سوختگی ها: عبارت است از آسیب به پوست و گاهی سایر اعضاء در اثر تماس با گرما، اشعه، الکتریسیته، یا مواد شیمیایی، خطر آسیب در شیر خواران و خردسالان از همه بیشتر است.

انواع سوختگی از نظر عامل ایجاد کننده:

1. سوختگی شیمیایی
2. سوختگی ناشی از الکتریسیته
3. سوختگی ناشی از مایعات بسیار داغ و یا در حال جوشیدن
4. سوختگی ناشی از آتش مانند شعله شمع، کبریت و روشنایی ها
5. آفتاب سوختگی (کنار دریا، اسکی، کارگران مزارع در تابستان ها)

علائم:

1. سوختگی های درجه 1: اگر سوختگی تنها اپیدرم را درگیر کرده باشد، سوختگی درجه ۱ نامیده می شود و حداقل شدت را در میان انواع سوختگی داراست. ناحیه سوخته ممکن است کمی قرمز و متورم شود و نسبت به تماس حساس باشد، اما تاول به وجود نمی آید. طی چند روز پوست بهبود می یابد و لایه آسیب دیده پوست ممکن است بریزد. یکی از علل شایع سوختگی درجه ۱ آفتاب سوختگی است.
2. سوختگی های درجه 2: اپیدرم در این سوختگی تخریب شده است و لایه درم بسیار حساس زیرین در معرض آسیب قرار دارد. صدمه به این دو لایه تحت عنوان سوختگی درجه ۲ شناخته شده و اغلب بسیار دردناک است. پوست قرمز و تاول زده می شود. پس از ۳ روز درد کاهش می یابد، اغلب آنها در عرض ۱۴ روز به طور کامل بهبود می یابند.
3. سوختگی های درجه 3: عمیق ترین و خطرناک ترین نوع سوختگی در این سوختگی اپیدرم، درم و بافت چربی زیر آن تخریب می شوند. گاهی این آسیب به عضلات نیز انتشار می یابد. محل سوختگی کرخت، ضخیم و رنگ پریده می شود. تا زمانی که درم بازسازی نشود سرعت بهبود بسیار کند خواهد بود و پوست جدید تنها از لبه های ناحیه آسیب دیده قابل رویش است.

علت:

• افزایش درجه حرارت پوست ناشی از منابع حرارتی مثل آتش، بخار یا الکتریسیته، شعله های باز و مایعات داغ شایع ترین علل هستند. آسیب بافتی ناشی از مواد شیمیایی یا اشعه، از جمله اشعه خورشید، آسیب ناشی از رعد و برق ممکن است باعث سوختگی های درونی شود بدون اینکه در روی پوست ضایعات زیادی دیده شود.

عوامل افزایش دهنده خطر:

• استرس، بی احتیاطی، سیگار کشیدن در رختخواب یا مصرف الکل، تمام موارد فوق باعث افزایش احتمال حوادث می شوند. مشاغلی که در برگیرنده قرار گرفتن در معرض گرما یا اشعه باشند، مثلاً آتش نشان ها، پلیس ها، یا کسانی که در کارخانه های صنایع نظامی کار می کنند مشکل در سیم کشی ساختمان، آبگرمکن هایی که روی درجه حرارت بالا تنظیم شده باشند.

پیشگیری:

• پیشگیری از تاول سوختگی: پس از سوختگی پوست، فوراً روی آن موز له کرده بمالید یا کمی خمیر دندان مالیده شود یا پیاز را ریز رنده کرده و کمی نمک بزنید و روی آن ضماد کنید.
• در بیرون از خانه از کرم ضد آفتاب استفاده نمایید، خانه خود را از نظر آتش سوزی ایمن کنید، آژیر مخصوص دود در خانه نصب کنید، برای خروج اضطراری تمهیدات لازم را بیاندیشید، و به طور منظم مقابل با آتش سوزی را تمرین کنید. در نزدیکی آتش یا اشعه، لباس و وسایل حفاظتی مخصوص بپوشید و نکات ایمنی را به دقت رعایت کنید، از دست زدن به سیم های برق لخت جداً خودداری کنید، به فرزندانتان نکات ایمنی را در رابطه با استفاده از کبریت، آتش، پریز برق، سیم برق و اجاق گاز و اجاق های الکتریکی، بیاموزید. از سیم سیاری که یک پریز در یک سمت و یک جای لامپ در سمت دیگر دارد استفاده نکرده، آن را دور بیندازید. زیرا خطرناک است. اگر فرزند خردسال دارید، روی پریزهای برق بی استفاده درپوش حفاظتی بگذارید و سیم هایی که قسمتی از پوشش آن ها رفته است را تعویض کنید.

عواقب مورد انتظار:

• اغلب افراد در صورتی که وسعت سوختگی (از جمله نوع درجه 3 آن) کمتر از 50% کل سطح بدن باشد، بهبود می یابند. در سوختگی های خفیف، پوست معمولاً در عرض 3 الی 1 هفته خود به خود ترمیم می شود.

عوارض احتمالی:

1. ذات الریه
2. کزاز و سایر عفونت ها
3. تشکیل جوشگاهی دائمی
4. عفونت در ناحیه سوختگی
5. اختلال بینایی در صورت آسیب به چشم ها
6. شوک به علت از دست دادن مایعات و الکترولیت ها (سوختگی های شدید)

تشخیص:

1. انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار

درمان طب نوین:

• روش های درمانی مناسب برای زخم سوختگی شامل استفاده از پانسمان های نوین نظیر پانسمان نقره، دبریدمان، تجویز آنتی بیوتیک، پیوند پوست و … است.
• اقدامات اولیه سوختگی درجه 1: ابتدا روند پیشرفت زخم را متوقف کنید و محل زخم را از عامل سوختگی درجه 1 را حفظ کنید و ناحیه آسیب دیده را در معرض جریان آب خنک قرار دهید. همچنین می توانید از محصولات پیشرفته ترمیم زخم برای پانسمان سوختگی استفاده کنید. از پانسمان های سنتی و پنبه به علت چسبندگی به سطح زخم سوختگی استفاده نکنید.
• اقدامات اولیه سوختگی درجه 2: در این نوع سوختگی درجه 2، 10 تا 15 دقیقه محل سوختگی را زیر آب خنک نگه دارید و با محلول آنتی سپتیک شستشو دهید سپس با یک گاز استریل خشک کنید. همچنین می توانید از پانسمان های پیشرفته ترمیم زخم استفاده کنید.
• اقدامات اولیه سوختگی درجه 3: در اسرع وقت بیمار را به بیمارستان منتقل کنید تا به صورت اورژانسی توسط پزشک بررسی شود و اقدامات اولیه برای درمان زخم سوختگی انجام شود.
• درد ناشی از سوختگی های سطحی و شدید می تواند یکی از شدید ترین و طولانی ترین نوع دردها باشد. کنترل درد سوختگی دشوار است. زیرا این نوع درد ویژگی های منحصر به فرد و الگوهای متغیری دارد. علاوه بر این، درمان سوختگی های سطحی و شدید نیز با درد همراه است، زیرا در این شرایط محل زخم باید تمیز شده و پوشش آن بطور منظم عوض شود.

درمان طب سنتی:

• روی آن سرکه بمالید.
• اقاقیا را در روغن زیتون مخلوط کنید و بمالید.
• خاکستر برگ سرو را روی محل سوختگی بپاشید.
• گوشت گرمک را روی موضع سوخته شده ضماد کنید.
• جراحی برای پیوند پوست روی سوختگی های درجه 3.
• برگ سبز و تازه درخت بادام را بکوبید و بر آن ضماد کنید.
• روغن زیتون را کمی نمک بزنید و بر محل سوختگی بمالید.
• لوبیا را بپزید، بعد بکوبید و بر موضع سوخته شده ضماد کنید.
• درمان بسته به عمق و وسعت نواحی دچار سوختگی متفاوت است.
• اسفناج را در روغن زیتون یا روغن کنجد بپزید و بر آن ضماد کنید.
• در صورت امکان، ناحیه سوخته را بالاتر از سایر نقاط بدن قرار دهید.
• می توانید از پانسمان های مخصوص روی ناحیه سوخته استفاده نمایید.
• زهره خوک و پیه آب کرده خوک را با هم مخلوط کنید و روی آن بمالید.
• برگ تازه بوته کدو یا گوشت کدو یا پوست کدوی تنبل را بر آن ضماد کنید.
• به مدت 15روز روغن زرده تخم مرغ + حنا مخلوط کرده و به موضع ضماد کنید.
• برگ های تازه بارهنگ را خوب بشویید، بعد کوبیده و روی محل سوختگی ضماد کنید.
• برگ تازه درخت توت را بکوبید و با روغن زیتون مخلوط کنید و بر محل سوختگی بمالید.
• برگ های کلم را بکوبید و با سفیده تخم مرغ مخلوط کرده و بر محل سوختگی ضماد کنید.
• پنج گرم سرمه، ۲۰ گرم پیه بز آب کرده و کمی روغن گل را با هم گرم و مخلوط کنید و بمالید.
• گل های انار را له کرده و با روغن کنجد مخلوط کنید و این پماد را روی قسمت سوختگی بمالید.
• مقداری هویج شسته شده را ریز رنده کنید، بعد در پارچه نازکی بریزید و روی محل سوختگی قرار دهید.
• نواحی کوچک دچار سوختگی درجه 2 یا 3 را به مدت 10 دقیقه در آب سرد فرو ببرید تا درد و تورم کاهش یابد.
• برگ های تازه غازیاقی را پس از شستن بکوبید و با سرکه و کمی نمک مخلوط کرده و بر محل سوختگی ضماد کنید.
• اطمینان حاصل کنید که واکسیناسیون کزاز شما به روز باشد، زیرا سوختگی ها یکی از شایعترین علل عفونت ها، از جمله کزاز هستند.
• پماد برای رفع سوختگی: پی بز + روغن کنجد + کرچک + موم عسل + هواچوبه ترکیب کنید و به صورت پماد در بیارید و به موضع بمالید.
• مقداری پیاز را رنده کنید و با عسل به صورت ضماد روی موضع سوختگی قرار دهید، داروی بسیار مجرب برای درمان سوختگی می باشد.
• بستری کردن تمام موارد سوختگی درجه 3 وسیع و بعضی موارد سوختگی درجه 2 برای موارد وخیم، مراکز مخصوص سوانح و سوختگی وجود دارد.
• دوده 5/2 گرم و مردار سنگ، بوره و حنا از هر کدام ۵ گرم، همه را در نیم فنجان روغن کنجد مخلوط و گرم کنید و پس از سرد شدن بر محل سوختگی بمالید.
• اول مرتب با محلول اسید پیکریک ۲۰% کمپرس کنید تا سوزش آن کاهش یابد و بعد از آن، آب آهک طبی را با روغن زیتون به نسبت مساوی مخلوط کنید و به وسیله یک پر مرغ تمیز آنها را بر محل سوختگی بمالید.
• برای درمان انواع سوختگی چه از بخار آب جوش و چه از آتش و چه از مواد مذاب و غیره باشد، می توانید روغن هسته هلو را روی محل سوختگی بمالید و یا مغز هسته هلو را بسوزانید، بعد نرم بسایید و روی محل سوختگی بمالید.
• ابتدا عدس قرمز پوست کنده شده را آسیاب کنید و سرکه و گلاب به آن اضافه کنید. این ترکیب که نارنجی رنگ است، داروی عمده سوختگی است و اگر فوراً این محلول را روی محل سوختگی بمالید، درد سوختگی، ساکت و سوختگی درمان می شود.
• ناحیه دچار سوختگی را تمیز نگاه دارید، روزانه یک بار ناحیه سوخته را در وان آب ولرم قرار دهید یا روی آن کمپرس آب ولرم قرار دهید، ضمناً می توانید دو قاشق غذاخوری ماده پاک کننده به صورت پودر را به وان آب اضافه کنید تا نواحی دلمه بسته را پاک کنید، برای کمپرس فقط از آب استفاده کنید.
• مقداری آهک را در ظرفی ریخته و روی آهک ها آب بریزید تا آب روی آهک ها را بپوشاند و بعد از ۲ ساعت آب آن را آرام خالی کنید و روی آن آب جديد بریزید و پس از ۲ ساعت باز هم آب را عوض کرده و این کار را هفت مرتبه تکرار کنید. بعد آهک ها را خشک کرده و با روغن گل یا روغن کنجد مخلوط کنید تا به صورت خمیر نسبتاً نرمی درآید و به محل سوختگی بمالید. اگر مقداری گل قیموليا هم به آن اضافه کنید بهتر جواب می دهد.
• به یک بیمارستانی رفته بودم بعضی از بیماران در اثر سوختگی فوت کرده بودند با خود گفتم: آیا می شود برای سوختگی داروی پیدا نشود؟ الان ما سوختگی های عمقی را هم با عسل درمان می کنیم؛ یک لایه عسل می گذاریم اما نمی بندیم، عسل اگر ده درصدش واقعی باشد کافی است، عسل هر زخم را در هر سطحی و در هر عمقی که باشد درمان می کند و بیماری افت فشار را با شربت عسل درمان می کنیم و اگر بخواهیم فراتر از این بگوییم، می گوییم هر بیماری سرد را با عسل درمان کنید.
• بلافاصله پس از سوختگی، پوست آسیب دیده باید با مقدار زیادی آب سرد خنک شده و کمک های اولیه آغاز شود. بر روی محل سوختگی پماد نمالید، زیرا ممکن است باعث بدتر شدن آن شود. کمک های پزشکی در همه انواع سوختگی به جز انواع جزیی ضروری است. سوختگی های وسیع درجه ۲ و سوختگی های درجه ۳ به مراقبت های ویژه بیمارستانی نیاز دارند و بهتر است چنین بیمارانی در بخش سوختگی بستری شوند. در صورت هرگونه شک به شدید بودن سوختگی باید به پزشک و سرویس های درمانی مراجعه کنید. کسانی که دچار سوختگی سر و صورت شده اند، به علت امکان وجود سوختگی در راه های هوایی و تورم آنها باید بستری شوند. در صورت استنشاق دود نیز باید بیمار بستری شود.

درمان سوختگی بدون تاول:

• جفت را نرم بسایید و روی آن بپاشید.
• برگ چغندر پخته شده را روی آن بماليد.
• مقداری گل ارمنی را در آب خنک حل کرده و بمالید.
• تعدادی مریم گلی را بکوبید و روی سوختگی بگذارید.
• سفیده تخم مرغ را با ماست یا شیر مخلوط کنید و بمالید.
• پیاز را ریز رنده کرده، بعد نمک بزنید و روی آن ضماد کنید.
• گوشت گرمک یا گوشت خربزه را له کنید و روی آن بمالید.
• سفیدآب قلع را با روغن کنجد مخلوط کنید و روى آن بماليد.
• هویج خام را ریز رنده کنید و در گاز بپیچید و روی آن بگذارید.
• عسل و روغن زیتون را به نسبت مساوی مخلوط کنید و بمالید.
• کاهوی پخته شده را بکوبید و با روغن زیتون مخلوط کنید و بمالید.
• گاه گاهی پارچه یا پنبه ای را در آب خنک فرو برده و روی آن بگذارید.
• برگ تازه غازیاقی را با نمک و کمی سرکه مخلوط کنید و روی آن بمالید.
• یک ساعت به یک ساعت سیب زمینی خام رنده شده را روی آن ضماد کنید.
• لعاب به دانه یا سرکه یا سفیده تخم مرغ یا شیر و یا ماست را روی آن بمالید.
• سیب زمینی خام را دو نیم کرده و قسمت داخلی آن را بر موضع بمالید، بعد با روغن وازلین یا روغن نباتی و یا روغن کنجد چرب کنید.
• جفت را نرم بسایید و بپاشید و برای شستن آن نیز از آب جوشانده جفت استفاده کنید یا مقداری سفیدآب قلع را در روغن کنجد مخلوط کرده و بمالید.
• اگر قسمتی از پوست بدن با آتش یا آب جوش سوخته باشد ولی سطحی بوده و تاول نزده باشد، قدری نفت یا مرکب روی آن بمالید، بعد با روغن زیتون چرب کنید و برای شستن آن از محلول ریوائل استفاده کنید.

درمان سوختگی های تاول دار:

• برای درمان سوختگی های تاولدار باید موم سفید را با دو برابر آن روغن کنجد آب کنید، بعد به اندازه موم، سفید آب قلع ساییده شده را مخلوط کرده و خوب بهم بزنید و پس از سرد شدن، روی پارچه ای تمیز یا روی گاز بمالید و بر موضع ضماد اندازید.

درمان سوختگی های سطحی:

• مالیدن سفیده تخم مرغ بر روی محل سوختگی
• مالیدن سیب زمینی رنده شده بر روی محل سوختگی
• مالیدن ژل آلوئه ورا به طور مداوم بر روی محل سوختگی
• به جای روغن زیتون می توان از کره گاوی یا روغن کنجد استفاده نمود.
• اگر روی زخم سوختگی را بستیم و کلوید تولید شد با زالو می توان به آرامی ذوب کرد.
• عسل و آرد بهترین داروی معالج سوختگی می باشد؛ مخلوط را روی محل قرار داده و بوسیله پنبه بپوشانید.
• روغن کپسول ویتامین E را در مقداری روغن زیتون مخلوط کنید و به صورت موضعی به محل سوختگی خود بمالید.
• هر کدام از موارد بالا به تنهایی قابل استفاده می باشد و استفاده از عسل مانع تاول زدن و باعث ترمیم سریع پوست می شود.

درمان سوختگی های سطحی از آب جوش:

• سفید آب را در آب گشنیز تازه مخلوط کنید و بمالید.
• برگ چغندر پخته شده را پس از سرد شدن روی آن ضماد کنید.
• برگ خطمی و برگ خیار چنبر را بپزید و پس از سرد شدن روی آن ضماد کنید.
• مرتب با مقداری گلاب آن را سرد نگه دارید یا دستمال آلوده به گلاب و آب یخ بکار ببرید تا سوزش به کلی از بین برود.
• گلاب را با یخ و یا در یخچال یا فریزر سرد کنید و دایم به وسیله دستمال خیس کرده آن موضع را سرد نگه دارید و به مرور تکرار کنید.
• گل ارمنی ساییده شده را با آب و سرکه یا ماست و سفیده تخم مرغ و یا روغن بنفشه بادام و سفیده تخم مرغ مخلوط کنید و بر موضع سوختگی قرار دهید.
• مقداری خاکستر را در آب جوش ریخته و صاف کنید، بعد دوباره روی آن آب بریزید و صاف کنید و پنج مرتبه این کار را تکرار کرده، سپس با آن آب شستشو کنید.
• اگر موضعی بر اثر آب جوش سوخته و آن سوختگی سطحی و ضعیف می باشد، قدری نفت بر محل سوختگی بمالید و یا از لعاب به دانه به صورت مالیدنی استفاده کنید.

درمان سوختگی از آتش:

• موز را له کنید و بر محل سوختگی ضماد گذارید.
• برگ چغندر پخته را پس از سرد شدن بر آن ضماد کنید.
• ریشه درخت بادام را بسوزانید، بعد نرم بسایید و بر آن ضماد کنید.
• اگر قسمتی از پوست بدن از آتش سوخته باشد، فوراً روی آن روغن زیتون بمالید و مالش دهید و بعد جوش شیرین روی آن بپاشید.

درمان سوختگی با روغن داغ:

• اگر قسمتی از پوست بدن از روغن داغ سوخته باشد؛ مقداری سفیدآب کف را با سفیده تخم مرغ مخلوط کنید و بسیار بهم بزنید و روی محل سوختگی بمالید.

گوشت آوردن در محل سوختگی:

• در این مورد باید یدفرم ۶۰ گرم و پارافین مایع ۸۰ گرم را روزی سه مرتبه بر موضع گود شده بمالید.

درمان سوختگی های عمقی:

• همه باید عسل مصرف کنند، اما در مزاج های گرم به ضمیمه سردی باید بخورند.
• طب کلاسیک در درمان زخم ناتوان است و بدتر اینکه روی زخم و سوختگی را می بندند.
• در درمان سوختگی که عسل می گذارند عسل را پاک نمی کنند و عسل را روی عسل می گذارند.
• بهترین درمانگر زخم، برگ آلوئه ورا (شاخ بزی) است که باید در هر خانه ای باشد چون مواد مخدر دارد و اگر به زخم بمالید زخم نمی سوزد و درد نمی کند و ترمیم هم می کند.
• در سوختگی های عمیق هم ضماد دوسین که همان آنتی بیوتیک است مصرف می کنیم (هر دوازده ساعت) و در استریل هوا هم از دود اسفند یا گلاب (هر 8 ساعت) استفاده می کنیم.
• هر کجا که بخواهیم خون سازی کنیم از خوراک عسل، سیب و شیره انگور استفاده کرده و بادکش گرم خونساز می کنیم هر کجا بخواهیم گوشت برویانیم از روغن زیتون بهره می بریم.
• شدیدترین زخم ها را می توان با عسل + روغن زیتون درمان کرد، عسل به تنهایی زخم را ترمیم می کند ولی عضله، ماهیچه و بافت نمی سازد و باید روغن زیتون اضافه شود تا عضله، و ماهیچه و بافت هم ترمیم شود.
• (5 واحد عسل + 2 واحد روغن زیتون) این دارو آنجایی که لازم باشد گوشت می رویاند و آنجایی که لازم باشد پوست می رویاند و آنجا که زخم عمیق باشد ترمیمش می کند. فقط در سوختگی، زخم سوخته را نبندید چون بافت های پوستی مثل تار عنکبوت هستند وقتی که می بندید، بافت هایی که تازه تولید شده اند مچاله می شوند و کلوید می بندند و در صورت باز بودن زخم، پوست آنجایی که باید رویش پیدا کند رویش می کند، داروی دیگر، آلوئه ورا است که در آن مقداری مرفین وجود دارد، وقتی که به زخم می مالید سریع تسکین و درمان می کند.

درمان سوختگی های داخلی:

• در سوختگی های داخلی هم از خوراک عسل استفاده می کنیم.

درمان زخم سوختگی:

• دبریدمان تاول به طور کامل
• باز کردن تاول و تخلیه موضع سوختگی
• خوردن نخود آب با روغن زیتون یک وعده در شبانه روز
• بستری کردن بیمار در محیط با پوشش غیر متصل به بدن
• خوردن عسل آب با عرق نعناع هر 4 ساعت یک لیوان تا 72 ساعت
• پوشش کامل عسل روی موضع سوختگی تا 7 شبانه روز هر 7 ساعت
• مالیدن عسل + روغن زیتون باترکیب 2 به 3 روی موضع سوختگی پس از 7 روز
• روغن کپسول ویتامین E را در مقداری روغن زیتون مخلوط کنید و به صورت موضعی به موضع زخم خود بمالید.
• از برگ های دیگر ترمیم کننده زخم که معجزه کننده است، برگ سنجد است که پودر کنید و با عسل و روغن زیتون مخلوط کنید و روی زخم ها بگذارید.
• گرفتن مواضعی از بدن که دچار زخم سوختگی است روی دود عنبر نسارا، یکی از روش های بسیار موثر در ترمیم سریع انواع زخم ها به ویژه زخم های سوختگی است.
• در برگ ها، برگ بارهنگ ترمیم کننده است. برگ نازکش مثل بید است و برگ پهنش مثل چغندر است. خام و پخته برگ بارهنگ روی زخم تأثیر دارد. بارهنگ هم در نقاط گرمسیر و هم سردسیر است.
• برای درمان اثر سوختگی که بعد از درمان موضع بر روی بدن مانده است، سرکه ای که ترشی آن زیاد است و از انگور درست شده است، با روغن گل سرخ مخلوط کنید و به محل سوختگی، به تکرار و با فشار بمالید و بساوید تا اثر سوختگی را برطرف کند. (توجه۱: اگر مقدار سرکه بیشتر باشد، مشکلی ایجاد نمی کند. این درمان، حتی اثر سوختگی های عمیق و کهنه را از بین می برد و پوست را به حالت طبیعی خودش برمی گرداند. توجه۲: اگر پیاز صحرایی، به سرکه ترش و روغن گل سرخ اضافه شود، اثرش بیشتر خواهد بود).

درمان سوختگی های شدید:

• روی آن روزی سه بار روغن کتان بمالید.
• پوست کدو حلوایی خام را بر آن ضماد کنید.
• برگ کنار را بسایید و با آب خمیر کرده و بمالید.
• گل ارمنی را با ماست ترش غلیظ مخلوط کنید و بمالید.
• مخلوط کرده و روزی سه مرتبه بر محل سوختگی بمالید.
• خاکستر چوب نی را در روغن تخم کتان حل کرده و بمالید.
• خاکستر چوب تمرهندی را در روغن کنجد حل کنید و بمالید.
• پیاز را در خاکستر گرم بپزید و پس از سرد شدن بر آن ضماد کنید.
• سفیدآب قلع را با روغن کنجد و روغن زيتون مخلوط کنید و بمالید.
• صمغ عربی را نرم بسایید و در سفیده تخم مرغ خام حل کنید و بمالید.
• روزی سه مرتبه روی آن پماد ولی بمالید و تا بهبودی کامل ادامه دهید.
• با خاکستر چوب و زرده تخم مرغ خام مرهم بسازید و بر آن ضماد کنید.
• مقدرای انقوزه را در آب جوش حل کنید و پس از سرد شدن روی آن بمالید.
• اکسید دوزنگ و اسید بوریک را با مغز قلم گاو مخلوط کنید و بر محل زخم بمالید.
• با هواچوبه ساییده شده و موم کافوری و روغن کنجد ضماد بسازید و روی موضع بگذارید.
• با سفید آب قلع و موم کافوری و روغن كنجد مرهم بسازید و بر روی سوختگی ضماد کنید.
• برگ درخت هلو و جعفری را بکوبید، بعد با روغن زیتون مخلوط کرده و به صورت مرهم ضماد کنید.
• هواچوبه را نرم بسایید و با سرمه و پیه بز آب کرده یا روغن زیتون و مقداری مورد مخلوط کرده و ضماد کنید.
• اودوشو ۴۰ گرم، روغن زيتون ۶۰ گرم و اسیدفنیک ۲۰ قطره، همه را مخلوط کرده و روی محل سوختگی بمالید.
• بمدوپرو ۵ گرم، اکسید دوزنگ ۱۰ گرم، اکتیول ۱۰ گرم و وازلین ۸۵ گرم، همه را مخلوط کنید و بر محل سوختگی بمالید.
• سفیده تخم مرغ خام را با روغن کنجد در یک بطری بریزید و خوب تکان بدهید، بعد روی قسمت سوخته شده بمالید.
• پنج گرم موم را در ۱۰ گرم پیه بز آب کرده، گرم و مخلوط کنید، بعد ۵ گرم نیل در آنها حل کرده و بر محل سوختگی بمالید.
• روغن زیتون، روغن خشخاش، روغن كنجد، سفیدآب روی و سفیدآب قلع را به نسبت مساوی ترکیب و روی موضع ضماد کنید.
• اکسید دوزنگ، گلیسیرین، آب مقطر و کربنات دوسود را به نسبت مساوی مخلوط کنید و روزی سه مرتبه بر محل سوختگی بمالید.
• مردار سنگ ساییده شده و سفیدآب قلع از هر کدام ۵ گرم و کافور ۱ گرم، همه را در قدری سرکه حل کنید، بعد کمی روغن گل اضافه کرده و بمالید.
• پنجاه گرم موم را در ۱۵۰ گرم روغن گل محمدی گرم کرده و حل کنید، بعد ۲۵۰ گرم آهک تصفیه شده خشک و ساییده شده را با آن مخلوط کنید و بر محل سوختگی بمالید.
• پای مرغ یا خروس را بسوزانید و با همان اندازه نمک سوخته مخلوط کنید، بعد سفیدآب قلع را هم با آنها مخلوط کرده و همه را با روغن بنفشه و سفیده تخم مرغ خام ترکیب کنید و بمالید.
• مقداری موم سفید را با دو برابر آن روغن کنجد، گرم و مخلوط کنید، بعد به اندازه موم، سفیدآب قلع نرم شده را به آنها اضافه کرده، سپس روی پارچه ای تمیز یا گاز بمالید و روی موضع سوخته شده قرار دهید.
• آنتی پرین ۵ گرم، سالل ۳ گرم، پودر سوبلمه دو سانتی گرم، یدفرم ۱ گرم، اسیدفنیک ۱ گرم، اسید بوریک ۵ گرم و روغن وازلین ۲۰۰ گرم، همه را مخلوط کرده و روزی سه مرتبه بر زخم های سوختگی بمالید. برای درمان و ضد عفونی کردن آن و آوردن گوشت نو به محل زخم بسیار مفید است.
• اگر سوختگی قوی و شدید بود و در اثر شدت حرارت تاول زده باشد یعنی سلول های زیر جلدی کشته شده و تاول های درشت و زیاد ایجاد گردیده باشد؛ باید پات آلو و اودوشو را با روغن کنجد مخلوط کرده و با پر مرغ یا پنبه، خیلی آرام بر روی سوختگی و تاول ها و زخم ها بمالید، بعد با گاز یا پارچه تمیز و نازکی روی آن را بیاندازید که گردوغبار و میکروب در آن نفوذ نکند و روزی دو تا سه مرتبه دود عنبرنسا را به آن بدهید. تاول ها شروع به آب دادن کرده و پارچه ای که روی آن افتاده است را خیس می کند که باید آن را مرتب عوض کنید. بعد پوست ها را با قیچی ضد عفونی شده قیچی کنید، سپس با محلول ریوانل همه روزه آن را پانسمان فرمایید.

درمان سوزش سوختگی:

• پیاز را ریز رنده کرده، کمی نمک بزنید و بر محل سوختگی ضماد کنید.
• انجیر تازه و یا خشک را در شیر بپزید و تا گرم است بر محل سوختگی ضماد کنید.
• برای تسکین سوزش سوختگی روی آن نفت یا سفیده تخم مرغ خام و یا خمیردندان بمالید.
• یک سیب زمینی خام را ریز رنده کنید و روی موضع گذارید و یا آن را از وسط دو قسمت کرده و قسمت داخلی آن را ملایم بر محل سوختگی بمالید.

درمان ورم سوختگی:

• برای درمان ورم سوختگی باید آب به را بگیرید، بعد دانه های به را کوبیده و در آن بریزید، شیرهای بدست می آید که باید آن را برای سوختگی مصرف کنید.

درمان زخم سوختگی:

• لوبیای پخته را روی آن ضماد کنید.
• هسته هلو را بکوبید و بر آن ضماد کنید.
• برگ های تازه همیشه بهار را بکوبید و روی زخم سوختکی ضماد کنید.
• سیب زمینی خام را رنده کرده، بعد با روغن زیتون مخلوط و ضماد کنید.
• چند عدد برگ زنبق را روی اجاق گرم کرده و گرما گرم روی آن ببندید.
• پیاز تازه را پس از پوست کندن بکوبید یا ریزه رنده کنید، بعد به آن نمک دریایی زده، سپس در پارچه تمیزی بریزید و روی زخم سوختگی گذارید.
• برای درمان زخم سوختگی باید گوشت کدوی تازه را بر آن ضماد کنید یا پوست کدو را بکوبید و بر آن ضماد کنید یا یک تکه پوست کدو را بکنید و روی زخم گذارید.
• مقداری برگ کلم را خورد کنید و در آبی که مخلوط با آب لیموترش است بخوابانید و پس از چند ساعت روی زخم سوختگی ضماد کنید. بعد از ۱ ساعت باز کرده و این عمل را چند روز تکرار کنید.

درمان زخم سوختگی که ترشح داشته باشد:

• اگر زخم سوختگی ترشح داشته باشد، برای درمان آن باید ۱ مثقال سرنج، ۵ مثقال کات کبود و ۵ مثقال سفیدآب قلع را نرم بکوبید و با یک استکان زهره گاو و یک استکان آب گشنیز تازه مخلوط کرده، بمالید.

درمان ترک خوردگی پوست پس از سوختگی:

• برای درمان ترک خوردگی های پوستی، پس از سوختگی باید یک قاشق قهوه خوری به دانه را شب هنگام در یک فنجان آب سرد خیس کنید و صبح لعاب آن را بر موضع مالش دهید.

داروها:

• مفناید
• کالاندولا
• بنزوکائین
• رزورسینول
• جنتامایسین
• محلول آنتی سپتیک
• برای درمان سوختگی های خفیف، می توانید از پمادهای آنتی بیوتیکی، پمادهای بی حس کننده، و آسپرین استفاده کنید. برای درمان سوختگی های شدید، ممکن است داروهای قوی ضد درد، آنتی بیوتیک ها و واکسن یادآوری کزاز لازم باشد.

فعالیت:

• بستگی به محل و وسعت سوختگی دارد. زودتر به راه انداختن بیماری که دچار سوختگی شده است یکی از نکات مهم در روند بهبودی بیمار پس از آغاز درمان است.

رژیم غذایی:

• برای سوختگی های خفیف رژیم خاصی توصیه نمی شود، در مورد سوختگی های شدید، امکان دارد تغذیه وریدی ضروری باشد.
• خوردنی های مفید: خوراک باقلا، خوراک عدس و اسفناج، خوراک قارچ طعم دار، خوراک گل کلم، خوراک مخلوط، آش گوجه فرنگی ۱، آش شولی ۱، آش شولی ۲، آش رب، عدس پلو ساده، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با قارچ، سوپ قارچ ۲، سوپ گل کلم، سوپ گشنیز، سوپ شهد نما، سوپ کاهو سبز، سس معطر.
• خوردنی های مضر: بورانی بادمجان و ماست سویا، خوراک نخود با سویا، خوراک مطبل، آش گندم با کرفس، آلبالو پلو، خورش قورمه سبزی با سویا، خورش کرفس ۱، خورش بادمجان، خورش لوبیا سبز، کتلت سویا با گندم جوانه زده، فلافل ساده، فلافل تنوری، فلافل با جعفری، سوسیس فانتزی، پنیر سویا، کشک سویا، سس مایونز گیاهی، سس زیتون، سس جعفری.

نکته:

• شدت درجه سوختگی: شدت درجه سوختگی بنابر عمق آن تقسیم بندی می شوند و هرچه درجه سوختگی بیشتر باشد لایه های بیشتری آسیب می بینند.