سنگینی چشم: عبارت است از سنگینی پلک چشم یک وضعیت شایع و آزار دهنده است که معمولاً با خارش و سوزش در چشم ها همراه است؛ این عارضه به ندرت به یک وضعیت خطرناک تبدیل می شود و معمولاً به لحاظ پزشکی چندان موضوع جدی محسوب نمی شود؛ رعایت چند نکته ساده در خانه، محیط کار و بیرون از خانه می تواند به پیشگیری و یا کاهش میزان سنگینی چشم کمک کند؛ گاهی اوقات سنگینی چشم نشانه یک بیماری زمینه ای است که ممکن است نیاز به توجه بیشتر داشته باشد.

علائم:

1. تاری دید و یا دو بینی.
2. تورم یا پف کردن چشم.
3. افزایش حساسیت به نور.
4. تشکیل چرک گوشه چشم.
5. چشم درد و تحریک چشم.
6. درد در گردن، شانه و پشت.
7. این علائم می توانند میزان بازده چشم را کم کنند و ممکن است با کمبود خواب شدیدتر شوند.

علت:

• هر نوع اقدامی که باعث ورود خون بیشتر به سمت مویرگ های چشم گردد، این عارضه را ایجاد می کند که عبارت اند از:
• خونریزی در شبکیه یا زجاجیه
• قرار گرفتن در معرض نور شدید.
• قرار گرفتن در مکان های تاریک که برای دیدن نیاز به فشار آوردن به چشم ها باشد.
• هر گونه فعالیت که نیاز به استفاده زیاد از چشم ها داشته باشد (مانند مطالعه یا رانندگی طولانی)
• خیره شدن طولانی مدت به دستگاه های دیجیتالی مانند: (مانیتور کامپیوتر یا لب تاپ، بازی های کامپیوتری، موبایل و …)
• مصرف زیاد غذاهای پرکالری و عدم تبدیل آنها به انرژی در بدن، بر عصب بینایی منفی گذاشته و باعث التهاب و سنگینی چشم می گردد.
• انقباض موقت سرخرگ های چشم باعث یک اختلال بینایی گذرا و برگشت پذیر می شود که یکی از عوارض آن سنگینی چشم ها می باشد.
• افرادی که به علت جوش کاری یا نگاه کردن طولانی مدت به برف (مثلاً در ورزش اسکی) دچار برق زدگی چشم ها می شوند نیز پوشش خارجی (اپی تلیوم) قرنیه آسیب می بیند و فرد علاوه بر اشک ریزش و درد چشم دچار سردرد شدید نیز می شود.
• غلبه خلط دم: برگشت مواد غذایی اضافه (که مورد مصرف سلول ها قرار نگرفته است) به جریان خون، سبب گشاد شدن عروق خونی خصوصاً مویرگ های چشم می شود که خون بیشتری را در خود جای داده و این مسئله باعث احساس سنگینی در چشم ها می گردد.
• خستگی زیاد: زمانی که خسته باشید، ماهیچه های شما هم درگیر می شوند و در نتیجه این ماهیچه ها نمی توانند به راحتی پلک بالا را باز نگه دارند. سپس پلک سنگین می شود و دوست دارید آن را ببندید. احتمالاً بعد از استراحت و خوابیدن این مشکل برطرف خواهد شد.
• بلفاریتیس: بلفاریتیس یک نوع التهاب در پلک است که احساس سنگینی به آن می دهد. علائم دیگر آن شامل قرمزی در خط مژه است. اولین مرحله برای درمان بلفاریتیس، استفاده از کمپرس های گرم و اسکراب های پلک چشم است. گاهی اوقات درمان های دیگر همراه با قطره چشم نیز به فرد پیشنهاد می شود.

تشخیص:

• انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار

درمان طب سنتی:

• انجام حجامت عام و یا فصد.
• در هنگام خشکی چشم ها می توانید از بخور آب استفاده کنید.
• افزایش مصرف غذاهای سرشار از فیبر موجود در مواد خوراکی.
• در هنگام کار با کامپیوتر به صورت منظم به خودتان استراحت بدهید.
• در محیط کار از صندلی ای استفاده کنید که ارتفاع آن قابل تنظیم باشد.
• به طور منظم گرد و خاک و اثر انگشت روی صفحه نمایش کامپیوتر را تمیز کنید.
• از صفحه نمایشی استفاده کنید که شیب و زاویه آن به راحتی قابل تنظیم کردن باشد.
• نور محیط اطراف را به گونه ای تنظیم کنید که تابش و بازتاب های شدید و خیره کننده به حداقل برسد.
• برای درمان سنگینی چشم بهتر است هر روز آش آب غوره به مقدار زیاد بخورید و روی آن نیز مقداری گل قند میل کنید.
• فاصله چشم از صفحه نمایش کامپیوتر باید ۵۰ تا ۶۵ سانتی متر بوده و صفحه نمایش کمی پایین تر از سطح چشم قرار بگیرد.
• برای مقابله با خشکی و خستگی چشم ها می توانید یک تکه پارچه نرم را با آب گرم خیس کرده و به چشم ها بمالید (با چشمان بسته).
• می توانید برای افزایش رطوبت محیط کار و کاهش آلودگی هوای آن از دستگاه های مخصوص تصفیه هوا و یا رطوبت سازها استفاده کنید.
• مصرف خوراکی هایی که مملو از آهن هستند مانند: (گیلاس، زرشک، آلوبخارا، آلبالو، آلو، هلو، عناب، اسفناج) نیز برای برطرف شدن سنگینی چشم مفید هستند.
• سنگینی چشم را با مصرف خوراکی هایی که ویتامین B دارند نیز می توان برطرف کرد مانند: (غلات سبوس دار، حبوبات، سبزیجات تازه، صیفی جات، میوه جات و…).
• سعی کنید بعد از هر ۲۰ دقیقه کار (نوشتن، خواندن، کارهای کامپیوتری و موارد مشابه)، کار را متوقف کرده و به مدت ۲۰ ثانیه به فاصله ای دورتر (۶ تا ۷ متری) نگاه کنید.
• پلک زدن را فراموش نکنید؛ می توانید کنار مانیتور یک تکه کاغذ بچسبانید و بر روی آن بنویسید «پلک بزن» بعد از مدتی خود به خود به پلک زدن در حین کار با کامپیوتر عادت خواهید کرد.
• مصرف مواد غذایی سرشار از مصرف ویتامین C: سبزیجات و میوه جات سرشار از این ویتامین هستند، بنابراین سعی کنید از میوه جات در میان وعده ها و سبزیجات را حتماً همراه وعده های غذایی میل کنید البته مواد غذایی سازگار با طبع و مزاج خودتان.
• مصرف مایعات کافی: اندازه ای از مایعات استفاده کنید که رنگ ادرارتان همیشه زرد روشن باشد؛ میوه جات آبدار و دمنوش ها جزء مایعات محسوب می گردند ولی نوشیدنی های ممنوعه مانند: (نوشیدنی های گازدار، آب میوه های بسته بندی شده، چای، قهوه و…) را به هیچ عنوان توصیه نمی کنیم.
• ورزش های سبک روزانه (ترجیجاً هوازی): برای برطرف شدن سنگینی چشم ها و خواب آلودگی می توان بعد از طلوع خورشید پیاده روی کرد، همچنین تنفس در هوای پاک صبحگاهی، روح را سرزنده می کند و موجب نشاط می شود؛ از نظر علمی نیز ثابت شده است که پیاده روی در هنگام صبح موجب افزایش هورمون سروتونین می شود که همان هورمون شادی بخش در بدن است.

داروها:

• معمولاً دارویی نیاز نیست.

فعالیت:

• محدودیتی وجود ندارد.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین لبنیات بدون مصلح پرهیز کنید.

نکته:

• کمبود خواب ممکن است به تحریک دائمی چشم ها منجر شود.
• خواب می تواند به چشم ها فرصت کافی برای استراحت و بازیابی دوباره بدهد.
• راه های پیشگیری از بیماری های چشمی: اگر مایلید همیشه سلامت چشم خود را حفظ کنید به نکات زیر با دقت توجه فرمایید. ۱. به هرچه که بسیار سفید یا شفاف است نگاه نکنید. ۲. به نورهای شدید مانند نور خورشید یا نور پراژکتور و لامپ های گازی و نورهای متصاعد شده از جوشکاری ها نگاه نکنید. ۳. به برف هایی که روی آن را نور آفتاب فراگرفته است نگاه نکنید. ۴. از نگاه کردن به خطوط ریز نقشه های خیلی دقیق یا خط های بسیار ریز که احتیاج به نوردهی بیشتری دارد خودداری کنید. ۵. تلویزیون را از فاصله خیلی کم تماشا نکنید. ۶. عینک دیگران را به چشم نزنید. ۷. با دست آلوده یا دستمال و اشیاء آلوده چشم را پاک نکنید. 8. از گرد و غبار پرهیز کنید. ۹. زیاد از حد گریه نکنید. ۱۰. مقابل آتش خیلی شدید و گرم ننشینید. ۱۱. هنگام موتورسواری یا سوار شدن بر اتومبیل های بدون سقف و … مواظب باشید که سوز و باد قوی، میکروب ها و گرد و غبار با چشم برخورد نکند. ۱۲. به هیچ جسمی به مدت زیاد و به طور قائم نظر نیفکنید. ۱۳. از ورود دود به چشم دوری گزینید. ۱۴. از هوای بسیار گرم یا بسیار سرد دوری کنید. 15. از دیدن اشیاء خیلی روشن و درخشان که به چشم آزار می رساند مانند آینه ای که مقابل آفتاب گرفته شده و نور آفتاب را به چشم منتقل می کند پرهیز کنید. ۱۶. از زیاد بر پشت خوابیدن پرهیز شود. ۱۷. مواظب باشید که از خوابیدن با شکم پر یعنی فورا پس از صرف غذا و همچنین پس از خوردن غذاهای غلیظ و دیر هضم و پس از مصرف خوراکی هایی که طبیعت آن خیلی گرم است مانند سیر و پیاز و … پرهیز کنید. چون موجب زیان رساندن به چشم می گردد. ۱۸. بیش از اندازه نمک یا غذاهای شور مصرف نکنید. ۱۹. از پرخوری در شب یا هنگام بیدار شدن در نیمه شب پرهیز کنید. ۲۰. از بی خوابی های زیاد و بیدار ماندن بیش از حد بپرهیزید. ۲۱. اگر شکم هر روز کار نمی کند یا یبوست و خشکی مزاج دارید آن را برطرف سازید. ۲۲. به اشیایی که به سرعت می چرخند یا به سرعت از جلوی چشم عبور می کنند نگاه نکنید.
• اعمالی که برای سلامت چشم مفید است: ۱. هرچند روز یک بار صورت را در آب صاف و پاک فرو برید و چشم را در آن باز نگه دارید. ۲. گاهی سرمه و توتیا را با آب بادیان و آب مرزنجوش مخلوط کنید و در چشم بکشید. ۳. به علت اینکه چشم از اعضای مرطوب است و اکثراً رطوبت و سردی باعث ضعف آن مى شود، لذا بایستی گاهی از سرمه خشک و جلا دهنده چشم استفاده کرد تا چشم سالم بماند. ۴. در هر ماه دو تا سه مرتبه چشم را با آب خضض بشویید. ۵. رعایت حفظ محیط چشم، یعنی مزاج چشم را به حالت طبیعی نگهداشتن. برای این کار اگر مزاج چشم خشک باشد گاهی روغن بادام شیرین یا روغن بنفشه یا روغن بنفشه بادام یا روغن کدو در بینی بچکانید. همچنین می توانید در چشم سرمه مناسبی نیز به کار برید.