عرق سوز (میلیاریاروبرا): عبارت است از یک اختلال پوستی با مشخص بثور (ضایعات پوستی) خارش دار غیر التهابی ناشی از انسداد مجاری غدد عرق. این اختلال در همه سنین دیده می شود ولی در شیرخواران شایع تر است.
علائم:
- بروز وزیکول ها (تاول های پوستی کوچک پر از مایع که ممکن است در عرض چند ساعت ظاهر شده و ناپدید گردند) به صورت گروهی یا بثورات قرمز بدون ویزکول در مناطقی از بدن که زیاد عرق می کند.
علت:
- عرق سوختگیزمانی ایجاد می شود که مجاری غدد عرقی مسدود شود. به جای این که عرق بر روی پوست تبخیر شود در زیر پوست به دام می افتد و سبب التهاب و راش می شود. علت انسداد غدد تعریق مشخص نمی باشد، اما به نظر می رسد برخی فاکتورها در این میان نقش دارند:
- آب و هوای استوایی: آب و هوای گرم و مرطوب می تواند فاکتوری بسیار موثر باشد.
- فعالیت فیزیکی: ورزش شدید، کار سخت و یا هر فعالیتی که سبب تعریق سنگین شود.
- گرمای بیش از حد: گرمای بیش از حد به طور کلی می تواند منجر بهعرق سوز شدن شود.
- استراحت طولانی مدت در بستر:عرق سوز شدن می تواند در افرادی رخ دهد که مدت طولانی در بستر می خوابند، مخصوصاً اگر با تب همراه باشد.
- عدم بلوغ مجاری تعریق: مجاری تعریق نوزادان به طور کامل شکل نگرفته است. آن ها می توانند به سادگی پاره شوند و عرق را به زیر پوست به دام بیندازند.عرق سوز شدن می تواند در هفته اول زندگی نوزاد رخ دهد مخصوصاً اگر نوزاد در انکوباتور تحت گرما قرار گیرد، لباس خیلی گرم بپوشد و یا دچار تب شود.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- چاقی
- آب وهوای گرم و مرطوب
- عوامل ژنتیکی، نظیر پوست لطیف و حساس
- استفاده از زیر پوش های دارای جنس پلاستیکی
پیشگیری:
- دوری از عوامل خطر فوق الذکر
عواقب مورد انتظار:
- معمولاً با درمان قابل علاج است ولی عود آن شایع است.
عوارض احتمالی:
- عفونت پوستی ثانویه
تشخیص:
- انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار
درمان طب نوین:
- در مورد راش های خفیف ناشی ازعرق سوز شدن می توانید از گرمای بیش از حد اجتناب کنید. در صورت خنک کردن پوست این مشکل به سرعت برطرف می شود.
درمان طب سنتی:
- از محیط های سرد و خشک دوری کنید.
- از لباس های چسبناک یا تنگ استفاده نکنید.
- موضع را با آب سرد و شوینده ها تمیز بشورید.
- از پماد کالاندولا و تتروساکلین روی موضع استفاده کنید.
- به محض خیس شدن پوشک شیرخوار آن را عوض کنید.
- دوش سرد گرفتن یا حمام وان به طور مکرر کمک کننده است.
- تا حد ممکن پوست ناحیه مبتلا را باز و در معرض هوا قرار دهید.
- از پمادها یا کرم های نرم کننده پوست 7 الی 6 بار در روز استفاه کنید.
- از کمپرس آب سرد برای تسکین خارش و تسریع سیر بهبود استفاده کنید.
- اگر پوست بدن عرق سوز شده است خوردن ماءالشعیر یا آب لیموشیرین مفید است.
- از جوراب های نخی و کفش های با جنس چرم خالص به جای کفش های با جنس مواد مصنوعی استفاده کنید.
- برای درمان عرق سوزشدگی پوست هم باید آب کرفس تازه، سرکه و روغن کنجد را به نسبت مساوی مخلوط کنید و بمالید.
- هر روز روزی دو بار محل رو با روغن گل بنفشه روغن مالی کنید و از پوشیدن شرت خودداری کنید به سرعت فوق العاده بهبود پیدا می کنید.
- در صورت زخم ناشی از عرق سوز در اطفال و بزرگسالان، مالیدن مخلوط 2 واحد عسل + 3 واحد روغن زیتون بر روی موضع زخم (72 ساعت).
- هر روز محل بیماری را با اشنان بشویید، بعد گوگرد زرد، روغن بادام تلخ و تخم خرفه کوبیده شده را با روغن قطران مخلوط کرده و بر محل بمالید.
- پوست را به آهستگی خشک کرده و پس از کمپرس آب سرد و تا زمان کمپرس بعدی (برای خشک ماندن پوست) آرد ذرت یا پودر بچه به روی پوست بپاشید.
- گل بابونه، سبوس جو و مغز ناخنک را به نسبت مساوی بجوشانید و هر روز بدن را با آب آن بشویید، بعد آرد جو و حنا را با سرکه و روغن کنجد مخلوط کرده و بمالید.
- اگر سابقه عرق سوز دارید، از آفتاب سوختگی خود را حفظ کنید زیرا واکنش التهابی بدن نسبت به آفتاب سوختگی ممکن است شعله ور کننده حمله جدید عرق سوز باشد.
- هر روز بدن را با آب جوشانده بابونه، مغز ناخنک و سبوس جو بشویید، بعد زاج سفید را در روغن قطران حل کنید و تخم کتان، تخم خرفه و تخم شنبلیله را نیز بجوشانید، بعد آب آن را اضافه کرده و آن مخلوط را بمالید.
درمان خارش از عرق سوز شدگی:
- هر شب وازلین بوریکه را بر آن بمالید.
- اگر خارش به علت عرق سوز و یا حساسیت و آلرژی های پوستی باشد، کافور، سفیدآب قلع و شکر را با آب لیمو مخلوط کنید و روزی یک یا سه مرتبه بمالید.
- مردار سنک، سفیدآب قلع، گوگرد زرد، اسیدبوریک و اکسیددوزنگ از هر کدام ۵ گرم را نرم بسایید و با ۵۰ گرم روغن وازلین استریل و یا روغن کنجد مخلوط کنید و شب ها بمالید و صبح با آب جوشانده میوه کاج بشویید.
پودر بچه:
- دال عدس: را بسیار لطیف پودر کرده و موضع سوختگی بزنید.
- آرد جو دو سر: اگر می‌خواهید یک پودر کمی سنگین‌تر از آنچه که در بالا ذکر شد داشته باشید، آرد حاصل از جوی دوسر می‌تواند گزینه مناسبی باشد.
- نشاسته ذرت: همانطور که می‌دانید جایگاه ذرت در پخت و پز مواد غذایی است. نشاسته این ماده می‌تواند جایگزین طبیعی برای پودر بچه باشد. نشاسته ذرت مثل پودر بچه قابلیت جذب رطوبت بالایی دارد. این نشاسته از هسته مرکزی دانه ذرت تهیه می‌شود. از این ماده برای غلیظ کردن سس و سوپ‌ها در آشپزخانه استفاده می‌کنند.
- جوش شیرین: شما فکر می‌کنید که بی کربنات سدیم یا همان جوش شیرین که به عنوان سودا شناخته شده است، تنها در ۱۰۰ مورد کاریی دارد. اما اینجا شما با یک کاربرد دیگر آن آشنا می‌شوید و آن هم به عنوان یک پودر بچه است. بعضی از افراد حتی از آن به عنوان دئودورانت استفاده می‌کنند «دئودورانت نوعی اسپری مایع است که برای خوشبو کردن بدن و یا یک مکان خاصی استفاده می‌شود. بیشترین مصرف دئودورانت برای از بین بردن بوی بد عرق در بدن است» این ماده همچنین می‌تواند در کاهش درد حاصل از آرتروز موثر باشد این ماده قادر است رطوبت هوا را جذب کند. برخی از آن به عنوان رطوبت گیر در یک مخزن و یا اتاقی که در آن رطوبت زیاد است و حتی حمام استفاده می‌کنند.
داروها:
- استروئیدهای موضعی: که در موارد بسیار شدید استفاده می شود.
- لوسیون کالامین: لوسیون کالامین می تواند خارش را برطرف سازد.
- لانولین بدون آب: می تواند مانع از انسداد مجاری عرق و ایجاد ضایعات جدید شود.
- به کار بردن کرم های استروئیدی بدون نسخه 2 الی 3 با در روز (بسته به توصیه پزشک) سودمند است. آنتی بیوتیک خوراکی در صورت وجود عفونت باکتریایی ثانویه ممکن است تجویز گردد.
فعالیت:
- در آب و هوای گرم و مرطوب تا بهبود عارضه پوستی فعالیت خود را کاهش دهید.
رژیم غذایی:
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین غذاهای گرم بدون مصلح پرهیز کنید.
- خوردنی های مفید: خوراک نخود فرنگی با کدو، خوراک نخود فرنگی و ذرت، خوراک باقلا، خوراک عدس و اسفناج، خوراک عدسی ساده، خوراک عدسی با قارچ، خوراک عدسی با صیفی جات، خوراک کدو خورشتی با سویا، خوراک کدو خورشتی با قارچ، خوراک کدو خورشتی با کرفس، خوراک کدو بادمجان، خوراک قارچ و لوبیا سبز، خوراک قارچ و فلفل دلمه ای، خوراک قارچ و سیب زمینی، خوراک قارچ طعم دار، خوراک قارچ و بامیه، خوراک کلم برگ با عدس، خوراک گل کلم، خوراک کلم بروکلی، خوراک لوبیا سفید با قارچ، خوراک سویا و عدس، خوراک بامیه با سویا، خوراک تند بامیه، خوراک بورانی، خوراک مخلوط، آش باقلا، آش لپه ۲، آش سماق، آش شلغم ۲، آش اسفناج ۱، آش اسفناج ۲، آش حبوبات ۲، آش گوجه سبز، آش گوجه فرنگی ۱، آش گوجه فرنگی ۲، آش مرزه، آش شولی ۱، آش شولی ۲، آش رب، صیفی پلو، شوید باقالی پلو، دم پخت گوجه ۱، دم پخت گوجه ۲، لپه پلو، کلم پلو با قارچ، عدس پلو ساده، عدس پلو با قارچ، لوبیا سبز پلو ۳، نخود فرنگی پلو ۱، نخود فرنگی پلو ۲، پلوی آلو اسفناج، خورش آلو و قیسی، خورش قیمه بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با قارچ، خورش قارچ و آلو، خورش قارچ و لوبیا سفید، خورش کدو خورشتی، خورش کلم بروکلی با قارچ، خورشت کنگر، سوپ کدو خورشتی، سوپ دال عدس، سوپ اسفناج، سوپ قارچ ۱، سوپ قارچ ۲، سوپ کلم قمری، سوپ کلم بروکلی ۱، سوپ گشنیز، سوپ کدو قلیانی، سوپ شهد نما، سوپ زرشک با جعفری، سوپ کاهو سبز، سوپ جو و اسفناج، دلمه کلم، دلمه کدو خورشتی، دلمه برگ انگور، کوفته سبزیجات، کماچ مخلوط.