ضربه خوردگی (کوفتگی عضو): عبارت است از ضرب دیدگی نوعی از آسیب های استخوانی عضلانی است که با کشش و یا پارگی الیاف و بافت های عضلانی از جمله رباط ها همراه می می باشد. ضرب دیدگی های عضلات به طور معمول یا یکدیگر اتفاق می افتند، چرا که اگر عضلات بیش از حد اصلی و عادی خود کشیده شوند و یا متحمل فشار زیادی شوند، دچار انقباض بیش از حد شده و آسیب می بینند. معمولاً آسیب از نوع ضرب دیدگی با فعالیت ها و حرکات ورزشی همراه می باشد.

انواع ضرب دیدگی:

1. ضرب دیدگینواحی مختلف مانند شکستگی ها دارای انواع مختلفی می باشد که بر حسب شدت ضرب دیدگی و میزان آسیب وارد شده به بدن به صورت زیر دسته بندی می شود:
2. ضرب دیدگی خفیف: زمانی که ضرب دیدگی با کشش چندین بافت از عضله و یا پارگی آن ها همراه باشد، آسیب از نوع خفیف (درجه یک) می باشد. این نوع ضرب دیدگی با اینکه دردناک است، اما از توانایی و استحکام عضله نمی کاهد.
3. ضرب دیدگی با درد (نسبتا شدید): گاهی ضرب دیدگی با آسیب های متوسط بافت های عضلانی همراه بوده و علاوه بر ایجاد درد شدیدتر، موجب ایجاد تورم های خفیف، کبودی و همچنین کاهش توانایی در حرکت عضو آسیب دیده می شود. در این حالت ضرب دیدگی و آسیب از نوع نسبتاً شدید و یا متوسط (درجه دو) می باشد.
4. ضرب دیدگی شدید: این ضرب دیدگی به طور کامل عضله را درگیر کرده و موجب عدم توانایی در حرکت و کاهش دامنه حرکتی یا توقف آن می شود و از نوع آسیب های شدید و از نوع درجه سوم می باشد.

علائم:

1. حساس شدن به لمس
2. دردهای مداوم و شدید
3. عدم توانایی از از استفاده از عضو
4. عدم تعادل در ایستادن بر روی پا
5. کبودی یا خون مردگی، تورم و التهاب
6. کاهش دامنه حرکتی و حرکت دادن عضو

علت:

• آسیب به هنگام مسابقات ورزشی
• انجام حرکات ناگهانی و عجولانه
• انجام فعالیت های ورزشی نامناسب
• برخورد عضو با اشیاء (مانند در، دیوار، میز و …)
• سوانحی از جمله تصادفات، زمین خوردن و پرش از ارتفاع و فرودهای نامناسب و افتادن از روی دوچرخه و …

پیشگیری:

• عضلات عضو مربوطه را تقویت کنید.
• از انجام فعالیت های بدنی شدید و ورزش های پر بخوردن پرهیز کنید.

تشخیص:

1. انجام معاینات بالینی
2. گرفتن عکس رادیولوژی و در مواقعی گرفتن ام آر آی یا سی تی اسکن

درمان طب نوین:

• انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار: در مرحله اول دقت کنید ممکن است یک ضرب دیدگی ساده نباشد و احتمال شکستگی وجود داشته باشد. بنابراین تا وقتی از وجود شکستگی اطلاع پیدا نکردید و مشخص نیست که آسیب فقط ضرب دیدگی است، عضو آسیب دیده را حرکت ندهید.
• کمپرس سرد: بلافاصله بعد از ضرب دیدگی در سه ساعت اول از کمپرس سرد استفاده کنید.
• کمپرس گرم: تا ۳ روز بعد از ضرب دیدگی، باید روی ناحیه ضرب دیده کمپرس گرم قراردهید. با گذاشتن کمپرس گرم بر روی ناحیه ضرب دیده، جریان خون افزایش یافته و بافت ها زودتر ترمیم می شوند.
• استراحت: سعی کنید عضو آسیب دیده را بدون حرکت نگه دارید یا آتل کنید اما توجه داشته باشید که از استراحت دادن به عضله آسیب دیده در طولانی مدت بپرهیزید، چرا که این عمل موجب خشکی و گرفتگی عضلات و همچنین ضعف عضلانی می شود.
• آب گرم: یکی دیگر از روش های مراقبتی استفاده از آب گرم و ولرم و قراردادن ناحیه ضرب دیده درون آن می باشد.
• درمان ضرب دیدگی زانو: ضرب دیدگی زانو معمولاً با انجام مراقبت های لازم و بعد از یک هفته بهبود می یابد. البته مدت زمان بهبود آن بسته به درجه وشدت آسیب زانو می باشد. بعد از آسیب و ضرب دیدگی زانو جهت درمان آن اقداماتی صورت می گیرد که شامل موارد زیر می شوند. ابتدا با بررسی علائمی از جمله تورم و کبودی، بهتر است زانوی ضرب دیده را بی حرکت نگه داشته و عدم شکستگی آن مطمئن شوید. از بریس و زانوبند استفاده کنید. (البته دقت کنید که زانو را طولانی مدت در بریس و زانوبند قرار ندهید). قرار دادن کمپرس سرد بر روی زانو در چند ساعت اول ضرب دیدگی (هر ۲۰ دقیقه به مدت ۸ الی ۱۰ دقیقه)، ماساژ ناحیه آسیب دیده با آب گرم و ولرم، استفاده از داروهای ضد درد و ضد التهاب، استفاده از بانداژ در مدت کوتاه، فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی.
• درمان ضرب دیدگی مچ پا: معمولاًضرب دیدگی در مچ پا کمتر از یک هفته بهبود می یابد. البته این زمان برای آسیب های خفیف پیش بینی می شود و بهبود ضرب دیدگی های شدید به زمان بیشتر و اقدامات درمانی مناسب نیاز دارد. این اقدامات درمانی عبارتند از: قرار دادن مچ پا در مچ بند، استفاده از کمپرس های سرد در چند ساعت اول ضرب دیدگی (هر ۲۰ دقیقه به مدت ۸ الی ۱۰ دقیقه)، ماساژ با آب گرم و ولرم، مصرف داروهای ضد درد و ضد التهاب، استفاده از بانداژ در مدت کوتاه، انجام تمرینات مناسب ورزشی برای بازگشت عملکرد و جلوگیری از خشکی و اسپاسم، استفاده از روش های فیزیوتراپی مانند مگنت تراپی، الکتروتراپی، تیپینگ و لیزر.
• درمان ضرب دیدگی ساق پا: ضرب دیدگی ساق پامعمولاً با انجام مراقبت های لازم و بعد از یک هفته بهبود می یابد. البته مدت زمان بهبود آن بسته به درجه و شدت آسیب ساق پا می باشد. بعد از آسیب و ضرب دیدگی ساق پا جهت درمان آن اقداماتی صورت می گیرد: ابتدا با بررسی علائمی از جمله تورم و کبودی، بهتر است پای ضرب دیده را بی حرکت نگه داشته و از عدم شکستگی آن مطمئن شوید. قرار دادن کمپرس سرد بر روی ساق پا در چند ساعت اول ضرب دیدگی (هر ۲۰ دقیقه به مدت ۸ الی ۱۰ دقیقه)، ماساژ ناحیه آسیب دیده با آب گرم و ولرم، استفاده از داروهای ضد درد و ضد التهاب، استفاده از بانداژ در مدت کوتاه، فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی.
• درمان ضرب دیدگی مچ دست: جهتدرمان ضرب دیدگی مچ دست با توجه به میزان آسیب، روش های درمانی زیر توصیه می شود: بستن مچ دست با مچ بند طبی، استفاده از کمپرس سرد و گرم، ماساژ با آب گرم و ولرم، تمرینات ورزشی، بالا نگه داشتن عضو آسیب دیده، استفاده از روش های فیزیوتراپی در صورتی که ضرب دیدگی بسیار شدید باشد.
• درمان ضرب دیدگی انگشت دست: جهت بهبود سریع تر انگشت ضرب دیده، باید از روش های زیر استفاده کرد: استفاده از اسپلینت آلومینیومی بین 5 تا 12 روز و ثابت نگه داشتن فوری انگشت، استفاده از کمپرس های سرد و گرم بر روی انگشت، ماساژ با آب ولرم و گرم، تمرینات ورزشی مناسب، فیزیوتراپی با روش های آن از جمله تیپینگ، لیزر، کایروپراکتیک و …
• استفاده از پماد برای ضرب دیدگی: بعد از ضرب دیدگی و آسیب دیدن نواحی مختلف بدن، یکی از راه های درمانی در جهت بهبود و کاهش و تسکین درد و همچنین تورم ناحیه آسیب دیده، استفاده از پمادهای مخصوص ضرب دیدگی می باشد. یکی از پمادهای موثر در درمان ضرب دیدگی نواحی مختلف بدن، پماد تروماهرب می باشد. این پماد خاصیت ضد درد و ضد التهاب داشته و با نفوذ به بافت آسیب دیده موجب بازسازی بافت ها و تسکین درد و تورم ناحیه ضرب دیده می شود. این پماد از عصاره گیاهان همیشه بهار کوهی، مریم گلی، پودر کافر، شاه بلوط هندی، هاماملیس و تیمول تشکیل شده و مصرف آن برای افراد باردار و همچنین افرادی که به گیاهان بابونه و همیشه بهار آلرژی دارند، نامناسب بوده و توصیه نمی شود.

درمان طب سنتی:

• قبل از انجام هر کاری از بیمار بخواهید به بیمارستان مراجعه کرده و عکس رادیولوژی از عضو آسیب دیده تهیه کند، توجه داشته باشید به هیچ عنوان بدون تهیه کردن عکس رادیولوژی عضو آسیب دیده بیمار را تکان ندهید.
• رب اصل سوس را با را با آب گرم حل کنید و بر آن بمالید.
• ترب سیاه را بکوبید بعد با خمیر نانوایی مخلوط کرده و بر آن ضماد کنید.
• بلادن را در روغن زیتون حل کنید و ۳ روز، روزی سه مرتبه بر عضو بمالید.
• پوست گوسفند که تازه کنده شده باشد را روی موضع ببندید و بگذارید تا خشک شود.
• روزی سه مرتبه روغن گل را روی موضع مالش دهید و پس از آن عضو را گرم نگه دارید.
• یک قسمت موم، یک قسمت سقز و سه قسمت زفت را روی آتش گرم و مخلوط کرده، بعد روی قطعه ای پارچه آب ندیده پهن کنید و بر موضع ببندید.
• روزی سه مرتبه جای درد را با عرق كامفره بشویید، بعد ضماد جعفری پخته را در سرکه گذارید، سپس روی موضع ضماد کنید و تا بهبودی کامل ادامه دهید.
• دو قاشق غذاخوری سماق + دو قاشق غذاخوری پودر زاج سفید و مقداری آب بجوشانید و سپس پارچه ای را آغشته به محلول کنید و روی عضو مورد نظر ضماد کنید.
• اگر عضوی در اثر ضربه حالت کوفتگی پیدا کرده باشد، یدرودوپتاس و استات دو پلمپ از هر کدام ۱ گرم را با ۱۰۰ گرم وازلین مخلوط کنید و روزی سه مرتبه بر موضع بمالید.
• مومیایی اصل خوراکی را در روغن شتر یا روغن کوهان شتر مخلوط کنید و روزی یک مرتبه یک قاشق چایخوری از آن را بخورید و روزی سه مرتبه هم با آن روغن عضو را مالش دهید.
• ضماد زرده تخم مرغ محلی + آرد نخود خام + زردچوبه (آرد نخود خام و زردچوبه را در مایتابه بدون روغن تفت دهید تا تغییر رنگ دهد سپس با زرده تخم مرغ محلی خمیر کنید و به موضع ضماد کنید).

درمان ضربه خوردگی دنده ها یا ستون فقرات:

• اگر دنده ها یا ستون فقرات (ستون مهره ها) دچار ضربه خوردگی شده است، باید زفت را آب کرده و بر روی پارچه ای آب ندیده پهن کنید و روی عضو ببندید و بگذارید آنقدر روی موضع بماند تا خودش جواب دهد.

درمان ورم از ضربه خوردگی:

• اگر عضوی در اثر ضربه خوردگی ورم کرده است، باید روزی چند مرتبه روی آن روغن زیتون یا روغن کنجد یا روغن گل بمالید و پس از مالش با روغن، آن موضع را گرم نگه دارید.

داروها:

• مورفین
• ایبوپروفن
• دیکلوفناک
• استامینوفن
• سلکوکسیب
• متیل سالیسیلات
• منتول سالیسیلات

فعالیت:

• تا زمان بهبودی از انجام هرگونه فعالیت بدنی پرهیز کنید.

رژیم غذایی:

• از غذاهایی با طبع گرم و تر بیشتر استفاده کنید.