سیاه زخم (آنتراکس): عبارت است از سیاه زخم یک بیماری نادر اما جدی است که توسط یک باکتری تشکیل دهنده هاگ به نام باسیلوس آنتراسیس ایجاد می‌شود. سیاه زخم عمدتاً دام و شکار وحشی را درگیر می‌کند. انسان نیز ممکن است از طریق تماس مستقیم یا غیرمستقیم با حیوانات بیمار آلوده شود. هیچ مدرکی مبنی بر انتقال سیاه زخم از فردی به فرد دیگر وجود ندارد، اما این امکان وجود دارد که ضایعات پوستی سیاه زخم از طریق تماس مستقیم یا از طریق تماس با یک جسم آلوده (فومیت) مسری باشد. معمولاً باکتری سیاه زخم از طریق زخمی در پوست وارد بدن می‌شود. شما همچنین می‌توانید با خوردن گوشت آلوده یا استنشاق هاگ‌ها به این بیماری مبتلا شوید. علائم و نشانه‌ها، که به نحوه آلوده شدن شما بستگی دارد، امکان دارد شامل زخم‌های پوستی، استفراغ و شوک باشد. درمان سریع با آنتی بیوتیک‌ها می تواند بیشتر عفونت‌های سیاه زخم را درمان کند. درمان سیاه زخم استنشاقی دشوارتر است و ممکن است کشنده باشد. سیاه زخم در کشورهای توسعه یافته بسیار نادر است. با این حال، این بیماری همچنان نگران کننده است، زیرا این باکتری در حملات بیوتروریسم در ایالات متحده استفاده شده است.

علائم:

1. چهار راه رایج برای عفونت سیاه زخم وجود دارد که هر کدام علائم و نشانه‌های متفاوتی دارند. در بیشتر موارد، علائم در عرض شش روز پس از قرار گرفتن در معرض باکتری ایجاد می‌شود. با این حال، ممکن است علائم سیاه زخم استنشاقی بیش از شش هفته طول بکشد تا ظاهر شود.
2. سیاه زخم پوستی: زخم بزرگ با مرکز سیاه رنگ که در اثر سیاه زخم پوستی ایجاد می‌شود. عفونت سیاه زخم مرتبط با پوست (پوستی) از طریق پوست وارد بدن شما می‌شود، معمولاً از طریق بریدگی یا زخم‌های دیگر این اتفاق می‌افتد. این تا حد زیادی شایع ترین مسیر بیماری است. همچنین خفیف ترین نوع بیماری سیاه زخم تلقی می‌شود. در صورت عدم درمان مناسب، سیاه زخم پوستی به ندرت کشنده است. علائم و نشانه‌ها عبارتند از: یک برآمدگی برجسته و خارش دار شبیه نیش حشره که به سرعت به یک زخم بدون درد با مرکز سیاه تبدیل می‌شود. تورم در غدد لنفاوی زخمی و مجاور، گاهی اوقات علائم شبیه آنفولانزا از جمله تب و سردرد.
3. سیاه زخم گوارشی: عفونت سیاه زخم گوارشی ناشی از خوردن گوشت نیم پز حیوان آلوده است. این می‌تواند بر دستگاه گوارش شما از گلو تا روده بزرگ تأثیر بگذارد. علائم و نشانه‌ها عبارتند از: حالت تهوع، استفراغ، درد شکم، سردرد، از دست دادن اشتها، تب، اسهال شدید و خونی در مراحل بعدی بیماری، گلو درد و مشکل در بلع، گردن متورم.
4. سیاه زخم استنشاقی: سیاه زخم استنشاقی زمانی ایجاد می‌شود که هاگ‌های سیاه زخم را تنفس می‌کنید. این نوع از بیماری سیاه زخم کشنده ترین شکل بیماری است و اغلب حتی در صورت درمان، منجر به مرگ فرد مبتلا می‌شود. علائم و نشانه‌های اولیه عبارتند از: علائم شبه آنفولانزا برای چند ساعت یا چند روز، مانند گلودرد، تب خفیف، خستگی و دردهای عضلانی، ناراحتی خفیف قفسه سینه، تنگی نفس، حالت تهوع، خون سرفه کردن، بلع دردناک، تب شدید، مشکل در تنفس، شوک: یک وضعیت پزشکی حاد شامل فروپاشی سیستم گردش خون، مننژیت.
5. سیاه زخم تزریقی: این نوع از عفونت سیاه زخم تاکنون فقط در اروپا گزارش شده است. از طریق تزریق مواد مخدر غیرقانونی منعقد شده است. علائم و نشانه‌های اولیه عبارتند از: قرمزی در ناحیه تزریق (بدون ناحیه‌ای که به رنگ سیاه تغییر کند)، تورم قابل توجه، شوکه شدن، نارسایی چند عضوی، مننژیت.

علت:

• اسپور سیاه زخم در نتیجه باکتری ایجاد می شود که به طور طبیعی در خاک وجود دارد. اسپورها می توانند سال ها خاموش بمانند تا اینکه راهی را برای وارد شدن به بدن میزبان بیابند. از جمله میزبان های سیاه زخم می توان به حیوانات اهلی مانند گوسفند، اسب، بز و گاو اشاره کرد. سیاه زخم در برخی کشورهای در حال توسعه مانند ایران، عراق، ترکیه، پاکستان و آفریقا شایع می باشد. در اغلب موارد سیاه زخم در انسان به دلیل تماس با حیوانات آلوده یا محصولات حیوانی آلوده ایجاد می شود.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. برای ابتلا به سیاه زخم باید مستقیماً با هاگ‌های سیاه زخم در تماس باشید. این احتمال بیشتر است اگر شما:
2. تزریق مواد مخدر غیرقانونی مانند هروئین.
3. کار با سیاه زخم در یک محیط آزمایشگاهی
4. در دامپزشکی کار کنید، به خصوص اگر با دام سروکار دارید.
5. در تماس بودن با پوست، خز یا پشم حیوانات را از مناطقی که شیوع آنتراکس زیاد است.
6. در ارتش هستند و در منطقه‌ای مستقر شده‌اند که در معرض خطر بالای قرار گرفتن در معرض سیاه زخم است.

پیشگیری:

• استفاده از سه دوز واکسن سیاه زخم
• درمان 60 روزه با آنتی بیوتیک، سیپروفلوکساسین، داکسی سایکلین و لووفلوکساسین برای بزرگسالان و کودکان تأیید شده است.
• در برخی موارد، درمان با آنتی بادی‌های مونوکلونال، راکسی باکوماب و اوبیلتوکساکسیماب موثر است. توجه داشته باشید که برای استفاده از هرگونه دارویی به منظور جلوگیری از ابتلا به سیاه زخم حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید.

عوارض احتمالی:

1. التهاب غشاها و مایع پوشاننده مغز و نخاع که منجر به خونریزی شدید (مننژیت هموراژیک) و مرگ می‌شود.
2. بدن شما نمی‌تواند به طور معمول به عفونت پاسخ دهد، که منجر به آسیب به سیستم‌های چندگانه (سپسیس) می‌شود.

تشخیص:

1. پزشک علاوه بر سایر سؤالات برای تعیین احتمال قرار گرفتن در معرض سیاه‌ زخم، از شما می‌پرسد که چه نوع کاری انجام می‌دهید،. او ابتدا می‌خواهد سایر شرایط شایع تر را که ممکن است باعث علائم و نشانه‌های شما شوند، مانند آنفولانزا یا ذات الریه، رد کند. ممکن است یک آزمایش سریع آنفولانزا برای تشخیص سریع یک مورد آنفولانزا انجام دهید. اگر نتیجه آزمایش‌های دیگر منفی باشد، ممکن است آزمایش‌های بیشتری برای بررسی سیاه زخم داشته باشید، مانند:
2. آزمایشات خون: ممکن است مقدار کمی خون گرفته شده باشد که در آزمایشگاه از نظر باکتری سیاه زخم بررسی شود.
3. آزمایش مدفوع: برای تشخیص سیاه زخم گوارشی، پزشک ممکن است نمونه‌ای از مدفوع شما را از نظر باکتری سیاه زخم بررسی کند.
4. تست پوست: یک نمونه مایع از یک ضایعه مشکوک روی پوست شما یا یک نمونه بافت کوچک (بیوپسی) ممکن است در آزمایشگاه برای علائم سیاه زخم پوستی آزمایش شود.
5. رادیوگرافی قفسه سینه یا توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن:پزشک شما ممکن است برای کمک به تشخیص سیاه‌ زخم استنشاقی، از قفسه سینه اشعه ایکس یا سی تی اسکن درخواست کند.
6. تپ ستون فقرات (پنکسیون کمری):در این آزمایش، پزشک یک سوزن را وارد کانال نخاعی شما می‌کند و مقدار کمی مایع را خارج می‌کند. هر زمانی که پزشکان مشکوک به سیاه‌ زخم سیستمیک (سیاه‌ زخم غیر از پوست) باشند، به دلیل احتمال مننژیت، ضربه زدن به نخاع توصیه می‌شود.

درمان طب نوین:

• درمان استاندارد سیاه ‌زخم آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند سیپروفلوکساسین (سیپرو)، داکسی‌سایکلین (ویبرامایسین) یا لووفلوکساسین است. اینکه کدام یک از آنتی‌بیوتیک‌ها یا ترکیبی از آنتی‌بیوتیک‌ها و مدت زمان درمان برای شما مؤثرتر خواهد بود، به نحوه ابتلا به سیاه‌زخم، سن، سلامت کلی و سایر عوامل بستگی دارد. درمان زمانی موثرتر است که در اسرع وقت شروع شود. از زمان حملات سال 2001 در ایالات متحده، محققان درمان‌های آنتی توکسین، راکسی باکوماب و اوبیلتوکساکسیماب، را برای سیاه زخم استنشاقی ایجاد کردند. این داروها به جای دنبال کردن باکتری‌های عامل بیماری، به از بین بردن سموم ناشی از عفونت کمک می‌کنند. همچنین ممکن است از ایمونوگلوبولین سیاه زخم برای خنثی کردن سموم استفاده شود. این داروها علاوه بر آنتی بیوتیک‌ها تجویز می‌شوند و از طریق مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده در دسترس پزشکان هستند. برخی از موارد سیاه زخم تزریقی با برداشتن جراحی بافت عفونی با موفقیت درمان شده است. اگرچه برخی از موارد سیاه زخم به آنتی بیوتیک‌ها پاسخ می دهند، سیاه زخم استنشاقی پیشرفته ممکن است جواب ندهد. در مراحل بعدی بیماری، باکتری‌ها اغلب سموم بیشتری نسبت به داروهایی که می‌توانند از بین ببرند تولید کرده‌اند. همراه با آنتی بیوتیک‌ها، افراد مبتلا به سیاه زخم ممکن است با مراقبت‌های حمایتی شدید از جمله ونتیلاتورها، مایعات و داروها برای سفت کردن رگ‌های خونی و افزایش فشار خون (وازوپرسورها) درمان شوند.

درمان طب سنتی:

• حجامت عام
• دود عنبر نسارا به موضع زخم بدهید.
• خوردن سیب درختی (ناشتا و در اوقات دیگر).
• خوردن آب سیب مداوم (هر 2 الی 3 ساعت یک بار)
• نیشتر عمیق بزنید تا خون های فاسد خارج شود، بعد آرد گندم یا جو را با سکنجبین خمیر کنید و روی آن بگذارید.
• ضمادهای متعدد و پختنی های گوناگونی را از قبیل: حلوا، ماست، خمیر آرد جو، کوبیده کاسنی تازه، ضماد نشاسته و گل خطمی بر روی آن بگذارید که خوب اطراف دانه پخته و نرم شود، بعد با نوک پنس ریشه را بیرون بیاورید یا با فشار سعی کنید که دانه سیاه بیرون بیاید و پنبه آلوده و یا عفونت های چسبیده به پارچه را باید در فاضلاب انداخت که دیگران آلوده نشوند.
• باید سرم ضد سیاه زخم را تزریق کرد و به هر وسیله که ممکن است ریشه این دانه موذی را بیرون آورد و جای آن را که البته مدتی زخم است با پماد اکسیددوزنگ پانسمان کرد و با محلول مرکور کرم و یا پرمنگنات شستشو داد تا بهبود یابد و مواظب باشید که هیچگاه آب سرد بر زخم نزنید، ضمناً اگر سیاه زخم در مرحله اوایل و شروع بوده و هنوز سیاه نشده و قرمز و تازه است، باید نیشتر عمیق بر آن بزنید تا خون فاسد خارج شود، بعد گل ارمنی، مازو و شعب یمانی را کوبیده و با عسل آمیخته و بر آن ضماد کنید.
• بیماری سیاه زخم مسری، مهلک و سریع می باشد، اوایل آن با ساعات اول بیماری باد سرخ چندان توفیری نخواهد داشت، ولی در سیاه زخم آن نقطه اولیه که شروع به خارش می کند، مانند یک نقطه سیاه به قدر ته سنجاق که دور آن را قرمزی احاطه کرده به نظر می رسد و اگر این نقطه ته سنجاقی را در آن ساعت اول بتوان بیرون آورد مشاهده می شود که مانند یک نخ باریک خواهد بود، که همان ریشه است که دقیقه به دقیقه بر فشار درد و بزرگی دانه سیاه زخم و شدت تب و ناراحتی می افزاید. در این حال باید فوری به پزشک مراجعه کنید تا با وسایل موجود آن را بی حس (کرخ) کرده و با پنس و یا انبرک نوک تیز، آن را بیرون آورد. بیمار مرتب باید فقط شیر بنوشد ولو آنکه استفراغ کند. اطراف دانه را با اکتیول چرب کرده و با پارچه سفید و تمیزی روی سیاه زخم را بپوشانید تا مگس بر روی آن ننشیند و دیگران آلوده نشوند.

داروها:

• مروپنم
• تاوانکس
• کلیندامایسین
• سیپروفلوکساسین
• موکسی فلوکساسین

فعالیت:

• تا زمان بهبودی کامل از انجام هرگونه فعالیت شدید بدنی پرهیز کنید.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات پاستوریزه، غذاهای گرم و سرد بدون مصلح غذایی پرهیز کنید.