درمان عدم اعتماد به نفس: عبارت است از اعتماد به نفس به احساس کلی یک فرد از ارزش خود اشاره دارد. این اساساً نظر شما در مورد خودتان است. این میتواند طیفی از عوامل مانند احساس هویت، اعتماد به نفس شما، احساس شایستگی و احساس تعلق را در برگیرد. اعتماد به نفس نقش مهمی در زمینههای مختلف زندگی ایفا میکند، به همین دلیل است که داشتن اعتماد به نفس پایین میتواند یک مشکل جدی باشد. اعتماد به نفس چیزی فراتر از دوست داشتن خود است، بلکه به این معناست که باور داشته باشید سزاوار عشق هستید و برای افکار، احساسات، نظرات، علایق و اهداف خود ارزش قائل شوید. داشتن اعتماد به نفس نه تنها بر احساس و رفتار شما در مورد خود تأثیر میگذارد، بلکه میتواند در نحوه رفتار شما با دیگران نیز نقش داشته باشد. این موضوع میتواند بر انگیزه شما برای دنبال کردن چیزهایی که در زندگی میخواهید و توانایی شما برای ایجاد روابط سالم و حمایتی تأثیر بگذارد.
علائم:
- وقتی یک فرد نسبت به موضوعات جدید بیعلاقه است و از فرصتهایی که در زندگی پیش رویش قرار میگیرد به خوبی بهره نمیبرد. برای مثال شما ممکن است ناگهانی ارتباط خود را با دوستی که جدیدا با او ارتباط برقرار کردهاید قطع کنید! آنهم بدون دلیل موجه! یا ممکن است یک فرصت شغلی مناسب را بدون دلیل رد کنید و سپس به شدت نسبت به تصمیم خود عصبانی شوید.
- وقتی یک فرد حس کند دیگران اصلا او را دوست ندارند و یا تمایلی به برقراری ارتباط با آن ندارند، میتوان آن را نشانهای از عدم اعتماد به نفس در نظر بگیرید. این حس گاهی به سراغ همهی ما میآید اما مشکل جایی شروع میشود که بدون هیچ دلیل از دیگران انتظار محبت و شقفت داشته باشیم، شاید به این دلیل که اعتماد به نفس کافی نداریم و دائماً نیاز به تأیید شدن از سوی دیگران داریم.
- یکی دیگر از علائم عدم اعتماد به نفس عدم توانایی در کنار آمدن به عصبانیت و استرسهایی است که ممکن است در طول زندگی روزمره بارها و بارها برای همه اتفاق بیفتد. اما گاهی افراد این عصبانیت و استرس را کِشدار میکنند و تمایلی به پایان دادن به آن ندارند! این عصبانیت و استرس روی دیگر فعالیتهای ما اثر گذشته و ظاهری بدون اعتماد به نفس از ما برجای میگذارد.
- از دیگر علائم عدم اعتماد به نفس که شاید بیشتر از همه آزاردهنده باشد مقایساتی است که یک فرد با اعتماد به نفس پایین انجام میدهد. در واقع فردی با اعتماد به نفس پایین دائما شرایط اقتصادی، اجتماعی و فردی خود را با دیگران مقایسه کرده و بر همین اساس هر روز احساس سرخوردگی بیشتری میکند. این سرخوردگی منجر به بروز رفتارهای ناهنجار مثل صحبت کردن با خود میشود.
- اگر شما از شکست خوردن یا احساس شرمندگی ناشی از درست انجام ندادن یک وظیفه ترس زیادی دارید، باید نگران این باشید که اعتماد به نفستان کافی نیست. این ترس اثرات مخرب زیادی روی زندگیتان دارد، چرا که دائما موقعیتهایی که برای موفقیت پیشرویتان قرار میگیرد را رد میکنید. علاوه بر این، این ترس باعث خواهد شد دیگران به شما اعتماد نکنند چون به اصطلاح جربزه لازم برای انجام دادن کارها را ندارید.
- ترسی که از آن صحبت کردیم ممکن است در پیدا کردن دوست نیز گریبانتان را بگیرد. بنابراین، سختگیری بیش از حد در انتخاب دوست هم ممکن است از نشانههای عدم اعتماد به نفس باشد.
- در نهایت، یکی از علائم عجیب عدم اعتماد به نفس این است که هیچگاه خود را مستحق تشویق و ستایش از سوی دیگران نمیدانید حتی اگر در کارتان بسیار موفق بودهاید. در واقع هنگامی که کسی از شما تعریف میکند نمیدانید چطور باید واکنش نشان دهید و احساستان سرراست نیست.
نشانههای اعتماد به نفس بالا:
- این سوال برای بسیاری از افراد ممکن است ایجاد شود که از چه راهی میتوان فهمید که فرد اعتماد به نفس بالایی دارد؟ آیا داشتن اعتماد به نفس بالا نشانهها و ویژگیهای خاصی دارد؟ در پاسخ به این سوالات باید بگوییم که بله، ازجمله نشانههای افرادی که اعتماد به نفس بالایی دارند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- از پیشرفت دیگران شاد میشوند.
- صحبت کردن آنها با صلابت و اقتدار است.
- همیشه در انجام کارها پیش قدم خواهند شد.
- در زمان درست و به وقت مناسب صحبت میکنند.
- به هیچ عنوان نیازی ندارند تا دیگران آنها را تایید کنند.
- همواره در زندگی خود یک مسیر مشخص و شخصی را دنبال میکنند.
- به هیچ عنوان تحت تاثیر حرف دیگران تصمیم خود را تغییر نخواهند داد.
- این دسته از افراد به هیچ عنوان از یادگیری مطالب جدید خسته نخواهند شد.
- افرادی که اعتماد به نفس بالایی دارند، به ندرت دچار شک و ترید خواهند شد.
- سعی میکنند به جای تمرکز به روی حواشی کار، به روی هدف اصلی خود تمرکز کنند.
- این دسته از افراد همیشه به دنبال آن هستند تا خودشان باشند. به هیچ عنوان سعی نمیکنند تا خود را در جایگاه فرد دیگری قرار دهند.
نشانههای اعتماد به نفس پایین:
- اعتماد به نفس ضعیف میتواند بر افکار، احساسات و الگوهای رفتاری فرد تأثیر بگذارد. گاهی اوقات این علائم میتوانند آشکارتر باشند، اما در برخی موارد میتوانند بسیار ظریفتر باشند.
- برخی از افراد با اعتماد به نفس پایین در مورد خود منفی صحبت میکنند، در حالی که برخی دیگر تلاش خود را میکنند تا مطمئن شوند که دیگران از آنها راضی هستند. در هر صورت، این فقدان ارزش و ارزش شخصی میتواند تأثیر منفی جدی بر زندگی و سلامتی داشته باشد.
علت:
- موضوعات پزشکی پیدرپی.
- اضطراب و دلهره بیش از حد.
- دوستی با افرادی که اثرات منفی روی فرد میگذارند.
- مورد قلدری همسالان قرار گرفتن یا احساس تنهایی شدید.
- تخریب باورهای شخص در کودکی توسط خانواده یا اطرافیان.
- عملکرد نامناسب در مدرسه یا داشتن آرزوهای بسیار غیرمنطقی.
- مورد تجاوز جنسی قرار گرفتن و یا مبتلا شدن به یک بیماری خطرناک.
- وقتی والدین حمایتی که فرد در مراحل مختلف زندگی نیاز دارد را از او دریغ کنند.
- رخ داد اتفاقات استرسآور و ناراحتکننده همچون طلاق، جابجایی خانه، رفتن به یک مدرسه جدید و غیره.
تشخیص:
- انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار.
درمان طب نوین:
- به افکار خود توجه کنید: شروع به توجه به افکار منفی خودکاری که هر روز دارید، کنید. هنگامی که افکار منفی به وجود میآیند، مهم است که برای شناسایی فعال تحریفهای شناختی و جایگزینی تفکر غیر مفید با تفکر مثبت تلاش کنید.
- خودت را ببخش: اگر تمایل دارید در مورد اشتباهات یا شکستهای خود نشخوار فکر کنید، مهم است که یاد بگیرید چگونه خود را ببخشید و ادامه دهید. انجام این کار میتواند شما را بر روی کارهایی که میتوانید در آینده بهتر انجام دهید به جای چیزهای منفی که در گذشته اتفاق افتاده است متمرکز کند.
- پذیرش خود را تمرین کنید: مهم است که این ایده را کنار بگذارید که برای داشتن ارزش باید کامل باشید. روی پذیرش آنچه امروز هستید کار کنید. این بدان معنا نیست که شما اهداف یا چیزهایی ندارید که ممکن است بخواهید روی آنها کار کنید، اما مهم است که بدانید دقیقاً همانطور که اکنون هستید ارزش عشق و احترام را دارید از طرف خود و دیگران.
- برای خودت ارزش قائل باش: زمانی را صرف فکر کردن در مورد چیزهایی که انجام دادهاید و چیزهایی که به آنها افتخار میکنید بگذرانید. به خود اجازه دهید بدون مقایسه یا تمرکز روی چیزهایی که دوست دارید تغییر دهید، ارزش و استعدادهایتان را قدردانی کنید. برای اینکه برای خود ارزش قائل شوید، نیازی به بهتر بودن ندارید، اما یادگیری ارزش گذاری برای خود میتواند به شما کمک کند تا برای رسیدن به اهداف خود تلاش کنید. این میتواند مفید باشد که در مورد خود مانند یک دوست فکر کنید. با کسی که به او اهمیت میدهید و در موقعیت مشابهی قرار داشت چگونه رفتار میکنید؟ در بسیاری از موارد، ممکن است متوجه شوید که به آنها درک، صبر، همدلی و مهربانی میدهید. بنابراین مهم است که به جای اینکه خودتان را مورد ضرب و شتم قرار دهید، همان حمایت بیقید و شرط را از خود نشان دهید.
- باور داشتن: یکی از مهمترین راههای افزایش اعتماد به نفس فرد آن است که خودتان را باور داشته باشید. بسیاری از کارهایی که از نظر ما انجام نشدنی هستند را میتوان با باور و اعتقاد قلبی انجام داد.
- داشتن اطمینان و صحبت کردن با صلابت: صحبت کردن با صلابت، شیوا و رسا میتواند نشان دهنده اعتماد به نفس فرد باشد. هیچ وقت فردی که آرام صحبت میکند و سرش پایین است نمیتواند اعتماد به نفس بالایی داشته باشد. صدای بلند، رسا، شمرده صحبت کردن و.. میتواند از خصوصیات اخلاقی این دسته از افراد باشد.
- پوشش مناسب: ظاهر فرد میتواند گویای ویژگیهای شخصیتی بسیاری باشد. خوش پوش بودن فرد و داشتن ظاهری آراسته و مرتب میتواند همیشه به روی شخصیت و اعتماد به نفس فرد تاثیرگذار باشد.
- زبان بدن: ظاهر انسان میتواند گویای بسیاری از ویژگیهای شخصیتی فرد باشد. فردی که خجالتی یا کم رو است را میتوان از ظاهرش تشخیص داد. داشتن یک زبان بدن مناسب و اصولی میتواند به افزایش اعتماد به نفس فرد کمک بسیاری کند. اگر به دنبال رسیدن به موفقیتهای بالاتری هستید به شما پیشنهاد میکنیم که زبان بدن خود را تقویت کنید.
- یادگیری: دانستن و یادگیری میتواند به عنوان یک عامل مهم در پیشرفت فرد تلقی شود. تصور کنید که وارد جمعی شدهاید و هرکسی در حال صحبت کردن در رابطه با موضوعی خاص است، اگر شما هم در رابطه با این موضوعات اطلاعات و علم کافی را داشته باشید به راحتی میتوانید وارد بحث شوید. با دست گرفتن بحث و گفتگو میتوانید روی افزایش اعتماد به نفس فرد خود و دیگران تاثیر بگذارید.
- مثبت نگر بودن: همانطور که انرژی منفی و افکار منفی میتواند در رسید به آرزوهایتان تاثیرگذار باشد، قطعا انرژی مثبت و افکار مثبت هم میتوانند به همین اندازه تاثیرگذار باشند. داشتن حس و حال خوب و انرژی مثبت علاوه بر اینکه میتواند در بهبود حال روحی شما تاثیرگذار باشد، میتواند موجب بهبود وضعیت جسمی فرد شود.
- ورزش کردن: یکی دیگر از راههای افزایش اعتماد به نفس در افراد، ورزش کردن است. هر روز ورزش کردن میتواند در کسب موفقیت و افزایش اعتماد به نفس شما تاثیر بسیاری بگذارد. ورزش کردن میتواند وضعیت جسمی و روحی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
- فکر کردن به موفقیتهای قبلی: سعی کنید همیشه موفقیتهای قبلی که داشتید را برای خود یادآوری کنید. به یاد آوردن این موفقیتها میتواند موجب افزایش اعتماد به نفس و افزایش انگیزه فرد برای ادامه مسیر باشد. اگر شما در گذشته به موفقیتی رسیدهاید پس باور داشته باشید که اکنون هم میتوانید به موفقیتی بالاتر از آن دست پیدا کنید.
- دوری از منفی نگری: سعی کنید منفی نگر نباشید، جذب کردن انرژی منفی میتواند شما را از رسیدن به رویاهایتان منع کند. سعی کنید همیشه از افراد منفی باف که همیشه لفظ تو نمیتوانی، این برای تو مناسب نیست و… دارند دوری کنید. حتی اگر شما به حرفهای آنها بها ندهید این افکار و انرژیها میتوانند به روی اعتماد به نفس و شرایط روحی شما تاثیر بگذارند.
- فرار از منطقه امن فکری: همه افراد منطقه امنی در ذهن خود دارند که دوست ندارند آن را ترک کنند. در صورتی که ترک کردن آن در بیشتر موارد میتواند موجب افزایش اعتماد به نفس و پیشرفت فرد شود. اگر به دنبال پیشرفت هستید و میخواهید کارهای بزرگ انجام دهید بهتر است کمی ریسک پذیر باشید. سعی کنید پای خود را از منطقه امن فراتر بگذارید.
- تجسم موفقیت: همیشه تجسم کردن میتواند به کسب موفقیت و رسیدن به جایگاههای بالاتر کمک بسیاری کند. بیشتر انسانها تصورگرا نیستند، اما علم روانشناسی در این زمینه ثابت کرده است که هر آنچه تصور کنید به واقعیت تبدیل خواهد شد. پس برای افزایش اعتماد به نفس خودتان و بدست آوردن آنچه میخواهید باید ابتدا آن را تصور کنید.
- تشخیص دهید که در چه چیزی مهارت دارید: همه ما در چیزی خوب هستیم، خواه آشپزی، آواز خواندن، انجام پازل یا دوست بودن. ما همچنین تمایل داریم از انجام کارهایی که در آنها مهارت داریم لذت ببریم، که میتواند به تقویت روحیه شما کمک کند.
- روابط مثبت ایجاد کنید: اگر متوجه شدید که افراد خاصی تمایل دارند شما را پایین بیاورند، سعی کنید زمان کمتری را با آنها بگذرانید یا به آنها بگویید که در مورد گفتار یا اعمال آنها چه احساسی دارید. سعی کنید با افرادی که مثبت هستند و از شما قدردانی میکنند رابطه برقرار کنید.
- با خودت مهربان باش: مهربان بودن با خود به این معناست که در مواقعی که احساس میکنید میخواهید از خود انتقاد کنید، با خودتان مهربان باشید. فکر کنید در موقعیتی مشابه به یک دوست چه میگویید. ما اغلب به دیگران توصیههای بسیار بهتری نسبت به خودمان میدهیم.
- یاد بگیرید که قاطع باشید: قاطعیت یعنی احترام گذاشتن به عقاید و نیازهای دیگران و همین انتظار از آنها. یک ترفند این است که به افراد دیگری که قاطعانه عمل می کنند و از کارهایی که انجام می دهند کپی می کنند نگاه کنید. این نیست که وانمود کنید کسی هستید که نیستید. این است که نکات و نکاتی را از افرادی که شما تحسین می کنید دریافت میکند و اجازه می دهد واقعی شما ظاهر شود.
- شروع کن به “نه” گفتن: افراد با عزت نفس پایین اغلب احساس میکنند که باید به دیگران بله بگویند، حتی زمانی که واقعاً نمیخواهند. خطر این است که شما بیش از حد بار سنگین، رنجیده، عصبانی و افسرده شوید. در بیشتر موارد، نه گفتن باعث ناراحتی روابط نمیشود. ادامه نه گفتن، اما به روشهای مختلف، تا زمانی که پیام را دریافت کنند، میتواند مفید باشد.
- به خودت چالش بده: همه ما گاهی اوقات از انجام دادن کارها عصبی یا ترس داریم. اما افراد با عزت نفس سالم اجازه نمیدهند این احساسات آنها را در تلاش برای چیزهای جدید یا چالشها متوقف کند. برای خود هدفی تعیین کنید، مانند شرکت در یک کلاس ورزشی یا رفتن به یک موقعیت اجتماعی. دستیابی به اهداف به افزایش عزت نفس شما کمک میکند.
- اکانتهایی که مطابق میلتان نیستند را فالو نکنید: اگر افرادی که در صفحات اجتماعیتان دنبال میکنید حس خوبی به شما نمیدهند، دست از فالو کردنشان بردارید. مثلاً ممکن است از فرد بدن خودتان راضی نباشید و با مشاهده اندام جذاب و زیبای سلبریتیها حس بیزاری از بدنتان را چند برابر کنید. یا ممکن است همیشه حسرت خودرویی را داشته باشید که فلان بازیکن فوتبال چندتا چندتا دارد! پس احساسات منفی خودتان را با فالو کردن این افراد تشدید نکنید.
- بیشتر ورزش کنید: ورزش و تمرین باعث میشود اندورفین در بدنتان آزاد شود. رهاسازی اندورفین در بدنتان موجب کاهش استرس میشود. این ورزش و تمرین میتواند شامل بدنسازی، ورزشهای گروهی و یا حتی شرکت در کلاسهای رقص باشد. این کاهش استرس قطعا منجر به بهبود اعتماد به نفس و معاشرت بیشتر با دیگران میشود.
- برای خود اهداف کوتاه مدت تعریف کنید: ممکن است شما بتوانید بر مشکلات و چالشهای زیادی فائق آیید که از نظر خودتان بسیار کم اهمیت باشد. اما در عوض شما میبایست برای موفقیتهای کوچکتان هم ارزش قائل شوید و به خود جایزه بدهید. این جوایز به ظاهر کم اهمیت حس از خود راضی بودن را در شما تقویت کرده و اعتماد به نفستان را بهبود میبخشد.
- از دیگران تعریف کنید: یکی از راههایی که میتوانید حس بهتری نسبت به خودتان داشته باشید، ایجاد این حس در دیگران است. با آگاهی از اینکه شما دیگران را خوشحال میکنید، از محبت خود نسبت به دیگران احساس لذت خواهید کرد که منجر به احساس بهتر از خودتان و افزایش اعتماد به نفس میشود.
داروها:
- داروی خاصی نیاز نیست.
فعالیت:
- روزی نیم ساعت فعالیت مناسب بدنی داشته باشید.
رژیم غذایی:
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات پاستوریزه پرهیز کنید.
نکته:
- اعتماد به نفس و عزت نفس چه تفاوتی با هم دارند؟ پیش از آنکه بخواهیم مفهومی را به خوبی بررسی کنیم، باید بتوانیم آن را از دیگر مفاهیم تمیز دهیم. یکی از مفاهیم بسیار نزدیک به اعتماد به نفس، مفهوم عزت نفس است. به طور مختصر، عزت نفس احساس رضایتی است که به طور کلی از رفتارها، فعالیتها و روابط خود دارید، درحالیکه اعتماد به نفس توانایی و اطمینانی است که به شما اجازه میدهد در انجام هر یک از وظایفتان به طور خاص عملکرد عالی داشته باشید.