سرخک: عبارت است یک بیماری ویروسی درگیر کننده مجاری تنفسی و پوست، این بیماری یکی از مسری ترین بیماری های شناخته شده است. در همه سنین می تواند بروز کند ولی در کودکان شایع تر است. سرخک سابقاً بسیار شایع بود ولی اکنون به دلیل واکسیناسیون شیوع آن کاهش یافته است.
علائم:
- خستکی
- کاهش اشتها
- تب، معمولاً شدید
- سرفه خشک و خشن
- عطسه و آبریزش بینی
- نقاط ریز سفید در دهان و حلق
- قرمزی چشم و حساسیت به نور
- ضایعات پوستی قرمز رنگ بر روی پیشانی و اطراف گوش که به تنه گسترش می یابند.
علت:
- سرخک ناشی از عفونت با ویروس روبئولا است که عمدتاً پوست و مجاری تنفس را درگیر می سازد، دوره نهفتی پس از ابتلا به ویروس 14 الی 7 روز است.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- گروه های جمعیتی واکسینه نشده
- زندگی در شرایط شلوغ و غیر بهداشتی
- همه گیری های سرخک، احتمالی بیماری زایی آن با گسترش بیماری افزایش می یابد.
پیشگیری:
- واکسیناسیون کودکان بر ضد سرخک، پیشگیری از آن جهت اهمیت دارد که سرخک، هر چند به طور نادر عوارض وخیمی به دنبال دارد، اگر فرد واکسینه نشده بر ضد سرخک در معرض این بیماری قرار گیرد، تزریق گاماگلوبولین ممکن است از بیماری پیشگیری کرده یا از شدت آن بکاهد.
عواقب مورد انتظار:
- علائم معمولاً پس از حدود سه روز فروکش می کند. کودک واکسینه شده یا کودکی که قبلاً به سرخک مبتلا شده است، احتمالاً دیگر به آن مبتلا نخواهد شد، اثر حفاظتی ایمنی غیر فعال فراهم شده از طریق تزریق گاماگلوبولین بر ضد سرخک، حدود سه ماه است.
عوارض احتمالی:
- مرگ
- آنسفالیت یا مننژیت
- پنومونی (ذات الریه)
- گلو درد استروپتوکوکی
- عفونت های گوش و سینه
تشخیص:
- تشخیص معمولاً بر اساس ظاهر ضایعات خاص سرخک گذاشته می شود، ولی بررسی ها آزمایشگاهی ممکن است برای رد کردن سایر بیماری ها لازم باشد.
درمان طب نوین:
- درمان این بیماری شامل استراحت، تسکین علائم و جدا کردن بیمار از سایرین در طی دوره مسری بودن بیماری می باشد، اجتناب از کتاب خواندن یا تماشا کردن تلویزیون در طی روزهای اول که چشم ها دچار حساسیت به نور هستند، از یک دستگاه مرطوب کننده با بخار سرد برای تخفیف سرفه و رقیق شدن ترشحات ریه استفاده کنید؛ با رقیق شدن ترشحات ریه، دفع آن با سرفه آسان تر می گردد. دستگاه مرطوب کننده را هر روز تمیز کنید، صبح و عصر درجه حرارت خون را اندازه گیری کرده و مقدار آن را ثبت کنید؛ در صورت بروز تب 3/38 درجه سانتیگراد یا بالاتر، برای پایین آوردن تب اقدام کنید.
درمان طب سنتی:
- جوشانده عناب مفید است.
- مصرف گل بنفشه بسیار مفید است.
- درمان این بیماری انجام حجامت عام است.
- چای گل گاوزبان مخلوط با شیر و عسل مفید است.
- تا سه شب موقع خواب شبى 7 عدد خون سياوش به طفل بدهيد.
- ضماد برگ کلم وحشی یا اهلی کوبیده شده با آرد جو برای سرخک مفید است.
- 875 گرم قند را در 500 گرم تمشک روی حرارت ملایم آب کنید، سپس آن را صاف کرده و به مرور میل نمایید.
- نهصد گرم قند را در ۵۰۰ گرم تمشک روی آتش ملایم آب کنید، بعد در صافی نرمی صاف کرده و به مرور به او بدهید.
- برای درمان سرخک باید هر روز ۵ گرم گل گاوزبان را در یک لیتر آب سرد چند دقیقه بجوشانید، بعد ۱۵ دقیقه دم کنید، سپس آب صاف کرده آن را با شیر مخلوط کرده و با عسل شیرین کنید و به او بدهید.
- پس از سبک کردن معده، تخم کاسنی، تخم گشنیز، تخم خرفه، تخم کاهو، تخم خیار سبز و تخم خیار چنبر از هر کدام ۱ مثقال را نیم کوب کنید و بجوشانید، بعد آب آن را صاف کرده، سپس ۶ مثقال ترنجبین را در آن شیره بکشید و در طول روز دایم به او بخورانید و روزی چندبار هم ماءالشعیر بدهید و هر شب موقع خواب آب شیرخشت را دو، سه قاشق مرباخوری به او بخورانید.
- اگر مبتلا به سرخک شده اید، ضمن پرهیز از خوردن: غذاهای بودار و سرخ کرده، چربی جات، روغن بادام و تزریق پنسیلین، باید از غذاهایی که در مورد درمان سرخک مؤثر هستند زیاد استفاده کنید، مانند: مغز خیار، لعاب اسپرزه، هندوانه، آب لیموشیرین، آب پرتقال، مغز کاهو، چهار عرق سرد، عرق بید، عرق شاه تره، عرق کاسنی، آب جوشانده برگ یا ریشه یا تخم کاسنی، ماءالشعير، آب جوشانده عناب که ترنجبین در آن حل شده باشد، عناب یا آب عناب، گشنیز، سوپ با گشنیز، لپه و نخود، شیر گاو بی چربی، شیرخشت و قدومه شیرازی.
- صبح مقداری عناب و ترنجبین را بجوشانید و آب آن را به او بدهید، عصر مقداری عدس و سه پستان و عناب را جوشانده و آب آن را بدهید، روز بعد تخم گشنیز، تخم خرفه، تخم کاهو، تخم خیار سبز و تخم خیار چنبر از هر کدام ۵ گرم، همه را نیم کوب کرده و بجوشانید و شیره بکشید، بعد ۳۰ گرم ترنجبین هم در آب آن شیره کشیده و در طول روز به او بخورانید و به جای آب به او عرق کاسنی یا عرق بید یا هر دو را مخلوط کرده و به او بدهید و شب ها هنگام خواب دو، سه قاشق مرباخوری شیرخشت حل شده بدهید و به جای غذا فقط شیر گاو را بجوشانید و چربی آن را گرفته، سپس به او بخورانید و هر ۴۸ ساعت یک بار یک استکان آب هنداوانه و نیم استکان آب لیموشیرین به او بدهید.
داروها:
- کالامین
- آنتی بیوتیک برای سرخک که یک بیماری ویروسی است، تجویز نمی شود، با این حال، در صورت بروز عوارض سرخک، نظیر پنومونی یا عفونت گوش میانی، تجویز آنتی بیوتیک ممکن است ضرورتی یابد، برای بیماران زیر شانزده سال نباید آسپیرین تجویز شود. به جای آن از استامینوفن برای تسکین ناراحتی و کاهش تب استفاد کنید، برخی تحقیقات نشان دهنده ارتباطی بین مصرف آسپرین در کودکان در طی بیماری های ویرسی و بروز نشانگاه ری بوده اند.
فعالیت:
- تا برطرف شدن تب و ضایعات پوستی استراحت کنید، کودکان را تشویق به استراحت کنید ولی آنها را اجبار نکنید، فعالیت های سبک تا حدی که به چشم فشار وارد نکند قابل قبول است. کودکان تا 10 الی 7 روز پس از برطرف شدن تب و بثورات پوستی نباید به مدرسه بازگردند.
رژیم غذایی:
- رژیم خاصی نیاز نیست. افزایش مصرف مایعات شامل آب، چای، شربت آبلیمو و آب میوه توصیه می گردد، مصرف مایعات در رقیق کردن ترشحات ریه و پیشگیری از عوارض ریوی مهم است.
- خوردنی های مفید: خوراک باقلا، خوراک گل کلم، لوبیا سبز پلو ۳، خورش قیمه بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با قارچ، سوپ کدو خورشتی، سوپ گل کلم، سوپ گشنیز، سوپ کدو قلیانی، سوپ بلغور و کرفس، سوپ شهد نما، سوپ کاهو سبز، سس معطر، سمنو با گندم و جو.
- خوردنی های مضر: خوراک کلم قمری، خوراک لوبیا سفید ساده، خوراک لوبیا سفید با سویا، تاس کباب سویا، خوراک پنیر سویا، خوراک لوبیا با قارچ، لوبیا با سویا، خوراک لوبیا ساده، خوراک نخود با قارچ، خوراک نخود با سویا، آش گندم با سبزیجات، آش لپه ۱، آش لپه ۲، آش شله قلمکار، آش عدس ۲، آش برنج، آش حبوبات و غله ۱، آش جو با حبوبات ۱، آش گل کلم ۲، آش کلم قمری با گندم، آش کلم قمری با عدس، آش کلم بروکلی ۲، آش انار، آش حبوبات ۱، آش زرشک، حلیم عدسی با سویا ۲، صیفی پلو، آلبالو پلو، دم پخت گوجه ۱، لپه پلو، کلم پلو با سویا، دمی شیرازی، عدس پلو ساده، عدس پلو با سویا، لوبیا سبز پلو ۱، نخود فرنگی پلو ۱، خورش فسنجان با سویا، خورش کرفس ۱، خورش تره سویا، خورش قیمه آلو، خورش گوجه سبز، خورشت قیمه قارچ، کتلت عدس ۱، کتلت عدس ۲، کتلت سویا با گندم جوانه زده، فلافل ساده، فلافل تنوری، فلافل با جعفری، دلمه فلفل دلمه ای، شیر سویا، فرنی سویا، کشک سویا، خامه سویا، سس مایونز گیاهی.
نکته:
- اگر بچه ها را حجامت بکنیم مبتلا به بیماری سرخک، سرخچه، آبله مرغان و سرماخوردگی و … نمی شوند.