سیستیت بینابینی: عبارت است از سیستیت بینابینی یک بیماری مزمن است که باعث فشار مثانه، درد مثانه و گاهی درد لگنی می‌شود. این درد در بازه‌ای از ناراحتی‌های خفیف تا درد شدید قرار دارد. این بیماری جزو گروهی از بیماری‌هاست که به آنها سندرم مثانه دردناک گفته می‌شود. مثانه اندامی توخالی و عضلانی است که ادرار را ذخیره می‌کند. مثانه متسع می‌شود تا پر شود و سپس به نشانه اینکه وقت دفع ادرار فرا رسیده، از طریق اعصاب لگنی سیگنال‌هایی به مغز می‌فرستد؛ با این کار، در بیشتر افراد احساس نیاز به دفع ادرار ایجاد می‌شود. در سیستیت بینابینی این سیگنال‌ها قاطی می‌شوند، دفعات بیشتری احساس نیاز به دفع ادرار در شما ایجاد می‌شود و هر بار، در مقایسه با بیشتر افراد، حجم ادرار کمتری دفع می‌کنید. سیستیت بینابینی اغلب زنان را درگیر می‌کند و می‌تواند آثار طولانی‌مدتی بر کیفیت زندگی داشته باشد. اگرچه این بیماری درمانی ندارد ولی داروها و سایر روش‌های درمانی ممکن است سبب تسکین علائم شوند.
علائم:
- نشانه‌ها و علائم سیستیت بینابینی در افراد مختلف، متفاوت است. اگر به سیستیت بینابینی مبتلا هستید، ممکن است علائمتان در طول زمان تغییر کند؛ برای نمونه هر از گاهی در پاسخ به محرک‌های رایجی از قبیل: قاعدگی، نشستن‌های طولانی‌مدت، استرس، ورزش و فعالیت جنسی، ناگهان علائم تشدید شوند. علائم و نشانه‌های سیستیت بینابینی عبارت‌اند از:
- کدر شدن ادرار
- درد مزمن لگنی
- درد به هنگام مقاربت
- احساس خالی نشدن کامل مثانه
- احساس درد در حین رابطه جنسی
- گاهی درد در مجرای تناسلی و راست روده
- احساس درد در لگن یا بین واژن و مقعد در زنان
- تعجیل مداوم در ادرار کردن به محض احساس نیاز به دفع
- احساس درد در بین کیسه بیضه و مقعد (ناحیه پرینه) در مردان
- تکرر ادرار (به‌خصوص در حجم‌های اندک) در طول روز و شب (تا ۶۰ بار)
- احساس درد و ناراحتی در حین پر شدن مثانه و تسکین درد پس از تخلیه آن
- احساس نیاز فوری به ادرار کردن (گاهی 80 الی 60 بار در روز) و احساس سوزش هنگام ادرار کردن
- شدت علائم در هرکس متفاوت است؛ بعضی از افراد هم ممکن است دوره‌هایی بدون علامت را تجربه کنند.
- اگرچه نشانه‌ها و علائم سیستیت بینابینی ممکن است شبیه عفونت‌های مزمن مجرای ادراری باشد، ولی معمولاً در آن عفونتی رخ نمی‌دهد. البته اگر فرد مبتلا به سیستیت بینابینی دچار عفونت مجرای ادراری شود، ممکن است بر وخامت علائمش افزوده شود.
علت:
- نگه داشتن ادرار
- زیاده روی در خوردن کلیه، جگر و قلوه حیوانات
- علت اصلی سیستیت بینابینی ناشناخته است ولی احتمالاً عوامل متعددی در ایجاد آن نقش دارند؛ برای نمونه: کسانی که به سیستیت بینابینی دچار‌اند، ممکن است در پوشش محافظتی (اپی‌تلیوم) مثانه‌شان نقص داشته باشند. نقص این اپی‌تلیوم ممکن است باعث شود که مواد سمی موجود در ادرار، دیواره مثانه را تحریک کنند. از دیگر عواملی که ممکن است در ایجاد سیستیت بینابینی نقش داشته باشند (هنوز نقش آنها به اثبات نرسیده) می‌توان به واکنش خودایمنی، وراثت، عفونت و آلرژی اشاره کرد.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- سابقه در آوردن رحم
- آرتریت روماتوئید (یک نوع شایع التهاب مفاصل)
- سابقه حساسیت یا آلرژی به داروها، غذاها، یا سایر مواد؛ تب یونجه یا آسم
- سن:بیشتر افراد بعد از دهه چهارم زندگی به سیستیت بینابینی مبتلا می‌شوند.
- رنگ پوست و مو: داشتن پوست روشن و موی قرمز با افزایش خطر ابتلا به سیستیت بینابینی ارتباط دارد.
- اختلال درد مزمن:سیستیت بینابینی ممکن است با اختلال درد مزمن (مثل: سندرم روده تحریک‌پذیر یا فیبرومیالژیا) مرتبط باشد.
- جنسیت: زنان بیشتر از مردان به سیستیت بینابینی مبتلا می‌شوند. مردان ممکن است علائمی شبیه علائم سیستیت بینابینی بروز دهند ولی این علائم اغلب ناشی از التهاب غده پروستات (پروستاتیت) است.
پیشگیری:
- خالی کردن مثانه قبل و بعد از خواب
- ریختن چند کف آب گرم بر سر در ابتدای ورود به حمام
- شستن پاها با آب گرم در حمام از بیماری ها و دردهای مثانه جلوگیری می کند.
عواقب مورد انتظار:
- روش های درمان موجود هستند که به کمک آنها ممکن است بتوان علائم را کنترل کرد یا به حداقل رساند، اما این روش های درمانی بیماری را معالجه نمی کنند. تحقیقات پزشکی در زمینه تعیین علت این بیماری، درمان های سودمند تر و معالجه آن ادامه دارند. خانم هایی که دچار این بیماری هستند ممکن است شعله ور شدن و فروکش کردن های این بیماری را تجربه کنند؛ در بیماران مختلف درمان های مختلف موثر واقع می شود. حتی در یک خانم هم، یک نوع درمان ممکن است اثر کند ولی بعد تأثیر خود را از دست بدهد.
عوارض احتمالی:
- علائم برطرف نشده ای که می آیند و می روند و شدت آن ها ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد.
- کاهش ظرفیت مثانه:سیستیت بینابینی می‌تواند انعطاف‌پذیری مثانه را کاهش دهد و باعث شود که مثانه ادرار کمتری ذخیره کند.
- کاهش کیفیت زندگی:درد و تکرر ادرار ممکن است برای فعالیت‌های اجتماعی، کار و سایر فعالیت‌های روزمره مزاحمت ایجاد کند.
- مشکلات صمیمیت جنسی:درد و تکرر ادرار ممکن است روابط شخصی شما را تحت فشار قرار داده و به صمیمیت جنسی شما لطمه بزند.
- مشکلات عاطفی:درد مزمن و مشکلات خواب ناشی از سیستیت بینابینی می‌توانند استرس عاطفی ایجاد کنند و در نتیجه موجب افسردگی شوند.
تشخیص:
- بررسی اولیه تشخیص عبارتند از آزماش ادرار (که معمولاً طبیعی است) و معاینه لگنی. در هر حال باید بیماری هایی که علائم شبیه این بیماری را دارند (مثلاً عفونت مثانه، مشکلات کلیوی، عفونت های مجرای تناسلی، آندومتریوز و بیماری های آمیزشی) رد شوند. اگر سایر بررسی ها منفی باشند، اغلب توصیه به انجام سیستوسکپی می شود. در این روش از یک وسیله باریک که سر آن منبع نورانی قرار دارد برای دیدن داخل مثانه استفاده می شود، همراه با انجام آن نمونه برداری نیز انجام می گیرد تا احیاناً اگر سرطان وجود داشته باشد مشخص شود. یک مزیت دیگر سیستوسگپی این است که با انجام آن غالباً علائم تخفیف می یابند. زیرا در سیستوسکپی، مثانه با آب پر و متسع می شود و ظرفیت آن افزایش می یابد.
درمان طب نوین:
- اگر چه داروی خاصی برای این بیماری‌ها وجود ندارد، اما می‌توان روش‌های درمانی خاصی روی آنها اجرا کرد. راهی وجود ندارد که بتوان پیش‌بینی کرد چه کسانی ممکن است بهتر به این درمان‌های خاص پاسخ دهند. نشانه‌هایسندرم مثانه دردناک (سیستیت بینابینی) می‌توانند شدت یافته یا از بین بروند. حتی اگر دیگر هیچ نشانه‌ای وجود نداشته باشد؛ باز هم ممکن است چند روز، چند هفته، چند ماه یا چند سال بعد این نشانه‌ها دوباره عود کنند.
درمان طب سنتی:
- روغن بنفشه یا روغن بابونه را بر موضع مالش دهید.
- مصرف خربزه، زردک و کاسنی، درد مثانه را برطرف می کند.
- از نگه داشتن ادرار و زیاده روی در خوردن کلیه، جگر و قلوه حیوانات بپرهیزید.
- نیم لیتر آب شاهی تازه را بگیرید و با مقداری روغن زیتون یا روغن بادام شیرین مخلوط کنید و بنوشید.
- به مدت ۵ روز، روزی ۲۰ گرم پوست خیار، ۲۰ گرم ریشه کاسنی و ۵ گرم پوست شاخه های جوان بید را بجوشانید و آب آن را صبح و عصر بنوشید.
- اگر دچار درد مثانه شده اید ضمن پرهیز از مصرف کنگر باید از خوراکی هایی که درد مثانه را تسکین می دهند بیشتر استفاده کنید، مانند: تخم شوید، شوید پخته، مرزه، گلابی و آب دمکرده کاکل ذرت.
- زخم مثانه: اگر دچار زخم مثانه شده اید ضمن پرهیز از خوردن کنگر، باید بادام، روغن بادام، مغز تخم کدو و شیره چهار تخمه (تخم کدو، تخم گرمک، تخم خیارین و تخم هندوانه) را هر روز مصرف کنید.
- برگ های چغندر قرمز را با سرکه و پودر خردل بخورید. پنجاه گرم پودر شیرین بیان را در یک لیتر آب بجوشانید و ۱۰ دقیقه هم آن را دم کنید، سپس آب صاف کرده آن را به مرور، هر بار کمی بنوشید. (کسانی که دچار فشارخون هستند نباید از این نسخه استفاده کنند).
- در هر نوع بیماری مثانه باید از خوردن کنگر پرهیز کنید و از خوردنی های موافق بیشتر استفاده فرمایید، مانند: توت فرنگی، کرفس، قمری و سیب زمینی تنور پز با پر تقال. بهتر آن است که به مدت چهار روز صبح ها، یک لیوان آب ترب سیاه را با عسل شیرین کنید و بنوشید.
- خیاربادرنج (چنبر خیار) بگیرید، پوست آن را بکنید و پوست خیار را با ساقه کاسنی بپزید، سپس آب آن را صاف کنید و روی آن شکر طبرزد بریزید و سه روز پشت سر هم، ناشتا، اندازه یک رطل مصرف کنید. (شکر طبرزد، تقریباً معادل نباتی است که از شکر نیشکر درست می شود. و مردانی که دستگاه تناسلی آنها درد می کند، این داروه درمان آن است).
- حجامتی روی هر دو ساق پا برای بیماری های کهنه و مزمن کلیه، مثانه و رحم مفید است. (برای کسانی که کلیه شان از کار افتاده است، حجامت ساق پا مفید است؛ برای کسانی که درد کلیه و مثانه دارند، حجامت روی ساق پا مفید است؛ و برای کسانی که مشکلات زنانگی دارند و قاعدگی آنها قطع شده است، حجامت ساق پا مفید است. البته این درمان، مکمل درمان های دیگر است. البته عارضه حجامت روی ساق پا این است که بدن را خسته و سست می کند که باید با تدبیر این عرضه را رفع کرد).
داروها:
- آنتی هیستامین ها، آنتی کولینرژیک ها، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی و داروهای ضد افسردگی همگی موفقیت محدودی در کاهش علائم دارند. داروی پنتوزان پلی سولفات سدیم در تخفیف علائم بعضی از خانم ها موثر بوده است. دی متیل سولفوکساید یا سایر داروها را می توان مستقیماً به درون مثانه وارد کرد، دی متیل سولفوساید به مدت 15 دقیقه در مثانه نگاه داشته و سپس تخلیه می شود. این درمان هر دو هفته تکرار می شود، یا تا زمانی که علائم تخفیف یابند و سپس بر حسب نیاز تکرار می شود. مصرف دی متیل سولفوکساید باعث وجود آمدن یک بوی شبیه سیر در پوست و تنفس می شود که تا 72 ساعت ادامه می یابد.
فعالیت:
- محدودیت برای آن وجود ندارد، فقط در صورت بروز علائم، فعالیت مربوطه نباید انجام شود.
رژیم غذایی:
- حذف نوشیدنی های حاوی کافئین، شیرین کننده های مصنوعی، غذاهای پر ادویه، مرکبات و گوجه فرنگی از رژیم غذایی ممکن است به تخفیف علائم کمک کند. مصرف الکل بیماری را تشدید می کند. مصرف رژیم غذایی ساده بدون ادویه در بعضی از بیماران موثر است.
نکته:
- امام رضا (ع) می فرمایند: عادت به خوردن قلوه و سیرابی گوسفند موجب دگرگونی مثانه می گردد.