سوگ (ماتم): عبارت است از واکنش عاطفی به دنبال فوت یکی از عزیزان، طلاق، از دست دادن یک عضو یا کار بدن، از دست دادن عزت نفس (مثلاً در اثر از دست دادن شغل)، یا سایر فقدان های تأثیر گذار بر فرد، سوگ یک واکنش طبیعی و مناسب به یک فقدان پیش آمده است. افرادی که ماتم گرفته اند تدریجاً به فقدان پیش آمده عادت می کنند و برای آینده خود برنامه های مثبتی را طرح ریزی می کنند، هیچ معیار قطعی برای مدت زمان طبیعی سوگ وجود ندارد. گاهی سوگ آنقدر شدید و طولانی مدت است که فرد نیاز به کمک دارد.
علائم:
- بی خوابی
- مشکلات گوارشی
- اضطراب و افسردگی
- به یکباره زیر گریه زدن
- عصبی بودن و فعالیت زیاد
- توهمات (مثلاً شنیدن صدا یا دیدن عزیز فوت شده)
- خستگی، آشفتگی، اشک آلود بودن چشمان و گریه مکرر
- روی آوردن به داروهای آرامبخش و مواد مخدر شایع است (اما ممکن است مشکلاتی ایجاد کند).
- راغب نبودن به پذیرش فقدان پیش آمده، مثلاً حفظ اتاق یا لباس های فرد فوت شده با این تصور که وی برخواهد گشت.
- تظاهرات شناخته شده سوگ عبارتند از: احساس اندوه، کرختی، درد، عصبانیت، خشم، نا امیدی، گناه (این احساسات ممکن است ماه ها افت و خیز داشته باشند و گاهی هم بیش از تحمل فرد باشند).
علت:
- سوگ به دنبال یک فقدان روی می دهد.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- وجود یک مشکل عاطفی از قبل، مثل افسردگی احساس قوی گناه یا عصبانیت به علت روابطی که با فرد فوت شده وجود داشته است؛ گوشه گیری اجتماعی.
پیشگیری:
- نباید از سوگ جلوگیری یا آن را انکار کرد. این یک واکنشی طبیعی و قابل انتظار در مواقع پیش آمدن یک فقدان است و فرد باید تشویق شود تا احساسات خود را به راحتی در میان گذارد و نیز شایسته است یاد عزیز از دست رفته به طور عمومی گرامی داشته شود تا روند سوگ به خوبی طی گردد.
عواقب مورد انتظار:
- با گذشت زمان، سوگ کاهش می یابد و فرد به فقدان پیش آمده عادت می کند. سوگ ممکن است به طور پیش بینی ناپذیری دوباره بر فرد مستولی شود و حتی ممکن است تا سال ها گهگاه باز گردد.
عوارض احتمالی:
- اضطراب و افسردگی مزمن
- افسردگی شدید یا حملات هراس
- افراط در مصرف داروهای آرامبخش
- احساس بیش از اندازه گناه، تلخی، یا پشیمانی
- صحبت به میان آوردن از خودکشی یا تهدید به آن
- مشکل در حفظ روابط شخصی و اجتماعی و نیز شغلی
- به دراز کشیدن سوگ (معمولاً بیش از 20 سال). فرد حتی ممکن است زندگی خود را حول محور سوگ پیش آمده بسازد و هیچگاه فقدان پیش آمده را نپذیرد.
درمان طب سنتی:
- زیتون 7 عدد صبح ها
- روزی 7 عدد خرما تا 40 روز
- رژیم ترک ناهار (به مدت 80 روز)
- مویز، روزی 21 عدد صبح ناشتا بخورید.
- بادکش کتف، یک شب در میان، 21 مرحله
- در فصل انار چهل روز انار با پیه داخلش بخورید.
- جوشانده زعفران + عسل یک قاشق غذاخوری، ناشتا
- روزی یک قاشق دوسین (سیاهدانه و عسل) میل کنید.
- خوردن ارده با شیره انگور هفته ای 4 الی 5 وعده در صبحانه
- 7 عدد انجیر + 3 عدد آلو را شب ها بخیسانید و موقع خواب میل کنید.
- افسردگی های شدید با راه رفتن روی سنگ های ناهموار حل می شود.
- خوردن سرکنگبین با عرق نعنا، یک ساعت بعد از شام (40 الی 120 شب)
- حجامت عام، 1 الی 3 مرحله با تشخیص طبیب هر ماه یک مرحله در ربع سوم ماه قمری.
- انگور سیاه درمان افسردگی است گرچه غیر سیاه هم درمان می کند، اما انگور سیاه قوی تر است.
- فسنجان بادام درختی (نصف بادام 14 عدد و نصف گردو 14 عدد) هفته ای 2 الی 3 وعده شام میل کنید.
- شبی یک لیوان عرق بهارنارنج با یک قاشق مرباخوری فرنجمشک را با کمی عسل میل کنید. (120 شب)
- استشمام عطر گرم مثل یاس، نرگس، محمدی، مریم و مشک و … شب ها جلو بینی مالیده شود (40 الی 120 شب)
- از میوه هایی که سودا را پاک می کند شربت گوجه فرنگی است (آب گوجه با نمک یا عسل) این شربت اشتها آور است.
- پرهیز از سودازاها از قبیل: گوشت گاو، چای، عدس، بادمجان، ماهی و تن ماهی، کنسروها، ماکارونی، سوسیس و کالباس و …
- استفاده از عطر عنبر اشهب؛ و فلسفه آن این است که این عطر مغز را گرم می کند. و کسانی که بعد از بی هوشی ها افسرده می شوند با این عطرها باید مغزشان را گرم بکنند تا اثر سردی برطرف شود.
- بادام درختی، 14 عدد دانه دانه مثل آدامس جویده شود. می توانید 14 بادام را با یک لیوان آب درون مخلوط کن بریزید و 2 قاشق غذاخوری عسل به آن اضافه کنید، پس از اینکه خوب مخلوط شد جرعه جرعه بنشوید.
- اسطوخودوس + بادرنجبویه + گل گاوزبان + آفتیمون + بابونه از هر کدام 10 گرم، دم کنید و به جای چای روزی سه فنجان استفاده نمایید، این معجون دم کردنی تأثیر بسیار موثری در افسردگی، تنظیم خواب، طپش قلب، وسواس فکری، لرزش بدن و تنگی نفس دارد.
- برای عزیز از دست رفته مراسم خاکسپاری یا مراسمی جهت گرامیداشت یاد وی ترتیب دهید. گاهی فردی که سوگوار است بهتر است با پزشک صحبت کند تا پزشک از وی یک شرح حال بگیرد و معاینه انجام دهد. احساسات خود را بیان کنید و آن ها را در خود فرو نبرید. برای کمک و حمایت به خانواده و دوستان خود تکیه کنید. با افراد سوگوار دیگر صحبت کنید. بسیاری از مردم زمانی که احساسات خود را با افرادی در میان می گذارند که تجربیات مشابه داشته اند احساس راحتی می کنند، انتظار نداشته باشید که احساسات شما از الگو با برنامه زمانی خاصی پیروی کنند. تدریجاً به زندگی عادی خود بگردید؛ دوستان جدید پیدا کنید و به فعالیت های جدیدی بپردازید، از مصرف بیش از اندازه داروها برای مهار احساسات خود اجتناب کنید. در صورت لزوم، برای مشاوره یا روان درمانی مراجعه کنید. به کمک مشاوره یا روان درمانی می توان سوگ را به نحو مناسبی به پایان رساند.
داروها:
- پزشک شما ممکن است داروهایی مثل آرام بخش ها یا ضد افسردگی ها را برای مدت کوتاهی تجویز نماید، اما در اکثر موارد نیازی به دارو نیست.
فعالیت:
- معمولاً محدودیتی برای آن وجود ندارد مگر به توصیه پزشک.
رژیم غذایی:
- برای حفظ سلامتی خود در حد مطلوب یک رژیم غذایی طبیعی و متعادل داشته باشید.