سردرد: عبارت است از سردرد به صورت وجود درد در سر و یا بخش فوقانی گردن تعریف می شود. در این حالت درد از بافت ها و ساختارهای احاطه کننده جمجمه یا مغز نشأت می گیرد. چرا که خود مغز فاقد رشته های عصبی درد می باشد. لایه بافتی نازکی که استخوان ها را می پوشاند، عضلاتی که جمجمه، سینوس ها، چشم ها و گوش ها را در بر می‌گیرند و همچنین بافت های نازکی که سطح مغز و نخاع را احاطه می کنند، شریان ها، وریدها و اعصاب همه و همه ممکن است دچار تحریک یا التهاب شوند که این موضوع باعث سردرد خواهد شد. درد این ساختارها ممکن است مبهم یا تیز، ضربان دار، پایدار یا متناوب و خفیف یا شدید باشد. به عبارت دیگر سردردها اغلب اوقات در اثر نامنظم بودن چهار خلط مسلط شده در بدن که به نام اخلاط اربعه مشهور هستند ایجاد می شوند، که مانند چهار عنصر آب، باد، خاک و آتش می باشند. که عنایت و حکمت حضرت باریتعالی این چهار خلط را ماده خلق اعضاء رئیسه قرار داده است. حکمای قدیم و فلاسفه و اطباء یونان و بطلمیوس و شیخ الرئیس بوعلی سینا و سایر اساتید طب، مأخذ حیات و بقای انسانی را همین چهار خلط می دانسته اند. لذا همه بیماری های داخلی، خارجی و جلدی مستولی شده و یا ارثی را، بر مبنای تنظیم و مرتب کردن این اخلاط معالجه می کردند و نتایج خوبی هم بدست می آوردند. لذا اصول درمان نباید از این چارچوب خارج شود. امراض گوناگونی که در وجود انسان هویدا می شود اغلب در اثر غلبه کردن یکی از آن چهار خلط می باشد. یعنی هر کدام از اخلاط، تعادل خود را از دست دهند و یا یکی از آنها بردیگری غالب گردد، انسان را دچار کسالت و بیماری خواهد کرد. لذا در صورت بروز هر بیماری بهتر است ابتدا انسان مبدأ و منشأ کسالت ها را در وجود خود جستجو و کشف کند و بداند کدام اخلاط کم یا زیاد شده اند، سپس به دفع و رفع آن بپردازد، تا بیماری برطرف گردد و انسان سلامت خود را بدست آورد. پس با این توصیف به این نتیجه می رسیم که در اثر به هم خوردن تعادل یکی از اخلاط، قسمتی یا اعضایی از بدن به بیماری مبتلا شده و انسان دچار سردرد می گردد. آن سردرد زنگ خطری است برای اینکه انسان توسط آن، به بیماری خود پی برده و به معالجه آن بپردازد. همانگونه که از این مطالب برداشت می شود، باید با مصرف دارو یا غذاهای مناسب اخلاط را تنظیم کنیم تا به بهبودی دست یابیم. پس از تنظیم اخلاط اربعه، در صورتی که بهبودی حاصل نشد باید علت دیگری را که باعث سردرد شده در وجود خود یافته و به درمان آن بپردازیم.

انواع سردرد:

1. کم خونی
2. ضعیفی چشم
3. کمبود ویتامین
4. سردرد ناشی از یبوست
5. سردرد ناشی از سینوزیت
6. سردرد ناشی از آلودگی هوا
7. سردرد ناشی از غلظت خون
8. سردرد ناشی از مشکلات کلیه
9. سردرد ناشی از خشکی مخاط بینی
10. سردرد کف سر ناشی از غلظت خون
11. سردرد ناشی از دود سیگار و دخانیات
12. سردرد ناشی از بی خوابی و پر خوابی
13. سردرد ناشی از پرخاشگری و عصبانیت
14. سردرد ناشی از مشکلات معده (سعود بخارات معده)
15. سردرد صفراوی (ناراحتی های کیسه صفراوی که ناحیه شقیقه ها را درگیر می کند)
16. سردردهای اولیه: سردرد هایی هستند که هیچ ارتباطی با بیماری های زمینه‌ای دیگر ندارند، این سردردها در واقع در اثر فرآیندهای مغزی بوجود می آیند. به عبارت بهتر، دلیل این نوع سردردها در خود سر نهفته است. میگرن، سردرد خوشه‌ای و سردرد تنشی مثال هایی از سردردهای اولیه می باشند.
17. سردردهای ثانویه: سردردهای ثانویه، سردردهایی هستند که در اثر بیماری‌های زمینه‌ای بوجود می آیند. مثال هایی از سردردهای ثانویه عبارتند از: تومورها، آنوریسم مغزی، سردرد سرویکوژنیک (گردنی)، سردرد ناشی از مصرف بی رویه دارو، سردرد ناشی از مننژیت، سردرد پس از صدمه، سردرد سینوسی، سردرد نخاعی.
18. نورالژی های جمجمه ای، درد صورت و دیگر انواع سردردها: نورالژی به معنی درد عصب می باشد. نورالژی جمجمه ای توصیف کننده التهاب یکی از ۱۲ عصب مغزی است که پیام های حرکتی و حسی نظیر درد را از مغز به گردن منتقل می کنند. شاید شایع ترین نورالژی شناخته شده، نورالژی تری ژمینال باشد که در عصب ۵ مغزی بوجود می آید. این عصب حس صورت را تأمین می کند و در صورت التهاب می تواند باعث درد شدید آن شود.

علائم:

1. خستگی
2. احساس فشردگی سر
3. دردی که به صورت بی وقفه یا متناوب وجود دارد
4. اگر درد در پشت سر باشد احتمالاً از ناراحتی کلیه است.
5. ممکن است شروع سردرد، حاد بوده یا به تدریج افزایش یابد.
6. سردرد گاهی ممکن است با حالت تهوع و استفراغ همراه باشد.
7. بروز سردرد ممکن است به خودی خود یا با انجام فعالیتی مرتبط باشد.
8. اگر درد در وسط سر مایل به جلو باشد احتمالاً از حجاب حاجز (دیافراگم) است.
9. محل درد ممکن است در یک قسمت چهره یا جمجمه باشد، یا ممکن است در تمام سر باشد.
10. اگر درد در قدام نزدیک پیشانی باشد احتمالاً از سینوزیت یا بیماری روده ها و دستگاه گوارش خواهد بود.
11. اگر درد در وسط و جلوی سر باشد احتمالاً از بیماری های رحمی و کمبود خون حیض یا سینوزیت است.

علائم سردرد بلغمی:

1. در سن سردی به وجود می آید.
2. در زنان معمولاً بیشتر دیده می شود.
3. بعضی مواقع همراه با حالت تهوع می باشد.
4. اگر عقب سر به تنهایی درد گرفت و فشار درد در پشت سر باشد از غلبه رطوبت است و بلغم زیاد شده.
5. علامت زیاد شدن بلغم نیز سنگینی سر، جمع شدن بزاق دهان، آمدن آب از دهان، مختصری دل آشوبی، ترش بودن بوی غذاهای خورده شده و سفید بودن رنگ مدفوع می باشد.
6. در این موارد سردرد بیشتر می شود: (موقع نزدیکی، قاعدگی، سردی، خواب زیاد، عصبانیت، ناراحتی، استرس، بوهای سرد، مثل بنزین و نفت و دستشویی، عوامل ضعف آفرین مثل گرسنگی و تشنگی).

علائم سردرد سوداوی:

1. تاریکی را دوست دارد.
2. در سن سردی به وجود می آید.
3. فرد به نور، بو و صداحساس است.
4. این سردرد معمولاً کل سر را فرا میگیرد.
5. این سردرد به هر بهانه ای ایجاد می گردد.
6. در موقع آبریزش بینی سردردشان آرام می شود.
7. این نوع سردرد، بین زنان و مردان در عصر حاضر شایع است.
8. این نوع سردرد یک طرفش صفرا است و طرف دیگرش درد رسوب کرده است و طرف دیگر آن طراوشات جنسی است که در سرمانده و خشک شده و تبدیل به سودا می شود و همین هاست که باعث فکرهای بد می شود.
9. در صورتی که سردرد به علت غلبه سودا باشد این علامات ممکن است همگی یا چندتایی در نتیجه آن خودنمایی کند، مانند: سنگینی و درد پیشانی، سفت و سخت عمل نمودن مزاج، تیرگی رنگ مدفوع، تیرگی ادرار، تیرگی رنگ چهره، احساس صدا در گوش یا در سر، تنگی چشم، خستگی چشم، بی خوابی، چرت زدن، کندی نبض، کم حرفی، از شنیدن حرف و صدا ناراحت شدن، بی حوصلگی، بی حالی، وسواس و افکار نامنظم.
10. در این موارد سردرد بیشتر می شود: در شلوغی و ترافیک، در بوهای بنزین و نفت و دستشویی، با حمل دختر در خانم ها، در عوامل ضعف آفرین، مثل گرسنگی و تشنگی، عصبانیت، ناراحتی، استرس (عصبانیت گرمی ها، تهاجمی و زد و خورد است، اما در این عصبانیت، خودخوری و جیغ و داد است و به سر خودش می زند)، موقع تعطیل رفتارهای جنسی (اما در فعالیت امور جنسی در اول سردرد دارد ولی با تکرار انزال جنسی، درد بهبود پیدا می کند چون انباشت مواد جنسی در سر موجب سردرد مزمن و باعث خیالات می شود)، در هنگام نزدیکی، در قاعدگی (قاعدگی خشکی سر را بیشتر می کند) حتی 3 الی 2 روز قبل از قاعدگی سردرد به وجود می آید، در خواب زیاد یا خواب کم (در خواب کم خستگی باعث سردی و در خواب زیاد، سردی بیشتر می شود)، آلودگی هوا.

علائم سردرد صفراوی:

1. درد از پیشانی و جلوی سر و چشم ها و با تیر کشیدن پدیدی می آید و ممکن است در همان جا بماند و مکن است دو، سه روز پی در پی درد کند و کل سر را فرا گیرد.
2. در این موارد سردرد بیشتر می شود: در عصبانیت (چون عصبانیت صفرا تولید می کند)، در گرما، عطرها، بوها و صدای زیاد (چون حرارت را تشدید می کند اما سردردهای بلغمی و دموی با صدا بیشتر نمی شود)، در خوردن غذا و بی خوابی (چون خشکی را بیشتر می کنند)، در پر خوری (چون انباشت خون می دهد)، در یبوست و فکر (چون موجب امتلا بیشتر می شود)، در دقت و تمرکز (چون این دو انرژی می دهد)، در ارتفاعات و ایام قرص کامل ماه.

علائم سردرد دموی:

1. شقیقه ها نبض دارند.
2. با گرما شدت می گیرد.
3. عصبانیت و عطرهای گرم از دیگر عوامل تشدید کننده هستند.
4. درد از پیشانی شروع و با سنگینی سر و گلگون شدن صورت و چشم ها و به کل سر سرایت می کند.
5. اگر سردرد دموی از مشارکت معده باشد، علامتش: بدحالی، تهوع، کم اشتهایی با بی اشتهایی و سوء هاضمه است.

علت:

• ادم
• ایدز
• دیالیز
• میگرن
• یبوست
• گلوکوم
• عفونت
• مننژیت
• آنسفالیت
• روماتیسم
• عصبانیت
• دندان درد
• انواع تشنج
• سوء هاضمه
• التهاب عنبیه
• تومورهای مغز
• فشار خون بالا
• نزدیکی (جماع)
• واکنش آلرژیک
• اختلالات خواب
• تکان خوردن سر
• کم کاری تیروئید
• سردرد به علت بو
• ناراحتی های معده
• آسیب سر و گردن
• اختلالات قاعدگی
• بیماری های طحال
• نرسیدن خون به مغز
• اضطراب یا افسردگی
• پایین افتادن قند خون
• التهاب شریان کاروتید
• التهاب شریان تمپورال
• قرص های ضد بارداری
• مصرف مشروبات الکلی
• عفونت های سیستمیک
• مصرف غذاهای نامناسب
• بالا بودن پرولاکتین خون
• مشکلات غیر عروقی مغز
• تغییر در محیط داخلی بدن
• کار بدنی سخت و خسته کننده
• ضربه شلاقی و آسیب به گردن
• خوردن یا آشامیدن بیش از اندازه
• از دست دادن آب (دهیدراتاسیون)
• فشار داخل جمجه ای ایدیوپاتیک
• تغییرات هورمونی در سیکل ماهانه
• انواع داروها و مواد مخدر و ترک آنها
• سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا
• سردردهای تاج سر، مربوط به کبد است.
• سردردهای پیشانی مربوط به معده است.
• سردردهای بالا و پشت سر مربوط به مثانه است.
• بدشکلی های شریانی، وریدی در هنگام خونریزی
• آنوریسم مغزی و خونریزی در فضای زیر عنکبوتیه
• درد ناشی از کشیدگی عضلانی در سر، گردن و صورت
• سردردهای ناحیه گیجگاهی مربوط به کیسه صفرا است.
• خستگی و جمع کردن مداوم چشم ها، مثلاً در نور آفتاب
• مشکلات بینی، گلو، گردن، چشم ها، گوش ها، دندان و سینوس ها
• مشکلات عروقی در سر و گردن (تنگ شدن و گشاد شدن رگ های مغز)
• سردردهای تیر کشنده در سر (اگر رنگ زبان قرمز یا زرد باشد) علتش گرمای زیاد کبد است.
• استرس و تنش، که باعث فشار آمدن روی عضلات گردن، سر، صورت و آرواره ها می شود.
• سردرد هیستامینی: به وسیله تزریق هیستامین این نوع سردرد به وجود خواهد آمد. علت این است که در نتیجه تزریق هیستامین سرخ رگ های داخل و خارج جمجمه گشاد شده، ابتدا فشار خون پایین می آید و باز پس از چند دقیقه بالا می رود. پس از این سرخرگ های سر به خصوص سرخرگ های گیجگاهی در حالت اتساع و ضربان شدید باقی می ماند و ایجاد سردرد می کند.
• سردرد عضلانی: اگر سردرد به علت انقباض عضلانی باشد کاملاً شبیه به سردردهای آسیب درونی جمجمه می باشد. علت آن در بیشتر اوقات اضطراب، نگرانی، خشم و غضب، خستگی کار، رانندگی طولانی و … می باشد، که باعث منقبض شدن عضلات سر و گردن می شود. این انقباض و گرفتگی عضلانی موجب بروز سردرد خواهد شد.
• عفونت سینوس: این نوع سردردها بیشتر در عقب کره چشم و در ریشه بینی احساس می شود. اگر سینوس های پیشانی دچار عفونت شوند سردرد در قسمت جلوی سر و بالای پیشانی تظاهر می کند، اما اگر مربوط به سینوس های صورت یعنی سینوس های فکی باشد و آنها دچار عفونت شده باشند درد در محل خود سینوس های پایین، یعنی زیر چشم ها متمرکز خواهد شد. با توجه به مطالب فوق به این نکته توجه کنید. هنگامی که سینوس ها دچار عفونت شده و عفونت باعث سردرد شود سینوزیت نامیده می شود.
• سردردهای خارج از جمجمه: در اکثر سردردها از جمله سردرد هیستامینی، سردرد توکسیک (سردرد سمی) و سردرد میگرنی همزمان با اتساع سرخرگ های درون جمجمه، سرخرگ های بیرون جمجمه نیز متسع می شوند، اما مواردی نیز مشاهده می گردد که با وجود اینکه فقط سرخرگ های خارج جمجمه متسع شده اند سردرد وجود دارد. در این موارد اگر سر را ببندند و بدین جهت فشاری بر قاعده رگ متسع شده وارد گردد سردرد تسکین می یابد. گرچه وجود اتساع عروقی را در اینگونه موارد به علت وجود هیستامین می دانند، اما هنوز عامل اصلی اینگونه سردردها شناخته شده نیست.
• سردرد مربوط به چشم: سردرد ناشی از اختلالات در دید چشم بدین شرح است: هرگاه اشکالی در تمرکز دید به وجود آید برای داشتن تصویر واضح و روشن عضلات مژگانی چشم بیش از اندازه منقبض می شوند، علیرغم کوچکی عضلات انقباض آن ها می تواند سردرد ایجاد کند. این نوع سردرد در پشت کاسه چشم ها احساس می شود. از این گذشته در کم سویی چشم ها به علت انقباض عضلات صورت و عضلات خارجی چشم نیز سردرد به وجود می آید. نامساوی بودن دید هر دو چشم، عدم تعادل بین عضلات خارجی چشم، خیره شدن به نور شدید، زیاد شدن نور به طور ناگهانی (مانند نوری که در شغل جوشکاران موقع جوشکاری به وجود می آید) و… حتی در هوای آفتابی روی برف نگاه کردن نیز همگی می توانند عامل وجود سردرد باشند. لذا با کشف علت و یا مراجعه به چشم پزشک و به کارگیری دستورات مناسب سردرد مرتفع خواهد شد.
• بعد از خوردن غذا، مقداری خون متوجه معده شده تا آن را به حالت نضج (پخته شده یا هضم شده) در آورد؛ این خون از تمام بدن (حتی مغز) به سمت معده هدایت می شود؛ میزان این خون به مقدار و کیفیت غذای وارد شده به معده بستگی دارد؛ هرچه غذا بیشتر خورده شود، خون بیشتری از مناطق بدن به سمت معده منتقل می گردد یا اگر غذا خیلی پرکالری، سنگین یا دیر هضم باشد میزان خون ارسالی به معده باز افزایش می یابد؛ بنابراین با پرخوری میزان زیادی خون به سمت معده سرازیر می گردد که خون منتقله از مغز به معده هم از این امر مستثنی نیست؛ یعنی میزان زیادی از خون داخل عروق مغزی، به طرف معده هدایت می شود و قطر عروق مغزی در این موقع تنگتر می شود تا بتواند به فعالیت خود با خون کم هم ادامه دهد؛ چون سلول های مغزی، ثانیه به ثانیه نیاز به خونرسانی دارند و گرنه به سرعت، کارایی خود را از دست می دهند. نکته: آیا تا به حال متوجه شده اید زمانی که معده شما پر است حافظه شما به خوبی قبل کار نمی کند؛ بله این به دلیل کم شدن حجم خون داخل عروق مغزی است. بعد از این که غذاهای داخل معده هضم شدند، مرحله جذب شروع می شود؛ در این موقع نه تنها خونی که متوجه معده شده بود به مناطق خود برگشت پیدا می کند بلکه مواد غذایی خورده شده (با حجم زیاد) وارد جریان خون شده و خون دچار امتلاء (بالا رفتن میزان حجم خون در رگ ها) می گردد؛ این عارضه فشار زیادی را به دیواره عروق خصوصاً عروق مغزی وارد می کند؛ قطر عروق مغزی که تنگ شده بود به یکباره با حجم زیادی از خون مواجه می گردد (مانند شیلنگ آبی که قطر ۲ سانتیمتر داشته باشد ولی شما بخواهید آب با سرعت جریان ۳ سانتیمتر در آن به جریان بیاندازید)؛ این عارضه خود را به صورت سردرد بروز می دهد. میران این نمونه سردرد به طبایع افراد نیز مربوط می شود یعنی در این موقعیت افراد با طبع «تر» بیشتر دچار سردرد می شوند و افراد با طبع «خشک» کمتر سردرد را تجربه می کنند.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. استرس فکری یا بدنی
2. نشستن به مدت طولانی (مثلاً برای تایپ کردن)
3. محیط پر سر و صدا، شلوغ، گرم، دارای نور کم، یا دارای بوهای آزار دهنده
4. مواجهه با یا مصرف نیتریت ها، سولفیت ها، مونوسیدیم گلوتامات یا سایر افزودنی های غذایی

پیشگیری:

1. از مصرف الکل جدا پرهیز کنید.
2. سیگار نکشید و از محیط هایی که دود آلود است پرهیز کنید.
3. به طور منظم ورزش کنید تا استرس کم شود و جریان خون بهبود یابد.
4. از مصرف داروهای تغییر دهنده خلق، روان گردان، محرک یا آرام بخش خودداری کنید.
5. خواب به اندازه کافی داشته باشید (متوسط 8 ساعت برای مردان و 7 ساعت برای زنان)
6. هیچ کدام از وعده های غذایی را جا نیاندازید، خصوصاً صبحانه را؛ در غذا خوردن زیاده روی نکنید.
7. از خوردن غذاهایی که حاوی نیتریت ها یا سایر افزودنی هایی هستند که شما به آنها حساسیت دارید خودداری کنید.

عواقب مورد انتظار:

• اکثر سردردهای تنشی یا عروقی را می توان با درمان ساده برطرف کرد.

عوارض احتمالی:

• در مورد سردرد ساده انتظار نمی رود عارضه ای به وجود آید.

تشخیص:

• پزشک بیمار مبتلا به سردرد را باید به طور کامل معاینه می کند. اگر به نظر رسد که علت سردرد شما به خاطر مشکلات و بیماری های زمینه ای می باشد ممکن است نیاز باشد که بررسی ها و آزمایش هایی مثل انجام سی تی اسکن و یا MRI از مغز انجام دهید.

درمان طب نوین:

• درمان سردرد به علت زمینه ای آن بستگی دارد.

درمان طب سنتی:

• دوش آب گرم بگیرید.
• شربت سرکنگبین میل شود.
• شانه ها، گردن، آرواره ها و سر را ماساژ دهید.
• 7 مرتبه در حمام آب گرم به سر خود با دست بریزد.
• قبل از حمام 5 جرعه آب گرم بنوشد با ذکر بسم الله.
• اصلاح تغذیه و ترک سردیجات و مواد کارخانه ای انجام شود.
• کاسنی با روغن بنفشه پایه زیتون مخلوط کند روی سر ضماد شود.
• وقتی می خواهید خارج شوید از حمام پای خود را با آب سرد بشورید.
• حجامت عام انجام شود و حجامت سر بعد از حجامت عام انجام شود.
• هفته ای 2 مرتبه انفیه کندش زده شود و شکم پر نباشد چون فتق می آورد.
• موقع سردرد و سالم بودن 2 قطره روغن بنفشه پایه کنجد داخل بینی ریخته شود.
• سردردهای تنشی معمولاً با استراحت کردن و مصرف داروهای مسكن برطرف می شوند.
• تمرین بازخورد زیستی یا مشاوره در مورد دردهای مزمنی که در اثر استرس رخ داده اند انجام دهید.
• وقتی سردرد دارید فقط کافیه یک لیمو ترش را نصف کنید و به پیشانیتان بمالید، درد تسکین می یابد.
• دراز بکشید، یک پارچه گرم یا سرد، هر کدام که احساس بهتری به شما می دهد، را روی ناحیه دردناک بگذارید.
• عرق بیدمشک را با گلاب ترکیب کرده و سپس به آن شربت آبلیمو اضافه کنید، این ترکیب سردرد شما را تسکین می دهد.
• در مورد شغل هایی که نیازمند نشستن برای ساعت های متمادی هستد، حداقل هر یک ساعت از جا برخیزید و مقداری راه بروید.
• روزی دو بار بسته به مزاج شخص دوسین (سیاهدانه و عسل) بخورید و روزی دو بار قسمت شقیقه را با روغن سیاهدانه خالص خوب ماساژ دهید.
• ترکیب عرقیات بابونه و بادرنجبویه و اسطوخودوس هندی اگر شب ها قبل از خواب یک لیوان خورده شود، سردرد چند ساله را به راحتی درمان می کند.
• سردردهای میگرنی و سردردهای خوشه ای را می توان با تجویز داروهای خاصی مثل داروهای تریپتان یا ارگوتامین یا داروهای گیاهی مؤثر دیگر، درمان کرد.
• درمان سردرد بسته به علت آن متفاوت است. چنانچه سردرد در اثر بیماری خاصی بوجود آمده باشد با درمان بیماری زمینه ای می توان سردرد را نیز برطرف کرد.
• سردرد بعد از رابطه جنسی: برخي از سردردهاي بعد از نزديکی طبيعی می باشد كه ناشي از ضعف قواي جنسی و كاهش قند بدن می باشد كه با خوردن عسل به همراه آب بر طرف مي شود.
• برای تسکین سردرد یک قاشق مرباخوری از این ترکیب میل کنید (زردچوبه + زنجبیل + میخک + دارچین + هل سبز به نسبت مساوی ترکیب و آسیاب کنید، افرادی که دچار فشار خون بالا هستند از این ترکیب استفاده نکنند).
• بابونه شیرازی + چای کوهی + افتیمون + سنبل الطیب + بادرنجبویه همه را به یک نسبت ترکیب و آسیاب کنید و یک قاشق غذاخوری از این ترکیب را با یک لیوان آب دم کنید و با عسل شیرین کرده و روزی یک تا سه لیوان میل کنید.
• استنشاق دود عنبر نسارا یکی از راه های مناسب برای درمان سینوزیت های مزمن و حاد و سرماخوردگی است. این کار در درمان سردردهای کهنه نیز موثر است، برای این کار، عنبرنسارا را در یک اسفند دود کن ریخته روی شعله کم قرار داده دود متصاعد شده را استنشاق کنید.
• برای تکسین درد، هر 8 ساعت یک بار یک عدد قرص مسکن استفاده کنید (ترکیبات و طرز تهیه: سورنجان + میخک + زنجبیل + دارچین + هل سبز + صبر زرد + زردچوبه + افتیمون همه را به یک نسبت ترکیب و پودر کنید و درون کپسول بریزید یا با عسل به صورت حب هایی درست کنید و در مواقع درد میل کنید توجه داشته باشید افرادی که دچار اسهال های شدید یا کولیت یا کرون یا بیماری های گوارشی هستند از این ترکیب استفاده نکنند).
• غذاهاي سردرد آور: بسیاری از شما دچار سردردهاي دوره اي يا مكرر مي شويد. در طب سنتي يك سري غذاها به عنوان غذاهاي سردرآور (مُصَدِّعات) شناخته مي شوند كه افراد با سردردهای مکرر بايد از خوردن آنها پرهيز كنند (مخصوصاً در روزهايي كه دچار سردرد هستيد) انواع فست‌فود و نوشابه‌ها، ماکارونی، گردوي كهنه (باقلوا،فسنجان،حلوا گردويي و …)، پنير كهنه (ليقوان و …)، عدس، بادمجان، قارچ و غذاهاي با نفخ بالا، حليم، كله پاچه و غذاهاي غليظ و سخت هضم

درمان اورژانسی سردردها:

• برای درمان تکمیلی سردرد عصبی بادکش پیشانی انجام دهید.
• ضمناً ماساژ سر و کف پا درمان اورژانسی همه نوع سردرد است.
• سردردهای تاج سر، مربوط به کبد است بازتاب کبد را باید ماساژ داد.
• سردردهای بالا و پشت سر مربوط به مثانه است، بازتاب مثانه را باید ماساژ داد.
• سردردهای پیشانی مربوط به معده است، بازتاب معده به طرف انگشتان دست ماساژ دهید.
• سردردهای ناحیه گیجگاهی مربوط به کیسه صفرا است، بازتاب کیسه صفرا را دورانی ماساژ دهید.
• برای سردردهای ناشی از سینوزیت قسمت نوک انگشتان را ماساژ دهید این عمل برای تمامی انگشتان قابل اجرا است.
• عرق بیدمشک را با گلاب ترکیب کرده و سپس به آن شربت آبلیمو اضافه کنید این ترکیب سردرد شما را تسکین می دهد.
• سردردهای ناشی از فشارخون بالا را با خونگیری از نوک انگشتان (یکی دو قطره)، انداختن یک کش آبی در نوک شست درمان می کنیم.
• در همه سردردهای ناگهانی می توانید یک کش آبی در نوک شست بیاندازید تا به مغز پیغام جمع کردن درد را بدهد و آرام شود، کش نباید زیاد سفت و نه زیاد شل باشد.
• شست دست ها و پاها ناحیه بازتاب سر است، برای درمان سردرد می توانید سر خود را جای شست تصور کنید و با وسیله ای مثل پروپ یا نوک مداد نقطه ای که در سر، درد می کند را در شست دست پیدا کنید و دقایقی محکم فشار و ماساژ دهید.
• ترکیب (2 قاشق مرباخوری چای سیاه + یک قاشق مرباخوری زردچوبه) را 10 الی 15 دقیقه می گذارید دم بکشد سپس یک لیوان از آن را همراه با مقداری عسل یا نبات میل کنید. سردرد و هر دردی دیگری در بدن کمتر از 15 دقیقه آرام می شود.

درمان سردرد پس از خواب:

• در صورتی که پس از خوابیدن یعنی هنگام بیدار شدن سردرد می گیرید، باید اول تشخیص داده شود که از چهار خلط اربعه کدام یک غلبه کرده است. و پس از مشخص شدن به درمان و تنظیم اخلاط بپردازید. پس از تنظیم اخلاط، خاکستر چوب سوخته درخت انجیر را با سرکه خمیر کنید و بر سر گذارید و چند شب این عمل را تکرار کنید.

درمان سردرد از خستگی:

• یک قاشق شربت خوری قهوه دم کنید بعد با شکر شیرین کرده و بنوشید.
• یک فنجان کاکائوی حل شده در آب یا کاکائوی مخلوط شده با شیر را شیرین کرده و بنوشید.
• هنگام سردرد انگشت سبابه خود را با آب معمولی خیس کرده و پشت گوش های خود را تر کنید بعد گوش ها را ماساژ دهید، سردرد مرتفع خواهد شد.
• ضمناً می توانید به اندازه یک قاشق سوپ خوری گل بابونه شیرازی را در یک لیوان آب جوش دم کنید بعد آب آن را صاف و شیرین کرده و بنوشید.
• در صورتی که به واسطه خستگی و در اثر فشار کار، سردرد ایجاد شود، بهترین درمان خوابیدن و استراحت کردن است. ولی اگر امکان خواب کامل و استراحت مطلق را ندارید و در حین انجام کار روزانه در اثر شدت فشار کاری احساس سردرد کردید، بهتر است پس از هر ساعت کاری حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه چشم های خود را بر روی هم گذاشته و با هیچکس صحبت نکنید و به طور کامل آرام و ساکت بنشینید و بعد دو دست را از ران ها به سمت زانوی خود بکشید بعد قدری پیشانی و سر و گوش خود را مالش دهید و در حین این اعمال نفس های عمیق بکشید. چون اگر ریه با تنفس عمیق از هوای تازه پر شود سردرد مرتفع خواهد شد.

سردرد از ضعف دماغ (مغز):

• مالیدن مخلوط روغن گل و گلاب و سرکه بر سر نیز مفید است.
• هم چنین از کمپوت میوه ها و شربت صندل استفاده کنید. بوییدن سیب سرخ و یا عنبر و یا گلاب هم مؤثر خواهد بود.
• برای درمان اینگونه سردرد بهتر است گوشت پرندگان را با نخود، کمی زعفران و کمی دارچین بپزید و موقع برداشتن از آتش مقداری گلاب در آن بریزید و بخورید.
• تخم خشخاش و شاهدانه از هر کدام ۱۰ گرم، گل محمدی ۲۰ گرم، مغز بادام خام ۱۰۰ گرم، نبات ۵۰۰ گرم، همه را بسیار نرم بسایید و بعد از هر غذای روزانه، یک قاشق غذاخوری از آن را در دهان بریزید و بخورید.
• گل محمدی، گل بنفشه فرنگی، گل گاوزبان و تخم گشنیز از هر کدام ۱۰ گرم، مغز فندق خام ۴۰ گرم، مغز بادام، مغز گردو و مغز پسته از هر کدام ۱۰۰ گرم، همه را مخلوط کرده، با ۵۰۰ گرم شکر بسایید و هر صبح، ظهر و شب بعد از هر غذا یک قاشق غذاخوری از آن را در دهان بریزید و بخورید.
• سردردی که با مبدأ ضعف دماغی (مغز) باشد، علایم آن کدورت حواس، ظهور آفت در اعمال و رفتار دماغی، اختلال در تخیل و افکار، وجود هیجان و ناآرامی، پیدایش سردرد به هنگام تحریک و تهیج برای صاحب آن، تحریک و تهیج مانند شنیدن صداهای بلند یا بوییدن بودارهای مختلف و … است.

درمان سردرد که از ضعف بدن باشد:

• پس از خشک کردن سر، پوست سر را با روغن زیتون مالش دهید.
• مقداری نشاسته گندم را با آب خمیر کرده و شب بر پیشانی بسته و بخوابید.
• رنگ برگ، رناس نرم و گل محمدی ساییده شده را مخلوط کنید و شب هنگام خواب با گلاب خمیر کرده و بر سر بمالید و صبح بشویید.
• اگر سردرد از ضعف بدن و بی قوه گی باشد می توانید در موقع پختن نان، شنبلیله خشک و سیاهدانه را فراوان روی نان بپاشید و بخورید.
• مورد نرم، آرد نخود و زرده تخم مرغ و کمی عسل را مخلوط کرده، و شب هنگام خواب بر پوست سر بمالید، سر را پیچیده و صبح در حمام بشویید.
• سیترات دوفر (جوهر آهن) و براده آهن نرم و قهوه را ساییده و به اندازه هر سه دارو، حنا مخلوط کنید و شب موقع خواب مقداری از آن را با گلاب خمیر کرده و بر سر بمالید و صبح بشویید.

درمان سردرد بعد از حمام:

• اگر پس از خروج از حمام دچار سردرد می شوید، باید هر روز ۵ گرم تخم شربتی را با نصف لیوان گلاب و نصف لیوان عرق گل گاوزبان مخلوط کنید و با عسل شیرین ساخته، میل کنید و روزی چند بار مشک یا عنبر را بو کنید و در حمام ها هم با آب جوشانده بابونه شیرازی سر را بشویید.

درمان سردرد از گرمازدگی:

• همچنین تخم شربتی و خاکشیر را با شربت سکنجبین و یخ مخلوط کنید و بخورید.
• برگ تازه درخت بید را نرم بکوبید بعد با آب سرد خمیر کنید و بر سر ضماد گذارید و پاها را نیز در آب سرد قرار دهید.
• در صورتی که در هوای گرم و در مکان های بسیار گرم دچار سردرد شدید (سردرد ناشی از گرما) به عنوان درمان، ۴ مثقال گل بنفشه فرنگی کوبیده شده و مقداری خاکشیر را در ظرفی ریخته و یک تکه یخ را خوب روی آنها مالش دهید. بعد ۷۵ گرم شکر سرخ را جداگانه در آب گرم حل کرده سپس هر دو را مخلوط کرده و بخورید.

درمان سردرد از آفتاب زدگی:

• دستمالی را در سرکه گرم بگذارید و روی پیشانی نگهدارید.
• روغن گل و آب خیار و سرکه را مخلوط کرده و بر سر بمالید.
• صندل کوبیده را با کافور و گلاب مخلوط کرده و بر سر بمالید.
• در صورتی که سردرد ناشی از آفتاب زدگی باشد، برای تسکین آن می توانید گل خطمی را نرم بکوبید بعد با لعاب اسپرزه مخلوط کرده و بر سر بمالید.

درمان سردرد از سرماخوردگی:

• برگ سداب را بسیار نرم بسایید و با سرکه مخلوط کرده و در بینی بچکانید.
• قهوه خام و پوست خشخاش و گل بابونه را مخلوط کرده، بجوشانید و سر و مغز را خوب بخور دهید.
• پرکلردوفر یک قطره و سالیسیلات دوسود، ۱۰ گرم هر دو را جوشانده و بخور دهید بعد آبش را هم بنوشید.
• گل خطمی و پوست خشخاش را در آب ریخته و آنقدر بجوشانید تا آبش تمام شود بعد آن ها را بر پیشانی گذاشته و روی آن را ببندید.
• تخم گشنیز، گل بابونه شیرازی، برگ تیول و برگ اکالیپتوس همه را به اندازه مساوی مخلوط کرده، بجوشانید و بخور دهید و روزی سه بار تکرار کنید.
• چند قطره بخور اکالیپتوس را در آب در حال جوشیدن بچکانید و خوب بخور دهید. سپس با شال یا کلاه کرکی یا پشمی سر و مخصوصاً پیشانی را بپوشانید.
• در هر سوراخ بینی مقدار بسیار کمی انفیه استنشاق کنید تا ایجاد عطسه کند. پس از اتمام عطسه ها روغن بنفشه بادام در بینی بچکانید و استراحت کنید.
• کاه گندم و کاه جو را مخلوط کرده، بجوشانید و در زیر پارچه ای ضخیم رفته، خوب بخور دهید. بعد سر و مخصوصاً پیشانی را با شال یا کلاه کرکی یا پشمی بپوشانید تا کاملاً عرق کند.
• یک تکه آهن تخته مانند را درکوره آهنگران گذاشته تا گداخته شود. بعد یک پارچه ضخیم بر سر کشیده و آهن سرخ شده را یک باره در ظرف آب ولرم فرو برید تا بخار ایجاد کند و آن بخار را استنشاق کنید.
• راه رفتن در برف و ماندن در هوای سرد و خوردن نوشیدنی های سرد شده و خوراکی های یخی و خوردن یخ یا برف و … گاهی باعث سردردهای بسیار شدیدی می شود. در این صورت باید کمی فرفیون را با روغن ياسمن یا روغن سداب يا روغن مرزنجوش مخلوط کرده و به صورت نیم گرم بر سر بمالید.
• تخم گشنیز، قهوه خام، پوست خشخاش، کاه جو، کاه گندم، برگ اکالیپتوس و گل بابونه شیرازی از هر کدام ۵ گرم سیاهدانه، اسطوخدوس هندی و مرزنجوش از هر کدام ۲ گرم، همه را با هم مخلوط کرده، بجوشانید و روزی سه بار با جوشانده آن بخور دهید.

درمان سردرد از مننژیت:

• در صورتی که سردرد ناشی از مننژیت باشد، باید بیمار را بلافاصله به بیمارستان منتقل کرد تا آب نخاع وی را بگیرند. و مدتی در هوای معمولی استراحت نماید تا بهبود یابد. اگر دیر متوجه شوند یا دیر این عمل (کشیدن آب نخاع) انجام شود بیمار گردنش خشک می شود یا فلج می گردد.

درمان سردرد جلوی سر:

• درد جلوی سر سه عامل می تواند داشته باشد. در اثر تنبلی کبد و کلیه، در اثر سرماخوردگی و در اثر رطوبات و غلبه بلغم و سرد شدن معده می باشد.
• تخم خبازی و تاجریزی را مخلوط کرده و در آتش بریزید تا بسوزد و دود آن را استنشاق کنید. بعد سر را با شال یا کلاه یا وسیله ای گرم کننده دیگر بپیچید.
• هر روز تخم گشنیز و تاجریزی از هر کدام ۱۰ گرم را بجوشانید. بعد آب آن را صاف کرده با شکر شیرین ساخته و بنوشید، این عمل را هر صبح و شب تکرار کنید.
• در صورت تخفیف سردرد باید چند روز، روزی سه بار، هر مرتبه مقدار کمی گشنیز تازه را بکوبید و یا چرخ کنید بعد آب آن را با کمی سرکه مخلوط کرده، صبح، ظهر و شب هر بار دو قطره در بینی بچکانید و کمی استراحت کنید.
• بدین جهت باید ابتدا قدری نمک طعام را با آب خمیر کرده و در گودی کف دو دست و دو پا بگذارید. اگر مختصری آثار بهبودی حاصل شد مقداری سیاهدانه کوبیده را با عسل مخلوط کرده و بخورید، و به عنوان ناهار همان روز آش گل سرخ میل کنید. اگر با گذاشتن نمک ها سردرد شدت یافت، آنگاه آنها را از دست و پاها پاک کرده و بشویید. بعد قدری آبغوره به پیشانی بمالید و حدود ۲ لیوان آب انار بنوشید. سپس ۵۰ گرم عناب نیم کوب شده یا زخمی شده را بجوشانید، بعد در پارچه ای تمیز ریخته و با فشار آب آن را صاف کرده و میل کنید. مقدار کمی هم گرد غوره را با آب خمیر کنید و بر پیشانی ببندید فوراً درد تخفیف می یابد.

درمان سردرد به علت خشکی بینی:

• در صورتی که سردرد به علت خشکی بینی باشد، با علائمی مانند حالت گرسنگی، دل ضعفه، احساس غم و اندوه، لاغری، و خشکی پوست همراه است.
• به عنوان برطرف کردن اینگونه سردردها هر صبح و شب هر بار تخم خرفه، اسپرزه و به دانه از هر کدام ۵ گرم، را حدود ۱ تا ۲ ساعت در یک لیوان آب جوش بخسیانید. آب صاف کرده (یعنی لعاب آنها) را با شکر شیرین و میل کنید. شب ها هم آرد جو و آرد گندم را مخلوط و با روغن بادام خمیر کرده، بر سر ببندید. صبح به حمام رفته با آب گرم سر را بشویید و پس از حمام و خشک کردن، سر روغن کدو یا روغن بنفشه بادام یا روغن بادام را در هر سوراخ بینی بچکانید و مقداری از آن روغن را نیز کف پاها بمالید.

درمان سردرد به علت تب:

• آب خیار را بگیرید و با روغن گل و سرکه مخلوط کرده و بر جلوی سر بمالید.
• همچنین مقداری صندل ساییده شده را با کمی کافور و گلاب مخلوط کنید و بر سر بمالید.
• صندل کوبیده را با بارهنگ مخلوط کرده در آب خرفه تازه بریزید و بر جلوی سر ضماد گذارید. و در صورتی که هوا گرم باشد پاها را با آب سرد بشویید، ضمناً اگر موقع شستن پا از آب جوشیده سرد شده که کمی نمک و کمی هم آب لیمو در آن اضافه شده باشد استفاده کنید بهتر خواهد بود.
• اینگونه سردرد هنگام تب شدید شروع می شود و همزمان با قطع تب بهبود می یابد. در این مواقع یک قاشق سوپ خوری گل بابونه شیرازی و یک قاشق شربت خوری پوست شاخه های جوان بید که خشک و کوبیده شده باشد و یا به اندازه یک قاشق سوپخوری پوست بید تازه و خرد شده را مخلوط و در یک لیوان آب جوش دم کنید. سپس آب آن را صاف و شیرین ساخته و بنوشید.

درمان سردرد با بی حالی شدید:

• برای تسکین آن شير زن را بر سر بمالید.

درمان سردرد از شدت تب و تب ناشی از بد کار کردن دستگاه گوارش:

• در این مورد تنقیه کنید و پس از آن مقداری گل قند را با آب تمرهندی مخلوط و میل کنید.

درمان سردرد به علت عفونت شدید:

• مقداری ریشه کرچک و زنیان را با هم کوبیده و خمیر کرده بر سر ضماد کنید.
• در اینجا سنگینی سر شدت بیشتری خواهد داشت و در زانوها نیز درد ایجاد می شود.
• ضمناً می توانید گلاب و سرکه را نیز با هم مخلوط کرده و در بطری یا ظرف کوچکی ریخته و دائم آن را بو کنید.
• بهتر است با ماش، جو، گشنیز، کدو، اسفناج و گوشت مرغ، سوپ تهیه کنید و بخورید.
• گاهی عرق کاسنی یا عرق بید یا عرق بیدمشک یا عرق گل گاوزبان یا گلاب را هر بار یک فنجان بنوشید و گل قند هم بخورید.
• دانه های قرمز رنگی روی پوست هویدا می گردد و زبان و دهان بسیار خشک و چشم ها برافروخته خواهند شد که در این صورت تب نیز به اعلا درجه خواهد رسید. در این صورت باید اول بیمار تنقیه شود و بعد باید خلط غالب را برطرف کرد.

درمان سردرد از زکام:

• روغن بادام تلخ را نیز در بینی بچکانید.
• تاجریزی خشک شده را در آتش ریخته و دود آن را بر سر و مغز بدهید.
• برگ بلادن، برگ اکالیپتوس و برگ تیول را با هم مخلوط کرده و بجوشانید و بخور دهید.
• صبر زرد را با پیه بز آب کرده مخلوط کرده و روی آتش ترکیب کنید و روزی سه بار بر پیشانی بمالید.
• مقدار ۶ نخود زعفران را با ۴ مثقال هلیله سیاه بسایید و بعد با کمی روغن کنجد مخلوط کرده و بر سر بمالید.
• هر روز صبح، ظهر و شب هر بار تاجریزی را بجوشانید و با آب آن بخور دهید و بعد آب صاف کرده آن را شیرین کرده بنوشید.
• روزی دو مرتبه پوست خشخاش، بادرنجبویه، اسطوخدوس هندی، مرزنجوش و تخم گشنیز از هرکدام به مقداری مساوی بجوشانید و بخور دهید، سپس آب آن را صاف و شیرین کرده بنوشید.
• هر روز گل بنفشه، گل پنیرک، گل کدو، گل نیلوفر، تاجریزی و شکر تیقال را پاک کرده و از هر کدام ۱۰ گرم، مخلوط کرده، بجوشانید. با آن بخور دهید سپس آب آن را صاف و شیرین کرده و بنوشید.
• هر روز بابونه شیرازی و قهوه خام نیم کوب شده و پوست خشخاش و تخم خشخاش را از هر کدام به مقدار مساوی مخلوط کرده و بجوشانید. سر و مغز را با آن بخور دهید. سپس آب آن را صاف و شیرین ساخته بنوشید.
• لذا اگر سردرد ایجاد شده به علت زکام (گریپ) باشد به عنوان اولین اقدام سر و گوش را با شال یا کلاه کرکی یا پشمی و یا گرم کننده دیگر ببندید و پارچه یا حوله ای را گرم کرده و بر جلوی سر بگذارید. جلوی سر را دائم بدین صورت گرم نگهدارید. در گوش ها هم پشم یا پنبه گرم کرده بگذارید تا رگ های مویی، بتواند خون را به خوبی عبور دهند و درد سر ساکت گردد.
• برای درمان سردردهایی که از زکام (گریپ) عارض می گردد پزشکان در طب جدید از قرص های مسکن که حاوی آسپرین، پیرامون، کافئین یا بعضی از آنها به انضمام اومینال می باشد را تجویز می کنند. اثر این داروها موقت بوده و پس از چندی مجدداً سردرد شروع می شود. نه تنها بیماری را علاج نمی کند ممکن است با مصرف مداوم آن، بیمار به آن قرص ها اعتیاد پیدا کند و سردرد را با آن تسکین دهد بدون اطلاع از اینکه انواع و اقسام قرص ها و به طور کلی داروهای شیمیایی روی مغز، همچنین سلسله اعصاب و … اثر سوء خواهد گذاشت. اما داروهای گیاهی اثر سوء نداشته و در صورتی که درست و بجا مصرف شوند انسان می تواند با خیال آسوده از آنها استفاده کند و به نتیجه مطلوب دست یابد.
• همچنین به عنوان درمان مرزنجوش، بابونه شیرازی، بادرنجبویه، پرسیاوشان، گل نیلوفر، مغز و پوست هلیله زرد، ریوند چینی، سنامکی، گل محمدی، اسطخدوس هندی، گل بنفشه، پوست خشخاش، تاجریزی، رازیانه، ریشه کاسنی، تخم کاسنی، تخم گشنیز، شاه تره و مخلصه از هر کدام ۱۰ گرم، همه را مخلوط و نیم کوب کرده بعد به ۱۰ قسمت مساوی تقسیم کنید. هر قسمت را هر شب در یک و نیم لیوان آب جوش بخیسانید و صبح در همان آب جوشانده، سپس سر و مغز را روی آنها بخور دهید. هنگامی که آب آن به حدود نصف رسید آنها را صاف و آبش را شیرین کرده و بنوشید. تفاله آن را مجدداً در یک و نیم لیوان آب خیسانده و شب در همان آب بجوشانید و بخور دهید. سپس آب آن را صاف و شیرین کرده بنوشید.

درمان سردرد به علت بو:

• اگر سردرد از گاز نفت یا بوی زغال یا از حمام یا حاصل دم گرفتگی کرسی و یا از گازکربنیک بخاری باشد، ترشی یا سرکه بو کنید و به جلوی بینی و داخل آن کمی سرکه بمالید.
• همچنین قهوه ساییده شده را با سرکه خمیر کرده و بر پیشانی بمالید و پیشانی را ببندید و در هوای آزاد قدم بزنید و نفس های عمیق بکشید و آب پرتقال یا آب لیموترش یا آب انار هم بنوشید.
• در منزل، محل سکونت یا محل کار یا در گذرگاه ها انسان همیشه ممکن است بوی خوش یا بوهای زننده ای را بر مشام خود احساس کند. این بوها از گیاهان یا اسیدها یا اشیاء و وسایل و …، در هوا پراکنده می شود و در حس شامه احساس می گردد. بعضی افراد چون بویی به مشامشان رسد و یا به محض بو کردن چیزی دچار سردرد می گردند که این نوع خود باعث رنج فرد می گردد.
• به عنوان درمان برحسب بوی پراکنده شده در هوا بایستی داروی آن را انتخاب و مصرف کرد. مثلا اگر آن بوی متساعد شده که باعث سردرد شده است از بوهای گرم و از گرمی جات باشد، گل بنفشه یا کافور یا گل نیلوفر تازه یا سیب درختی یا گشنیز را دایم بو کنید و روغن بنفشه یا روغن نیلوفر یا روغن بادام یا روغن بنفشه بادام را هم در بینی بچکانید و یا با وسیله ای داخل بینی بمالید. اگر سردرد از بوهای بد و ناراحت کننده باشد دوش آب گرم بگیرید و بعد قدری گلاب و سرکه را مساوی مخلوط کرده و در بینی بمالید.

درمان سردرد به علت مصرف مشروبات الکلی:

• اگر سرد مزاج هستند ایارج فیقرا یا شربت سیب یا کمپوت سیب یا شربت انار یا شربت صندل بنوشند.
• در کشورهایی که مشروبات الکلی مصرف می کنند اینگونه سردردها که از مسمومیت الکل به وجود می آید بسیار شایع است.
• در صورت بروز این گونه سردردها می توانند سکنجبین یا آب لیمو یا جوشانده شوید بخورند تا استفراغ کرده و معده از امتلاء و مسمومیت الکل پاک شود.
• کسانی که مزاجشان گرم است می توانند 5/2 گرم سقمونیا را در نصف لیوان آب انار حل کنند یا شیرخشت را در آب آلو یا آب تمرهندی ریخته بعد کمی گلاب اضافه کرده و بخورند.
• اگر مزاجشان بسیار گرم است شیره خرفه یا چهار عرق سرد یا عرق شاه تره یا عرق بید یا عرق کاسنی یا عرق بیدمشک یا عرق تمشک بنوشند و با مخلوط سرکه، گلاب و روغن گل، سر را بشویند. بعد روغن سوسن یا روغن بابونه نیم گرم شده را بر سر بمالند.

درمان سردرد به علت ضربه:

• همچنین مالیدن مخلوط روغن گل و سرکه نیز مفید خواهد بود.
• گل زوفا و برگ درخت بید را بسیار نرم بسایید بعد با آرد جو و روغن گل خمیر کرده و بر محل ضربه ضماد گذارید.
• صورتی که اختلال حواس و تب هم به وجود آمده باشد، آثار ورم مغز، خون ریزی داخلی مشهود باشد، به عنوان درمان می توانید چوب درختچه گز، پوست انار، میوه کاج، کندر و گل محمدی همه را با هم بسیار نرم بسایید و با کمی آب یا گلاب خمیر کرده بر محل ضماد گذارید.
• ضمناً بوییدن مداوم گلاب یا گل بنفشه یا سیب درختی برای اینگونه بیماران مفید خواهد بود.
• اگر بیمار دچار تب، قرمزی و ورم شدید در محل ضربه باشد، باید صندل سرخ و گل ارمنی را بسیار نرم بسایید و بعد در آب جوشانده تاجریزی مخلوط کرده، و بر محل درد ضماد کنید. در صورتی که ورم و درد کاهش نیافت آنها را در سرکه بپزید و بر محل ضماد کنید.
• در ضربه های سرو تصادفات اگر شکستگی در کار نباشد و ترس از شدت درد و ورم باشد، اگر بیمار دارای فشارخون بود باید مقداری از خون او را گرفت تا از فشار و قدرت آن کاسته شود تا درد کمی آرام گیرد و فشار درون جمجمه کمتر شود. بعد برگ مورد، گل رس، جو، عدس، گل ماميثا، حضض، اقاقیا و صندل همه را بسیار نرم بسایید بعد با روغن گل مخلوط کرده به محل ضربه ضماد شود تا از هماتوم و خونریزی زیر جلدی جلوگیری شود و جمجمه محکم تر گردد.

درمان سردرد به علت مشکلات کبد و صفرا:

• به عنوان درمان می توانید نان را در سرکه رقیق بزنید و بخورید.
• ضمناً مصرف رب انار، آب انار، آب آلو، آب غوره، عرق کاسنی و نوشیدن آب سرد نیز مفید خواهد بود.
• در صورتی که سردرد در طرف راست سر باشد علت آن اختلال در کبد و صفرا می باشد. مانند سنگ کیسه صفرا، تورم کیسه صفرا، عفونت های مجاری کیسه صفرا، یرقان ها و بیماری های کبدی دیگر.
• ریشه کاسنی، ریشه ریوند چینی، تخم کاسنی، اترج، تمرهندی، انجیر خشک، نعناع خشک، شوید خشک، شاه تره، تخم کشوث، تخم ترشک، تخم کرفس، انیسون، اسارون، سنبل الطیب و خارخاسک از هر کدام ۲۰ گرم، همه را مخلوط کرده و به ۲۰ قسمت مساوی تقسیم کنید و هر قسمت را شب در یک و نیم ليوان آب جوش بخیسانید. صـبح در همان آب بجوشانید. هنگامی که آب آن به حدود نصف رسید آن را صاف و شیرین کنید و بنوشید. تفاله آن را مجدداً در یک و نیم لیوان آب جوش خیسانده، شب هنگام در همان آب بجوشانید و آب آن را صاف و شیرین کرده، بنوشید.

درمان سردرد ناشی از گرسنگی:

• معده را تقویت کنید.
• هر 4 ساعت یک بار دوسین مصرف شود.
• اصلاح تغذیه و ترک مواد کارخانه ای و سردیجات انجام شود.
• حجام عام 2 مرتبه و بعد از حجامت عام یک مرتبه حجامت سر انجام شود.
• بعد از صبحانه، ناهار و شام لیسیدن یک قاشق مرباخوری عسل و سپس نوشیدن یک لیوان عسل آب.
• به دلیل اینکه معده ضعیف است و خون مواد مغذی بدن به طرف معده می روند تا این ضعف معده را برطرف کنند به همین دلیل خون و مواد مغذی به سر نمی رسد و باعث سردرد می شود.

درمان سردرد ناشی از مشکلات طحال:

• باید بیماری طحال را معالجه کنید تا سردرد کاملاً مرتفع گردد.
• به عنوان درمان، خوردن نان با سرکه، کمبیزه کبر یا خیار دشتی یا ترشی خیار دشتی همچنین نوشیدن عرق پودینه مفید خواهد بود.
• در صورتی که علت سردرد از بیماری های طحال باشد طرف چپ درد می گیرد که با ضعف و درد در طرف چپ شکم (زیر آخرین دنده ها) همراه خواهد بود.

درمان سردرد ناشی از مصرف غذای نامناسب:

• گاهی به علت خوردن غذاهای چربی دار یا غلیظ و یا دیر هضم، سردرد ایجاد می شود که این درد بیشتر متوجه کاسه چشم ها و سیاهی رفتن چشم می شود که گاهی سرگیجه، خیالات واهی و هذیان نیز به دنبال خواهد داشت.
• برای درمان آن مقل ازرق، تربد مجوف و شهم حنضل از هر کدام ۳ گرم، افتیمون شامی ۵ گرم، ایارج فيقرا ۱۰ گرم، همه را مخلوط کرده و بسیار نرم بسایید بعد با کمی گلاب به صورت خمیر سفتی درآورده و قرص هایی به اندازه یک نخود بسازید. هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه ۲ تا ۳ عدد از آن میل کنید. ضمناً همراه با مصرف دارو، چکاندن روغن بادام تلخ در بینی و یا بخور رازیانه یا استنشاق آب جوشانده مخلوط شوید و بابونه، و یا بو کردن مخلوط مرزنجوش و سداب و شستن سر با آب جوشانده آن دو دارو، یا چکاندن آب جوشانده غلیظ آن در بینی در تسکین این گونه سردرد بی اثر نخواهد بود.

درمان سردرد ناشی از مشکلات معده:

• تقویت معده و تسکین دردهای آن باعث آرامش اینگونه سردردها می شود.
• در این مواقع مقداری سکنجبین را در آب خیلی گرم حل کرده میل کنید تا محتویات معده خارج گردد بعد از داروهای ضد صفرا استفاده شود.
• می توانید ۱۰ گرم گل محمدی و ۵ گرم طباشیر هندی و ۵ گرم گل ارمنی همه را مخلوط کرده و بسیار نرم بسایید و بعد در مقداری شربت آب غوره بریزید. بعد از هر غذا یک قاشق غذاخوری بخورید.
• اگر سردرد از ناراحتی های معده باشد با علائمی از قبیل استفراغ، تلخی دهان، قی تلخ، زردی چشم، تشنگی و عطش، دل پیچک (پیچش سر دل) همراه است و با استفراغ کردن درد سر کاهش می یابد.

درمان سردرد به علت سوء هاضمه:

• هلیله سیاه را بسیار نرم بسایید بعد هر روز ۱۵ گرم از آن را با دوغ مخلوط کرده و میل کنید.
• اگر درد سر در اثر سوءهاضمه باشد، علامت آن خشکی لب، دهان و زبان است و عطش فراوان ایجاد می کند.
• روزی چهار مرتبه هر بار ۲ عدد برگ سوسنبر تازه را در یک لیوان آب جوش دم کنید بعد آب آن را با عسل شیرین کرده، بنوشید.
• ضمناً به عنوان غذا می توانید از چلو گشنیز، یا ماست با شکر، یا پاچه گوسفند بدون چربی، یا شیر گاو، یا آش تمر یا آش گل سرخ بخورید.
• پانزده گرم برگ خشک سوسنبر را در یک لیتر آب جوش دم کنید و بعد آب صاف کرده آن را با عسل شیرین کرده، هر صبح، قبل از ظهر و عصر و شب هر بار یک فنجان بنوشید.
• برای درمان آن باید اول گل بنفشه، گل پنیرک، عناب و خارخاسک از هر کدام ۱۰ گرم، بجوشانید. آب آن را صاف کرده بعد ۲۰ گرم ترنجبین در آب آن حل کنید و بنوشید. نیم ساعت پس از آن یک فنجان عرق بید بنوشید. بعد ۵ گرم قدومه شیرازی را با آب سرد مخلوط کرده و میل کنید و ۲۴ ساعت بعد ۵ گرم برگ سنا را با ۲ عدد لیمو عمانی شکسته شده دم کنید و آب آن را بنوشید.

درمان سردرد به علت یبوست:

• در اکثر افرادی که مبتلا به یبوست هستند یعنی مزاجشان خشک کار می کند یا هر روز دفع مدفوع ندارند سردرد کهنه ای ایجاد می شود. علت ایجاد این نوع سردرد این است که مواد غذایی مصرف شده بیش از حد در دستگاه گوارش می ماند و در اثر ماندن، مواد سمى أن جذب کبد شده که این مواد سمی خنثی نمی شود. از طرفی به دلیل اینکه در زمان یبوست مقداری از پلاسمای خون وارد جگر می شود، باعث کم شدن گردش خون در جمجمه خواهد شد. بدین ترتیب است که شخص دچار سردرد می شود با مصرف داروی مناسب یبوست برطرف خواهد شد و چون یبوست برطرف گردد سردرد نیز بهبود می یابد.

درمان سردرد از فشارخون بالا:

• بیشتر افراد مبتلا به فشار خون دچار سردرد خواهند شد. افرادی که مبتلا به فشارخون متغیر هستند، زمانی که فشارشان پایین است از سردرد اثری نیست، ولی فشار که بالا رفت سردرد نیز شروع خواهد شد. علت سردرد در بالا بودن فشارخون، انقباض یا پارگی عروق کوچک یا تراوش مایع به درون فضای جمجمه است. ضمناً همیشه این خطر نیز وجود دارد که بر اثر فشار بالا حتی رگ های بزرگ پاره شده و منجر به فلج قسمتی یا تمامی اعضای بدن گردد. برای درمان این نوع سردرد یعنی پایین آوردن فشارخون باید در اسرع وقت اقدام کنید.

درمان سردرد از روماتیسم:

• در صورتی که سردرد به علت روماتیسم ایجاد شده باشد، برگ های سفت کلم را پخته و له کنید و تا گرم است بر سر ضماد کنید. بعد با پارچه یا کلاه کرکی یا پشمی سر را پوشانده و گرم نگه دارید.

درمان سردرد از عصبانیت:

• ضمن مصرف دارو می توانید ضماد پیاز رنده شده را روی پیشانی بگذارید و یا برش های لیمو را به صورت کمپرس به کار برید.
• چهار مرتبه در روز هر بار دو عدد برگ سوسنبر تازه را در یک لیوان آب جوش دم کنید و آب آن را با عسل شیرین کرده، بنوشید.
• روزی ۲ بار یک قاشق سوپ خوری گل خشک بابونه را در ۱۰۰ گرم آب جوش، ۱ ساعت دم کنید، بعد با فشار آب آن را صاف و با عسل شیرین کرده و میل کنید.
• در صورتی که نوع سردرد عصبی باشد، ۱۵ گرم برگ سوسنبر خشک را در یک لیتر آب جوش دم کنید. آب آن را صاف و با عسل شیرین کرده و هر روز صبح، قبل از ظهر و عصر و شب هر بار یک فنجان از آن را بنوشید.

درمان سردرد به علت اختلالات قاعدگی:

• خانم هایی که دچار مشکلات زنانگی شده اند یا اختلالاتی در پرید آنان ایجاد شده باشد دچار اینگونه سردرد خواهند شد. باید روزی سه مرتبه رازیانه، بابونه و برگ بلسان را بجوشانند و آب آن را صاف و شیرین کرده، بنوشند تا سردرد کاهش یابد و برای درمان مشکلات زنانگی اقدام کنند.

درمان سردرد ناشی از جماع:

• افرادی که ضعیف هستند و طاقت و استقامت در فعالیت های جنسی را نداشته و یا در این عمل زیاده روی می کنند به اینگونه سردردها مبتلا می شوند.
• کسانی که به این نوع سردرد مبتلا می شوند باید مرتب دوش آب گرم بگیرند. روزی سه مرتبه شیر گاو گرم بنوشند، زرده تخم مرغ عسلی شده با نان و پیاز بخورند و از گوشت ماهی، غذاهای رقیق، آب میوه جات و کمپوت سیب استفاده کرده و مدتی از فعالیت های جنسی خودداری کنند.
• به عنوان درمان، سرد مزاج ها باید تخم زبان گنجشک، تخم یونجه، فلفل سفید، زعفران، قسط شیرین، آمله مقشر، بسباسه، بهمن سرخ، بهمن سفید، تخم پیاز، تخم تره، تخم ترب، خارخاسک، ثعلب، جوز هندی، خولنجان، دارچین، دارفلفل، تخم زردک، تخم هویج فرنگی، زیره سبز، زرمباد، زنجبیل، سورنجان، سیاهدانه، سعد کوفی، تخم شاهی، شقاقل، عاقرقرها، عودالصلیب، فوفل، مغز قرص کمر، تخم کرفس، کندر تلخ خوراکی، تخم کلم، مصطکی رومی، میخک، نعناع خشک، هل قراب، هل سبز و هل سفید از هر کدام ۱۰ گرم، همه را با هم مخلوط کرده و بسیار نرم بسایید. با یک کیلو عسل بدون موم مخلوط و هر شب یک قاشق شربت خوری از آن را بخورید.

درمان سردرد به علت نرسیدن خون به مغز:

• به عنوان درمان نیز می توانید فرنجمشک و تخم بالنگو را به مقدار مساوی با مقداری عرق بیدمشک و مقداری گلاب و مقداری شکر یا عسل مخلوط کرده، و هر صبح و شب از آن بخورید. اگر بر سر حنا هم ببندید مؤثر خواهد بود.
• در چنین مواقعی که خون درست به مغز نمی رسد باید هر ۳ ساعت به ۳ ساعت در محیطی کاملاً آرام و ساکت به طور درازکش بخوابید. ولی بالش زیر سر نگذارید و سعی کنید که به خواب بروید. در صورتی که به خواب نرفتید چشم ها را بسته نگه دارید که در این صورت باز هم اثر خواهد داشت. اگر این عمل را چند روز متوالی ادامه دهید مشکل برطرف خواهد شد.
• در صورتی که در اثر ضعیفی و بیبنیه گی خون به مغز نرسد و سردرد ایجاد کند، اگر انگور زرد و رسیده فراوان، توت فرنگی، فندق خام، ذرت بو داده، فرنی ذرت، ماءالشعیر، نان با پنیر و پرتقال و موز له شده مخلوط با خامه و عسل، آب دم کرده پونه کوهی، آب دم کرده سنبل الطیب، آب دمکرده افسنطین، آب دم کردهی ریوند چینی، مغز گوسفند، کرفس، کنگر، ریواس، جعفری و شنگ کوهی مصرف کنید مفید خواهد بود.

درمان سردرد کهنه و مزمن:

• شب ها نیز مرمکی را در کمی گلاب حل کنید و بر سر بمالید و بخوابید.
• گه گاهی سرکه را بو کنید یا آن را بجوشانید و روزی ۳ مرتبه با آن بخور دهید.
• در صورتی که دچار سردرد کهنه و مزمن شده اید باید از مصرف دخانیات، مشروبات الكلی، گرد و غبار، دود و مکان های پر سر و صدا پرهیز کنید.
• پنجاه گرم پودر عصاره شیرین بیان را با ۵۰ گرم بادیان ساییده شده مخلوط کرده و آن را به ۳۰ قسمت تقسیم کنید و هر قسمت را هر روز در ۳ نوبت به صورت کفلمه مصرف کنید.
• زعفران نیم مثقال، زرآوند، قسط شیرین و مرمکی از هر کدام ۵ گرم، آذخرمکی، دارچین و ریوند چینی از هر کدام ۱۰ گرم، انیسون ۲۰ گرم، تخم کرفس ۳۰ گرم، همه را نرم بسایید بعد با ۲۵۰ گرم عسل مخلوط و قبل از هر غذا یک قاشق شربت خوری از آن را میل فرمایید.
• به عنوان درمان هر روز گل محمدی، اسارون، مصطکی، سنبل الطیب، حب بلیسان و عود بلیسان از هر کدام ۱۰ گرم، صبر زرد ۵ گرم، همه را مخلوط کرده و بسیار نرم بسایید. با کمی عسل آنها را به صورت خمیر سفتی درآورده و قرص هایی بـه شکل گلوله و به اندازه یک نخود درست کنید. قرص ها را در یخچال نگهداشته و هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه ۳ عدد بخورید.

درمان سردرد سخت و شدید:

• اگر دچار سردردهای شدید و طاقت فرسا شده اید باید گل گاوزبان، صندل سفید، عودالصلیب و پرسیاوشان از هر کدام ۵ گرم، بادیان و گل محمدی از هر کدام ۱۰ گرم، تخم خطمی ۳۰ گرم همه را نیم کوب کرده و با ۵ گرم پودر شیرین بیان مخلوط و آن را به ۱۰ قسمت مساوی تقسیم کنید. سپس ۱۰۰ گرم مویز را به وسیله قیچی قطعه قطعه کرده و روی آن ده قسمت تقسیم کنید. هر قسمت از آن را شب در یک و نیم لیوان آب جوش بخیسانید. صبح در همان آب بجوشانید سپس، آب آن را صاف و شیرین کرده، بنوشید. تفاله آن را مجدداً در یک و نیم لیوان آب بخیسانید و شب مجدداً آن را جوشانده و آبش را میل فرمایید.

درمان سردرد که علتش نامعلوم باشد:

• با برنج، عدس و تمرهندی آش بپزید و بخورید و شیر مادری را که طفل دختر زاییده باشد، بر سر بمالید.
• اگر دچار سردردی شده اید که علت آن نامعلوم است، برای درمان آن می توانید یکی از نسخه های زیر را به کار گیرید و در صورت عدم بهبودی باز از نسخه دیگری استفاده کنید.
• هر صبح و عصر هر بار تخم شربتی، فرنجمشک و بالنگو از هر کدام ۵ گرم، را در نصف لیوان عرق کاسنی و نصف لیوان عرق بید و یا یک لیوان عرق بید کاسنی مخلوط و میل کنید.
• هشت مثقال ترنجبین را با ۴ مثقال شیرخشت در مقداری آب گرم حل کنید و پس از سرد شدن آب آن را با آب هندوانه مخلوط و میل کنید. ضمناً دفع شهوت و رابطه جنسی نیز لازم است.
• تخم خرفه را بکوبید و بجوشانید. آن را در پارچه ای تمیز ریخته، با فشار صاف کنید. سپس آن را با خیار تازه رنده کرده، سکنجبین و آبغوره مخلوط کنید و روزی ۳ مرتبه هر بار مقداری از آن را بخورید.

درمان سردرد به صورت عموم:

• به طور کلی در مورد تمامی سردردها بهتر آن است که داروهای لینت آور مصرف شود. در این مورد مربای هلیله و مربای آمله تأثير خواهد داشت.
• دردهایی که توام با بالا بودن فشار خون یا پرخونی بوده و یا فرد چاق و فربه باشد، عمل حجامت و کم کردن خون بدن لازم است و افرادی که سردردشان با آب ریزش بینی همراه باشد باید از شستشوی سر و مالیدن روغن ها بر سر اجتناب ورزند.
• همچنین باید با در نظر گرفتن اخلاط اربعه به پاکسازی خلط غالب پرداخت. سپس باید به عامل بیمار کننده پی برده و آن را برطرف کرد. از هوای سالم و غذاهای سالم و زودهضم استفاده کنید. قبل از سیر شدن کامل از غذا خوردن دست بکشید. برقراری آرامش و استراحت نیز مفید خواهد بود.

درمان سردرد به علت های مختلف:

• گاهی به مشام خوردن بویی یا در اثر مشاهده اشیاء خاصی ممکن است سردرد ایجاد شود.
• کسی که دچار سردرد باشد در اثر شنیدن صدایی و یا کوچکترین عامل محرکی ممکن است درد سر او شدت یابد.
• هر عاملی که باعث بالا رفتن فشار داخلی جمجمه گردد اعم از غذا، ضربه و هیجانات روحی ممکن است، باعث سردرد شود.
• ممکن است گاهی بیمار از دیدن روشنایی یا تاریکی یا تنهایی احساس آرامش و سکون کند. اینگونه بیماران گاهی احساس می کنند که سرشان می خواهد منفجر شود و دوست دارند که در هنگام سردرد چشم خود را بسته نگاه دارند.
• پوست هلیله کابلی، آمله مقشر، سنامکی از هر کدام ۱۵ گرم، همه را مخلوط و بسیار نرم بسایید. بعد آن را با ۲۰۰ گرم عسل و یک لیوان شیر گاو مخلوط کنید و در یخچال نگهدارید. هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک استکان از آن را میل کنید.
• برای درمان اینگونه سردردها تخم گشنیز، پوست هلیله کابلی، پوست هلیه زرد، اسطوخدوس هندی، و گل محمدی از هر کدام ۲۰ گرم، ترنجبین ۱۰۰ گرم، همه را بسیار نرم بسایید. در ۵۰۰ گرم عسل ریخته و هر صبح، ظهر و شب یک قاشق شربت خوری از آن را میل کنید.
• مصطکی رومی و اسطوخدوس هندی از هر کدام ۱۰ گرم، رازیانه، آمله مقشر، پوست هلیله کابلی، پوست هلیله زرد و هلیله سیاه از هر کدام ۲۰ گرم، همه را نیم کوب کرده و در یک و نیم لیتر آب بجوشانید تا حدود یک لیتر آن بماند. سپس آب آن را صاف و با عسل شیرین کنید. هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک فنجان از آن را بنوشید.
• در این مواقع بایستی از غذاهای رقیق و مایعات استفاده شود. ماءالشعیر نوشیده شود، از گوشت پرندگان فربه، سوپ مرغ و جو یا آبگوشت هایی از گردن بزغاله شیرخواره تهیه و مصرف شود، حریره نشاسته میل شود. همچنین شستن سر با آب گرم و مالیدن روغن بادام یا روغن کنجد یا روغن مغز قلم گاو و پیه مرغ بر سر مفید خواهد بود.
• لوبیا سفید + نخود + دانه سویا + ماش + تخم شنبلیله + جوانه گندم + لوبیا چشم بلبلی + رزماری + مازو + ناخنک + تخم کاسنی + آمله + هلیله سیاه + گلنار فارسی + جو دوسر + گل خطمی + برگ مورد + رازیانه + عدس + کتیرا + مغز قرص کمر + تخم کرفس به یک نسبت همه را کاملا پودر و الک کنید هفته ای دوبار با تخم مرغ محلی (سفیده و زرده) اگر سفت بود گلاب یا آب اضافه کنید و روی سر بمالید توجه داشته باشید حتماً باید به پوست سر محلول برسد و دو الی چهار ساعت بماند و سپس بشویید.
• همان طور که قبلا شرح داده شد سردرد به علل مختلفی ایجاد می شود. اما گاهی بعد از استفراغ کردن زیاد یا بعد از فسد یا حجامت و خون گیری و یا ادرار زیاد یا بعد از خونریزی های بیش از حد از بینی یا خونریزی زیاد زنانگی و نفاس یا خونریزی بواسیر یا بعد از کم خوابی یا بی خوابی های زیاد و بیداری های مفرط یا هنگام شنیدن خبری بسیار ناخوشایند یا پیدایش غم و اندوه زیاد یا به دنبال شدت زکام و نزله یا به علت گرسنگی ممکن است سردرد ایجاد شود.

درمان سردرد خارش دار:

• اگر دچار سردردی شده اید که مغز سر هم خارش دارد، باید گشنیز تازه را چرخ کنید. سپس آن را در ظرفی ریخته و بپزید و در موقع پختن، بخور آن را بر سر و مغز بدهید.

درمان سوزش مغز سر:

• اگر در مغز سر خود احساس سوزش می کنید ممکن است از فشار بالا یا از پرخونی باشد.
• اگر فشار خون بالا است داروهای پایین آورنده فشارخون مصرف کنید. و پرخونی را با فسد یا حجامت و کم کردن خون برطرف سازید.
• تخم گشنیز، برگ سداب، مورد، بزرالبنج، سیاهدانه، رنگ برگ، بابونه و کوکنار از هر کدام ۵ مثقال، مخلوط کرده و بسیار نرم بکوبید و به ۱۰ قسمت مساوی تقسیم کنید. هرشب هنگام خواب یک قسمت از آن را با آب گرم خمیر و بر ملاج ضماد کنید. صبح به جای شستن، آنها را به وسیله شانه زدن از سر پاک کنید.

درمان درد و سنگینی در پیشانی:

• هویل گومنوله (روغن بنفشه بادام) در بینی بچکانید.
• برگ سداب را بسیار نرم بسایید بعد در کمی سرکه مخلوط کرده و در بینی بچکانید.
• محلول پرتارگل یا محلول آرژیرل در بینی، اول با آب جوش بخور دهید بعد كمى انفيه استنشاق کنید تا به واسطه عطسه عفونت داخل بچکانید.
• گل ختمی و کوکنار را به نسبت مساوی نیم کوب کرده و آنقدر بجوشانید تا آب آن تمام شود و تقاله آن را روی پیشانی ضماد کرده و پیشانی را با پارچه یا حوله یا شال گرم ببندید.
• در قسمت های طرفین پیشانی حفراتی وجود دارد که گاه ممکن است در اثر سرمای شدید ایجاد عفونت کند و در اثر عفونت در حفره ها، فرد دچار درد پیشانی شود. گاهی ممکن است پیشانی در اثر ابتلاء معده و سنگینی آن دچار درد یا سنگینی شود. گاهی اوقات این عارضه از پرخونی یا فشار عارض می گردد، که با حجامت و خونگیری مرتفع خواهد شد. اما اگر از ابتلاء و سنگینی و نفخ معده ایجاد شده باشد برای درمان آن باید اقدام کرد. در صورتی که در اثر سرمای شدید، داخل حفره ها را عفونت گرفته و درد ایجاد شده، قبلا باید به وسیله بخور با آبجوش، آن را از داخل گرم کرده، بعد مقداری اکلیل کوهی را نرم بسایید و با قهوه ساییده شده مخلوط و با کمی آب گرم آنها را تر کرده و بر پیشانی بمالید. بعد پارچه یا حوله یا شالی را گرم کرده و بر پیشانی ببندید و کلاهی نیز بر سر بگذارید. با گرم شدن موضع، گردش خون به آسانی صورت می گیرد و به مرور عفونت برطرف شده و حفره های پیشانی باز می گردد و تنفس نیز بهتر انجام می شود.

درمان سردرد ناشی از غلبه بلغم:

• جویدن کندر
• خوردن اسفند شبانگاه
• خوابیدن به اندازه کافی
• خوردن بادام (14 عدد روزانه)
• روغن مالی با روغن کنجد روی ملاج سر
• تعریق (بهترین تعریق استفاده از کرسی است)
• خوردن ارده با شیره انگور هفته ای 5 وعده در صبحانه
• استشمام عطر گرم (شب ها موقع خواب جلوی بینی مالیده شود).
• هر صبح، ظهر و شب قهوه را با دارچین مثل چای دم کنید و بنوشید.
• اگر سردرد در خانم ها باشد استفاده از ترکیب یک لیوان عرق رازیانه با عسل.
• حجامت گرم کتف (بادکش) 21 مرحله یک روز در میان (برای هر کتف همزمان 4 تا لیوان گذاشته شود)
• ماساژ سر و پا (ماساژ در گرمی ها موجب زدایش گرمی از سر می شود، اما در اینها موجب تبدیل بلغم به دم است)
• صد و پنجاه گرم سیاه دانه کوبیده شده را با ۵۰۰ گرم عسل مخلوط کرده، و هر صبح و شب هر بار یک قاشق غذاخوری میل شود.
• یک گرم زنجبیل خشک را در 150 تا 250 میلی لیتر آب به مدت 5 تا 10 دقیقه دم کنید. روزانه 2 تا 4 فنجان از این دم کرده میل کنید.
• هر صبح و عصر هر بار مرزنجوش، بادرنجبویه و استوخدوس هندی از هر کدام ۵ گرم، مخلوط کرده، و دم کنید. آب آن را صاف و با عسل یا نبات شیرین کرده بنوشید.
• خوردن انار شیرین، که سودا را درمان می کند اما در درمان سودای از بلغم و سودای از سودا آمده، مقداری نمک یا عسل به انار اضافه می کنیم. (روزی یک عدد تا 40 روز).
• برای رفع غلبه بلغم باید نان با مغز گردو، ماهیچه گوسفند با زیره سیاه، گوشت کبوتر، موز، گوشت بلدرچین، گوشت گنجشک،کره و عسل، چغندر، خربزه و خرما بیشتر میل کنید.
• ضمناً می توان برای تسکین آن سر را با گلاب بشویید و آب دمکرده غلیظ مرزنجوش را روزی سه مرتبه در بینی بچکانید. یا برگ سداب را بسیار نرم بسایید، با سرکه مخلوط کرده روزی سه بار در بینی بچکانید.
• برای معالجه اینگونه سردردها باید زیره سبز، زیره سیاه، زنیان و رازیانه از هر کدام ۵ گرم، نبات ۱۰۰ گرم همه را با هم بسیار نرم بسایید. هر صبح، ظهر و شب بعد از غذا یک قاشق غذاخوری از آن را در دهان بریزید و بخورید.

درمان سردرد ناشی از غلبه بلغم و سودا:

• از خردل و چغندر هم در خوراکی های روزانه استفاده کنید.
• آرد جو و گل ختمی ساییده شده را با روغن گل و سرکه مخلوط کرده و به محل درد بمالید.
• در صورتی که سودا و بلغم هر دو غلبه کرده و ایجاد سردرد کرده باشند، ابتدا اقدام به برطرف کردن خلط سودا و بلغم کنید و پس از آن گل بنفشه فرنگی و گل نیلوفر آبی و گل بابونه شیرازی و مغز ناخنک را، هر روز صبح و عصر و از هر کدام ۳ گرم مخلوط کرده و بجوشانید، آب صاف کرده آن را شیرین کرده و بنوشید. و نیز زیرهی سبز و ماش را مخلوط کرده، نرم بسایید بعد با گلاب مخلوط کنید و به محل دردناک بمالید.

درمان سردرد ناشی از غلبه سودا:

• ماساژ سر و پا
• عطسه آور (روزی یک بار)
• خوردن بادام (14 عدد روزانه)
• پیاده روی در روی سنگلاخ و دویدن
• شانه زدن موها با شانه های زبر چوبی
• در سردردهای سرد از بادکش پیشانی استفاده می کنیم.
• یک قطره از قطره نازیل هر روز تا 40 روز به بینی چکانده شود.
• اگر درمان های بالا را انجام دادیم و باز خوب نشد باید به وجود تومور شک بکنیم.
• بادکش گرم کتف 21 مرحله یک روز در میان (برای هر کتف 4 تا لیوان گذاشته شود)
• از میوه هایی که سودا را پاک می کند شربت گوجه فرنگی است (آب گوجه با نمک یا عسل) این شربت اشتها آور است.
• شکر قرمز و خاکشیر و ترنجبین و گز علفی را از هر کدام به مقدار مساوی بجوشانید و با آب صاف کرده آن تنقیه کنید.
• مرزنجوش را بجوشانید و با آن بخور دهید بعد آب آن را صاف و شیرین کرده، بنوشید سپس تفاله آن را هم بر سر ببندید.
• در سردردهای سوداوی، اول منضج می دهیم مثل سرکنگبین نعنایی یا زرشکی (یک یا دو وعده در روز)، انار، آب لیموی شیرین و آب پرتقال.
• ترکیب عرقیات (بابونه + بادرنجبویه + اسطوخدوس) اگر شب ها قبل از خواب یک لیوان خورده شود، سردرد چند ساله را به راحتی درمان می کند.
• ترک غذاهایی که ایجاد سودا می کند از جمله (بادمجان، سوسیس و کالباس، ادویه جات تند، گوشت گوساله و گاو، چای سیاه و سبز، قهوه و نسکافه، سرخ کردنی ها، سیگار و قلیان و …)
• صبر زرد را در کمی شیر مادری که طفل او دختر باشد مخلوط کرده و بر پیشانی بمالید و روی آن را ببندید و از خوردن حبوبات و میوه های هسته دار از قبیل هلو و آلود و زردآلو و … نیز پرهیز شود.
• هم چنین می توانید هر صبح ناشتا یک قاشق غذاخوری شربت افتیمون را در یک استکان آب حل کرده و بنوشید و نیز افتیمون را بجوشانید و آب غلیظ آن را صاف کرده در بینی بچکانید بعد از آن هم ۶۰ گرم گل قند بخورید.
• در صورتی که سردرد از غلبه سودا تشخیص داده شد، ابتدا خلط سودا را برطرف کنید. ضمناً اگر با ماهیچه گوسفند نخود آب درست کرده و یا آش شلغم، آش قمری، چغندر یا آش چغندر، شیر، خردل و آب دم کرده افتیمون میل کنید، مفید است.
• حجامت عام دو مرحله ماهی یک بار، حجامت سر در ماه سوم، حجامت پشت گوش در ماه چهارم، حجامت ساکرال (گودی کمر) در ماه پنجم، حجامت ساقین در ماه ششم و در ماه هفتم فصد و زالو می اندازیم.

درمان سردرد ناشی از غلبه صفرا:

• ماساژ کف پا و گوش
• شستشوی سر با سردی ها در حمام مثل: سرکه و آبغوره.
• خوردن سرکنگبین و هر غذای سرد و تر به مدت 40 روز.
• خوردن روزی یک عدد انار ترش که سودا را درمان می کند.
• مالیدن روغن بنفشه به سر (یک هفته) که باعث می شود خلط خشک در سر، نرم شود.
• انجام حجامت عام بعد از دو هفته از شروع مراحل بالا و بعد از حجامت عام حجامت سر انجام می دهیم.
• مقداری آلبالو را بجوشانید و آب آن را صاف کنید، بعد مقداری شربت تمشک و مقداری سکنجبین را با آن مخلوط کرده و بخورید.
• همچنین می توانید هر بار تباشیر صدفی و صندل سفید را به نسبت مساوی بسیار نرم بسایید. که گاهی مقداری از آن را در یک فنجان عرق بیدمشک مخلوط کرده و بنوشید.
• هر روز عناب، زرشک، آلوی بخارا، آلوچه براقانی، سه پستان، تمرهندی و گل بنفشه از هر کدام ۱۰ گرم را با ۳ گرم شاه تره مخلوط کرده و بجوشانید و صبح ناشتا آب صاف کرده آن را با مقداری ترنجبین مخلوط کرده، میل کنید.
• چهار ترشی که شامل، تمر كحجرات، تمر هندی، زرشک و لیمو عمانی سیاه است، همه را به مقدار مساوی با هم دم کنید سپس آب آن را صاف و شیرین کرده، بنوشید. در صورتی که بخور سرکه به سر و مغز داده شود آن نیز مؤثر خواهد بود.
• درمان اورژانسی: آغشته کردن پنبه به سرکه، آبلیمو، آبغوره یا آب نارنج و گرفتن آن در زیر بینی، که با استشمام آن سردرد رفع می شود، پیشانی و ملاج سر را آغشته به سرکه، آبلیمو یا آبغوره کنید تا سردرد درمان شود، با سرد کردن سر و پا، پیاده روی، تخلیه جنسی (چون سودای متمرکز سر را تخلیه می کند)، گرسنگی، با مسهل خوردن، بی خیالی، خوردن آب نارنج یا آبلیمو.
• در صورتی که سردرد به علت غلبه صفرا باشد، دارای علاماتی است از قبیل شدت حرارت بدن، خشکی لب ها، تلخی دهان، سرعت نبض، عفونت مدفوع (قازوره)، رنگ ادرار کدر و ثقیل می شود. خروج ادرار همراه با سوزش است و مجرا را ناراحت می کند. در این صورت باید ابتدا خلط غالب را برطرف کرده و آش جو با عدس، آش کشک، آش آب غوره، آش چغندر با گشنیز، آش آب نارنج، آش تمرهندی، آب انار، آب زشک، آب غوره، آب پرتقال، آب آلو، آب عناب، شربت.

درمان سردرد ناشی از غلبه صفرا و دم:

• در صورتی که دم و صفرا هر دو غلبه کرده باشد و ایجاد سردرد کند، ابتدا خلط غالب را برطرف سازید. بعد برای درمان آن هر ناشتا، عناب و زرشک را مخلوط کرده، بجوشانید بعد آب آن را صاف و شیرین کرده، بنوشید. از شربت آبغوره، آش آبغوره، آش سرکه و آش تمرهندی نیز استفاده کنید.

درمان سردرد ناشی از غلبه دم:

• گرد غوره را با آب خمیر و بر سر ضمادکنید.
• رعایت کامل توصیه های غذایی هنگام غلبه دم.
• گل خطمی کوبیده را با سرکه خمیر کرده، و بر سر ببندید.
• تخم گشنیز را نرم بکوبید بعد با کمی سرکه خمیر کنید، بر سر بمالید.
• امساک و حذف یک وعده غذایی بدون مصرف هیچگونه ماده غذایی.
• اگر با رعایت موارد فوق شخص خوب نشد باید به وجود تومور شک بکنیم.
• مصرف آب همراه با چند قطره آبغوره، آب زرشک یا آب لیموترش بدون شیرینی.
• روزی سه مرتبه هر بار ۲ قطره روغن بنفشه بادام را در هر سوراخ بینی بچکانید. یا آب گشنیز را با سرکه مخلوط کرده و در بینی بچکانید.
• پیاده روی و ماساژ کف پا: در مواقع سردرد کف پا را ماساژ دهید و سعی کنید در طول روز 40 دقیقه پیاده روی در حد تعریق داشته باشید.
• دمنوش (گل گاوزبان + تخم خرفه + لیموعمانی زرد) با کمی عسل هنگام سردرد ناشی از عصبانیت که با سردرد ضربانی نیز همراه است.
• ترکیب عرقیات (بابونه + بادرنجبویه + اسطوخدوس) اگر شب ها قبل از خواب یک لیوان خورده شود، سردرد چند ساله را به راحتی درمان می کند.
• پرهیز کامل از سایر موارد ممنوعه: مصرف این نوع غذاها به غیر از بیماری چیز دیگری به ارمغان نخواهند داشت؛ که یکی از آنها سردرد است.
• یک لیوان آب پرتقال بنوشید و ۲ ساعت بعد یک فنجان آب نارنج و ۲ ساعت بعد ۲ قاشق غذاخوری آب لیمو را با شربت قند مخلوط کرده و میل کنید.
• رعایت کامل آداب غذا خوردن: هر کس آداب غذا خوردن را به صورت کامل رعایت کند به هیچ عنوان به بیماری های گوناگون مبتلا نمی گردد چه رسد به سردرد.
• دمنوش (خاکشیر + شاهتره + اسفرزه) با کمی عسل و آبغوره یا لیموترش تازه؛ یک قاشق از ترکیب فوق با یک لیوان آب جوش را دم کرده بعد از ولرم شدن، نوش جان نمایید.
• اجتناب از پرخوری: این مسئله نیز یکی از آداب غذا خوردن بوده که نه تنها انسان را از ابتلا به انواع بیماری ها مصون نگه می دارد بلکه از بروز سردردهای متنوع جلوگیری می کند.
• هر روز ۴ مثقال عناب، ۱ مثقال گل پنیرک، ۲ مثقال گل ختمی و همچنین گل بنفشه و شاه تره از هر کدام ۱ مثقال را با هم مخلوط کرده و بجوشانید بعد آب آن را صاف و شیرین کرده، بنوشید.
• خوردن شام سرشب: اگر غذا، پختنی، چرب، سرخ شده، سنگین و دیر هضم باشد و بلافاصله بعد از آن به رختخواب بروید در صورت ضعف معده امکان دارد که بعد بیدار شدن از خواب دچار سردرد شوید.
• کاهش مصرف غذاهای چرب، شور، پرادویه، سرخ شده، سنگین و دیرهضم: زیاده روی در مصرف این نوع محصولات در یک وعده غذایی می تواند فرد را به سنگینی سر و در نهایت سردرد مبتلا سازد.
• انجام متعارف روابط زناشویی در طول هفته: داشتن این روابط به صورت موفق باعث ترشح هورمون آندروفین در بدن می شود که ضد درد است و از بروز انواع دردها خصوصاً سردرد جلوگیری می کند.
• مصرف سالاد فصل: اگر سالاد با آب غوره یا لیموترش و کمی روغن زیتون قبل از وعده های غذایی اصلی و حجیم خورده شود؛ هم باعث آماده شدن معده برای هضم بهتر غذا می گردد و هم عاملی است برای جلوگیری از پرخوری.
• حفظ آرامش و دوری از استرس و اضطراب: هرگونه هیجان، عصبانیت و ناراحتی باعث ترشح هورمون آدرنالین شده و رگ ها را تنگ می کند و فشار بیشتری به عروق خونی خصوصاً عروق مغزی وارد کرده و سردرد را تشدید می کند.
• اجتناب از قرار گرفتن در مکان های گرم: گرما باعث افزایش سرعت جریان خون در رگ ها شده و این مسئله فشار زیادی را به دیواره داخلی عروق وارد می کند که سردرد را تشدید می کند؛ زیر نور آفتاب، دوش آب گرم و… نیز از عوامل تشدید درد هستند.
• بوئیدن سرکه: هر نوع رایحه از طریق ریه ها وارد جریان خون می شود؛ بوی سرکه نیز با ورود به جریان خون، چند کار انجام می دهد: ۱. گشاد کردن عروق و فشار کمتر به دیواره رگ ها و کاهش درد. ۲. تمایل خون به تخلیه و تصفیه بیشتر از طریق کلیه ها.
• پرهیز از استحمام بلافاصله بعد غذاء: توجه خون فراوان به سمت معده برای هضم غذا از یک طرف و همچنین انتقال خون زیاد به سمت پوست به دلیل برخورد آب گرم به پوست از طرف دیگر باعث کاهش خونرسانی به مغز شده که می تواند سردرد ایجاد نماید.
• کاهش مصرف کافئین ها: مصرف کافئین ها مانند: (چای، قهوه، نسکافه، نوشابه، شکلات) باعث تنگی عروق و افزایش سرعت جریان خون در رگ ها می گردد که اگر در مصرف این نوع مواد زیاده روی شود یا این که با غلظت بالا مصرف گردد سردرد ایجاد می شود.
• مصرف غذاهای ساده و زودهضم: اگر انسان بتواند ذائقه خود را به مصرف غذاهای ساده و ترجیجاً گیاهی زود هضم و غیر نفاخ خوش کند، هم از تضعیف و مشکلات دستگاه گوارش و هم از بروز سردردهای گوناگون (که بیشتر به سیستم گوارش ربط پیدا می کنند) جلوگیری   می کند.
• ورزش و فعالیت بدنی روزانه: هر نوع تحرک بدنی و فعالیت می تواند باعث جریان بهتر خون در عروق شده، لذا اکسیژن و گلوکز (قند) کافی به مغز ارسال می شود که این امر از بروز سردرد جلوگیری می کند. (ورزش با شکم پر و شکم خیلی خالی می تواند عاملی برای سردرد باشد پس دقت کنید).
• اجتناب از قرار گرفتن در معرض هوای سرد بعد از فعالیت و تعریق: بعد از فعالیت بدنی، سرعت جریان خون در عروق بیشتر شده و دیواره داخلی رگ ها بر اثر فعالیت گشادتر می شوند؛ اگر سر شما در این هنگام در معرض هوای سرد قرار گیرد، عروق مغزی دچار التهاب شده و سردرد ایجاد می گردد.
• استفاده از سبزیجات تازه همراه غذا: منیزیوم، ویتامین C بالا و سایر املاح معدنی موجود در سبزیجات از التهابات عروق مغزی جلوگیری می کنند؛ بهتر است همراه غذا از سبزیجاتی که مانع بالارفتن بخارات به سمت مغز می شوند مثل گشنیز استفاده کنید؛ قابل توجه افرادی که زیاد سردرد می شوند.
• کاهش مصرف فرآورده های حیوانی: زیاده روی در مصرف (گوشت، لبنیات، تخم مرغ و سایر تخم پرندگان) به دلیل وجود چربی اشباع در آنها، باعث رسوب کلسترول بد (LDL) در عروق شده و همین مسئله عاملی است برای کاهش انتقال مواد مفید به سلول های مغزی که خود را به صورت درد نشان می دهد.
• عدم استشمام بوهای تند و ناخوش آیند: رایحه از طریق ریه ها وارد جریان خون شده و هر کدام بنا به خاصیتی که دارند اثراتی را بر بدن می گذارند؛ اگر رایحه، تند و ناخوش آیند باشد، مغز برای عکس العمل سريع بدن. جریان خون را افزایش داده که یکی از عوارض این مسئله ارسال خون بیشتر به مغز و سردرد می باشد.
• کاهش مصرف قند و شکر: مصرف زیاد و یک باره قند و شکر و سایر فرآورده های تهیه شده با آن باعث افزایش ناگهانی فشار خون شده و سردرد را ایجاد می کند (مصرف یک باره شیرینی به مقدار زیاد به دلیل ترشح ناگهانی انسولین، افت قند خون را نیز بعد از مدت کوتاهی در بر خواهد داشت که می تواند در بروز سردرد سهیم باشد).
• حجامت: دو مرحله حجامت عام ماهی یک بار سپس یک مرحله حجامت «سر» که دو هفته بعد از حجامت عام دوم انجام می گردد برای تسکین سردرد مناسب است (زمان حجامت بهتر است در نیمه دوم ماه قمری مخصوصاً روزهای ۱۷، ۱۹ یا ۲۱ ماه قمری انجام گیرد) اگر شدت سردردها زیاد باشد حجامت عام باید سه مرحله انجام شود سپس حجامت «سر» انجام گردد.
• در صورتی که سردرد در اثر غلبه خون و حرارت باشد، علامات آن گل انداختن و قرمز شدن رنگ لب ها، برافروختگی چهره، ضربان نبض، یبوست مزاج و سفت و سخت بودن مدفوع و سنگینی سر خواهد بود. در این صورت باید ابتدا اقدام به رفع خلط غالب کنید. سپس از آش آلوچه براقانی، آش تمرهندی، آش آبغوره، آب عناب و آب دمکرده شاه تره بیشتر استفاده کنید.
• مالیدن ترکیب سرکه با کمی گلاب به سر و پیشانی: ماساژ سرکه به سر به دلیل پتاسیم بالا و خاصیت سردی بخشی که دارد خون اضافه تجمع یافته در عروق مغزی را به خارج از مغز هدایت می کند؛ بنابراین فشار از عروق مغزی برداشته می شود (اگر به سرکه حساسیت دارید می توان از لیموترش استفاده کرد) و گلاب خاصیت آرام بخشی داشته که از تنگ شدن رگ ها و فشار بیشتر بر عروق مغزی جلوگیری می کند.
• کاهش مصرف الكل: اکثراً فکر می کنند که فقط خوردن الکل می تواند سردرد ایجاد کند در حالی که زیاده روی در مصرف بعضی غذاها مانند غذاهای نشاسته ای، خمیری، شیرینی جات باعث ترشح الكل در روده بزرگ شده و سردرد ایجاد می کنند. اکثر مواد تهیه شده در ادکلن های بازاری نیز از الکل تشکیل شده است؛ بوئیدن و استفاده آن روی پوست به صورت مستقیم باعث سردرد شده، زیرا فشار به دیواره داخلی عروق مغزی را افزایش می دهد.
• تخم گل خطمی 30 گرم + بادیان 10 گرم + پر سیاوشان 5 گرم + گل گاوزبان 5 گرم + مویز 100 گرم + گل سرخ 10 گرم + ریشه شیرین بیان 50 گرم + صندل سفید 5 گرم + همه را پس از نیم کوب کردن، ده قسمت کرده، هر قسمت را شب در 2 لیوان آب جوش خیس نموده صبح ناشتا پس از جوشانیدن یک لیوان با عسل شیرین کرده و میل نمایید و بقیه را عصر استفاده کنند (مویز ها را می توان به هر قسمت مقداری اضافه نمود، زیرا آنها را نبایستی کوبید). (بسیار مجرب).
• رفع یبوست احتمالی: باید تا حد امکان در زمان درد، شرایط لازم برای اجابت مزاج را فراهم کرد که تقریباً در همه انواع بیماری ها این توصیه جزء اقدامات اولیه محسوب شده و به این معنا است که بیمار به ازای هر بار دریافت غذا طی روز، یک نوبت دفع بدون فشار و رضایت بخش داشته باشد؛ زیرا اگر مواد زائد باقی مانده در روده ها به موقع و به درستی دفع نشوند سموم حاصل از ماندگاری مواد دفعی از طریق روده ها به سمت مغز راهی شده و سبب وخامت یا بروز سردرد می شود.
• تقویت معده: از آن جا که ضعف معده عامل خیلی از سردردها می باشد، لذا سعی کنید برای تقویت معده از مواد قابض و هاضم در اتمام غذاها استفاده کنید مانند: دمنوش (آویشن+ زنیان)؛ نصف قاشق چایخوری از ترکیب مورد نظر را با ۱ استکان آب جوش دم کرده ولرم که شد با کمی نبات میل نمایید. (این دمنوش را زمانی می توان استفاده کرده که فرد پرخوری نکرده باشد وگرنه توصیه می شود که وسط غذا میل نماید و باز هم سفارش می کنیم که آداب غذا خوردن را رعایت نمایید).
• خواب سرشب و صبح زود بیدار شدن و داشتن خواب قیلوله (ظهر): اثرات تشعشعات الکترومغناطیسی ماه بر بدن از شروع شب تا هنگام نماز صبح، باعث تحریک عصب سمپاتیک و پاراسمپاتیک شده که این کار موجب ترمیم سلول های بدن می گردد؛ البته اگر انسان در خواب باشد؛ ولی اگر فرد دیر وقت بخوابد از این برکات الهی کمتر بهره مند می گردد و حتی اگر به جای شب صبح (بین الطلوعین) بخوابد دقیقاً مسئله برعکس می شود؛ چون در این هنگام (بین الطلوعین) انسان باید بیدار باشد تا بدن بتواند از این انرژی ها که زمان افول ماه است استفاده نماید؛ عدم رعایت این موضوع می تواند فرد را مستعد التهاب عروق مغزی و سردرد نماید.
• ممنوعیات هنگام سردرد دموی عبارت اند از: غذاهای چرب و نفاخ و تمام غذاهایی که بخار انگیز باشند، مثل: سیر، پیاز، گردو، تره، شاهی، ریحان، شنبلیله، شوید، خردل، شاهدانه، خرما، باقلا، عدس، لوبیا، بادنجان، کلم، شلغم، ترب، قارچ و پنیر. ۲. مواد غذایی ترش به خصوص سرکه. ۳ غذاهایی که دیرهضم اند مانند: سرخ کردنی ها، نان خمیری و فتیر، لوبیا، نخود، غذاهایی که از رشته، ماکارونی، سیب زمینی، تخم مرغ و گوشت قرمز تهیه شده اند. ۴. ادویه جات به خصوص زعفران و دارچین. ۵ هم چنین خودداری از مصرف شیر و سکنجبین به این دلیل که انسدادها را باز می کند و می تواند نفوذ بخارات و در نتیجه فشار را به مغز افزایش دهد.
• دوری کردن از آلودگی صوتی و صداهای ناهنجار: واکنش دستگاه عصبی نسبت به صداهای ناهنجار به اشکال مختلف بروز می کند: صدای ناهنجار یعنی، هرگونه صدای ناخواسته، ناگهانی و آزار دهنده (مانند صدای بر هم خوردن در اتاق)، امواج صوتی با ارتعاشات نامنظم و فاقد زیر و بم مشخص (مانند کشیده شدن دو شیء به یک دیگر یا دستگاه برش جوش کاری و…)، تولید دو یا چند صدای متفاوت ناهنجار از یک مکان، صداهایی که انسان از شنیدن آن ناراحت و عصبی می شود (از موسیقی راک گرفته تا سیگنال های دیگر)، تمام این صداها آلودگی صوتی بوده که قرار گرفتن در معرض آنها، نه تنها قدرت شنوایی را کاهش می دهد، بلکه فشارخون انسان را از ۵ تا ۱۰ میلی متر جیوه نیز افزایش می دهد؛ این افزایش فشارخون، به دلیل انقباض عروق خونی ناشی از ترشح آدرنالین ایجاد می گردد که عروق مغزی را نیز تحت تأثیر قرار داده و با سردرد خود را بروز می دهد.
• پرهیز از مصرف مواد غذایی سرد و نوشیدنی های تگری: آیا تا به حال برای شما هم پیش آمده که هنگام خوردن بستنی یا مصرف یک نوشیدنی بسیار خنک درد بسیار شدیدی را در پیشانی خود احساس کرده باشید؟ این درد ناگهانی که از پیشانی شروع شده و به قسمت درونی سر امتداد پیدا می کند پدیده ای است که معمولاً بعد از گذشت ۱۰ ثانیه پس از خوردن یک ماده غذایی سرد ایجاد شده و حدود ۳۰ ثانیه ادامه خواهد یافت که به اصطلاح از آن به عنوان یخ زدگی یا انجماد مغز نام برده می شود. وقتی یک خوردنی یا نوشیدنی سرد با کام یا سقف دهان تماس پیدا می کند تغییر دمای ناگهانی بافت دهان موجب تحریک عصب ها شده و در نتیجه رگ های خونی به سرعت متورم خواهند شد؛ در حقیقت سیستم عصبی بدن با چنین واکنشی، خون را به ناحیه مورد نظر می رساند تا دمای آن قسمت از دهان را به تعادل برساند؛ این در حالی است که تورم رگ های خونی برای افزایش سرعت خون رسانی موجب تحریک گیرنده های درد می شوند که این تحریک با ترشح موادی همراه خواهد بود که حساسیت بدن را در مقابل درد افزایش می دهند؛ در حقیقت سرمای ناگهانی یا سرد و گرم شدن ناگهانی دهان موجب تحریک عصب ها و ایجاد درد خواهند شد؛ بنابراین اگر شما بستنی را به آرامی بخورید چنین مشکلی برای تان اتفاق نخواهد افتاد.

داروها:

• ریلایف
• نیفدیپین
• آسپیرین
• دیکلوفناک
• برای تخفیف درد می توان از استامینوفن یا آسپرین استفاده نمود. امکان دارد داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی تجویز شوند. امکان دارد برای دردهای تنشی مزمن داروهای ضد افسردگی تجویز شوند.

فعالیت:

• به هنگام درد در یک اتاق ساکت استراحت کنید، در یک برنامه منظم حفظ آمادگی جسمانی شرکت کنید، به تمرینات ورزشی تکیه کنید که به تقویت عضلات پشت، شانه و گردن کمک می کنند.

رژیم غذایی:

• اکثر افراد به هنگام سردرد اگر چیزی نخورند احساس بهتری دارند، مگر این که قند خونشان پایین افتاده باشد، از مصرف الکل جداً پرهیز کنید.
• شیر بادام، عسل اسطوخدوس

نکته:

• سردردیکی از رایج ترین ناراحتی ها در بدن است. انواع سردرد معمولاً بر اثر آسیب یا تحریک یا فشار و کشش روی بافت های دارای حس درد از جمله پرده مننژ که مغز و نخاع را احاطه کرده است، پدید می آید. زیرا مغز خود هیچ عصبی ندارد که موجب احساس درد (الیاف درد) شود.
• سردردها بسته به ناحیه درد، در سر متفاوتند، یادتان باشد، مغز سر ما هیچوقت علت اصلی درد نیست و همیشه جای دیگری در بدن اخلال دارد که دردش در سر ظاهر می شود، مغز به عنوان سلطان ارگان های بدن، بر همه ارگان ها نظارت دارد و هر ارگانی یا مغز در ارتباط است.
• از هر چهار سردردی که در افراد ایجاد می شود سه سردرد به علت فشارها و کشیدگی هایی است که در عضلات گردن و جمجمه به وجود می آید. به این نوع سردردها اصطلاحاً سردردهای تنشی گفته می شود. این سردردها به طور مکرر در افراد رخ می دهند و به صورت درد متوسطی در هر دو طرف سر ایجاد می شوند.
• اسفند برای تمام دردهای سرد نفوذ کننده درد معده، گوارش، عضلات و مفاصل خوب است و بلغم و سودا را ذوب می کند و شتاب درمانش خیلی بالا است (40 شب) و هر شب یک قاشق غذاخوری با آب بلعیده شود و هیچ وقت نباید جویده شود.
• بلغمی ها نباید زیاد حجامت کنند چون سردتر می شوند واین باعث می شود چربی خون بالاتر برود. بلغمی ها وقتی که از خواب بیدار می شوند زیر چشم هایشان پف آلود است و این علامت بلغم استف و درد بلغمی در صبح زیاد می شود چون صبح سرد است، این نوع افراد زود گرسنه می شوند چون حرارت بدن پایین است و چربی های خود بدن را نمی سوزاند و لذا توان گرسنه ماندن را ندارد و تمایلات جنسی شان کم است و همین باعث اختلافات در آنها می شود و به راحتی نمی توانند به خواب بروند و سکته مغزی و ترشحات اضافی در این ها زیاد است.
• در صورت، بادکش را نباید ممتد گذاشت چون کبود می شود.
• سردرد از خشکی به وجود می آید و در رطوبت طبیعی سردرد نیست، اما یک نوع گیجی و عدم درکی و سنگینی سر هست و لذا در بچه ها و دختران سردرد بسیار کم است چون رطوبت دارند.
• اگر سودا در سر پدید بیاید موجب انسداد عروق در سر می شود و سردرد سوداوی پدید می آورد و این نوع سردرد، منتشر در سر است که کل سر را می گیرد و آن قسمت هایی که عروقش ریزتر است، درگیری اش نیز بیشتر است، مثل اطراف چشم، از صدا و نور نفرت دارد چون هر چه سودا بیشتر شود یعنی فشردگی بیشتر شده است و در فشردگی صدا طنین اش بیشتر است و نور هم به عنوان جلوه گرمی اگر به سوداوی تابد خشک ترش می کند، فرد میخواهد چشم هایش را ببندد و به تاریکی برود و بخوابد چون خواب سرد است وسرش را فشار می دهد و لحظه ای آرامش پیدا می کند چون جا به جایی اتفاق می افتد.
• از شکل و رنگ مو می فهمیم که سر، سرد است یا نه؛ اگر مو روشن و نازک بود آن اندام سرد است و موی ضخیم و تیره از گرمی است و موی ضخیم و خشک، گرم و خشک است و موی نازک فر دار خشک، سرد و خشک است.
• در طبع ها و بیماری های سرد بادکش عام و کتف باعث می شود پشت گرم شود و اگر پشت گرم شد مثل این است که تمام بدن گرم شده است.
• در صورت، بادکش را نباید ممتد گذاشت چون کبود می شود.
• صفراوی ها اگر می خواهند حوصله شان زیاد شود کاهو بخورند.
• سردرد یکی از شایع ترین مشکلاتی است که تقریباً همه انسان ها برای یک بار هم که شده با آن مواجه شده اند؛ برخی به راحتی با آن کنار آمده و بعد از چند ساعت برطرف می شود ولی تعدادی نمی توانند سردرد خود را برطرف کنند و به بررسی ها و درمان های جدی تری نیاز دارند. سردردها احتمالاً در نتیجه تغییراتی در سطح مواد شیمیایی موجود در مغز مانند سروتونین و نورآدرنالین ایجاد می شوند؛ نداشتن تعادل و موازنه میان سطوح این پیام رسان ها می توانند به التهاب شریان های پوست سر و متعاقب آن تحریک ساختارهای حساس به درد منجر شوند؛ این موضوع به انتقال تکانه های درد از طریق عصب سه قلو که یکی از مسیرهای عمده درد است به مغز منجر می شود؛ سطح اندروفین ها یا مسکن های طبیعی که به وسیله مغز و نخاع تولید می شوند نیز می تواند کاهش یافته و درد را به دنبال داشته باشد. سردرد ممکن است مبهم، کوبنده (ضربان دار)، تیز و واضح باشد؛ توصیف دقیق درد می تواند به تشخیص نوع سردرد شما کمک کند. از دیدگاه طب سنتی هر اندامی، مزاج مخصوص خود را دارد و تا زمانی که در حالت تعادل باشد عملکرد خوب و مثبتی دارد، ولی اگر از حالت طبیعی خارج شود به سوء مزاج دچار می شود؛ در مغز، غلبه مزاج ها می توانند باعث بروز اختلالاتی از جمله سردرد شوند؛ در صورت وجود این اختلالات باید تدابیر غذایی متفاوتی را به کار برد؛ مثلاً در صورت غلبه گرمی و تری ناشی از غلبه دم، تدابیر و غذاهای سرد و خشک توصیه می شود.
• در این موارد سردرد بیشتر می شود: (گرما، عطرهای گرم، پرخوری، یبوست، فکر، دقت و تمرکز، ارتفاعات، عصبانیت، ایام قرص کامل ماه).
• در مردان بیشتر این نوع سردرد دیده می شود.
• در سردردهای صفراوی و دموی ممکن است خونریزی بینی اتفاق بیافتد این خونریزی خوب است، اما اگر از حد بیشتر شد و باعث ضعف شد باید جلوگیری کرد اول با آب سرد به سر ریختن و اگر بند نیامد ترکیب: 2 واحد کندر کوبیده شده + 5 واحد عسل را به اندازه یک نخود به داخل بینی بگذارید.
• اگر سردردهای دموی را با آب سرد به سر ریختن آرام کردید آرام می شود، اما آب سرد باعث می شود که دم به سودا تبدیل شده و در مویرگ ها بماند و بعداً به سردردهای سوداوی تبدیل شود.