زرد زخم: عبارت است از یک عفونت باکتریایی مسری و شایع پوست که لایه های سطحی پوست را متأثر می سازد، این عفونت معمولاً در پوست صورت، بازوها و پاها به وجود می آید، زرد زخم می تواند در تمام سنین رخ دهد، اما در شیرخواران و کودکان شایع تر است.

انواع زرد زخم:

1. زرد زخم غیر تاولی: این نوع زرد زخم، که به آن زرد زخم مسری هم گفته می‌شود، شایع‌ترین زرد زخم در کودکان بوده و بسیار مسری است. این نوع زرد زخم معمولاً با ظهور تاول‌های قرمزی در اطراف دهان و بینی شروع می‌شود. این تاول‌ها می‌ترکند و راش قرمزی به جا می‌گذارند که ترشح داشته و بعداً دلمه می‌بندد. این رش، ممکن است خارش داشته باشد، اما دردناک نیست. زرد زخم غیرتاولی باعث تورم گره‌های لنفاوی (غدد لوبیا مانندی که برای مقابله با عفونت به بدن کمک می‌کنند) نیز می‌شود.
2. زرد زخم تاولی: زرد زخم تاولی نوع نادرتری از این اختلال است که باعث ظاهر شدن تاول‌های بزرگتر روی بالا تنه نوزادان و کودکان خردسال می‌شود. این نوع زرد زخم بیشتر در میان کودکان زیر دو سال شایع است. تاول‌ها معمولاً ابتدا روی بالا تنه، دست‌ها و پاها ظاهر می‌شوند. این تاول‌ها اوایل شفاف هستند اما بعداً کدر می‌شوند. معمولاً تاول‌های ناشی از زرد زخم تاولی بیشتر از تاول‌های ناشی از سایر انواع زرد زخم دوام دارند. عموماً نواحی اطراف تاول‌ها قرمز است و خارش دارد.
3. اکتیما: اکتیما که نوع جدی‌تر از زرد زخم است، به عمق پایین‌تری از پوست نفوذ می‌کند (و باعث ایجاد تاول‌های پر از مایع یا چرکی می‌شود که به زخم‌های عمیقی تبدیل می‌شوند). اکتیما جدی‌ترین نوع زرد زخم است، زیرا علاوه بر لایه بالایی پوست بر لایه دوم آن نیز تأثیر می‌گذارد. معمولاً تاول‌های دردناک بوده و به زخم‌های باز و ناراحت کننده‌ای تبدیل می‌شوند. همچنین ممکن است گره‌های لنفاوی ورم کرده و بافت اسکار(جوشگاه) تشکیل شود.

علائم:

• یک بثور پوستی قرمز رنگ همراه با تاول های کوچک متعدد، بعضی از تاول ها حاوی چرک هستد و وقتی می ترکند، کروت های زرد رنگی بر جای می مانند. تاول ها بیمار را اذیت نمی کنند، اما ممکن است خارش داشته باشند، گاهی تب خفیف.
• اگرچه زرد زخم اولیه بیشتر نواحی بدون محافظ بدن مثل صورت و دست‌ها را درگیر می‌کند، اما می‌تواند بر بالاتنه و سایر بخش‌های بدن نیز تأثیر بگذارد. این عارضه می‌تواند باعث ظاهر شدن یک یا چند دسته نامنظم از پلاک‌های سطحی تحریک‌پذیر شود. این پلاک‌ها در حین بهبود گسترش یافته و به صورت ضایعه‌های  قوسی شکل یا حلقوی درمی‌آیند. گاهی اوقات این عارضه باعث بی‌قراری، تب خفیف و لنفادنوپاتی در کودکان می‌شود.
• زرد زخم غیرتاولی: زرد زخم غیرتاولی به صورت یک لکه صورتی رنگ شروع می‌شود که سپس به یک تاول کوچک یا جوش چرکی و در نهایت به یک زخم دلمه بسته تبدیل می‌شود. این عارضه در صورت درمان نشدن بعد از ۲ تا ۴ هفته به دو تشکیل اسکار (جوشگاه) رفع می‌شود.
• اکتیما: اکتیما در ابتدا به شکل زرد زخم بدون تاول بوده اما سپس به یک زخم نکروتیک تبدیل می‌شود. این نوع زرد زخم به آرامی بهبود یافته و از خود یک اسکار(جوشگاه) به جا می‌گذارد.
• زردزخم تاولی: زرد زخم تاولی به شکل تاول‌های کوچکی آغاز می‌شود که بعداً به آب‌کیسه‌های شُل و شفافی تبدیل می‌شوند. این عارضه بدون به جا گذاشتن اسکار (جوشگاه) بهبود می‌یابد.

علت:

• زرد زخم حاصل عفونی شدن پوست توسط انواع خاصی از باکتری‌ها نظیر استافیلوکوکی یا استرپتوکوکی (یا تریبی از این دو) است. که در لایه های سطحی پوست رشد می کنند و باعث عفونت می شوند و این وضعیت می‌تواند به چند طریق رخ دهد:
• نیش حشرات
• آسیب‌دیدگی پوست
• گاز گرفتگی توسط حیوانات
• تماس پوست با پوست فردی که دچار زرد زخم است.
• دست زدن به وسایلی که یک فرد مبتلا به زرد زخم با آن‌ها در تماس بوده مانند حوله، رختخواب و اسباب‌بازی‌ها

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. تغذیه نامناسب
2. بهداشت نامناسب
3. آب و هوای گرم و مرطوب
4. محیط زندگی شلوغ و غیر بهداشتی
5. فصل: زرد زخم در تابستان های گرم رایج تر است.
6. وجود یک بیماری که باعث کاهش مقاومت بدن شده باشد.
7. دیابت: دیابت و بیماری های دیگری که بر روی توانایی سیستم دفاعی بدنمان تاثیر می گذارند.
8. ورزش های تماسی: ورزش هایی مانند راگبی که دارای تماس فیزیکی هستند باعث افزایش زرد زخم می شوند.
9. آسیب های پوستی: بریدگی ها، خراش ها، آبله مرغان، اگزما و شرایطی از این قبیل که باعث بازشدن سطح پوست می شوند.
10. استفاده از مواد آرایشی و بهداشتی نامناسب: حساس بودن پوست به نور خورشید و مواد آزار دهنده و تحریک کننده پوست مثل صابون ها و مواد آرایشی.
11. شلوغی: زرد زخم در مراکز مراقبت شلوغ آسان تر پراکنده می شود. خانه های پر جمعیت عامل خطرناکی برای پراکنده شدن زرد زخم در جوامع دور افتاده ی استرالیا هستند.
12. سن: بچه های کم سن بویژه کودکان مهد کودک، پیش دبستانی و دبستان بیشتر در معرض خطر ابتلا به زرد زخم قرار دارند. با این حال هر رده ی سنی ممکن است مبتلا به این بیماری بشود.

پیشگیری:

1. روزانه با صابون و آب حمام بگیرید.
2. ناخن ها را کوتاه نگاه دارید، تاول ها را نخارانید.
3. تیغ ریش تراش خود را با دیگران به طور مشترک استفاده نکنید.
4. اگر بیماری در خانواده شایع شده است، تمام اعضاء را وادار کنید که از صابون ضد باکتری استفاده کنند.
5. هر کدام از اعضای خانواده باید از حوله جداگانه استفاده کنند، یا به جای این کار می توان موقتاً از حوله کاغذی یک بار مصرف استفاده نمود.

عواقب مورد انتظار:

• با درمان در عرض 10 الی 7 روز خوب می شود.

عوارض احتمالی:

• نفوذ عفونت به لایه های عمقی تر پوست (اکتیما یا سلولیت). این امر ممکن است باعث برجای ماندن جای عفونت شود، درمان این حالت نیز ماشبه زرد زخم است، گلومرولونفریت حاد (یک نوع بیماری که فیلتری ریز کلیه را درگیر می کند).

تشخیص:

1. تشخیص زرد زخم معمولاً به صورت بالینی انجام شده، البته می‌توان برای تأیید تشخیص نظر از سواپ‌های حاوی باکتری‌ها که برای بررسی میکروسکوپی (کوکسی‌های گرم مثبت مشاهده می‌شوند)، کشت و آزمایش حساسیت به آزمایشگاه‌ فرستاده می‌شوند کمک گرفت.
2. در مواردی که زرد زخم گسترده شده است، شمارش خون وجود لکوسیتوز نوتروفیلی را آشکار می‌کند.
3. در فرآیند تشخیص، به ندرت به نمونه‌ برداری از پوست نیاز می‌شود. به هر حال، در بررسی این نمونه‌ها به ویژگی‌های بافت‌شناختی توجه می‌شود.

درمان طب نوین:

• برای درمان زرد زخم مطابق مراحل زیر عمل کنید، زخم را تمیز کنید؛ با استفاده از یک دستمال مرطوب به آرامی پوسته‌ها را بردارید، روی زخم داروی ضدعفونی بزنید، نواحی درگیر را بپوشانید، اگر زرد زخم گسترده باشد، آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی (اغلب فلوکلوگزاسیلین) توصیه می‌شوند.
• برای جلوگیری از بروز مجدد زخم‌ها، مناطق ناقل پوست را درمان کنید، روی پره‌های بینی پماد آنتی‌بیوتیک بمالید، هر روز پوست را با صابون آنتی‌باکتریال بشویید یا آن را در ظرفی از مایع سفید کننده رقیق شده بخیسانید، منبع عفونت مجدد (یعنی فرد ناقل یا آلوده به باکتری) را شناسایی و درمان کنید.
• برای کاهش احتمال انتقال عفونت به دیگران: از تماس نزدیک با دیگران بپرهیزید، کودکان باید تا زمان خشک شدن کامل پوسته زخم‌ها از مدرسه دور بمانند، از حوله‌ جداگانه استفاده کنید، هر روز لباس‌ها و ملحفه‌ها را عوض کرده و بشویید.

درمان طب سنتی:

• روزی سه مرتبه روی آنها پماد هادکس بمالید.
• هر روز گل خطمی را بپزید و روی آنها ضماد کنید.
• روی آنها آب اکسیژنه بمالید یا روی آنها را با آب اکسیژنه شستشو دهید.
• مقداری هویج را ریز رنده کنید، بعد در تنظیف پیچده و روی آنها بگذارید.
• اکسید دوزنگ، روغن وازلین و لانولین را به نسبت مساوی با مغز قلم گاو مخلوط کنید و بمالید.
• رزسین ۱ گرم، سوفر ۵ گرم و الکل کامفر ۲۰ گرم، همه را مخلوط کنید و به وسیله پنبه روی زخم ها بمالید.
• موضع زخم را با ترکیب ژل صبر (یک و نیم قاشق غذاخوری) + آب برگ بارهنگ + سرکه (نصف لیوان) خوب ماساژ دهید.
• وسمه، حنا، قمبلیله و مازوج را به نسبت مساوی نرم بسایید بعد با کره گاو بی نمک یا روغن وازلین مخلوط کنید و روزی سه مرتبه بمالید.
• سولفات دوزنگ ۲۰%، سولفات دوکوئیور ۲۰%، الکل کامفر ۳ گرم و آب جوشیده نیم لیوان، همه را با هم مخلوط کرده و روزی سه مرتبه بمالید.
• پودر تالک، اکسید دوزنگ و آب مقطر از هر کدام ۱۰ گرم، گلسیرین ۵۰ گرم و الكل ۲۰ گرم، همه را مخلوط کرده و به مرور بر زخم ها بمالید.
• برای درمان آن نیز باید هر روز برای تمیز کردن آن از آب دم کرده چوبک استفاده شود و مقداری آب هویج را با مقداری شیر مخلوط کرده، کمی نمک بزنید و به او بخورانید.
• جفت، پوست خشک شده انار شیرین، بلوط، قمبلیله و مازوج را به نسبت مساوی نرم بسایید، بعد با کره گاو بی نمک یا روغن وازلین یا مغز قلم گاو مخلوط کنید و روزی سه مرتبه روی آنها بمالید و با محلول میر کر کرم بسیار رقیق روی آنها را شستشو دهید.
• مردار سنگ نقره ای، مردار سنگ طلایی، سنگ لاسرخ و زرنیخ طلایی شاخه از هر کدام ۵ گرم، هر چهار قلم را در آتش گذاشته تا سرخ شوند و پس از سرد شدن آنها را نرم بسایید، بعد ۵ گرم حنا را با آنها مخلوط کنید، سپس چند عدد مغز بادام تلخ را بکوبید و با آنها مخلوط کرده و هر روز صبح، ظهر و شب مقداری از آن را روی زخم بگذارید.

شستشوی زرد زخم:

• برای شستشوی زرد زخم باید گل خطمی را بجوشانید و با آب صاف کرده آن شستشو کنید.

داروها:

• موپیروسین
• سفوروکسیم
• کلیندامایسین
• زینک اکساید
• فلوکلوگزاسیلین
• امکان دارد پمادهای آنتی بیوتیک تجویز شوند، امکان دارد آنتی بیوتیک های خوراکی تجویز شوند.

فعالیت:

• محدودیتی برای آن وجود ندارد.

رژیم غذایی:

• رژیم خاصی توصیه نمی شود.
• خوردنی های مفید: خوراک باقلا، خوراک قارچ و لوبیا سبز، خوراک قارچ و فلفل دلمه ای، خوراک قارچ طعم دار، خوراک گل کلم، خوراک مخلوط، آش شولی ۱، آش رب، عدس پلو ساده، لوبیا سبز پلو ۳، نخود فرنگی پلو ۱، خورش قیمه بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با قارچ، سوپ کدو خورشتی، سوپ کلم قمری، سوپ گشنیز، سوپ کدو قلیانی، سوپ کاهو سبز، سس گوجه فرنگی ۱، سس معطر.

نکته:

• زرد زخم جزو امراض واگیردار و مسری است که اغلب اطفال و کودکان به آن مبتلا می شوند و اگر از گرد و غبار محفوظ نگهداشته نشوند، این بیماری تمامی صورت را فرا می گیرد. ضمناً باید مواظب بود که روی زخم را نخارانید و دستکاری نکنید، چون سرعت انتشار آن به حدی است که اگر روی جوش و زخم را با دست خارش دهید و همان دست را به جای دیگری از بدن که سالم است بگذارید، فوری مکان دومی هم جوش زده و تولید زرد زخم می کند. این بیماری مخصوص کودکان است و بیشتر در صورت، چانه، گوشه لب، دهان و گاهی هم در سر و دست مکان می گیرد. عامل اصلی این بیماری کندی کار کبد و ناراحتی کبد است که به علت خوردن غذاهای ناباب، کثیفی خون و لباس کثیف ایجاد می شود. ناگفته نماند در مدت معالجه تا آخرین روز بهبودی به طور کلی نباید آب سرد یا آب گرم به زخم ها زده شود. از غذاهای سرخ کرده و بوی سرخ کردنی ها پرهیز کنید و در مدت معالجه باید سعی شود که از داروها و خوراک هایی که خون را صاف می کنند بیشتر استفاده شود، چون هرچه خون صاف تر شود زودتر بهبودی حاصل می گردد. همچنین در طول روز به جای تنقلات و آدامس های مضر و خوراکی های مسموم و شکلات های رنگارنگ که همه با جوهرهای مهلک رنگ شده اند، در عوض این نوع مسمومات و آفاتی که به کودک می خورانید، هر روز مقداری عناب کوهپایه ای در جیب او بریزید تا به مرور تناول کند و اگر ترشی جات میل دارد گاهی به او زرشک یا آب زرشک بدهید تا حرارت بدن را فرو نشانده و خون را تصفیه کند و نیز روح را صفا و جلا بخشد. او را از دستکاری و خاراندن منع کنید. او نیز باید از شستن و گرد و غبار نیز پرهیز کند. می توان با عناب، کاهو، گشنیز و برگ چغندر و یا با جو، برنج، هویج، گشنیز و برگ چغندر سوپ تهیه کرده و مصرف کرد. به طور کلی سه مورد باید در این بیماری مدنظر قرار گیرند: ۱. تصفیه خون. ۲. بکار انداختن و تقویت کردن کبد. ۳. رعایت بهداشت.
• چگونه باکتری باعث بیماری می شود؟ مکانیسم خاص باکتری بوجود آورنده ی زرد زخم منجر به این بیماری می شود. آنها را عامل عفونت زا می نامند. استرپتوکوک پیوژنز در گروه الف (A) استرپتوکوک ها قرار می گیرد. این باکتری مسئول تعدادی از بیماری ها مانند گلو درد است. استرپتوکوک پیوژنز دارای سه عامل اصلی بیماری زا است: پروتئین ام (M): این پروتئین بر روی سطح باکتری استرپتوکوک پیوژنز قرار دارد. پروتئین های ام به باکتری کمک می کنند تا در برابر سیستم ایمنی مقاومت کند. نوعی سیستم پروتئینی به نام سیستم مکمل وجود دارد که به سیستم ایمنی بدن کمک می کند. یکی از وظایف پروتئین مکمل علامت گذاری باکتری ها، ویروس ها و مهاجمان دیگر است که باید به وسیله سیستم ایمنی نابود شوند. اتصال پروتئین مکمل به باکتری به سلول های میکروب خوار (فاگوسیت ها) سیستم ایمنی دستور نابود کردن باکتری را می دهد. پروتئین ام با اتصال به بخش هایی از سلول باکتری جلوی پروتئین مکمل را می گیرد و به باکتری استرپتوکوک پیوژنز کمک می کند تا در برابر سیستم ایمنی مقاومت کند. استرپتوکیناز: نام آنزیمی در باکتری استرپتوکوک پیوژنز است. این آنزیم به ارگانیسم ها کمک می کند تا بین بافت ها پراکنده شوند. زیرا استرپتوکیناز با شکستن برخی از ساختارهای پروتئینی که بافت ها را در کنار یکدیگر نگه می دارند به باکتری امکان انتشار در سرتاسر بدن را می دهد. هیالورونیداز: آنزیم دیگری است که با شکستن بافت های مرتبط انتشار باکتری استرپتوکوک پیوژنز را تسریع می بخشد.