عفونت و زخم بند ناف نوزاد: عبارت است از عفونت بند ناف یکی از عفونت‌های شایع دوران نوزادی است و از مسائلی است که در صورت عدم توجه به آن، می‌تواند مشکلاتی را برای نوزاد به وجود آورد. در دوران جنینی، بند ناف رابط بین مادر و جنین در رحم است. پس از تولد بند ناف بریده و توسط گیره‌ای بسته می‌شود. در اکثر نوزادان بند ناف خشک شده و در هفته‌های اولیه زندگی می‌افتد. در بعضی موارد والدین شاهد عفونت آن هستند. تورم، التهاب، قرمزی و یا لکه می تواند از عوارض عفونت بند ناف باشد. این ترشحات ممکن است تغییر رنگ داده و بوی بدی ایجاد کنند.

علائم:

1. خونریزی از بند ناف
2. تب یا بد حالی نوزاد
3. استشمام بوی بد از بند ناف
4. ترشح با بوی بد و نامطبوع
5. ورم و قرمزی ناف و اطرافش
6. وجود چرک در محل بند ناف حتی بعد از پاک کردنش
7. دیر افتادن بند ناف (مثلاً اگر بند ناف تا دو هفته پس از تولد نوزاد نیافتاده باشد).
8. مهم ترین علامت در نوزادان، قرمزی و تورم در اطراف بند ناف است. اگر تشخیص و درمان این عفونت به موقع و در زمان مناسب انجام نشود، عفونت وارد خون می شود. عفونت بند ناف یکی از عفونت های شایع دوران نوزادی است. ترشحات زرد رنگ و التهاب بند ناف از علائم دیگر این عفونت است. به صورت کلی در صورتی که هر یک از علائم زیر را مشاهده کردید، سریعاً به پزشک متخصص مراجعه کنید.

علت:

• بازی با بند ناف: از مهم ترین عوامل در بروز عفونت، بازی با بند ناف است.
• خمیر گرفتن و روغن مالی بند ناف: همین طور باورهای غلط بعضی خانواده‌ها درباره خمیر گرفتن بند ناف و روغن مالیدن بعضی نقاط از بند ناف می تواند از دلایل این عفونت در نوزاد شود. اگر قرمزی و تورم در نوزادتان دیدید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. این نوع از عفونت در نوزادان اهمیت زیادی دارد و علاوه بر درمان های موضعی و ضد عفونی، نوزاد باید بستری شود و آنتی بیوتیک ریوی به او تزریق شود تا علائم عفونت بهتر شود.

پیشگیری:

• به نوزاد لباس آزاد بپوشانید تا بند ناف آن ها به شکم نچسبد.
• برای زودتر افتادن بند ناف از زدن الکل، پماد یا بتادین خودداری کنید.
• اگر بند ناف خیس شد، می توانید با حوله تمیز و نرم به آهستگی بند ناف را خشک کنید.
• پیش از دست زدن به بند ناف، دستان تان را حتماً بشویید تا از عفونت بند ناف جلوگیری کنید.
• شما با تغذیه نوزاد خود از طریق شیر مادر، آنتی بادی‌های مفید را به نوزاد منتقل می‌کند و این کار موجب تقویت سیستم ایمنی بدن نوزاد شود.
• اگر نوزاد برهنه در مقابل سینه و تماس با پوست قرا بگیرد، در معرض باکتری های طبیعی پوست قرار خواهد گرفت و احتمال عفونت در این نوزاد، کم می شود.
• توجه داشته باشید که پوشک نوزاد باید در زیر بند ناف بسته شود. این کار تا زمانی که بند ناف بیفتد باید ادامه داشته باشد. با این کار به جریان هوا و خشک شدن بند ناف کمک می‌کنید.
• تا جای ممکن از خیس شدن بند ناف جلوگیری کنید. برای تمیز کردن کودک از دستمال مرطوب مخصوص استفاده کنید و تا وقتی که بند ناف بیافتد، سعی کنید اطراف بند ناف با این دستمال برخورد نکند.
• اصلی ترین روش برای جلوگیری از این عفونت رعایت بهداشت است. به علت اینکه بند ناف باز است، در صورت تماس با مواد خارجی عفونت در آن به وجود می آید. والدین کودک در هنگام عوض کردن پوشک باید توجه داشته باشند که قسمت بند ناف از پوشک بیرون باشد. فشار آمدن به بند ناف و آزاد نبودن آن، می تواند موجب جمع شدن میکروب و ایجاد عفونت شود.

عوارض احتمالی:

1. در صورتی که عفونت ناف به موقع درمان نشود عفونت به خون کودک راه پیدا می کند. نشانه های عفونت خون کودک نیز بیقراری و عدم شیر خوردن و بی حالی، نفخ شدید شکم است. در موارد شدیدتر عفونت از خون به استخوان، مفاصل و پرده های اطراف مغز و نخاع می رود. در این شرایط نوزاد دچار عفونت در سایر دستگاه های بدن می شود. تشخیص به موقع اهمیت زیادی دارد. زمانی که تورم و قرمزی در بند ناف نوزاد مشاهده کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص:

1. آزمایش خون
2. معاینات بالینی

درمان طب نوین:

• هنگامی که عفونت خیلی زود تشخیص داده شود، نوزاد در زمان دو هفته کاملاً بهبود پیدا می کند. اما همچنان برای دریافت آنتی بیوتیک وریدی باید در بیمارستان بستری شود. ممکن است که نوزاد را برای تخلیه عفونت جراحی کنند که در این صورت پانسمان شده و گاز استریل روی آن می‌گذارند تا عفونت را تخلیه کنند. زمانی که تخلیه به اتمام رسید، گاز را جدا کرده و زخم بهبود پیدا می کند.

درمان طب سنتی:

• در صورت بروز عفونت از ترکیب عسل پنج واحد و نمک طبیعی دو واحد به صورت موضعی استفاده کنید.
• داخل شلغم را خالی کنید و در فضای خالی شده عسل بریزید 3 ساعت بعد، شلغم آب انداخته و معجون حاصل يكي از بهترین و قوی ترین داروهای سرماخوردگی است.
• برای درمان عفونت باکتری شکمی می‌توانید از آب نمک گرم استفاده کنید. گرمای آب باعث افزایش جریان خون به ناحیه آلوده می شود. از طرفی دیگر نمک موجب جذب رطوبت داخل ناحیه شکم شده و به بهتر شدن آن کمک می کند. همچنین این ماده، یک ضد عفونی کننده موثر است.
• ۴ یا ۵ قطره روغن درخت چای را در ۱ قاشق چایخوری روغن زیتون یا روغن نارگیل مخلوط کنید. از یک تکه پنبه برای مالیده آن به منطقه آسیب دیده استفاده کنید.۱۰ دقیقه صبر کنید، سپس آن را با یک پارچه تمیز پاک کنید. این درمان را ۲ تا ۳ بار در روز انجام دهید.
• برای درمان زخم ناف اطفال، گلنار فارسی، بلوط، مازو، گل ارمنی، کندر، فوفل، قرص کمر و مرمکی را به نسبت مساوی مخلوط کنید بعد بسیار نرم بسایید و روی آن بپاشید تا خشک شود. هنگامی که خیلی خشک شد کمی از آن داروها را با کمی روغن نباتی مخلوط کنید و بمالید.
• روش تهیه آنتی بیوتیک طبیعی پنج میوه: برای درمان بیماریهای عفونی می توان در منزل یک آنتی بیوتیک طبیعی تهیه کرد: دو لیوان از مخلوطِ رنده شدهِ: “سیب، به، شلغم، زردک یا هویج، کدو حلوایی ” را با یک استکان آب ۲۵ دقیقه بجوشانید سپس یک قاشق شیره انگور طبیعی اضافه و مخلوط کنید، و این خوراکی را بجای وعده ناهار و شام بخورید. چون در این خوراک هویج وجود دارد بعد از ۲۴ ساعت قابل استفاده نیست.

داروها:

• آمپی سیلین
• آموکسی سیلین

فعالیت:

• محدودیتی وجود ندارد.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات پاستوریزه و همچنین غذاهای گرم و سرد بدون مصلح غذایی مادر پرهیز کند.

نکته:

• اگر نوزادی در شرایط غیر بهداشتی متولد شده باشد، کمتر از ۲٫۵ کیلوگرم وزن داشته باشند، لوله نافی داشته باشند و یا با کیسه آب پاره به دنیا آمده باشد بیشتر از بقیه نوزادان در معرض عفونت هستند.
• حمام کردن نه تنها موجب عفونت نمی شود، بلكه شستن بند ناف با آب و صابون مخصوص نوزادان از عفونت کردن در اطراف بند ناف پیشگیری می كند. البته به این نكته دقت داشته باشید كه بعد از استحمام حتماً باید اطراف بند ناف نوزاد را با احتیاط خشك کنید.
• بند ناف در ابتدا زرد رنگ است که به تدریج قهوه ای و سیاه می شود. زمان افتادن بند ناف در نوزادان ۷ تا ۹ روز است و گاهاً تا یک ماه به طول می انجامد. این جدا شدن باعث ایجاد زخم کوچکی می‌شود که آن هم بعد از چند روز برطرف خواهد شد. هنگامی که ریشه بند ناف جدا می‌شود، ممکن است مقدار کمی خون در پوشک نوزاد مشاهده کنید که امری طبیعی است.
• گاهی با جدا شدن ریشه بند ناف مقداری مایع شفاف یا زرد رنگ از محل آن بیرون می‌آید یا مقداری گوشت مرده نیز ممکن است در محل آن باقی بماند که به خودی خود برطرف می‌شود. گاهی نیز ممکن است نیاز داشته باشد تا توسط پزشک نوزاد تان از بین برود. به‌ طور کلی این اتفاق مهمی نیست و جراحی توسط پزشک در این قسمت کاملاً بدون درد است.
• علت دیر افتادن بند ناف نوزاد: اگر بند ناف نوزاد تا یک ماه بعد از تولد نیفتاد ممکن است به این دلائل باشد: نوزاد دچار بیماری‌های نقص ایمنی باشد، ناف نوزاد عفونت کرده باشد که هر دو این موارد توسط پزشک متخصص باید تشخیص داده و درمان شود.
• زودتر افتادن بند ناف نوزاد چگونه امکان پذیر است: پزشک بعد از تولد نوزاد به بندناف گیره زده و از محلی نزدیک به بدن نوزاد آن را قطع می‌کند. نگران نباشید، در بند ناف نوزاد هیچ عصبی وجود ندارد و این مراحل برایش بدون درد است. دغدغه مادران تسریع در افتادن بند ناف است. اما سوال اینجاست که زودتر افتادن بند ناف نوزاد چگونه امکان پذیر است و چه مزیت هایی دارد؟ حدود هفت تا ۱۴ روز برای خشک شدن و افتادن انتهای بند ناف زمان نیاز است و از آن زخم کوچکی به جا می‌ماند که ممکن است، برای بهبودی و بسته ‌شدن کامل به گذشت چند روز بیشتر نیاز باشد. درحقیقت اگر می خواهید این روند هرچه زودتر به اتمام برسد، در هوای گرم، به فرزندتان فقط پوشک و بالاتنه بپوشانید و اجازه دهید تا جریان هوا روند خشک شدن را سرعت بخشد. هرگز به کشیدن بند ناف اقدام نکنید، حتی اگر به نظر افتاده و در ظاهر به نخی بند است. یکی از بیماری هایی که ممکن است نوزاد را در این دوران تهدید کند عفونت ناف است. این عفونت به دلیل عدم رعایت بهداشت و مراقبت صحیح اتفاق می افتد. چنانچه بند ناف تا یک ماه بعد از تولد نیفتاد ممکن است نوزاد دچار بیماری های نقص ایمنی باشد.