شتاب زدگی (عجول بودن): عبارت است از به کارهایی که با عجله و دقت کم، انجام شود شتاب زدگی می گویند؛ عجول بودن بیماری نیست اما خصلتی است که در وجود همه انسان ها با درصدهای گوناگون نهفته است؛ تا جایی که همه ما حداقل برای یک بار هم که شده: (عجول بودن را تجربه کرده ایم، با عجله تصمیم گرفته ایم، زود قضاوت کرده ایم، خونسردی خود را از دست داده ایم و شتاب زده عمل کرده ایم). اما بعضی افراد این موضوع را با (سرعت عمل، همراه با دقت و آرامش) اشتباه می گیرند و باید دانست که این دو موضوع کاملاً با هم متفاوت می باشند؛ زیرا سرعت عمل، آن است که انسان پس از فراهم شدن مقدمات و شرایط لازم، فرصت را از دست ندهد و به انجام کارها اقدام کند. اما عجله و شتاب زدگی این طور نیست؛ تا جایی که در آموزه های دینی ما نیز از آن نهی شده حضرت علی (ع) می فرمایند: «تأنی و درنگ، در هر چیزی ستوده است، مگر در کارهای نیک، امام باقر (ع) می فرمایند: «وقتی در صدد کار نیکی بر می آیی بی درنگ به آن اقدام کن، زیرا نمی دانی که بعدها چه پیش خواهد آمد».

علت:

• غلبه صفرا: فردی که دچار غلبه صفرا می گردد، چون تجربه تلخ نرسیدن خون کافی برای هر چند دقیقه را دارد، لذا سعی می کند در این مدت زمان کمی که خون کافی به مغز می رسد به صورت ناخودآگاه از فرصت استفاده کرده و کارها را با سرعت هر چه تمام تر انجام دهد؛ این موضوع باعث می شود که فرد، با استرس و شتاب زدگی کارها را انجام دهد. و در هنگام غلبه صفرا، از اینکه وقوع عدم ارسال خون به مغز الان باشد، بیمار را به یک فرد عجول تبدیل می کند.
• الگوبرداری: به طور مثال والدینی که در کارها، با طمأنینه رفتار نمی کنند و همیشه در رفتارها و کارهای روزمره خود، عجله می کنند فرزندان خود را نیز تحت تأثیر این نوع رفتارها قرار داده و آنها نیز به مرور زمان به فردی عجول تبدیل خواهند شد.
• اعتماد به نفس پایین: کودکانی که مورد تمسخر والدین یا اطرافیان قرار می گیرند، در بزرگسالی احساس پوچی و خلاء درونی می کنند که به مرور، به کاهش اعتماد به نفس منجر خواهد شد؛ این نوع افراد برای جبران این کمبودها و مورد توجه قرار گرفتن، تلاش و کوشش وصف ناپذیری انجام می دهند، اما تلقينات منفی اطرافیان در ضمیر ناخوداگاه آنها نفوذ کرده است، قدرت انجام کارها به نحو احسن را ندارند بنابراین انجام هر کاری را با شتاب زدگی انجام می دهند (قابل توجه والدینی که فرزندان خود را مدام مسخره می کنند یا با تلقینات منفی خود، شخصیت و اعتماد به نفس آنها را به شدت پایین می آورند).
• جبران وقت: استرس از دست دادن زمان، برای بعضی افراد، آنقدر غیر قابل تحمل است که برای انجام دادن کارهای خود به حدی شتاب زده عمل می کنند که به مرور زمان، به یک فرد عجول در تمام امور زندگی تبدیل می شوند؛ این نوع افراد با از دست داد وقت، احساس بدی دارند و برای جبران این مسئله، دست به هر کاری می زنند تا به اهدافشان برسند.
• احساس ناامنی: هر کاری که با احساس امنیت همراه باشد می توان با طمأنینه و تمرکز انجام داد، اما انجام کارها با وجود عدم امنیت، ترسی را در وجود انسان ایجاد می کند که ناخودآگاه انسان را به سمت شتاب زدگی سوق می دهد.
• زود به نتیجه رسیدن: بعضی افراد نیز چون تمایل دارند که راه صد ساله را یک شبه طی کنند مدام در کارها عجله می کنند و فعالیت های خود را با شتاب زدگی انجام می دهند.

عوارض احتمالی:

1. پیش داوری و قضاوت زود هنگام.
2. تجسس و دخالت در امور زندگی افراد.
3. کاهش تمرکز و عدم دسترسی به نتیجه دلخواه.
4. دیگران را در اشتباهات خود، مقصر قلمداد کردن.
5. خشونت و بداخلاقی به دلیل عدم موفقیت در کارها.
6. عدم مشاهده موانع و لغزش گاه ها و افتادن در دام آن.
7. نسنجیده عمل کردن یا به قول معروف، بی گدار به آب زدن.
8. افزایش هیجان، کاهش قدرت تفکر و در نتیجه احساس ناخوش آیند از زندگی.
9. افزایش حساسیت و زودرنجی (یعنی با کوچک ترین ناملایمات رنجیده خاطر و ناراحت شدن)
10. تنبلی به دلیل سوابق عدم کسب موفقیت و باور به این موضوع که دوباره شکست خواهم خورد
11. اتخاذ تصمیمات اشتباه و از دست دادن موقعیت های مناسب به وجود آمدن ترس، استرس، اضطراب و در پایان پشیمانی.
12. عجله و شتاب زدگی به عنوان یک خوی ناپسند تلقی می گردد که در رفتار انسان به طرق گوناگون آشکار می شود؛ به این معنا که انسان، پیش از فراهم شدن مقدمات انجام کار، اقدام به آن کند، کاری که نتیجه آن جز شکست یا انجام ناقص آن، چیز دیگری در بر نخواهد داشت؛ این بدان می ماند که انسان میوه را پیش از رسیدن و قابل استفاده شدن، از درخت بچیند کاری که نتیجه اش ضایع شدن میوه یا کم شدن فایده آن است، یا این که قبل از آمادگی زمین، بذرافشانی کند که نتیجه اش نابودی بذر یا کاهش محصول خواهد بود. پس تعجیل و شتاب زدگی، سبب می شود که آدمی، همه جوانب کار را نسنجد و از این طریق برخی از اسباب موفقیت را از دست بدهد و در نتیجه به پیروزی مورد نظر دست نیابد و ناکام شود؛ بی تدبیری و شتاب، در بسیاری از امور سبب می شود که شتاب گر، برخی از موانع و لغزش گاه ها را نبیند و هنگام عمل، گرفتار آنها شود و در نتیجه بلغزد یا به هلاکت افتد.

درمان طب سنتی:

• ورزش کنید: ورزش بازدهی فکری و بدنی شما را افزایش می‌دهید. ورزش‌هایی مانند یوگا، مدیتیشن و … به شما در کاهش اضطراب و استرس کمک می‌کند.
• بهترین درمان در این موقعیت رعایت کلیه توصیه های مربوط به غلبه صفرا بوده، در ضمن رعایت آداب غذا خوردن نیز برای رسیدن به آرامش و وقار بسیار حائز اهمیت است؛ همچنین حذف کلیه موارد ممنوعه که خود عاملی است برای ایجاد اکثر بیماری های جسمی و روحی که با اجتناب از این موارد می توان سلامتی را برای خود به ارمغان آورد.
• استراحت کافی: استراحت و خواب ناکافی منجر به خستگی شده و خستگی نیز باعث می شود تا هنگام انجام کارها شتاب زده عمل کنیم؛ با خواب کافی، مغز فرصت دفع مواد زائد را داشته، لذا بعد استراحت، انسان کارها را با تمرکز و صبر و حوصله بیشتری انجام می دهد.
• عادت دادن خود به آرامش و وقار: توجه به آثار زیانبار و معایب عجله و ارزش درنگ و بردباری، که از ویژگی های پیامبران و نیکان است، سبب می شود که آدمی کاری را جز با تأمل و مهلت انجام ندهد و آرامش و سکون را در همه احوال رعایت کند؛ چون مدتی به این شیوه عمل کرد ولو به سختی، این حالت عادت وی خواهد شد و صفت عجله از او زایل خواهد شد و وقار و آرامش در او پدیدار خواهد گشت.
• درحال زندگی کردن: خیلی ها می گویند که ما الآن تلاش می کنیم تا در آینده، به آرامش برسیم اما آنها سخت در اشتباه هستند؛ چون ناخودآگاه و ناخواسته آرامش فعلی را قربانی امیال و آرزوهای آینده ای می کنند که معلوم نیست قابل دستیابی باشد یا خیر؛ لذا این موضوع باعث می شود که همیشه با عجله و شتاب زده عمل کنند.
• مهارت نه گفتن را بیاموزید: نه گفتن به کارهای غیر ضروری، به شما فرصت کافی را برای انجام کارهایی که دارید می‌دهد.
• آرامش داشته باشید: شرط لازم برای عجله نکردن در انجام کار‌ها حتی در شرایط بحرانی حفظ آرامش است. با داشتن آرامش می‌توانید در هر شرایطی بهترین تصمیم را داشته باشید.
• به تلفن همراه خود جواب ندهید: تلفن همراه به منظور انجام کارها و رفاه شما مور استفاده قرار می‌گیرد؛ نه برای خدمت رسانی به کارهای دیگران. اجازه ندهید تلفن به یک دردسر و عاملی برای ایجاد وقفه در کارهایتان در طول روز تبدیل گردد.
• حذف تمام موارد ممنوعه: چای (سیاه و سبز) – قهوه – نسکافه – سوسیس – کالباس – پیتزا – تمام غذاهای ساندویجی – غداهای سرخ شده – انواع کنسروی جات – انواع کمپوتها – مرغ و تخم مرغ بازاری – گوشت تمام حیوانات پرورشی – برنج خارجی – انواع سس های بازاری – سایر نوشیدنیهای گازدار – غذای رستوران ها – شیرینی جات بازاری – هله هولههای بازاری – چیپس – پفک – شکلات (على الخصوص شکلاتهای نرم) – کیک – بیسکوئیت – آدامس – یخمک – ماکارونی – لازانیا – لبنیات پاستوریزه – غذاهای زودپز شده – هر روز گوشت(قرمز یا سفید) خوردن – ترشی جات سرکه (لیته) – ریزه خواری(مدام چیزی خوردن) – با استرس غذا خوردن – عداهای مانده و بیات – غذاهای نمک سود(مانند: خیارشور – ماهی دودی – ماهی شور و…) – نمک زیاد – فلفل زیاد – آب تگری و یخ – تمام فست فودها و غذاهای آمادهی بازاری- غذاهای فریز شده(بیش از ده روز) – غذاهای پخته شده در ماکروفر (MICRO WAVE) – کلیهی مواد غذایی بسته بندی شدهی بازاری که دارای نگه دارنده هستند – میوه جات کال و نارس – شیر گاو به مقدار زیاد – کشک و پنیر کهنه – قره قوروت – ماءالجبن(آب پنیر) – استفادهی چند نوع غذا با هم – قند و شکر به مقدار زیاد – مصرف ماست به مقدار زیاد و هر روز خصوصاً همراه غذاهای دیگر – رنگ های مجاز اضافه شده به مواد غذایی – جوش شیرین – استفاده از سموم حشره کش(اسپری، بودر و..) – استفادهی زیاد از موبایل – پرخوری – پرخوابی – کم خوابی – نداشتن نظم در خواب و خوراک – عدم رعایت بهداشت فردی – گرم و سرد شدن – استفاده از رنگ مو – زیاده روی در مصرف مواد آرایشی – استعمال دخانیات(سیگار، قلیان، تریاک و…) – زیاده روی در مصرف داروهای شیمیایی – مصرف میوه جات بعد از غذاهای گوشتی – مصرف غذاهای با هم ناسازگار(مثل شیرموز، فرآوردههای کنجدی با لبنیات و…) – مصرف همزمان لبنیات و غذاهای گیاهی سرشار از آهن مانند:(زرشک، آلو، عدس، پسته، اسفناج، آلوبخارا، آلبالو و…) – دیروقت غذا خوردن(خصوصاً غذاهای پخته، چرب و پرحجم) – دیروقت خوابیدن – زندگی در مکانهای با آلودگی صوتی زیاد – زندگی در شهرهای شلوغ با هوای آلوده – هر روز برنج خوردن(حتی ایرانی) – نان بدون سبوس – نان فتیر و ور نیامده – خوردن یک نوع غذا در دو وعده ی متوالی مثلاً خوردن غذای مانده از ظهر در شب.

فعالیت:

• روزی نیم ساعت فعالیت مناسب بدنی داشته باشید.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات پاستوریزه، غذاهای گرم و سرد بدون مصلح غذایی پرهیز کنید.