سکته چشم: عبارت است از سکته چشمی اصطلاحی برای شرایطی است که در آن شریان خونرسانی به شبکیه مسدود می شود. نام پزشکی سکته چشمی “انسداد شریان شبکیه” است. عامل انسداد، اغلب لخته خون است. شبکیه بخشی از چشم است که برای تبدیل نور به تصویر با مغز ارتباط برقرار می کند. همچنین ممکن است انسداد در سیاهرگی که در خدمت شبکیه چشم است ایجاد شود. به این حالت انسداد ورید شبکیه می گویند. اگر بینایی یا بخشی از قدرت دید خود را فقط در یک چشم از دست داده اید و درد ندارید، ممکن است دچار انسداد شریان شبکیه شده باشید. این یک وضعیت اورژانسی در پزشکی است. تعداد افرادی که دچار انسداد شریان شبکیه یا سکته چشمی می شوند، در حدود 1 تا 2 نفر در هر 100000 نفر در سال تخمین زده می شود.
انواع سکته چشمی:
- انسداد شریان مرکزی شبکیه (CRAO): این اصطلاح مربوط به انسداد شریان اصلی چشم است که شبیه تنه یک درخت می باشد. اثرات این سکته در سراسر چشم قابل مشاهده است.
- انسداد ورید شاخه ای شبکیه (BRAO): این اصطلاح به انسداد یکی از شریان های کوچکتر چشم اشاره دارد، مانند شاخه ای که به تنه درخت متصل است. اثرات این انسداد را می توان در ناحیه کوچکتری از چشم مشاهده کرد.
- انسداد شریان شاخه ای شبکیه: این اصطلاح به انسداد یک رگ خونی حتی کوچکتر از آن اشاره دارد، مانند شاخه ای که بخشی از یک شاخه متصل به تنه درخت است.
علائم:
- سکته چشمی معمولاً درد ندارد. اولین و اصلی ترین علامت معمولاً از دست دادن ناگهانی بینایی یا تغییر در بینایی در یک چشم است که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تاری دید
- فلوتر و فلاش
- نقاط کور یا تاریکی
- تغییرات بینایی که از دوران کودکی شروع شده و با گذشت زمان بدتر می شوند
علت:
- سکته چشمی در اثر قطع جریان خون در شبکیه چشم ایجاد می شود. این انسداد می تواند ناشی از ماده جامدی مانند پلاک یا عفونت باشد که از قسمت دیگری از بدن مانند داخل قلب یا شریان دیگر جدا می شود. به این نوع انسداد، آمبولی می گویند. انسداد همچنین می تواند به دلیل غلیظ شدن و لخته شدن خون باشد. این نوع انسداد ترومبوز نامیده می شود. این انسدادها باعث نشت مایع و افزایش فشار چشم می شوند. این فشار می تواند به عصب بینایی آسیب برساند؛ اتفاقی که در گلوکوم (آب سیاه) می افتد.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- بیماری عروق کرونر
- داشتن سن بالای 60 سال
- فشار خون بالا (فشار خون)
- کلسترول بالا (هیپرلیپیدمی)
- زنده ماندن پس از سکته قبلی
- ایجاد پلاک در رگ های خونی (آترواسکلروز)
- مرد بودن یا فردی که در بدو تولد مرد به دنیا آمده است
پیشگیری:
- ترک سیگار
- داشتن رژیم غذایی سالم و ورزش کافی
- داشتن ملاقات های منظم با چشم پزشک
- کنترل فشار خون، کلسترول خون و فشار چشم
- کنترل سطح قند خون در صورت ابتلا به دیابت
تشخیص:
- پزشک ممکن است تاریخچه پزشکی فرد را بگیرد و در مورد علائم او بپرسد.
- یک معاینه کامل چشم انجام دهد: این کار شامل فوندوسکوپی (افتالموسکوپی) است، که در آن از یک نور روشن و یک افتالموسکوپ برای مشاهده چشمان استفاده می شود.
- آزمایشات آنژیوگرافی فلورسین را تجویز کند: در این نوع آزمایش از رنگ مخصوصی استفاده می شود که مسیر جریان خون در چشم را نشان می دهد.
- تست های عکاسی فوندوس رنگی تجویز کند: این آزمایش تصاویری از فوندوس، بخشی از چشم که شامل شبکیه است را ارائه می دهد.
- توموگرافی انسجام نوری تجویز کند: این آزمایش تصویربرداری رگ های خونی در شبکیه چشم را نشان می دهد.
- اگر پزشک احتمال ابتلا به اختلالی مانند آرتریت سلول غول‌پیکر (آرتریت تمپورال) را بدهد، ممکن است آزمایش‌های دیگری را تجویز کند، مانند: سونوگرافی، اکوکاردیوگرافی، آزمایش خون برای بررسی نشانگرهای التهاب.
درمان طب نوین:
- ماساژ چشم در حالت بسته
- لیزر درمانی برای بستن رگ های خونی نشت کننده
- داروهایی برای کاهش فشار در چشم یا از بین بردن لخته خون
- پاراسنتز، که شامل استفاده از سوزن برای تخلیه مایع از چشم برای کاهش فشار است.
- اکسیژن درمانی هیپرباریک که شامل تنفس اکسیژن خالص در یک محفظه خاص است.
درمان طب سنتی:
- اطراف چشم زالو بیاندازید.
داروها:
- متناسب با نیاز و شرایط بیمار دارو تجویز می شود.
فعالیت:
- از انجام هرگونه فعالیت شدید بدنی پرهیز کنید.
رژیم غذایی:
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات پاستوریزه پرهیز کنید.