شمار می‌آید. از‌ این ‌رو اکثر متخصصان با رد موارد دیگر به تشخیص این سندرم می‌رسند. تشخیص فیبرومیالژیا دشوار است و این سندرم در بسیاری از موارد تشخیص داده نمی­‌شود. با این وجود، سه نشانه توسط اکثر مبتلایان به این سندرم گزارش می­‌شود:درد، احساس خستگی و اختلال خواب، درد ناشی از فیبرومیالژیا با درد ناشی از بیماری­‌های دیگر تفاوت دارد، درد ناشی از فیبرومیالژیا، پراکنده، چندنقطه‌ای، عمیق، سوزان یا گزگز‌کننده است، بیمار احساس می­‌کند این درد کم و زیاد می­‌شود یا از محلی به محل دیگر منتقل می‌شود، یکی از نشانه­‌های قابل تشخیص وجود نقاط حساس در فیبرومیالژیا است. هیچ آزمایشی وجود ندارد که به سادگی بر اساس نتیجه آن، تشخیص فیبرومیالژیا قطعی یا مردود شود. به عبارت دیگر، نمی‌توان در آزمایش خون یا عکس رادیولوژی چیزی را یافت و بر پایه آن تشخیص فیبرومیالژیا را حتمی دانست یا رد کرد. با توجه به اینکه آزمایش معینی برای تشخیص ساده فیبرومیالژیا در دسترس نیست، پزشک متخصص مغز و اعصاب برای رسیدن به تشخیص درست فقط باید به علائمی که بیان می‌شود، اکتفا کند. یکی از معیارهای تشخیص فیبرومیالژیا، وجود درد در نقاط پراکنده بدن برای مدت بیش از سه ماه است. این نقاط پراکنده باید در هر دو طرف بدن گزارش شوند. به طور معمول، درد فقط در یک سمت بدن یا فقط در بالا یا فقط در پایین کمر، با تشخیص فیبرومیالژیا همخوانی ندارد. در نظر بگیریم که علائم بیماری فیبرومیالژیا برخی روزها تقریباً بهبود می‌یابند، اما پس از مدتی دوباره ظاهر می‌شوند. تشخیص فیبرومیالژیا دشوار است و شاید پزشکان مختلف، معیارهای متفاوتی برای تشخیص فیبرومیالژیا داشته باشند. در هر صورت، تقریباً همه پزشکان بر این باورند که در صورت وجود همزمان هر سه مورد زیر، می‌توان تشخیص فیبرومیالژیا را مطرح کرد: درد در نقاط متعدد و پراکنده بدن، برای مدت بیشتر از سه ماه، وجود سایر علائم مانند خستگی، بی‌حالی (حتی در لحظه بیدار شدن از خواب) و دشوار بودن تفکر، عدم یافتن هیچ مشکل یا بیماری دیگری که این علائم را توجیه کند.

درمان طب نوین:

• از استرس بدون دلیل در زندگی خودداری کنید.
• نظم در اوقات استراحت می تواند کمک کننده باشد.
• از یک نفر بخواهید نواحی دردناک را به ملایمت ماساژ دهد.
• روش های تمدد اعصاب و شل کردن عضلات را فرا بگیرید.
• در بعضی از بیماران، روش باز خورد زیستی برای شل کردن عضلات منقبض شده کمک کننده است.
• ارتباطات اجتماعی خود را حفظ کنید حتی اگر درد گاهی اوقات ذهن و حواس شما را به خود معطوف کند.
• گرما باعث تخفیف درد می شود. دوش آب داغ بگیرید و اجازه دهید آب روی نواحی دردناک فرود آید. همچنین می توان از لامپ های تولید کننده گرما، صفحات گرم کننده الکتریکی، وان آب داغ و کمپرس داغ استفاده کنید.

درمان طب سنتی:

• انجیر شبانگاه و زیتون صبح ها بخورید.
• در صورت داشتن یبوست، یبوست خود را درمان کنید.
• روزی سه الی هفت عدد خرما و به همراه گردو میل کنید.
• بلافاصله بعد از هر وعده غذا یک قاشق مرباخوری عسل مزه مزه کنید.
• هر شب قبل از خواب یک قاشق چایخوری اسفند خوراکی با آب ببلعید بخورید.
• بلافاصله بعد از صبحانه یک لیوان شیر بادام (ترکیب آب + بادام + عسل) میل کنید.
• از مصرف غذاهایی با طبع سرد پرهیز کنید و در عوض از غذاهایی با طبع گرم و تر و گرم و خشک استفاده کنید.
• هر 8 ساعت یک قاشق غذاخوری سیاهدانه و عسل (دوسین) بخورید (توجه داشته باشید افرادی که دچار افت فشار هستند با تمهیدات استفاده کنند).
• از مصرف چایی و دمنوش های با طبع سرد پرهیز کنید و در عوض از دمنوش دارچین، زنجبیل، رزماری و … که طبع گرمی دارند بیشتر استفاده کنید.

داروها:

• آسپرین
• ناپروکسن
• ایبوپروفن
• استامینوفن
• دیکلوفناک
• سلکوکسیب
• منتول سالیسیلات
• برای درد و ناراحتی خفیف میتوانید از داروهایی مثل آسپرین، استامینوفن، یا ایبوپروفن استفاده کنید. امکان دارد تزریق داروهای کورتیزونی به داخل نقاط حساس صورت گیرد یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی تجویز شوند. امکان دارد داروهای ضد افسردگی در دوزهای کم و برای مدت کوتاه تجویز شوند.

فعالیت های بدنی:

• تا حدی که می توانید فعال باقی بمانید، حتی اگر درد دارید، تمرینات کششی ممکن است کمک کننده باشند، تمرینات ورزشی برای حفظ آمادگی جسمانی.

رژیم غذایی:

• رژیم خاصی توصیه نمی شود، اما از موادی که خواب را دچار مشکل می سازند، مثل کافئین و الکل، پرهیز کنید. همچنین از مصرف لبنیات و غذاهای با طبع سرد پرهیز کنید.

نکته:

• نقطه حساس چیست و شامل کدام بخش از بدن بیمار می­‌شود: نقاط حساس به نقاطی از بافت نرم، مانند ماهیچه‌ها گفته می­‌شود که احتمال وقوع درد در آن‌ها بیشتر از سایر نواحی است. این نقاط می­‌تواند شاملپشت سر، ناحیه پایین گردن، آرنج­‌ها، لگن، زانوان و پایین کمر باشد. در حال حاضر ۱۸ نقطه از بدن به‌ عنوان نقاط حساس شناخته می­‌شود که ما حداقل باید در ۱۱ نقطه از این ۱۸ نقطه احساس درد کنیم.