سردرد و درد شقیقه: این درد اکثراً در ناحیه شقیقه بوجود می آید سردرد شقیقه ای اکثراً نوبتی است و گاهی هم پیوسته می باشد و معمولاً اسباب این سردرد اخلاط است درد گاهی بحدی می رسد که بیمار طاقت دست زدن به محل درد را ندارد. در سردرد شقیقه ای ابتدا باید مشخص شود خلطی که اسباب سردرد شده گرم است یا سرد، معمولاً سردرد شقیقه ای نوبتی یا قطع و وصل شونده سرد مزاجند، اما اگر پیوسته و مسترم باشد و یکسره درد وجود داشه باشد و قطع و وصل نشود مزاج آن گرم است و این درد مداوای دردهای مستمر را دارا می باشد.

علائم:

1. سرگیجه
2. گرفتگی بینی
3. صدای تو دماغی
4. تاری دید و دوبینی
5. آبریزش بینی و عطسه
6. قرمزی، سوزش، اشک چشم
7. حالت تهوع و در برخی موارد استفراغ
8. درد صورت، درد بینی، درد گردن و درد فک
9. علائمی مانند بیحسی یا گزگز دست و پا در یک سمت بدن، فلج و کاهش سطح هوشیاری همراه با سردرد ممکن است باعث حمله ایسمیک گذرا یا سکته مغزی شود. این بدان معنا است که خونرسانی به مغز مختل شده است.
10. سردرد یک علامت است و بیماری نیست، ماهیت، شدت و علائم همراه با درد در هر فرد متفاوت است، در برخی موارد ماهیت درد می تواند علت را مشخص کند، برای مثال، یک سردرد سینوسی ممکن است مانند گرفتگی عضلات و احساس درد عمیق باشد. به هر حال همیشه یک راه حل مطمئن برای تشخیص علت وجود ندارد. علائم همراه می توانند بهترین شاخص برای تشخیص علت باشند.

علت:

• سردرد میگرنی
• سردرد سینوس
• کشیدگی چشم
• کشیدگی عضلانی
• یبوست ناشی از غلبه صفرا نیز یکی دیگر از دلایل سردردهای شقیقه ای به حساب می آید.
• هر علتی ممکن است باعث بروز سردرد شود، اما به طور کلی سردردهای شقیقه ای ممکن است ناشی از میگرن، سینوزیت، مشکلات مغزی و غیره نیز باشند. در مجموع از یک سرماخوردگی ساده گرفته تا تومورها و خونریزی های مغزی همگی می توانند سردرد ایجاد کنند.
• مصرف بعضی از غذاها، بی خوابی، ناراحتی، عصبانیت، استرس و فشارهای روحی نیز می توانند سردرد ایجاد کنند؛ برخی از سردردها نیز بر اثر پرفشاری خون هنگام صبح بروز می کند که در این صورت باید راهی برای درمان آن بیماری پیدا کرد تا درد شقیقه هم به تبع آن قطع شود.
• بسیاری از سردردها ناشی از سطح قند خون پایین است که می تواند از فشارخون پایین نیز باشد؛ در غلبه صفرا چون میزان زیادی از مایعات داخل عروق از بدن دفع می شوند، فرد دچار افت فشار خون می گردد که این مسئله منجر به کاهش قند خون نیز شده و این دو عارضه با هم، عاملی است برای نرسیدن اکسیژن و گلوکز (قند) کافی به مغز و درد و تیر کشیدن در قسمت شقیقه ها که بیشتر حالت یک سره و مستمر دارد.

تشخیص:

• در صورتی‌ که فردی مرتب ازسردرد در ناحیه پیشانی رنج می‌برد، پیدا کردن علت درد کاملاً ضروری است. در این وضعیت پزشک به منظور تشخیص علت سردرد پیشانی و شقیقه ها شروع به بررسی سوابق قبلی بیمار می‌کند، مثلا زمان دقیق آغاز سردرد را جویا می‌شود، یا اینکه توضیحاتی درباره حالت و روحیه بیمار پیش از شروع سردرد می‌خواهد. بیشتر اوقات علائمی که بیمار به آن دچار می‌شود سرنخ‌هایی از علت سردرد پیشانی و چشم ها می‌دهد. اما در صورت قانع‌نشدن ممکن است پزشک از بیمار درخواست عکس‌برداری ام‌ آر آی یا سی‌ تی‌ اسکن از مغز و سینوس ها جهت تشخیص علت اصلی سردرد پیشانی کند.

درمان طب نوین:

• درمان درد پیشانی با بیماری زمینه ایجاد کننده آن ارتباط مستقیم دارد.
• مدیریت و کنترل متداول و محافظه کارانه که شامل تغییرات سبک زندگی، تمرینات ورزشی و پرهیز از عوامل محرک می شود نیز همراه با دارو درمانی از اهمیت زیادی برخوردار است.
• رفع خستگی چشم معمولاً به دارویی نیاز ندارد و با مصرف برخی داروهای مسکن در مدت کوتاهی بهبود می یابد، تغییرات سبک زندگی، استفاده از محافظ های چشم و لنزهای حفاظتی معمولاً به کاهش شدت خستگی چشم کمک می کنند.

درمان طب سنتی:

• مالیدن روغن بالنگ نیز مفید می باشد.
• قبل از غذا آلوی تازه یا خشک استفاده کنید.
• بوئیدن عطر بالنگ سردرد را برطرف می کند.
• آب پیاز قرمز را بگیرید و در دو سوراخ بینی بچکانید.
• بادام تلخ را کوبیده با سرکه مخلوط نموده در محل درد بگذارید.
• لیموترش را از وسط بریده و آن را روی شقیقه های خود مالش دهید.
• برای سردردی که در اثر زیادی صفرا باشد از شربت نارنج استفاده شود.
• برای سردردهای عصبی لیموترش را به صورت کمپرس در محل درد بگذارید.
• زعفران را نرم بسایید، با کمی گلاب مخلوط کرده و گه گاهی بر موضع درد بمالید.
• سردردی که در اثر بالابودن فشار خون باشد از شربت آبلیمو با کمی گلاب استفاده شود.
• برای سردردهایی که علامت مشخصی ندارند از آب نارنج به عنوان چاشنی غذا استفاده کنید.
• برای جلوگیری از سردرد، پوست نارنج را در سرکه خیس نموده صاف کرده به شقیقه ها بمالید.
• چوب چینی را با گل بنفشه بکوبید بعد با کمی سرکه خمیر کرده و بر پیشانی و شقیقه ضماد گذارید.
• آب شوید پخته را با نمک مخلوط کرده و در حمام بر سر بمالید و مدتی صبر کنید بعد دوش بگیرید.
• مغز فندق تلخ را بسیار نرم بسایید، بعد با کمی آب مخلوط کرده و در حمام آنقدر روی شقیقه و سر بمالید تا کف کند.
• چند قطره روغن بنفشه را داخل بینی چکانده و با تنفس عمیق از طریق بینی آن را به سمت سینوس ها هدایت کنید.
• اكليل الملک را در آب خیسانده بعد آن را بجوشانید و آب آن را در حمام بر سر بمالید و مدتی صبر کنید و بعد دوش بگیرید.
• برای سردردهای ناشی از سوء هاضمه (عناب + بنفشه + گل پنیرک) از هر کدام ۲ گرم جوشانده با ترنجبین شیرین کرده و میل کنید.
• بابونه شیرازی، مغز ناخنک، گل بنفشه فرنگی و شوید خشک را مخلوط و بسیار نرم بسایید، بعد با آب یا کمی سرکه خمیر کرده، بر پیشانی و شقیقه ضماد گذارید.
• برای درمان سردردهایی که ناشی از پرفشاری خون است ابتدا آلو را خیس نموده سپس با حرارت ملایم پخته مقداری تمرهندی اضافه کرده سپس میل نمایید.
• خوردن ماهی تازه: طبع سرد ماهی تازه عامل تعادل در صفرا بوده و باعث درمان دردهای شقیقه ای می گردد (البته هفته ای یک مرتبه بیشتر نمی توان از ماهی استفاده کرد).
• به محض شروع چنین دردی، یک قاشق لیموترش را داخل یک لیوان بزرگ آب ریخته و با کمی عسل یا کمی شکر شیرین کرده و آن را خنک نموده و جرعه جرعه میل نمایید.
• شستن پاها با آب سرد هنگام خروج از حمام: این کار باعث انقباض عروق یا و ارسال خون بیشتر به تمام بدن خصوصاً سر می گردد که از سردردهای شقیقه ای جلوگیری می کند.
• (عناب + هلیله زرد + هلیله کابلی + تمرهندی + بنفشه + سپستان + تخم خیار) از هر کدام ۵ گرم در یک لیتر آب به مدت ۱۰ دقیقه جوشانده صاف نموده و روزی ۳ فنجان میل نمایید.به طور کلی توصیه می شود، درد را هیچ موقع نادیده نگیرید و بدون شناسایی علت اصلی، مسکن خودسرانه مصرف نکنید؛ چرا که درد ممکن است نشانه ای از یک یا چند بیماری باشد.
• گل بوبانه، پونه و نعناع را مخلوط و با هم بپزید. آب آن را صاف و تفاله هایش را بر سر ضماد کنید، پس از دو تا سه ساعت به حمام رفته و با آب صاف کرده آن نیز سر را بشویید. مدتی صبر کنید، سپس دوش بگیرید.
• مصرف دم نوش (گاوزبان + شاهتره + ختمی + خبازی + خاکشیر) نیز راه کار خوبی برای درمان درد شقیقه است (یک قاشق از ترکیب مواد را با یک لیوان آب جوش دم کرده. ولرم که شد با کمی شکر قهوه ای یا عسل میل نمایید).
• خوردن یک لیوان آب گرم قبل از ورود به حمام: انتقال مایعات بدن به سطح پوست و پاها هنگام دوش آب گرم، باعث می شود که اگر بدن فردی از مایعات کافی برخوردار نباشد، دچار سردرد گردد؛ بنابراین مصرف آب ولرم قبل از حمام از این عارضه جلوگیری می کند.
• برگ درخت گلابی ۳ گرم در ۱۰۰ سی سی آب جوش ۲۰ دقیقه دم کرده با عسل شیرین نموده و میل نمایید؛ این نوشیدنی برای سردردهایی که علامت های مشخصی ندارد مفید است. مالیدن ترکیب (زرد چوبه + گلاب + لیموترش) روی شقیقه ها نیز راه کار خوبی برای کاهش درد شقیقه ها محسوب می گردد (کورکومین موجود در زردچوبه، یک آنتی اکسیدان قوی با خواص ضدالتهایی است).
• زعفران 5/2 گرم، مرمکی ۲ گرم، قسط شیرین و زرآوند از هر کدام ۵ گرم، ریوند چینی، دارچین و اذخرمکی از هر کدام ۱۰ گرم، انیسون ۲۰ گرم، تخم کرفس ۳۰ گرم، همه را مخلوط و نرم بسایید بعد با ۲۵۰ گرم عسل مخلوط کرده و صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را قبل از غذا میل کنید.
• برطرف کردن یبوست با دمنوش ترکیب مساوی (اسفرزه + بالنگو + تخم خرفه) با کمی شکر قهوه ای یا عسل و یا ترجیحاً بدون افزودن شیرینی. (در صورتی که یبوست با این دمنوش برطرف نشد از شیاف استفاده کنید (برای این کار می توان یک صابون سنتی را به قطر یک خودکار و به طول ۲ بند انگشت تراشیده و با مقداری روغن آغشته کرده و شیاف نمایید؛ یبوست در غلبه صفرا عامل تشدید این بیماری است).
• ۵۰گرم آمله مقشر را به مدت هفت روز ابتدا در شیر و بعد در گلاب بخیسانید و سپس نرم بکوبید. گل گاوزبان و تخم خرفه از هر کدام ۵۰ گرم صندل سرخ، صندل سفید، بادیان و سنبل الطیب از هر کدام ۲۰ گرم، تخم گشنیز، بهمن سرخ، بهمن سفید، دارچین، طباشیر هندی، خلال نارنج، ابریشم مقرص و کهربا از هر کدام ۱۰ گرم، مروارید سفته و بسد یا ریشه مرجان از هر کدام ۵ گرم، همه را بسیار نرم بسایید بعد با آمله های کوبیده شده و ۲۰۰ گرم شربت سیب یا شربت به و یا مخلوط هر دو شربت و یک کیلو عسل مخلوط و صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق غذاخوری از آن را میل کنید.

داروها:

• مورفین
• مفنامیک اسید

رژیم غذایی:

• شیر بادام،

نکته:

• بعضی سردردها آن قدر آزار دهنده هستند که زندگی فرد را مختل می کنند، اما در عین حال بی خطر محسوب می شوند؛ در مقابل، بعضی سردردها ممکن است خیلی آزار دهنده نباشند، اما جان انسان را به خطر بیاندارند؛ برای همین است که علت یایی سر درد، مهم ترین اقدام محسوب می گردد. سردرد ممکن است علت های زیادی داشته باشد که با تجویزهای خودسرانه یا مصرف مسکن های قوی، آرام و قرار ایجاد نشود چرا که ماهیت، شدت و محل درد در سر بسیار متفاوت است: سردردها به چند دسته تقسیم می شوند که ممکن است نواحی مختلفی از سر را درگیر خود کنند؛ اما برخی از آنها بیشتر از سایرین به سراغ افراد می آیند و نواحی خاصی از سر را درگیر می کنند به عنوان مثال: سردردهای شقیقه ای جزء سردردهای رایجی هستند که ممکن است برخی از افراد هر چند وقت یک بار به آن مبتلا شوند؛ با این حال سردردهای شقیقه ای ناشی از غلیه صفرا به صورت ناگهانی ایجاد می شوند و خود را به صورت تیر کشیدن بروز می دهند که اکثر مواقع، نوبتی است و گاهی هم پیوسته می باشد.