سیری زودرس: عبارت است از در مغز انسان ناحیه ای به نام «سینگولا» وجود دارد. این ناحیه بخشی از کورتکس یا همان سلول های خاکستری را تشکیل می دهد. احساس سیری در انسان یکی از وظایف سینگولا می باشد. سینگولا فقط با خوردن غذا تحریک نمی شود.

علائم:

1. وقتی احساس سیری دارید، فکر می کنید که مقدار زیادی غذا خورده اید. خود معده نیز ممکن است سفت، بزرگ یا سنگین شود. بسته به علت، علائم ذکر شده ممکن است در کنار سایر علائم زیر ظاهر شود:
2. حالت تهوع
3. سوزش سردل
4. ورم یا نفخ معده
5. درد یا گرفتگی معده
6. آروغ زدن یا گاز معده
7. تغییر در حرکات روده
8. ناراحتی یا فشار در ناحیه شکم
9. سیری زودرس هنگام غذا خوردن

علت:

• یبوست
• زخم معده
• سوء هاضمه
• بزرگ شدن کبد
• آب آوردن شکم (آسیت)
• سندروم پیش از قاعدگی
• انسداد مجرای خروجی معده
• رفلاکس یا بازگشت اسید معده به مری
• سبک زندگی، الگوهای غذا خوردن و نوع رژیم غذایی می تواند باعث حس سیری و سفتی معده و شکم گردد.
• طبح غذا: خرید مواد اولیه غذا، کمک کردن در آشپزخانه و استشمام بوی غذا به مدت طولانی، همه و همه باعث تحریک سینگولای مغز شده و به انسان حس سیری می دهد.
• رایحه و بوی مواد: هنگام غلبه سودا، به واسطه خشک شدن مزاج و همچنین خشکی مغز، بهتر و بیشتر از افراد دیگر تشخیص داده می شود، بنابراین دیدن و استشمام بوی غذا، باعث تحریک زود هنگام سینگولا شده و با خوردن چند لقمه احساس سیری به آنها دست خواهد داد. این مسئله باعث کوچک شدن معده نیز می گردد و عضلات معده با کمی غذا پر می شود. بنابراین به عضلات معده فشار آمده و سیگنال هایی را به مغز ارسال می کند که باعث ترشح هورمون «لپتین» و سیری زود هنگام می شود.
• تغییر حالت بدن: (مثلاً از حالت نشسته به حالت ایستاده) هنگام خوردن غذا گاهی‌ به رفع احساس سیری زودهنگام کمک می‌کند. البته اگر علت درگیری با آن، بیماری یا ناراحتی دیگری باشد، معمولاً این راهکارهای ساده و سردستی کمکی نخواهند کرد و مراجعه به پزشک و طی‌کردن دوره درمان ضروری خواهد بود. به‌طور کلی، هر آن چیزی که در روند معمول و سالم خالی ‌شدن معده خلل ایجاد کند باعث خواهد شد زودتر احساس سیری کنید؛ برای مثال، انسداد یا زخم روده از ناراحتی‌هایی‌اند که چنین پیامدی خواهند داشت.
• فلج معده: شایع‌ترین دلیل سیری زودرس اختلالی است به‌ نام فلج معده (گاستروپارزی)، اگر معده سالم باشد، با منقبض‌ شدن غذا را له می‌کند و آن را به داخل روده‌ها می‌فرستد. معدۀ کسی که به این بیماری دچار شود توانایی منقبض‌ شدن را از دست می‌دهد و در نتیجه غذا در معده جمع خواهد شد. دیابت، سرطان، پارکینسون،بیماری ام اس، برخی بیماری‌های عفونی، و عمل جراحی از جمله دلایل احتمالی ابتلا به فلج معده‌اند. کسی که به این بیماری مبتلا شده باشد، ممکن است در کنار احساس سیری زود هنگام علائم زیر را هم تجربه کند: نفخ؛ تهوع؛ یبوست؛ شکم‌درد؛ سوزش قلب؛ ازدست‌ دادن اشتها. اگر پس از گذشت روزها و هفته‌ها بهبودی در این علائم مشاهده نشد، مراجعه به متخصص ضروری می‌شود. تغییر در رژیم غذایی، زمان‌ بندی غذاخوردن، و مصرف دارو از جمله راهکارهایی‌اند که برای درمان فلج معده در دستور کار قرار می‌گیرند. باید بدانید احساس اضطراب و افسردگی در میان مبتلایان به فلج معده رایج است؛ چرا که این بیماری روند زندگی روزمره بیمار را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و باعث ناراحتی است.
• سرطان: فکر کردن به اینکه وجود تومور در یکی از اندام‌ها دلیل سیری زود هنگام باشد اصلاً خوشایند نیست. منتها متأسفانه گاهی همین‌طور است و به‌خاطر ابتلا به سرطان این احساس دست می‌دهد. برخی انواع سرطان می‌توانند از علل سیری زودرس باشند؛ برای مثال، وقتی وضعیت سرطان معده وخیم‌تر می‌شود، بیمار علاوه بر سیری زودرس علائمی چون سوءهاضمه شدید، حالت تهوع و استفراغ، و احساس نفخ پس از خوردن غذا را تجربه خواهد کرد. وجود تومور در روده کوچک نیز سبب می‌شود بیمار، با وجود آنکه چیز زیادی نخورده است، احساس سیری کند. شکم ‌درد، حالت تهوع، کاهش وزن و خون‌ریزی روده از دیگر علائم این نوع سرطان‌اند. سرطان پانکراس (لوزالمعده) نیز ممکن است علت سیری زودرس باشد. لوزالمعده اندامی است که به گوارش غذا کمک می‌کند. از علائم وجود تومور در لوزالمعده می‌توان به درد در ناحیه شکم (که تا ناحیه کمر هم کشیده می‌شود)، ازدست‌ دادن اشتها، کاهش وزن و زردی پوست و چشم اشاره کرد.
• سندرم روده تحریک پذیر: سندرم روده تحریک‌پذیرکارکرد روده بزرگ را مختل می‌کند و باعث درد در ناحیه شکم می‌شود. این بیماری نیز ممکن است علت سیری زودهنگام باشد. بیمار مبتلا به آن ممکن است حالات زیر را نیز تجربه کند: نفخ؛ اسهال؛ یبوست؛ گاز معده؛ گرفتگی شکم، علائم سندرم روده تحریک‌پذیر ممکن است در گذر زمان تغییر کنند. در واقع، احتمالش هست بیمار مبتلا به آن از زمانی به زمان دیگر علائم متفاوتی را تجربه کند. تفاوت این بیماری با ناراحتی خفیف روده در آن است که سندرم روده تحریک‌پذیر مداوم‌تر است. حتی ممکن است برای مدتی اثری از علائم آن نباشد، ولی دوباره پس از مدتی شدت بگیرد.
• عادت غذاخوردن: نحوه غذا خوردن فرد می تواند در حس ناراحتی پس از صرف غذا موثر باشد، عادات غذایی همانند پرخوری، تند غذا خوردن یا غذا خوردن همراه با استرس چند نمونه از این عادات غذایی غلط هستند. همچنین برخی غذاها باعث ایجاد نفخ بعد از صرف غذا می شوند و در صورت خوردن مقدار زیادی از آنها احساس سیری می کنید. برخی از این مواد غذایی که فیبر زیادی دارند شامل لوبیا، پیاز و کلم هستند. نوشیدنی های گازدار نیز ممکن است باعث نفخ و احساس سیری شوند. اگر عادات غذا خوردن یا غذاهایی خاص باعث سیری و نفخ شکم شوند با تغییر رژیم یا عادات خود می توانید این علائم را بهبود ببخشید.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. سن
2. بی تحرکی
3. اضطراب و استرس
4. سابقه بیماری های گوارشی
5. خوردن فرآورده های کارخانه ای

عوارض احتمالی:

• پر واضح است که عدم مصرف کافی مواد غذایی و پروتئینی عوارض زیادی به دنبال دارد. بخشی از شایع ترین عوارض بی اشتهایی به شرح زیر است:
• کاهش تمرکز
• ضعف و سرگیجه
• کاهش میل جنسی
• افت فشار و دمای بدن
• معده درد و سوء هاضمه
• یبوست و خشکی مدفوع
• کاهش وزن بیش از اندازه
• بیماری‌های مقعدی مثل هموروئید یا شقاق (به دلیل یبوست)

تشخیص:

1. آزمایش مدفوع:برای بررسی احتمال خون‌ریزی روده.
2. آزمایش تنفسی تخلیه شکمی: در آن سرعت تخلیه معده سنجیده می‌شود.
3. سونوگرافی شکم: در این آزمایش از اندام‌های ناحیه شکم عکس‌برداری می‌شود.
4. آندوسکوپی فوقانی:در آن با استفاده از دوربینی کوچک مجرای گوارشی به‌دقت معاینه می‌شود.
5. بلعیدن کپسول الکترونیکی هوشمند: با کمک این آزمایش سرعت حرکت غذا در مجرای گوارشی سنجیده می‌شود.
6. مجموعه آزمایش‌های دستگاه گوارش فوقانی (UGI) : در این آزمایش با کمک اشعه‌های ایکس‌ ری احتمال ابتلا به فلج معده بررسی می‌شود.
7. جرقه ‌نگاری (سینتی‌گرافی) تخلیه شکمی: نوعی روش تصویربرداری است که در پزشکی هسته‌ای کاربرد دارد و با کمک آن سرعت تخلیه غذا از معده به روده سنجیده می‌شود.
8. انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار: سیری زودرس با عارضه‌های دیگری مثل نفخ یا از دست ‌دادن اشتها در برخی علائم و نشانه‌ها مشترک است. به همین دلیل، برای تشخیص اینکه دقیقاً چه علتی باعث تحت‌تأثیر قرارگرفتن سلامت بیمار شده است به انجام آزمایش‌های بخصوصی نیاز خواهد بود. پزشک متخصص ابتدا سوابق بیماری مراجعه‌کننده را بررسی می‌کند و آزمایش‌های ابتدایی مثل آزمایش خون را تجویز می‌کند. اگر علائم و نشانه‌ها جدی‌تر باشند، برای تشخیص علت دقیق بیماری و ناراحتی، تجویز هر یک از موارد زیر محتمل خواهد بود.

درمان طب نوین:

• درمان سیری زودرس بسته به اینکه علت آن چه باشد متفاوت خواهد بود. پزشک متخصص ممکن است یک یا چند مورد از راهکارهای درمانی زیر را پیشنهاد کند:
• مصرف محرک‌های اشتها.
• مصرف غذا به شکل پوره و مایعات.
• خوردن وعده‌های غذایی بیشتر با حجم کمتر در طول روز.
• کاهش چربی و فیبر مصرفی (این دو روند هضم غذا را کند می‌کنند).
• تنوع غذایی (هر روز یک غذای متنوع و تازه برای خودتان تدارک ببینید).
• مصرف داروهایی مثل متوکلوپرامید، آنتی‌متیک‌ها (Antiemetics) یا اریترومایسین که ناراحتی معده را تسکین می‌دهند.
• تحریک الکتریکی شکمی:در این روش، برای کنترل حالت تهوع و استفراغ، به شکم پالس (ضربان) الکتریکی وارد می‌کنند.
• وارد کردن لوله تغذیه بینی به معده:با استفاده از این روش لوله‌ای را وارد بینی می‌کنند و از طریق آن، محلول حاوی مغذی مایع به معده فرستاده می‌شود.
• ممکن است پزشک بیمار را به متخصص تغذیه ارجاع دهد تا با تغییر یا اصلاح رژیم غذایی، مطمئن شوند در طول روز میزان کافی از مواد مغذی را دریافت خواهد کرد.
• اگر وضعیت سیری زود هنگام وخیم شود، ممکن است به استفاده از یک یا چند مورد از روش‌های درمانی زیر نیاز شود (در برخی از این روش‌ها یک عمل جراحی جزئی انجام می‌گیرد).
• تغذیه وریدی: در این روش، درمان سیری زودهنگام لوله‌ای نازک به‌نام کاتتر (Catheter) را داخل یکی از رگ‌های قفسه سینه می‌کنند و از طریق آن، محلول حاوی مواد مغذی به معده فرستاده می‌شود.
• ژژنوستومی (Jejunostomy) : ژژنوستومی مخصوص بیمارانی است که اوضاع وخیم‌تری دارند. در این روش با انجام عمل جراحی لوله نازکی را از کنار معده عبور می‌دهند و وارد قسمتی از روده کوچک می‌کنند که ژژنوم (Jejunum) نام دارد. سپس محلول حاوی مواد مغذی را مستقیماً به این قسمت از روده کوچک تزریق می‌کنند.
• مصرف مکمل های افزایش اشتها: مصرف برخی از مکمل ها می تواند به افزایش اشتها کمک کند که در ادامه برخی از آنها را معرفی می کنیم. البته توصیه می کنیم تا حد امکان از مکمل استفاده نکنید. مصرف مکمل های آهن و زینک و مولتی ویتامین، قرص گیاهی مخمر آبجو (زیر نظر پزشک)، شربت سان استول.

درمان طب سنتی:

• یک پر نمک دریا قبل و بعد از غذا بخورید.
• به جای چایی از دمنوش آویشن استفاده کنید.
• استفاده از انواع چاشنی ها در غذا (مانند: هل، دارچین، زنجبیل، زیره، فلفل، مرزنجوش و …)
• پرهیز از غذای خیلی داغ یا خیلی سرد (غذا را با دمای مناسب بخورید تا طعم و بوی آن لذیذتر گردد).
• صرف غذا با آرامش و بدون استرس و هیجان (کاری کنید اوقات صرف غذا دلپذیر و خوش آیند باشد).
• خودتان را مجبور به خوردن نکنید ولی هنگام داشتن اشتها حتماً غذا میل کنید و آن را به بعد موکول نکنید.
• هر روز مقداری ورزش کنید، ولی سنگین نباشد (این نوع ورزش باعث کاهش قند خون و افزایش اشتها می گردد).
• پرهیز از مصرف آب همراه غذا (زیرا نوشیدن مایعات در موقع صرف غذا باعث می شود خیلی زود احساس سیری کنید).
• در منزل همراه با اعضای خانواده و در خارج از منزل با دوستان خود غذا بخورید (البته اگر آنها هم از غذای سالم استفاده می کنند).
• تنظیم وعده های غذایی: سعی کنید وعده های غذایی خود را در اوقات معینی مصرف کنید؛ یعنی برنامه غذایی مشخص و سر ساعت داشته باشید. مثلاً صبحانه را در ساعت ۷ صبح، ناهار در ساعت ۲ و شام در ساعت ۷ شب میل شود. حتماً صبحانه بخورید (البته یک صبحانه کامل و سالم سرشار از املاح، ویتامین ها و مواد معدنی و…).

داروها:

• مصرف مکمل های مجاز افزایش وزن.

فعالیت:

• روزانه نیم ساعت فعالیت بدنی مناسب داشته باشید.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین غذاهای گرم و خشک پرهیز کنید.