سکسکه: عبارت است از انقباضات ناخودآگاه و مکرر عضله دیافراگم. سکسکه یک علامت است و نه یک بیماری. در ایجاد سکسکه دیافراگم عضله بزرگ و نازکی از قفسه سینه را از شکم جدا می سازد و عصب فرنیک (عصبی که دیافراگم را به مغز وصل می کند) نقش دارند. تقریباً همه ممکن است دچار سکسکه شوند، حتی جنینی که در رحم مادر است.

علائم:

• یک صدای تند و سریع که در اثر گرفتگی دیافراگم از دهان خارج می شود. این گرفتگی، عضلات ته گلو را به هنگام دم می بندد.

علت:

تحریک اعصابی که عضلات تنفسی، خصوصاً دیافراگم، را تحریک می کنند. علت سکسکه کوتاه مدت معمولاً ناشناخته است. در صورتی که سکسکه طولانی مدت باشد یا به طور مکرر رخ دهد، امکان دارد به علل زیر ایجاد شده باشد:

• هپاتیت
• حاملگی
• ذات الریه
• الکلی بودن
• علل عاطفی
• تحریک مثانه
• زدن آمپول دگزامتازون
• مصرف بعضی از داروها
• مصرف فلفل و یا ادویه جات تند
• اختلالات معده، مری، روده یا لوزالمعده
• رطوبت یکی از علت های سکسکه است.
• سکسکه در اثر گرفتگی عضلات معده اتفاق می افتد
• سابقه عمل جراحی اخیر، خصوصاً جراحی روی شکم
• اورمی (جمع شدن مواد زاید سمی در اثر نارسایی کلیه)
• خوردن یا آشامیدن غذا با نوشیدنی داغ یا مواد تحریک کننده
• بیماری های پرده جنب (پرده نازکی که روی ریه ها را می پوشاند).
• ممکن است به دلیل خوردن چیزی تند و تیز مثل فلفل ایجاد شود.
• گسترش سرطان از یک قسمت از بدن به کبد یا قسمتی از پرده جنب
• علل سکسکه از منظر طب ایرانی شامل هفت علل تغذیه‌ای، سبک زندگی نادرست، علل معدی مروی، کبدی، داروها و سموم، جراحات نافذ شکمی و بیماری‌های اعضای دیگر است.
• گاهی اوقات هیچ عامل خاصی برای سکسکه وجود ندارد. اگر این حالت زیاد تکرار شود، ممکن است به سبب تحریک فیزیکی دیافراگم و یا اعصابی باشد که آن را کنترل می کنند. این چنین تحریکاتی ممکن است به سبب مشکلات معده و دستگاه گوارش، مانند: اشباع غیر عادی معده به دلیل یک انسداد باشد. در حالت های نادر، سکسکه علامتی برای عدم تعادل جدی مواد شیمیایی بدن که در اثر نارسایی هایی مانند: از کار افتادن کلیه یا کبد به وجود می آیند، می باشد.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. مصرف الکل
2. پر بودن معده
3. تغییر در دمای محیط
4. سابقه عمل جراحی اخیر
5. خنده شدید یا احساسات قوی
6. مصرف داروها، خصوصاً آنهایی که معده را آزرده می سازند.
7. وجود یک بیماری که سطح سلامت فرد را پایین آورده باشد.

پیشگیری:

• در حال حاضر نمی توان از آن پیشگیری کرد.

عواقب مورد انتظار:

• سکسکه کوتاه مدت معمولاً نشان دهنده بیماری نیست، این نوع سکسکه به طور خود به خودی یا غالباً با درمانی که شرح آن داده خواهد شد برطرف می شود. سکسکه مداوم فرد را مستأصل می کند و نیاز به انجام اقداماتی برای فهمیدن دلیل آن وجود دارد.

عوارض احتمالی:

• عارضه ای وجود ندارد، مگر این که سکسکه طولانی مدت باشد و وجود یک بیماری جدی را مطرح کند.

درمان طب سنتی:

• روش هایی که در این جا ذکر می شوند برای دوره های کوتاه مدت سکسکه هستند. سکسکه طولانی مدت باید تحت برسی پزشکی قرار گیرد. یک یا تعداد بیشتری از روش های زیر را به کار بندید تا بهترین آنها برای شما معلوم شود:
• زبان خود را به ملایمت بکشید.
• یک لیوان آب را به سرعت بنوشید.
• نان خشک یا یخ خرد شده قورت دهید.
• نفس خود را نگه دارید و تا 10 بشمارید.
• یک قاشق چایخوری شکر خشک بخورید.
• هر نیم ساعت یک عدد مغز بادام تلخ را ببلعید.
• مقداری تخم شبدر را دم کنید و آبش را بخورید.
• اگر نتیجه نگرفت خوردن پیاز و عسل با هم توصیه می شود.
• انگشتان سبابه خود را حدود 20 ثانیه داخل هر دو گوش فشار دهید.
• آب سیرابی را با گلاب مخلوط کنید و هر ساعت یک فنجان بنوشید.
• چشمان خود را ببندید و فشار ملایمی را به کره های چشم وارد کنید.
• صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک عدد شیردان گوسفند پخته را بخورید.
• اگر با هیچ روشی خوب نشود حجامت اخدعین (دو کتف) انجام می شود.
• کندر خوراکی و زیره را با هم بکوبید و هر بار ۱ مثقال از آن را کفلمه کنید.
• تخم کرفس را بجوشانید و هر چهار ساعت یک فنجان از آب آن را بنوشید.
• هفته ای دو مرتبه، اندازه یک دانه گندم از داروی سعوط (انفیه)، داخل هر سوراخ بینی بریزید.
• توجه کنید که در افراد مسن گاهی بیماری قلبی با سکسکه بروز می کند که نیاز به بررسی بیشتر دارد.
• دارچین + بادرنجبویه + تخم جعفری دم کنید و بنوشید. البته می توانید هر کدام را به تنهایی هم استفاده کنید.
• داخل یک کیسه کاغذی تنفس کنید، از کیسه پلاستیکی استفاده نکنید زیرا ممکن است به سوراخ بینی بچسبد.
• استفاده از عطسه آورها؛ مخلوط 5 واحد پودر تنباکو و 2 واحد پودر سیاهدانه را می توان به عنوان عطسه آور استفاده کرد.
• هل قراب و رازیانه از هر کدام ۱۰ گرم بسایید و با مقداری گلاب مخلوط کنید و پس از هر غذا یک قاشق غذاخوری از آن را بخورید.
• عطسه کردن، نفس عمیق کشیدن و نگه داشتن آن، ترس و اندوه نیز می تواند موجب قطع سکسکه شود. بستن دست و پا نیز می تواند مفید باشد.
• انگشت شست خود را بین دندان ها و لب بالا قرار دهید، سپس لب بالا را با انگشت سبابه خود، درست در زیر سوراخ بینی سمت راست، فشار دهید.
• زنجبیل و فلفل سیاه از هر کدام نیم مثقال، برگ سداب و گل ارمنی از هر کدام ۱ مثقال، همه را مخلوط و بکوبید. بعد با یک فنجان عسل مخلوط و سه بار در روز بخورید.
• پوست درخت به را بکنید و قسمت بیرونی آن را بتراشید و دور بریزید. قسمت سفید آن را پس از خرد کردن در یک لیوان آب آنقدر بجوشانید تا آب آن به نصف برسد، سپس آب صاف کرده اش را بنوشید.
• رازیانه ضداسپاسم و ضد نفخ است؛ ورم‌های روده و معده را از بین می‌برد؛ به درمان سندرم روده تحریک‌پذیر کمک می‌کند و باعث کاهش میزان اشتها می‌شود. همچنین سکسکه و سوءهاضمه را برطرف می‌کند.
• جرعه جرعه نوشیدن آب گرم و خوردن آش جو با روغن بادام شیرین و قی کردن با نوشیدن سکنجبین و آب گرم مفید است. همچنین نوشیدن سکنجبین با پوست هلیله زرد و یا خوردن نان با آب انار نافع است.
• برای رفع سکسکه می توان از این خوراکی ها استفاده کرد: زیره، کرفس، پونه، آب شوید تازه، پسته، نعناع با مصطکی، نعناع با رب ترش، پیاز رنده شده با عسل، آب دم کرده بهارنارنج، آب دمکرده برگ درخت نارنج، آب دم کرده گل حلوا، اگر سکسکه ادامه داشت برای تسکین آن می توانید صبح ناشتا یک قاشق چایخوری دارچین را در دهان بریزید و بخورید. در ضمن از خوردن به ترش پرهیز کنید.
• ممکن است عامل ماده غلیظ یا باد غلیظ و سوءمزاج سرد باشد. که غالباً بعد از خوردن غذاهای غلیظ و سنگین ایجاد می‌شود. در این صورت آروغ ترش و تهوع و زیادی آب دهان وجود دارد. برای درمان بهتر است شوید و ترب را جوشانده کمی سکنجبین به آن اضافه کرده آن را میل کنید و سپس قی کنید تا ماده مزاحم از معده پاک شود سپس ایارج فیقرا مصرف شود تا معده را پاکسازی کامل نماید. جویدن کندر و پونه و مصطکی نیز مفید است. اگر زنیان و سداب و آویشن و پونه را کوبیده الک کرده و صبح ناشتا یک قاشق غذاخوری میل شود بسیار موثر است.

داروها:

• هالوپریدول
• کلرپرومازین
• معمولاً دارویی برای اختلالات مورد نیاز نیست.

فعالیت:

• محدودیتی برای آن وجود ندارد.

رژیم غذایی:

• رژیم خاصی توصیه نمی شود.
• خوردنی های مفید: خوراک باقلا، خوراک گل کلم، نخود فرنگی پلو ۱، خورش قیمه بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با قارچ، سس زیتون.