شکستگی مهره های ستون فقرات: عبارت است از شکستگی مهره کمر و ستون فقرات شامل شکستگی مهره‌ های کمر و یا استخوان‌های ستون فقرات می‌باشد. این شکستگی‌ها ممکن است ناشی از وارد شدن ترومای شدید و یا حتی یک ضربه خفیف مانند یک سرفه باشد که اغلب با یک بیماری قبلی ضعیف‌کننده استخوان مانند پوکی استخوان همراه است. شکستگی پایدار و یا شکستگی که پس از بهبودی، شکل و مکان خود را حفظ می‌کند، معمولاً می‌تواند خود به خود التیام یابد، البته به شرطی که بیمار از بریس استفاده کند و قادر به استراحت کافی باشد. اما شکستگی‌های شدیدتر ستون فقرات، می‌تواند نخاع و یا رشته‌های اعصابی را که در امتداد ستون فقرات هستند، تحت فشار قرار داده و یا حتی پاره کند.

انواع شکستگی های ستون فقرات:

1. همانطور که گفته شدشکستگی مهره کمر که به علت پوکی استخوان باشد، شکستگی فشاری نامیده می شود و گاهاً با نام های دیگری مانند شکستگی مهره، شکستگی ناشی از پوکی استخوان و شکستگی گوه ای  خوانده می شود. کلمه شکستگی گوه ای به این خاطر به کار می رود که در اکثر موارد شکستگی از لبه جلویی مهره اتفاق می افتد و لبه جلویی مهره به سمت پایین فشرده و جمع می شود ولی لبه پشتی مهره به همان شکل می ماند و مهره حالت یک گوه را به خود می گیرد. این نوع شکستگی به لحاظ مکانیکی و حرکتی ثابت است.
2. شکستگی crush یا له شدن و خورد شدن مهره: در این نوع شکستگه در تمامی مهره شکستگی ایجاد می شود و نه فقط لبه جلویی مهره.
3. شکستگی burst یا شکستگی انفجاری و فروپاشی مهره: در این نوع شکستگی، کاهش ارتفاع مهره هم در قسمت جلویی و هم عقبی مهره است. (در حالت معمول قسمت جلویی فشرده می شود و ارتفاع آن کم می شود) این نوع شکستگی ممکن است به لحاظ مکانیکی ناپایدار باشد و منجر به بدشکلی ستون فقرات و مشکلات عصبی (با وارد کردن فشار به نخاع) شود.

علائم:

1. کاهش قد افراد
2. شروع ناگهانی کمردرد
3. کاهش تحرک ستون فقرات
4. کاهش شدت درد هنگام خوابیدن به پشت
5. افزایش شدت درد هنگام ایستادن یا راه رفتن
6. انحنا پیدا کردن ستون فقرات و بدشکل شدن آن

علت:

• عوامل دیگر (5%)
• زمین خوردگی (20% )
• تصادفات رانندگی (45%)
• اعمال خشونت آمیز (15%)
• آسیب دیدگی های ورزشی (15%)
• برخی بیماری ها نیز باعث شکستگی مهره های ستون فقرات می شود که عبارت اند از: پوکی استخوان و تومورهای ستون فقرات

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. سن
2. ارث
3. بی تحرکی
4. کمبود ویتامین دی و کلسیوم
5. مصرف بیش از حد لبنیات بدون مصلح
6. بیماری های نظیر پوکی استخوان و راشیتیسم
7. مصرف فرآورد های کارخانه ای نظیر سوسیس و کالباس و از همه مهم تر نوشابه

پیشگیری:

• به طور منظم ورزش کنید
• از استعمال دخانیات پرهیز کنید.
• از ورزش های پربخورد پرهیز کنید.
• از وارد کردن فشار به ستون فقرات خودداری کنید.
• سطح ویتامین خون خود را هر سه ماه یکبار اندازه گیری کنید.
• از مصرف غذاهای صنعتی نظیر فست فود و نوشابه و همچنین فرآورده های لبنی بدون مصلح پرهیز کنید.

عوارض احتمالی:

1. عوارض ناشی از شکستگی ستون مهره سینه‌ای و کمری نیز عبارتند از: لخته شدن خون در لگن و پا که ممکن است به علت مدت طولانی استراحت در رختخواب یا عدم تحرک به وجود بیاید، آمبولی ریه، لخته خونی که از محل اولیه جدا شده و پس از عبور از شریان‌ها وارد عروق ریه می‌شود، ذات‌الریه، زخم فشاری (زخم بستر).
2. جراحی ستون فقرات عوارض خاص دیگری نیز دارد که عبارتند از: خونریزی، عفونت، نشت مایع مغزی نخاعی، عوارض وسیله (مانند شکستن یا در رفتن پیچ و پلاک)، عدم جوش‌خوردگی استخوان‌ها، سوءزخم‌، پزشک عموماً در مورد این عوارض با بیمار صحبت می‌کند و اقدامات ضروری را برای پیشگیری از این عوارض احتمالی انجام می‌دهد. این اقدامات ممکن است شامل موارد زیر باشد: درمان زودهنگام، روش‌های مکانیکی (مانند استفاده از جوراب‌های فشرده‌ساز) و تجویز داروهایی برای جلوگیری از لخته شدن خون، استفاده از عمل جراحی مناسب،برنامه‌های بعد از عمل جراحی.

تشخیص:

1. انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار: پروسه تشخیص علت شکستگی با گرفتن شرح حال از بیمار و بررسی پرونده پزشکی آغاز می شود. پزشک سوالاتی از این قبیل از بیمار می پرسد: چه زمانی درد شروع شد؟ آیا شروع درد ناگهانی بود یا کم کم درد به وجود آمد؟ درد را در کجا حس می کنید؟ تا چه حد درد شدید یا تیر کشنده است؟ انجام چه کارهای خاصی یا قرار گیری بدن در چه وضعیتی درد شما را بهتر یا بدتر می کند؟ آیا درد از کمر به سایر نواحی مثل پاها یا دست ها منتشر می شود؟ بعد از گرفتن شرح حال از بیمار پزشک معاینات فیزیکی را انجام می دهد و سعی می کند دلیل درد کمر را تعیین کند و به وجود سایر مشکلات و بیماری های احتمالی پی ببرد. در صورتی که پزشک به وجود شکستگی فشاری مهره ها مشکوک باشد، ستون فقرات شخص را برای یافتن نقاط ملتهب و حساس به لمس بررسی می کند و اگر احتمال شکستگی را بدهد برای تأیید تشخیص خود از آزمایش های زیر کمک میگیرد:
2. معاینه جسمانی: پزشک اورژانس با معاینه جسمانی کامل وضعیت مصدوم را به دقت ارزیابی می‌کند. این معاینات شامل بررسی سر، قفسه‌سینه، شکم، لگن، دست و پا و ستون فقرات می‌شود. پزشک وضعیت عصبی بیمار را نیز ارزیابی می‌کند. این موارد شامل آزمایش توانایی حرکت، حس‌ها و حس عمقی (حس موقعیت قرارگیری اعضای بدن) می‌شود. رفلکس‌های بیمار نیز آزمایش می‌شود تا مشخص شود به نخاع یا اعصاب آسیبی وارد شده یا خیر. پزشک همچنین ممکن است وضعیت عضلات مقعد را معاینه کرده تا وضعیت کنترل روده مصدوم را بررسی کند. اختلال در عملکرد روده و مثانه ممکن است نشان‌دهنده آسیب جدی‌تری به نخاع باشد.
3. اشعه ایکس یا عکسبرداری ساده ستون فقرات:اشعه ایکس تصویری از قسمتی از بدن تولید می کند و می تواند ساختار مهره ها و نمای کلی مفاصل را نشان دهد. همچنین در یک امتداد بودن مهره ها، محل دیسک و خار استخوانی را نشان می دهد که ممکن است ریشه های عصبی را تحریک کند.
4. سی تی اسکن: یک تصویر تشخیصی که پس از تاباندن اشعه ایکس و تصویرسازی توسط کامپیوتر ایجاد می شود.در این روش بر اساس میزان عبوراشعه ایکس از نسوج مختلف تصاویری ساخته می شود  که می تواند: ۱- شکل و اندازه کانال نخاعی ،۲-  محتویات آن و۳-  ساختارهای اطراف آن را نشان دهد. این آزمایش ممکن است همراه با میلوگرام ستون فقرات برای ارائه اطلاعات بیشتر انجام شود. میلوگرام شامل یک تزریق داخل کمر است که در آن ماده حاجب در داخل کمر تزریق می شود. این مطالعه تشخیصی برای نشان دادن جزئیات کانال نخاعی از جمله باریک شدن نخاعی در اثر وارد شدن تکه ای از استخوان شکسته شده کمک کننده است.
5. MRI: یک آزمایش تشخیصی است که با استفاده از آهنرباهای قوی و فناوری رایانه، تصاویر سه بعدی از ساختار بدن تولید می کند و می تواند نخاع، ریشه های عصبی و نواحی اطراف آن، و همچنین تومورها را نشان دهد.
6. سنجش تراکم استخوان: این آزمایش استاندارد برای اندازه گیری تراکم مواد معدنی استخوان است و می تواند وجود پوکی استخوان را تعیین کند. در این روشاسکنرها انرژی اشعه ایکس را که از دو منبع مختلف به سمت استخوان (که به طور متناوب در فرکانس هدایت می شوند)  را مورد بررسی قرار می دهد. اسکن DEXA می تواند تغییرات کوچک در توده استخوانی را تشخیص دهد و می تواند برای بررسی ستون فقرات و اندام ها مورد استفاده قرار گیرد. اسکن ستون فقرات، لگن یا کل بدن به کمتر از چهار دقیقه زمان نیاز دارد.

درمان طب نوین:

• کسانی بر اثر انواع تصادفات دچار شکستگی‌های ستون فقرات سینه‌ای و کمری شده‌اند، نیاز به درمان فوری دارند. تشخیص میزان آسیب‌دیدگی در همان بررسی اول دشوار است. در صحنه حادثه، مأموران اورژانس ابتدا علائم حیاتی بیمار از جمله هوشیاری، تنفس و ضربان قلب را بررسی می‌کنند. پس از اینکه علائم حیاتی مصدوم تثبیت شد، مأموران اورژانس خونریزی‌ها و آسیب‌های جسمی را ارزیابی می‌کنند. مأموران اورژانس قبل از حرکت دادن مصدوم، باید در به‌وسیله کلار یا گردنبند و برانکارد مصدوم را بی‌حرکت نگه دارند تا در اورژانس، معاینات کامل بر روی مصدوم انجام گیرد.
• درمان شکستگی‌های ستون فقرات سینه‌ای و کمری به موارد زیر بستگی دارد: سایر آسیب‌ها و درمان‌های هر کدام، نوع شکستگی، وجود آسیب عصبی،پزشک پس از تثبیت آسیب‌های تهدید کننده زندگی مصدوم، شکستگی ستون فقرات را ارزیابی کرده و در مورد انجام عمل جراحی تصمیم‌گیری می‌کند.
• درمان نوع شکستگی خمیدگی: درمان غیر جراحی:بیشتر شکستگی‌های خمیدگی از جمله شکستگی‌های انفجاری و شکستگی فشاری بر اثر پوکی استخوان با بستن کمربند طبی به مدت ۶ تا ۱۲ هفته قابل درمان است. اکثر بیماران با افزایش فعالیت بدنی و انجام تمرینات توانبخشی، می‌توانند از مشکلات پس از آسیب‌دیدگی پیشگیری کنند. درمان جراحی: عموماً جراحی برای شکستگی‌های انفجاری ناپایداری لازم است که: خردشدگی استخوان یا شکستگی‌های چند قطعه‌ای، به علت خُردشدگی مهره ارتفاع آن خیلی کم شود، خمیدگی بیش از حد جلو یا مهره‌ها در محل شکستگی خیلی زاویه‌دار شوند، آسیب عصبی شدید به دلیل فشار به قسمت‌هایی از مهره یا طناب‌های نخاع، آسیب به رباط که باعث ناپایداری ستون فقرات می‌شود. این شکستگی‌ها باید با عمل جراحی برای رفع فشار کانال نخاع (در صورت آسیب عصبی) و تثبیت شکستگی درمان شوند. به جراحی که از آن برای کاهش فشار بر روی ریشه‌های عصبی که از ستون مهره خارج شده‌اند استفاده می‌شود، «لامینکتومی» گفته می‌شود. در این نوع جراحی، پزشکی قوس استخوانی که قسمت پشتی کانال ستون فقرات (لامینا) را تشکیل می‌دهد، همراه با هر استخوان دیگری که به نخاع فشار می‌آورد را بر می‌دارد تا فشار کمتری به آن وارد شود. لامینکتومی با به وجود آوردن فضای اضافی برای نخاع یا اعصاب، فشار بر نخاع را کاهش می‌دهد. برای انجام لامینکتومی، پزشک با یک برشِ کوچک به پهلو یا کمر به ستون فقرات بیمار دسترسی پیدا می‌کند. بعد از انجام لامینکتومی، پزشک استخوان آسیب‌دیده را به وسیله پیچ و پلاک بی‌حرکت نگه می‌دارد.
• درمان نوع شکستگی در رفتگی: درمان شکستگی‌های دررفتگی به موارد زیر بستگی دارد: محل آسیب‌دیدگی ستون فقرات، امکان جان انداختن دوباره استخوان‌ها با استفاده از کمربند طبی یا گچ، درمان غیر جراحی:شکستگی‌های دررفتگی که تنها در بدنه مهره رخ داده باشند، عموماً بدون جراحی قابل درمان هستند. بیمار پس از این شکستگی‌ها باید تحت نظارت بوده و به مدت ۱۲ هفته از کمربند طبی یا گچ استفاده کند. درمان جراحی: در صورت آسیب به رباط‌های خلفی (پشت) ستون فقرات، نیاز به جراحی است. علاوه بر این، چنانچه شکستگی در ناحیه دیسک ستون فقرات رخ داده باشد، باید جراحی برای تثبیت شکستگی انجام گیرد.
• درمان نوع شکستگی چرخشی: درمان غیر جراحی:شکستگی‌های زائده عرضی مهره با افزایش تدریجی حرکت و با یا بدون کمربند طبی، بر اساس میزان راحتی بیمار درمان می‌شوند. درمان جراحی: شکستگی‌های دررفتگی ستون فقرات سینه‌ای و کمری در اثر برخورد بسیار شدید به وجود می‌آیند. این نوع شکستگی‌ها می‌توانند بسیار ناپایدار بوده و در اغلب موارد نیز منجر به آسیب نخاعی شوند. این شکستگی‌ها برای تثبیت نیاز به عمل جراحی دارند. عمل جراحی برخی اوقات به دلیل سایر صدمات تهدید کننده زندگی به تعویق می‌افتد.
• جراحی ستون فقرات: اهداف نهایی جراحی شامل موارد زیر می‌شود: جا انداختن استخوان (برگرداندن استخوان‌ها به حالت اول خود)، تثبیت شکستگی، کاهش فشار وارد بر نخاع و اعصاب، بازگرداندن زودهنگام دامنه حرکتی، بسته به نوع شکستگی، پزشک ممکن است این عمل جراحی را به روش قدامی (جلویی)، جانبی (کناری) و (پشتی) و یا ترکیبی از هر سه روش انجام دهد. در عمل جراحی ستون فقرات وسایل تخصصی مختلفی به کار می‌رود که شامل پیچ و پلاک، میله و محفظه تثبیت‌کننده ستون فقرات می‌شود.

درمان طب سنتی:

• سریعاً بیمار را به بیمارستان منتقل کنید و بعد از اقدامات بیمارستانی برای تسریع بهبودی اقدامات زیر را انجام دهید:
• محیط نگهداری بیمار باید گرم باشد.
• خوردن سویق سنجد یا پودر سنجد در روز.
• روغن کوهان شتر روی موضع شکستگی بمالید.
• حذف روغن نباتی و مصرف روغن زیتون یا دنبه.
• مومیایی خوراکی را به همراه شیر یا روغن محلی میل کنید.
• پای مرغ بخورید بهترین درمان برای شکستگی استخوان است.
• مصرف دوسین، هر 12 ساعت یک قاشق مرباخوری میل کنید. (صبح و شام)
• مومیایی را در روغن زیتون آب کنید و با روغن های گرم نظیر بادام تلخ، سیاهدانه، اسفند ترکیب کنید و به صورت موضعی روزی سه تا 5 بار ماساژ دهید.
• انجیر خشک + برگ چغندر + هسته سنجد را آسیاب کنید و با سویق کامل یا سویق سنجد مخلوط کنید و روزی یک تا سه قاشق غذاخوری از این ترکیب استفاده کنید.
• برای از بین بردن ورم و درد شکستگی، حجامت موضعی و یا زالوی موضعی و یا روغن مالی موضعی سریع ورم تسکین پیدا می کند.
• ضماد دوسین (ترکیب سیاهدانه و عسل)، کار گچ شکستگی را می کند. در صورت نبود سیاهدانه، می توانید از آرد نرم گندم با سفیده تخم مرغ به صورت ضماد استفاده کنید.
• مالیدن شیره پوست درخت نارون، پوست درخت را آنقدر می جوشانید که مثل شیره غلیظ و این شیره را به استخوان شکسته بمالید که سریع جوش می دهد و از روغن سیاهدانه هم قوی تر است.
• ضمادی مرکب از نمک 2 واحد + زردچوبه 2 واحد + نخود 7 واحد + روغن زیتون 4 واحد + زرده تخم مرغ به اندازه لازم (حدود 10 الی 12 عدد). اگر تخم مرغ محلی باشد قوتش بیشتر است. درست می کنیم و روی موضع شکستگی و دردها می گذاریم، به مدت 3 روز درمان می شود. و ابتدا روغن زیتون و زرده تخم مرغ را با هم مخلوط می کنید و سپس نمک را کاملاً در این محلول، حل می کنید. بعد آنقدر زردچوبه مخلوط به آرد نخود را در محلول می ریزد تا خمیر شود.

داروها:

• کلسیم
• مورفین
• ویتامین D
• مولتی ویتامین فارماتون

فعالیت های بدنی:

• تا زمان بهبودی کامل از انجام هرگونه فعالیت بدنی پرهیز کنید.

رژیم غذایی:

• خوردنی های مفید: خوراک نخود فرنگی با شوید، خوراک باقلا، خوراک عدسی با صیفی جات، خوراک کدو حلوایی، خوراک قارچ با سس، خوراک قارچ و ذرت، خوراک صیفی جات، خوراک کلم قمری، خوراک گل کلم، خوراک بادمجان و عدس، بورانی گوجه بادمجان، بورانی بادمجان و ماست سویا، خوراک بادمجان و غوره، خوراک لوبیا سفید ساده، خوراک لوبیا سفید با جعفری، خوراک لوبیا سفید با سویا، خوراک سویا با سبزیجات، خوراک سویا با رب انار، خوراک سویا با نخود، خوراک پنیر سویا، خوراک نخود با شوید، خوراک نخود با قارچ، خوراک نخود با سویا، خوراک نخود با سیب زمینی، خوراک نخود با کدو بادمجان، خوراک لوبیا قرمز، خوراک لوبیا چشم بلبلی، خوراک مطبل، آش گندم با کرفس، آش گندم با سبزیجات، آش گندم با شلغم، آش گندم با تره، آش ماش، آش کدو حلوایی، آش شله قلمکار، آش صیفی، آش غلات، آش عدس ۱، آش جو با حبوبات ۲، آش کلم برگ، آش گل کلم ۱، آش گل کلم ۲، آش کلم قمری با ماش، آش کلم بروکلی ۱، آش کلم بروکلی ۲، آش شلغم ۱، آش شلغم ۲، آش حبوبات ۱، حلیم عدسی با سویا ۱، حلیم گندم با شیر سویا، حلیم گندم با سویا، حلیم گندم با عدس، حلیم گندم و بادمجان، حلیم گندم با مغزیجات، حلیم دال عدس، صیفی پلو، آلبالو پلو، هویج پلو، کلم پلو با سویا، نخود فرنگی پلو ۱، خورش فسنجان با کدو حلوایی، خورش فسنجان با سویا، خورش شهد فسنجان، خورش فسنجان با اسفناج، خورش کرفس ۱، خورش آلو اسفناج، خورش به و آلو، خورش به، خورش قیمه بادمجان، خورش بادمجان، خورش کدو بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با قارچ، خورش دال عدس با تمر هندی، خورش لوبیا سبز، خورش کدو حلوایی، خورش کلم بروکلی با سویا، خورش کلم بروکلی با قارچ، خورش هویج و به، سوپ صیفی جات ۱، سوپ صیفی جات ۲، سوپ کدو حلوایی، سوپ جو ۱، سوپ جو ۲، سوپ دال عدس، سوپ شلغم، سوپ لوبیا سبز، سوپ بامیه، سوپ کلم بروکلی ۲، سوپ گل کلم، سوپ کلم برگ، سوپ کلسیم، سوپ جو با شیر سویا، کتلت اسفناج، کتلت هویج و سیب زمینی، کتلت ذرت، کتلت سویا با گندم جوانه زده، برگر کدو خورشتی، برگر لوبیا سفید، فلافل ساده، فلافل تنوری، فلافل با جعفری، سوسیس فانتزی، دلمه کلم، کماچ ساده، کماچ گندم و جو، کماچ سویا، کماچ قارچ، شیر سویا، پنیر سویا، فرنی سویا، کشک سویا، خامه سویا، سس گل کلم، سس مایونز گیاهی، سس گندم جوانه زده، سس نخود جوانه زده، سس زیتون، سس جعفری.
• خوردنی های مضر: عدس پلو ساده.

نکته:

• در صورتی که شکستگی در ستون فقرات نه بر اثر ضربه شدید بلکه بر اثر پوکی استخوان باشد به آن شکستگی فشاری گفته می شود. در مواردشکستگی فشاری ستون فقرات چیزی در حدود 15 تا 20 در صد از ارتفاع مهره شکسته شده در ستون فقرات بر اثر شکستگی های ریز داخلی کاسته می شود. شکستگی استرسی ستون فقرات می تواند در هر کدام از مهره های ستون فقرات رخ دهد، اما شایع ترین محل شکستگی مهره های سینه ای یا همان مهره های وسطی کمر هستند و در برخی موارد نیز مهره های پایینی ستون فقرات می شکنند (نزدیک به وسط مانند مهره ی L1 ).
• دانستن نحوه کارکرد ستون فقرات برای درک شکستگی استخوان می‌تواند مفید باشد. ستون فقرات از ۳۳ استخوان که به آنها مهره گفته می‌شود تشکیل شده است و وظیفه نگهداری از بدن را به عهده دارد، ستون فقرات کمک می‌کند تا ما بتوانیم خم و راست شده یا بدن خود را بچرخانیم. در بین این مهره‌ها فضایی وجود دارد که به آن کانال نخاعی گفته می‌شود که از نخاع که از بین مهره‌ها رد می‌شود محافظت می‌کند. نخاع مانند یک بزرگراه اطلاعاتی عمل کرده و پیام‌های عصبی را از مغز به نقاط مختلف بدن می‌رساند. عصب‌های نخاعی از نخاع انشعاب می‌گیرند و از بین مهره‌ها به سمت نقاط مختلف بدن می‌روند.