سر و گردن به جلو (قوز گردن): عبارت است از سر و گردن به جلو یا حالت خم شدن گردن به جلو، یکی از شایع‌ترین مشکلات قامتی و حالت قرارگیری بدن است. به ازای هر یک اینچی که گردن بیمار، بیشتر از حالت نرمال به سمت جلو متمایل می‌شود، عضلات گردن و بالای کمر به اندازه‌ی تحمل 10 پوند وزن اضافه‌تر، تحت فشار قرار می‌گیرند.
علائم:
- وارد شدن فشار بیش از حد به شانه‌ها و گردن به این معناست که که شانه و گردن در تمام طول روز باید وزن بیشتری از حد نرمال را تحمل کنند که این موضوع منجر به گرفتگی و تنش در ماهیچه‌های گردن و کاهش گردش خون در این ناحیه، درد و خستگی شدید ماهیچه‌ها می‌شود. برخی از علائم شایع عارضه‌یسر و گردن به جلو عبارتند از:
- آسم
- درد صورت
- کاهش اشتها
- دندان قروچه
- ابتلا به آرتروز
- خستگی مفرط
- کاهش کلی قد
- سردرد و میگرن
- اسپاسم عضلانی
- درد و قفل شدن فک
- خم شدن سر به سمت جلو
- بی‌خوابی یا اختلالات خواب
- کاهش دامنه‌ی حرکتی گردن
- ابتلا به سندرم درد میوفاسیال
- گرد شدن شانه‌ها به سمت جلو
- کاهش کارایی در عملکرد ورزشی
- بی‌حسی یا گزگز و مورمور دست‌ها و بازوها
- وقفه تنفسی در خواب یا نفس کشیدن از دهان
- فرسایش دیسک‌های بین مهره‌ای در ستون فقرات
- درد مزمن در گردن، شانه‌ها، بالا و میانه و پایین کمر
- گیر کردن و تحت فشار قرار گرفتن شاخه‌های عصبی
- کوتاهی گردن نیزیکی از علائم عارضه سر و گردن به جلو است.
- احساس گرفتگی گردن و ناراحتی در عضلات گردن و قفسه سینه.
علت:
- عارضه‌یسر به جلو، اغلب بر اثر یک ضربه یا آسیب‌دیدگی گردن مانند کشیدگی یا پارگی تاندون‌ها و لیگامنت‌های قسمت بالای کمر یا گردن گردن ایجاد می‌شود. این آسیب‌ها شایع‌ترین علل قوس گردن و علل درد شانه و سردردهای تنشی نیز هستند. سایر علل بروز عارضه‌ی سر و گردن به جلو عبارتند از:
- ضعف عضلات گردن
- حمل کردن کوله‌ی سنگین
- خوابیدن در حالت‌های ناصحیح
- جلوگرفتن سر در هنگام مطالعه
- جلوگرفتن سر در هنگام رانندگی
- عادات غلط و نامناسب در خوابیدن
- جلو آوردن سر در هنگام کار با تلفن همراه
- جلو آوردن سر برای نگاه کردن به کامپیوتر
- خم شدن گردن به سمت جلو بر اثر لم دادن در کاناپه
- آسیب‌هایی مانند کشیدگی تاندون‌ها و لیگامنت‌های گردن
- کتاب خواندن قبل از خواب با گذاشتن تعداد زیادی پشتی زیر سر
- وقتی سر به سمت جلو خم می‌شود و از مرکز ثقل طبیعی بدن دور می‌شود، قسمت بالای شانه‌ها و قسمت بالایی ستون فقرات برای جبران آن به سمت عقب خم می‌شود و این مسئله هم باعث متمایل شدن لگن و باسن به سمت جلو می‌شود. به همین ترتیب مانند بازی دومینو، خم شدن گردن باعث انتشار تأثیرات منفی بر کل قامت فرد می‌شود و موجب می‌شود ستون فقرات شما از حالت طبیعی خارج شود.
پیشگیری:
- شب‌ها برای خوابیدن از پشتی‌های بلند استفاده نکنید. این کار موجب به هم خوردن تعادل در عضلات گردن می‌شود.
- همیشه و در همه حال وضعیت بدن خود را چک کنید و مطمئن شوید که وضعیت قرارگیری بدن شما صحیح است.
- در هنگام راه رفتن، طوری بدن خود را نگه دارید که گویی یک میله‌ی فلزی صاف به گردن و کمر شما متصل شده است. در این حالت شما باید کمی چانه خود را به سمت عقب بگیرید و سر و گردن شما به سمت جلو متمایل نیست.
- سعی کنید تمریناتی که برای اصلاح عارضه‌ی سر و گردن به جلو هستند را به طور منظم انجام دهید. در صورتی که سریعاً از این روش نتیجه نگرفتید، نا امید نشوید، چرا که اصلاح حالت سر و گردن و رفع این مشکل کمی زمان‌بر است.
عواقب مورد انتظار:
- عواقب فیزیکی: عارضه‌ی سر و گردن به جلو به خاطر وارد آوردن فشار بیش از حد به گردن، موجب مشکلات فیزیکی بسیاری برای فرد می‌شود. جلو بودن سر و گردن باعث می‌شود قامت کلی فرد تغییر کند (از جمله شکل قرار گیری ستون فقرات). این موضوع باعث صاف شدن قوس طبیعی ستون فقرات گردنی شده و بدین ترتیب بر عضلات، رباط‌ها، مفاصل و استخوان‌های گردن، فشار بیش از حد وارد می‌شود. تمامی‌این فاکتورها موجب تسریع روند فرسایش مفاصل ستون فقرات و در نتیجه آرتروز گردن می‌شود. علاوه بر این، عارضه‌ی سر و گردن به جلو، یکی از شایع‌ترین عوامل ابتلا به گرفتگی ودرد مهره های گردن، سر، شانه‌ها و ستون فقرات است. در صورتی که عارضه‌ی سر و گردن به جلو، برای مدت طولانی ادامه یابد و حالت مزمن پیدا کند، می‌تواند منجر به بیرون زدگی دیسک‌ها، گرفتگی عضلات، گیر کردن شاخه‌های عصبی در ستون فقرات و پوکی استخوان شود.
- عواقب فیزیولوژیکی: قرارگیری بدن در حالت ناصحیح و همچنین عارضه‌ی سر و گردن به جلو می‌تواند بر روی بسیاری از سیستم‌های فیزیولوژیکی بدن از جمله تنفس و ترشح هورمون‌ها، تأثیر منفی داشته باشد. قامت ناصحیح و قرارگیری سر و گردن به سمت جلو می‌تواند موجب تغییراتی در خلق و خوی فرد، فشارخون و حجم ریه‌ها شود. در برخی موارد اتفاق افتاده است که عارضه‌ی سر و گردن به جلو، موجب کاهش حجم جدی و حیاتی ریه‌ها تا 30 درصد شده است که می‌تواند برای زندگی فرد خطرآفرین باشد.
عوارض احتمالی:
- در حالت ایده آل، سر باید مستقیماً بر روی گردن و شانه ها قرار گرفته باشد، درست مانند توپ گلف بر روی پایه ی آن. وزن سر انسان، به توپ بولینگ نسبت به توپ گلف شباهت بیشتری دارد بنابراین جلو نگه داشتن آن می تواند به گردن و عضلات پشتی، فشار زیادی وارد کند. نتیجه این فشار می تواند خستگی گردن و در نتیجه درد همیشگی و یا غالب گردن باشد. عضلات گردن و شانه که مجبورند تمام روز این وزن را تحمل کنند، دارای یک انقباض ایزومتریک شده و در نتیجه خون خود را از دست می دهند، آسیب می بینند، خسته می شوند و در آخر دچار کشیدگی، درد، احساس سوزش و فیبرومیالژیا خواهند شد. هنگامی که ساختار های ستون فقرات نیز به مدت طولانی تحت تأثیر وزن زیاد قرار می گیرند، حالت خود را از دست داده و دچار بدشکلی می شوند؛ این بدشکلی ها ممکن است دائمی شوند. به همین دلیل، درمان سر و گردن به جلو، زمان زیادی خواهد برد. علاوه بر این، عارضه ی سر و گردن به جلو باعث صاف شدن خمیدگی طبیعی گردن و در نتیجه آسیب به دیسک ها می شود که ممکن است باعث ایجادآرتروز گردن زودرس گردد. این عارضه همچنین می تواند به وجود آورنده سر درد هایی ملقب به “سر درد های سرطان زا” نیز باشد. این مشکل همچنین می تواند باعث فشار آمدن به مفصل فک (TMJ) شده که باعث درد، سر درد و مشکلات دیگر خواهد شد. برخی از شواهد نشان می دهند که حالت بدن می تواند با تأثیر بر روی میزان جریان خون در نخاع، بر روی بافت عصبی تأثیر بگذارد. افرادی که مبتلا به خم شدن سر به جلو بوده و آن را درمان نکنند، ممکن است به عارضه های مزمن و ناخوشایند دیگری مانند پینچ عصبی و یا پینچ رگ های خونی، سندرم خروجی توراسیک، درد بافت عضلانی، سندرم هایی مانند فیبرومیالژیا، کشیدگی مزمن بافت ها، تخریب و انحطاط بافت ها و همچنین آرتروز مبتلا شوند.
تشخیص:
- انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار: تشخیص سر و گردن رو به جلو نسبتاً ساده است. از شخص مورد نظر بخواهید که به سقف، سپس زمین و پس از آن مستقیم نگاه کند. وسط شانه ها را پیدا کرده و یک خط فرضی مستقیم رو به بالا رسم کنید. این خط باید درست از وسط سوراخ گوش ها عبور کند. هر گونه جلو بودن سر و گردن، باید بلافاصله توسط متخصص طب فیزیکی و باز توانی بررسی شود.
درمان طب نوین:
- بسیار مهم است که عارضه‌ی سر و گردن به جلو هر چه سریع‌تر درمان شود؛ چون در صورتی که شخص این مشکل را نادیده بگیرد، می‌تواند موجب بروز مشکلات جدی مانند سندروم درد میوفاسیال و فرسایش دیسک‌های بین مهره‌ای در ستون فقرات شود.درمان کجی گردن شامل رفع عدم تعادل در عضلات گردن (عامل خم شدن سر و گردن به جلو) با انجام حرکات کششی و تقویتی عضلات گردن می‌باشد. پزشک عمومی، این گونه عارضه ها را درمان نخواهد کرد. به یاد داشته باشید که عارضه های مربوط به حالت بدن مانند سر و گردن رو به جلو، در صورتی که درمان نشوند می توانند باعث ایجاد آسیب در ستون فقرات و اعصاب شده که علائم ناشی از آن معمولاً دیر ظاهر می شوند. اولین قدم در جهت درمان سر و گردن رو به جلو، معاینه شدن توسط متخصص طب فیزیکی و باز توانی و انجام عکس برداری با اشعه ایکس به منظور تعیین میزان پیشرفت عارضه می باشد. پس از انجام این موارد، یک برنامه درمانی مخصوص برای سر و گردن رو به جلو به شما داده می شود که شامل تمرینات مخصوص و دیگر روش های درمانی است. متخصص طب فیزیکی و باز توانی همچنین به شما حالات غلط بدن که می توانند منجر به جلو افتادگی سر و گردن شوند را گوشزد کرده و راه حل های عملی برای اصلاح آن ها ارائه می کند. برخی از این گزینه های درمانی عبارت اند از:
- ماساژ درمانی
- کشش ستون فقرات
- تنظیم تراز گردن به وسیله متخصص طب فیزیکی و باز توانی
- تمرینات کششی و تقویتی: متخصص طب فیزیکی و باز توانی، تمریناتی را به منظور شل کردن ماهیچه های سفت شده در جلوی گردن و سینه ارائه می کند. اگر این عضلات از ماهیچه های پشت و شانه قوی تر باشند، انجام تمرینات تقویتی برای ماهیچه های پشتی کمر می تواند این بی تعادلی در ماهیچه ها را بر طرف کرده و سر و گردن را به جای خود باز گرداند.
- استفاده از بریس مخصوص (کمر بند، قوز بند و …): یکی دیگر از روش های درمانی، استفاده از بریس های حمایت کننده حالت مناسب بدن می باشد. شانه بندهای قابل تنظیم و کمر بندهای حمایتی می توانند شانه ها را عقب، سینه را جلو و شکم را رو به داخل نگه داشته و حالت بدن را متعادل کنند.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپی در جهت کاهش گردن درد و بهبود قابلیت حرکتی گردن به شخص کمک می‌کند. متخصص فیزیوتراپی دامنه حرکتی گردن را ارزیابی کرده و وضعیت بدنی شخص را نیز بررسی می‌کند تا بتواند بهترین گزینه درمانی برای درمان سر و گردن به جلو را ارائه دهد. در فیزیوتراپی از روش‌های درمانی مانند اولتراسوند، حرارت و یخ استفاده می‌شود ولی با توجه به این که عارضه مورد نظر در اثر افزایش نیروهای مکانیکی بر گردن ایجاد شده است، این روش‌های درمانی تأثیر بلند مدت در درمان سر و گردن به جلو ندارند. به این منظور جهت درمان سر و گردن به جلو وضعیت سر و بدن در زمان کار با تلفن همراه بایستی تغییر داده شوند و همچنین از تمارین مخصوص جهت تغییر نیروهای وارد بر گردن باید استفاده شود. پس از فیزیوتراپی و کنترل درد عارضه، علائم بهبود پیدا می‌کنند. پس از آغاز برنامه فیزیوتراپی، گردن درد بایستی در طول ۳ تا ۴ هفته تسکین پیدا کند.
درمان طب سنتی:
- روغن مالی با روغن بادام تلخ و گرم کردن موضع با حوله و اتو.
- توجه داشته باشید درمان این بیماری در فیزیوتراپی و حرکات اصلاحی است.
داروها:
- داروی خاصی برای این بیماری نیاز نیست.
فعالیت:
- آزادسازی عضلات گردن با توپ تنیس: این تمرین توسط توپ تنیس یا چیزی شبیه به آن انجام می‌شود. این تمرین برای رفع گرفتگی و تنش در عضلات گردن بسیار عالی است. یک توپ تنیس باید در زیر سر قرار داده شود به طوری که به نواحی که دقیقا در پایین جمجمه قرار دارند، فشار وارد کند. سرخود را به یک طرف بچرخانید تا به نواحی مشخصی فشار وارد کنید. در صورتی که فشار توپ به گردن کمی دردناک است، شما دارید تمرین را در ناحیه درست انجام می‌دهید. سعی کنید 5 دقیقه در این حالت بمانید. این تمرین را در طرف دیگر نیز تکرار کنید. در صورتی که توپ تنیس در اختیار ندارید می‌توانید با انگشت شست خود همین فشار مشابه را ایجاد کنید. در صورتی که احساس سرگیجه دارید یا درد گردن شما بیشتر شد، میزان فشار وارده را کم کنید.
- کشش گردن: این تمرین کششی را می‌توان قرار دادن دست‌ها در پشت دست و فشار دادن سر به سمت جلو انجام داد. کشش باید در پشت عضلات گردن احساس شود. این حالت را حداقل برای 30 ثانیه نگه دارید. این تمرین را سه بار تکرار کنید.
- عقب آوردن چانه:بعد از این که گرفتگی عضلات گردن برطرف شدند، باید برای به دست آوردن حالت صحیح قرار گیری گردن، عضلات آنرا تقویت کرد. بنشینید و سر خود را صاف بگیرید. سپس چانه خود را به سمت عقب بیاورید، طوری که انگار غبغب دارید. ممکن است کمی احساس کشش در قسمت‌های پشتی گردن داشته باشید. سر خود را به سمت بالا یا پایین خم نکنید. سر شما باید به آرامی و به صورت افقی به سمت عقب حرکت کند. این حالت را 5 ثانیه نگه دارید و سپس رها کنید. این تمرین را حداقل 25 بار تکرار کنید.
- عقب آوردن چانه در برابر گرانش زمین: برروی شکم بخوابید، به نحوی روی تخت قرار بگیرید که سر شما از لبه‌ی تخت بیرون باشد. سعی کنید به آرامی، مانند روش بالا، چانه خود را به سمت عقب ببرید. از آنجایی که این حرکت در برابر گرانش زمین انجام می‌شود، فشار بیشتری به عضلات گردن می‌آورد. این حالت را 5 ثانیه نگه دارید و سپس رها کنید. این تمرین را حداقل 25 بار تکرار کنید.
- عقب آوردن چانه با کش ورزشی: این تمرین مشابه با تمرین قبلی است، اما به جای گرانش در برابر نیروی کش ورزشی انجام می‌شود. (باید کشش را دور سر خود قرار دهید و با دو دست خود کش را به سمت جلو بکشید) این حالت را 5 ثانیه نگه دارید و سپس رها کنید. این تمرین را حداقل 25 بار تکرار کنید. همانطور که در بالا گفته شد، در صورتی که این تمرین با تکنیک صحیحی انجام شود، تأثیر بسیار زیادی بر تقویت عضلات گردن دارد.
- پایین آوردن چانه: این تمرین به تقویت عضلات جلوی گردن به نام فلکسور‌ها که همراه با عضلا پشت گردن کار می‌کنند، کمک می‌کند. به پشت بخوابید و یک بالش نازک زیر سر خود بگذارید. سعی کنید همان تمرین بالا را انجام دهید و در ادامه طوری سر خود را خم کنید که گویی میخواهید بگویید “بله” . در این حالت عضلات پشتی گردن کشش احساس می‌شود و به طور همزمان عضلات جلوی گردن نیز حرکت دارند. یک مسئله مهم در هنگام انجام این تمرین این است که عضلات خود را شل نگه دارید. در هنگام انجام این تمرین نباید در عضلات جلویی گردن خود احساس گرفتگی داشته باشید. این حالت را 5 ثانیه نگه دارید و سپس رها کنید. این تمرین را حداقل 25 بار تکرار کنید.
- کشش عضلات شانه و قفسه سینه: عارضه‌ی سر و گردن به جلو، موجب گرفتگی عضلات قفسه سینه و شانه می‌شود، چرا که شخص در این حالت قوز پیدا می‌کند و قفسه سینه و شانه‌های او به سمت جلو جمع می‌شوند. تمریناتی که در ادامه می‌آیند به کشش و گسترده کردن قفسه سینه و شانه‌ها کمک می‌کند:
- کشش جلوی بازو برای اصلاح وضعیت سر و گردن به جلو: بنشینید و دستان خود را پشت کمرتان به هم حلقه کنید، به آرامی دستان خود را به سمت عقب و پایین بکشید تا جایی که در قسمت جلوی شانه خود کشش را احساس کنید. توجه کنید که کمر شما باید حالت صاف داشته باشد. دستان خود را نچرخانید (به طوری که دو آرنج در روبخ روی هم قرار بگیرند). این حالت را برای سی ثانیه نگه دارید. این تمرین را سه بار تکرار کنید.
- کشش قفسه سینه برای اصلاح وضعیت سر و گردن به جلو: دستان خود را به طرفین باز کنید و سپس آنها را در دو طرف چهارچوب در قرار دهید و بدن خود را به سمت جلو متمایل کنید. می‌توانید دستان خود را به سمت بالا و پایین حرکت دهید و این تمرین را در زوایای مختلف انجام دهید تا در نقاط مختلفی از قفسه سینه، کشش ایجاد شود. حداقل برای سی ثانیه در این حالت بمانید. این تمرین را 3 بار تکرار کنید.
- تقویت عضلات کتف برای اصلاح وضعیت سر و گردن به جلو: برای آن که شانه‌ها به سمت جلو خم نشوند، عضلات کتف باید تقویت شوند. به این منظور، شانه‌های خود را به سمت عقب و سپس به سمت پایین بکشید. این حالت را حداقل برای سی ثانیه نگه دارید. این تمرین را سه بار تکرار کنید.
رژیم غذایی:
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات بدون مصلح غذایی پرهیز کنید.
نکته:
- آناتومی ستون فقرات گردن: ستون فقرات گردنی از مهره‌هایی است که از قسمت بالایی بالاتنه آغاز می‌شود و تا زیر جمجمه ادامه پیدا می‌کند. مهره‌های استخوانی و رباط‌ها که مثل کش‌های ضخیم لاستیکی هستند و عضلات، موجب ثبات ستون فقرات می‌شوند. عضلات علاوه بر پشتیبانی از ستون فقرات و ایجاد ثبات، به حرکت کردن ستون فقرات نیز کمک می‌کنند. ستون فقرات گردنی دامنه حرکتی بسیار قابل توجهی دارد و از سوی دیگر وزن سر را تحمل می‌کند. اما گردن نسبت به سایر نواحی ستون فقرات کمتر محافظت می‌شود و در معرض خطر آسیب و مشکلاتی است که موجب درد و محدودیت حرکتی می‌شوند.