درمان زخم اثنی عشر (زخم دوازده)

کاربر

درمان زخم اثنی عشر (زخم دوازده)

بیماری ها ، داروها ، تشخیص ، درمان و ...

زخم اثنی عشر (زخم دوازده): عبارت است از اولسر پپتیک ناحیه زخم شده ای از مخاط است که از عمل هضمی شیره معدی به وجود می آید، شایع ترین نوع آن (زخم دوازدهه) در 30 سانتیمتر اول روده کوچک بعد از معده رخ می دهد. زخم هایی که در معده تشکیل می شوند، زخم معده خوانده می شوند. یک زخم مسری یا سرطانی نیست. زخم ها می توانند تمامی سنین را مبتلا کنند، زخم های دوازدهه تقریباً همیشه خوش خیم هستند در حالی که زخم معده ممکن است بدخیم باشد. علاوه بر آن اولسرهای پپتیک به کرات در طول انحنای کوچک انتهای آنتر معده یا به ندرت در انتهای تحتانی مری که شیره معدی غالباً به آن جا پس می زند، به وجود می آید. دیواره داخلی معده با لایه مخاطی پوشیده شده است که در حالت طبیعی از نفوذ اسید به بافت معده جلوگیری می کند (آیا سنگدان مرغ را دیده اید که هنگام تمیز کردن. یک لایه محکم را از آن جدا می کنند) اما چنانچه میزان اسید اضافه به مدت طولانی ادامه یابد یا ضخامت مخاط معده کاهش یابد، زخم ایجاد می شود.

علائم:

کم خونی
استفراغ مکرر
گرسنگی بیش از حد
احساس سنگینی شکم
علائمی شبیه آنفولانزا
علائمی شبیه به آنفولانزا
ستفراغ همراه با خون روشن.
ایجاد تومور بدخیم یا سرطان در معده
درد و سوزش هنگام خالی بودن معده.
وجود درد دقیقاً پشت کتف قسمت معده.
تسکین درد هنگام غذا خوردن یا استفراغ.
مدفوع سیاه رنگ قیری شکل و چسبناک.
درد شدید در پشت بدن (دقیقاً پشت معده)
تشدید درد هنگام شب یا ساعات اولیه صبح.
درد معمولاً با استفراغ کردن برطرف می شود.
سوراخ شدن معده (به وجود آمدن حفره در دیواره معده).
درد معمولاً با خوردن تکه ای نان خشک برطرف می شود.
درد معمولاً در بالای شکم ولی گاهی زیر قفسه سینه است.
درد می آید و می رود، ممکن است دوره های کوتاه بدون درد جایگزین هفته ها درد متناوب گردد.
یکی از ویژگی های زخم معده این است که می توان محل درد را خیلی دقیق و با انگشت نشان داد.
شکم درد، درد ممکن است با نوشیدن شیر، غذاخوردن، استراحت یا مصرف ضد اسیدها تسکین یابد.
احساس سوزش، سوراخ شدن یا ساییده شدن به مدت 30 دقیقه تا 3 ساعت، درد غالباً به صورت سوزش سردل، سوء هاضمه یا گرسنگی تعبیر می شود.
در برخی افراد درد بلافاصله پس از خوردن رخ می دهد؛ در سایرین ممکن است تا ساعت ها بعد ایجاد نشود، غالباً شخص را در شب از خواب بیدار می کند.
غالباً علامتی ندارد، استفراغ خونی روشن، خون بالا آورده شده ممکن است قرمز روشن یا شبیه دانه های قهوه سیاه باشد، وجود خون در اجابت مزاج، خون در این حالت سیاه یا قیری به نظر می رسد.
حالت تهوع: آیا تا به حال با خوردن غذای مسموم حالت تهوع به شما دست داده است؟ آیا می دانید علت چیست؟ آیا می دانید چرا بدن آن را قبول نمی کند و استفراغ می کنید؟ آیا می دانید چرا کمی طول می کشد تا آن را برگردانید؟ معده به صورت هوشمندانه به محض برخورد با غذای مسموم متورم شده و دریچه ورودی به اثنی عشر را مسدود می کند؛ این عمل، فشاری را به دریچه بالای معده وارد کرده و غذای خورده شده تمایل به بیرون رانده شدن دارد یکی از علت هایی که طول می کشد تا این مواد از معده به صورت استفراغ دفع شوند این است که اسید معده هنوز به صورت کامل ترشح نشده است؛ شما می توانید با خوردن مقداری آب لیمو، معده را اسیدی کرده و بعد از چند ثانیه کل مواد خورده شده را از معده دفع کنید در زخم معده نیز به علت کاهش توانایی در تخمیر و هضم مواد غذایی و ماندن آن داخل معده به مدت طولانی و تغییر حجم مایعات، حالت تهوع خفیف یا شدید را در انسان ایجاد می کند؛ این حالت معمولاً در حالت ناشتا بیشتر دیده می شود. از دلایل دیگر حالت تهوع، انسداد مجرای معده در نتیجه تورم یا زخمی است که راه معده به اثنی عشر را می بندد و باعث برگشت مواد غذایی به سمت حلق می گردد. آیا خانم های بارداری که مدام ویار حاملگی دارند را دیده اید؟ آیا می دانید که یکی از عمده دلایل ویار آنها زیاده روی در مصرف لبنیات است؟ مصرف زیاد لبنیات، هم عامل نزله می باشد و هم محیط معده را اسیدی می کند و هم زمینه ساز زخم معده می باشد. پس به خانم های باردار توصیه می کنیم به جای مصرف لبنیات بیشتر از مواد غذایی دیگر که سرشار از کلسیم هستند استفاده کنند مانند: (بادام، کنجد با پوست، انواع کلم ها. شلغم، برگ انگور، برگ تربچه، پونه، نعناع و…).
کاهش اشتهای غیر قابل توجیه: التهاب معده باعث تکثیر باکتری ها و افزایش گاز و نفخ معده و احساس سنگینی و سیری می گردد. کاهش وزن ناخواسته با کم شدن اشتها، کاهش وزن امری طبیعی است؛ بالا آوردن مکرر پس از صرف غذا نیز می تواند علت دیگر کاهش وزن باشد. (در زخم دوازدهه ممکن است افزایش وزن وجود داشته باشد، زیرا افراد بیشتر می خورند تا راحت تر شوند).
خونریزی: برخورد اسید با زخم ایجاد شده در معده معمولاً باعث درد می گردد؛ اما با شروع خونریزی، اثر دردناک و سوزنده اسید به دلیل رقیق شدن اسید، کاهش می یابد و درد بیمار ساکت می شود؛ پیامد این واکنش، متوقف شدن احساس درد و بروز مشکلات بعدی مانند: (فشار روانی، اضطراب، کم خوابی، خستگی، بی حالی، ضعف و سرگیجه هنگام ایستادن، تپش قلب و رنگ پریدگی) ناشی از کم خونی است؛ این حالت معمولاً نشانه خونریزی آهسته ای است که اقدامی برای درمان آن صورت نگرفته است.
برجسته ترین علامتی که در بیماران دچار زخم معده و اثنی عشر دیده می شود، درد در قسمت مرکزی بالای شکم می باشد. این درد اغلب به صورت یک درد سوزشی توصیف می شود و در هر زمانی ممکن است رخ دهد، اگرچه معمولاً با زمان صرف غذا در ارتباط می باشد. علایم یک زخم در معده و یا در اثنی عشر می توانند شبیه هم باشند، اما اغلب یک زخم اثنی عشر در ساعات اولیه صبح موجب درد می شود که با خوردن یک لیوان شیر تسکین پیدا می کند. زخم های معده بعد از غذا خوردن ممکن است ایجاد درد کنند که همراه با احساس استفراغ هم می باشند. ویژگی خاص این درد آن است که شما معمولاً می توانید با انگشت خود محل دقیق درد را نشان دهید در حالی که درد در سایر بیماری ها در یک نقطه نبوده و منتشر می شود. اگر دچار زخم معده یا اثنی عشر هستید علایم آن احتمالاً گاهی ایجاد و گاهی از بین می روند. شما ممکن است چندین هفته هیچ مشکلی نداشته باشید، اما دوباره دچار علایم این زخم ها شوید.

علت:

سینوزیت
سرد شدن سر
نزله های پشت حلق
استفاده از غذاهای سرخ شده
بی نظمی در غذا خوردن و نوشیدن.
نجویدن غذا و استفاده از غذاهای شور
استفاده زیاد از غذاهای پر ادویه و نفاخ
مصرف مداوم غذاها و نوشیدنی های داغ
مصرف مداوم آدامس: موجب تشدید اسید معده می شود.
استفاده از مشروبات الکلی و انواع دخانیات رایج در جامعه.
نوشیدن زیاد چای، قهوه و نسکافه و انواع نوشابه های گازدار، سرکه، ترشیجات، لبنیات.
آلودگی های محیطی مانند دست در دهان کردن بعد از شمردن پول و یا کتاب ورق زدن.
زخم معده چیزی نیست به جز تجمع طولانی مدت مواد سمی در بدن، این بیماری حاصل مصرف بیش از حد مواد اسیدزا، مانند پختنی ها و فرآورده های حیوانی است.
نزله (ترشحات پشت حلق): در لایه مخاطی معده انسان یک گروه باکتری زندگی می کنند که مسئول تخمیر و هضم مواد غذایی هستند؛ این باکتری ها تا زمانی کار خود را به خوبی انجام می دهند که تعداد آنها در بدن در حد طبیعی باشد، زمانی که تعداد این باکتری ها از حد طبیعی خود فراتر روند مشکلاتی را به وجود می آورند که یکی از آنها التهاب و زخم معده است (مثال: بادکنک بدون باد را می توان با سر سوزن البته با فشار سوراخ کرد ولی اگر آن را باد کنید به راحتی با اشاره سر سوزن، می ترکد؛ مخاط معده انسان هم با تورم چنین حالتی پیدا کرده که با برخورد کمترین اسید، ترک برداشته و زخم می شود). یکی از عواملی که باعث افزایش این باکتری می گردد ورود ترشحات مغزی به ته حلق و از آنجا به سمت معده می باشد؛ عدم درمان نزله و استمرار این ترشحات، موجب فساد معده و ضعف دستگاه گوارش خواهد شد.
مصرف بیش از حد ترشی جات و لبنیات: این نوع مواد نه تنها یکی از دلایل ایجاد نزله هستند بلکه محیط معده را بیش از اندازه اسیدی کرده و اسید زیاد عامل التهاب و زخم است؛ در این میان ترشیجات لیته و لبنیات پاستوریزه (که مواد نگه دارنده اسیدی دارند) از همه زیان بارتر می باشند.
داروهای شیمیایی: مصرف مداوم بعضی از داروها لایه مخاطی معده و روده کوچک را تحریک و ملتهب می سازد؛ آسپرین، مسکن ها، آنتی بیوتیک ها از این نوع داروها محسوب می شوند؛ داروهای مسکن و ضد التهاب، دسته ای از داروهای بسیار پرکاربرد در پزشکی هستند که برای کاهش درد و کنترل آن استفاده می شوند؛ مسکن ها با ساز و کارهای مختلف بر اعصاب مرکزی یا محیطی تأثیر می گذارند؛ مصرف بی رویه داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی به خصوص استامینوفن، ایبوپروفن و آسپرین باعث ایجاد زخم و التهاب در جداره داخلی معده می شود؛ بر اثر این عارضه معده نمی تواند مواد مغذی را جذب کند؛ همچنین موجب می شود تا پروتئین ها و مواد آلرژی زای مشکل ساز همچون گلوتن از این ترک عبور کرده و حساسیت غذایی ایجاد کنند (حساسیت هایی مانند: (اسهال، نفخ، دل پیچه، کهیر، اگزما، گرفتگی مزمن و…)). علاوه بر این، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی بر عملکرد باکتری معده که کنترل کننده سیستم ایمنی بدن است، تأثیر می گذارد و در نتیجه فرد بیشتر بیمار می شود.
مصرف مکرر نوشیدنی های گازدار: اسید فسفریک، دی اکسید کربن، قند، رنگ های به اصطلاح مجاز و نگه دارنده های موجود در ترکیبات نوشابه سبب اسیدی شدن مواد خوراکی می گردد؛ PH نوشابه های گازدار بین ۲/۵ تا ۳/۵ است که موجب پدید آمدن محیطی اسیدی در معده شده و عاملی است برای بروز زحم معده.
مصرف مداوم آدامس: باکتری های موجود در معده به شیرینی ترشح شده از آدامس علاقه مند هستند و از طریق شکستن مولکول ها، شیرینی آن را جذب کرده و گاز تولید می کنند و ناراحتی های معده را به دنبال خواهد داشت؛ همچنین افراد در هنگام آدامس جویدن هوای زیادی را می بلعند که این امر موجب نفخ معده و در صورت زیاده روی باعث زخم معده نیز می گردد؛ الکل پلی هیدریک که به عنوان شیرین کننده اصلی در آدامس های بدون شکر استفاده می شود نیز عامل اصلی مشکلات معده محسوب می گردد.
حرص خوردن، عصبی شدن، استرس و اضطراب طولانی مدت: با هر بار استرس مقداری اسید اضافه در معده ترشح می شود حال اگر این استرس تداوم داشته باشد زخم معده دور از انتظار نیست. (تقریباً تمامی زخم ها ناشی از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری یا ترشح بیش از حد اسید هستند، به نظر می رسد ناشی از استرس یا اضطراب باشد).
مصرف نوشیدنی و مواد غذایی داغ: خوردن مواد داغ در ابتدا باعث التهاب دستگاه گوارش و به مرور زمان موجب زخم معده می گردد، پیامبر اسلام (ص) اگر غذا یا نوشیدنی داغ برایشان می آوردند صبر می کردند تا ولرم شده، بعد مصرف می کردند.
زیاده روی در مصرف کلیه غذاهای ممنوعه: چای یکی از این مواد ممنوعه است که با تحریک معده میزان ترشح اسید معده را افزایش می دهد و عاملی است برای ایجاد زخم معده؛ آیا متوجه شده اید که بعد از خوردن یک غذای سنگین و دیرهضم، نوشیدن چای، این سنگینی را از بین می برد؛ این امر به دلیل افزایش اسید معده صورت می گیرد.
علت شایع پیدایش افزایش اولسر پپتیک عدم تعادل بین ترشح شیره معده و میزان حفاظت ناشی از سد مخاطی لوله گوارش و خنثی شدن اسید معده توسط شیره های دوازده است. دوازده علاوه بر این که به وسیله موکوس محافظت می شود توسط قلیایی بودن ترشحات روده باریک نیز حفاظت می گردد. ترشح لوزالمعده از این نظر اهیمت ویژه ای دارد که محتوای مقدار زیادی بیکربنات است. بیکربنات، اسید کلریدیک شیره معده را خنثی می کند، بنابراین اولسر پپتیک به دو طریق ایجاد می شود: 1) ترشح بیش از حد اسید و پپسین توسط مخاط معده. 2) کاهش توانایی سد مخاطی معده، دوازده ای برای حفاظت مخاط در برابر خواص هضم کننده مجموع اسید و پپسین.
وقتی غذای سنگین و پر حجم خوردیم نمی تواند تبدیل به غذای لطیف شود. اگر روی این غذا آب سرد هم خوردیم، این آب سرد هم نمی تواند غذا را لطیف کند و با آن مخلوط نمی شود. آب یکجا و غذا هم یکجا می ماند. دو تا ظرف مجزا می شود مثل زرده و سفیده تخم مرغ. کم کم فاسد می شود. اگر ماده سرد فاسد شد، معده ترش می کند و اگر ماده گرم فاسد شد، احساس تلخی می کنید. این ماده نمی تواند از کبد گذر کند، لذا دورش را بلغم می گیرد مثل این که یک تکه زرده ای که دورش را سفیده گرفته باشد، یک تکه از این زردی به جداره معده می چسبد. چون تند و صفرا است. و همین طور که به جداره معده چسبیده به مرور زمان آن جا را می سوزاند و ملتهب و سوراخ می کند و بلغم اجازه نمی دهد که صفرا برگردد و هضم شود.
از دیدگاه طب سنتی سوزش معده و ترش کردن آن می تواند به علت رطوبت زیاد در دهانه معده باشد که در این صورت احساس سوزش و ناراحتی با گرسنگی بهبود یافته و با مصرف غذا تشدید می شوند. علت دیگر ریختن زیاد از حد خلط سودای ترش بر دهانه معده است که در این صورت سوزش با غذا خوردن تسکین یافته (به علت اختلاط غذا با خلط موذی) و گرسنگی تشدید می یابد.
احتمالاً در اثر داروها یا موادی که مخاط معده را آزرده می سازد به وجود می آید، شایع ترین آن ها عبارتند از: الکل؛ کافئین؛ تنباکو؛ آسپرین، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی برای درمان آرتریت (التهاب مفصل) و نقرس؛ و داروهای کورتیزونی مورد استفاده در درمان آسم، بیماری آدیسون، یا سایر بیماری ها.
غدد بسیار کوچکی که در معده وجود دارند تولید ترکیبی از اسید و آنزیمی به نام پیسین می کنند تا به هضم غذاها کمک کند. معده و اثنی عشر با ترشح یک لایه محافظتی به نام موکوس از صدمه دیدن آن جلوگیری می کند. وقتی تعادل بین حمله اسید و دفاع این لایه محافظتی به هم بخورد، زخم ایجاد می گردد. دلایل متعددی وجود دارد که چرا این وضعیت ممکن است رخ دهد. اما شایع ترین علت آن وجود یک باکتری است که کشف آن باعث نحوه تغییر در درمان زخم های معده و اثنی عشر شد. زخم های معده و اثنی عشر گاهی اوقات در افرادی مشاهده شده است که نه آلوده به عفونت هلیکوباکترپیلوری هستند و نه از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی استفاده می کنند. این زخم ها گرچه معمولاً به درمان دارویی به خوبی پاسخ می گویند اما اغلب، علت ایجاد آنها مشخص نمی گردد. به ندرت زخم های معده یا اثنی عشر ممکن است بر اثر وجود سایر بیماری ها ایجاد شود. مثلاً در بیماری کرون (نوعی بیماری که ممکن است هر قسمتی از روده را گرفتار کند)، سندروم زولینجرالیسون (نوعی بیماری که به علت اختلال هورمونی، معده مقدار زیادی اسید ترشح می کند) و لنفوم (سرطان سلول های خون در دیواره معده) ممکن است زخم ایجاد شود. گرچه امروزه مشخص شده است که استعمال سیگار به تنهایی نمی تواند باعث بروز زخم شود، اما معلوم شده که سیگار کشیدن می تواند باعث اختلال در التیام زخم ها شود. بنابراین به افرادی که دچار زخم هستند و سیگاری می باشند توصیه می گردد که دست از سیگار کشیدن بردارند.
از چند طریق ممکن است فردی به زخم معده (قرحه) دچار گردد. در اثر ضعف معده، گرسنگی های زیاد و یا روزه گرفتن، ناراحتی و عصبانیت، به موقع غذا نخوردن، فعالیت های نابهنگام، بی خوابی های شبانه، نوشیدن نوشابه های گازدار یا نوشابه های الکلی، استعمال دخانیات، همچنین در اثر تجمع اخلاط اربعه یا بهم خوردن تنظیم آن، کثیفی خون و تجمع کثافات در معده زخم ایجاد می شود.
وقتی غذای سنگین و پر حجم خوردیم نمی تواند تبدیل به غذای لطیف شود. اگر روی این غذا آب سرد هم خوردیم، این آب سرد هم نمی تواند غذا را لطیف کند و با آن مخلوط نمی شود. آب یکجا و غذا هم یکجا می ماند. دو تا ظرف مجزا می شود مثل زرده و سفیده تخم مرغ. کم کم فاسد می شود. اگر ماده سرد فاسد شد، معده ترش می کند و اگرماده گرم فاسد شد، احساس تلخی می کنید. این ماده نمی تواند از کبد گذر کند، لذا دورش را بلغم می گیرد مثل این که یک تکه زرده ای که دورش را سفیده گرفته باشد، یک تکه از این زردی به جداره معده می چسبد. جون تند و صفرا است. و همین طور که به جداره معده چسبیده به مرور زمان آن جا را می سوزاند و ملتهب و سوراخ می کند و بلغم اجازه نمیدهد که صفرا برگردد و هضم شود.

عوامل افزایش دهنده خطر:

استرس
سیگار کشیدن
سوء مصرف الکل
سابقه خانوادگی زخم
خستگی یا کار بیش از حد
گروه خونی O (برای زخم های دوازدهه)
رشد یک باکتری خاص به نام هلیکوباکتر پیلوری در معده
رژیم غذایی نامناسب، وعده های غذایی نامنظم و نخوردن برخی وعده ها
استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (مثل آسپرین) و هر نوع داروی خوراکی

پیشگیری:

در صورتی که علت آن برطرف شود معمولاً در عرض دو هفته خوب می شود، عود آن شایع است.

عواقب مورد انتظار:

معمولاً با تغییر شیوه زندگی و درمان طبی علاج می یابد ولی ممکن است عود کند.

عوارض احتمالی:

تغییر بدخیمی در زخم
سوراخ شدن (خوردگی زخم در طول جدار روده) همراه با عفونت یا خونریزی به داخل شکم بعد از آن.
خونریزی به داخل روده یکی از عوارض ناشایع ولی خطرناک زخم معده است، خصوصاً در سالمندان، یکی دیگر از عوارض جدی آن سوراخ شدن معده است که در اثر نفوذ زخم در دیواره معده به وجود می آید، در صورت بروز هر کدام از عوارض فوق، بیمار باید جراحی شود، عمل جراحی در اینگونه موارد خطر چندانی در بر ندارد مگر در افراد بالای 70 سال.

تشخیص:

آزمون های تشخیص می توانند شامل بررسی های آزمایشگاهی خون و مدفوع، آندوسکوپی هر ماه با بیوپسی برای تشخیص هلیکوباکتر پیلوری، بررسی های رادیوگرافیک با باریوم و گاهی بیوپسی از مخاط (برای رد کردن سرطان) باشند. اجابت مزاج خود را هر روز از نظر خونریزی بررسی کنید، اگر اجابت مزاج سیاه باشد، نمونه های از آن را به آزمایشگاه ببرید.

درمان طب نوین:

درمان غیر جراحی: در روش درمانی غیرجراحی این بیماری پزشک فوق تخصص گوارش داروی زخم معده تجویز میکند. آنها عبارتند از: آنتی ‌بیوتیک‌ها: داروی درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری دستگاه گوارش مثل تتراسایکلین، مترونیدازول، کلاریترومایسین و آموکسی سیلین. مهارکننده پمپ پروتون (PPIs): داروی محافظت کننده پوشش معده و کاهش دهنده اسید معده مثل امپرازول، اسومپرازول، رابپرازول. مسدودکننده‌های گیرنده هیستامین (بلوکرهای H2): داروی مسدودکننده اسید معده مثل فاموتیدین، سایمتیدین، نیزاتیدین. عوامل محافظت کننده سلولی: داروی مناسب برای حفاظت از پوشش معده مثل سوکرالفات، میزوپروستول. آنتی‌اسیدها: داروی زخم معده برای خنثی کردن اسید و کاهش‌دهنده علائم بیماری (این داروهای رایج بدون نسخه برای بهبود زخمهای گوارشی کافی نیستند).
درمان با جراحی: در موارد بسیار نادر، زخم معده اگر پیچیده باشد نیاز به جراحی دارد. در این مورد، زخم‌هایی به جراحی نیاز دارند که ویژگی‌های زیر را داشته باشند: عود می کنند، بهبود نمی‌یابند، خونریزی دارند، موجب سوراخی معده می‌شوند، مانع ورود غذا از معده به روده باریک می‌شود، جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد: برداشتن کل زخم، بستن شریان خونریزی دهنده، قطع منبع عصبی معده برای کاهش تولید اسید معده، گرفتن بافت از قسمت دیگر روده و اتصال آن روی محل زخم.

درمان طب سنتی:

سیگار نکشید.
آب میوه به بخورید.
انار را بپزید با محتویات داخلش میل کنید.
استفاده از (زیره، دارچین، هل) همراه غذا.
از چای زنجفیل و سویق گندم استفاده کنید.
حفظ آرامش و مدیریت استرس و فشار روانی.
از بودن در موقعیت های استرس زا خودداری کنید.
بعد از هر وعده غذا یک استکان عرق مخلصه بخورید.
روزی یک قاشق دوسین (سیاهدانه و عسل) میل کنید.
از میل کردن چند نوع غذا در یک وعده خودداری کنید.
بره موم عسل را به اندازه یک عدس صبح و شب میل کنید.
توقف مصرف آسپرین یا داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
از مرکب ۲ که از درمان های شاخص معده است استفاده کنید.
هر لقمه غذا را دو برابر دندان ها بجوید و در ذهن خود بشمارید.
اندازه یک حبه دوای جامع امام رضا (ع) را با آب زیره میل کنید.
بهترین تقویت کننده معده، خوردن عسل ناشتا به همراه موم است.
برای درمان تکمیلی زخم معده بادکش وسیع شکم انجام می دهیم.
صبح یک لیوان شیر بادام میل کنید و تا نیم ساعت هیچ چیز نخورید.
دو لقمه قبل از سیر شدن، دست از غذا بردارید و به غذا ناخنک نزنید.
بلافاصله بعد از اتمام غذا یک قاشق چایخوری گلپر ساییده میل کنید.
پرهیز از غذاهای غلیظ و نان هایی مثل نان فطیر که هضم خوبی ندارند.
مصرف شربت آب عسل روزانه ۲ الی ۳ لیوان در روز و جویدن موم عسل.
مراقبت در منزل برای بیشتر بیماران با دارو، استراحت و تغییر شیوه زندگی.
هلیله زرد: قوی ترین مسکن و ترمیم دهنده مخاط آسیب دیده معده می باشد.
کاهش یا قطع مصرف غذاهای پرادویه، نفاخ، دیرهضم، ترش، داغ، سرخ شده.
پودر بلوط را با عسل مخلوط کنید و روزی یک تا سه قاشق غذاخوری میل کنید.
سعی کنید از فرآورده های حیوانی کمتر استفاده کنید تا محیط معده اسیدی نشود.
مصرف مخلوط کنجد له شده و کوبیده با نبات ترشی و رطوبت معده را برطرف می سازد.
روزانه حداقل شش لیوان آب خنک میل کنید (نیم ساعت قبل و دو نیم ساعت بعد از غذا)
استفاده از دم کرده بابونه، نعناع، رازیانه و بادرنجبویه نیز سوزش معده را تسکین می بخشد.
حفظ آرامش و عصبی نشدن و حرص نخوردن، موجب می شود که این بیماری به سرعت بهبود یابد.
بستری کردن در بیمارستان به خاطر عوارضی چون خونریزی از زخم یا سوارخ شدگی یا انسداد شدید.
همراه غذایی که میل می کنید از سبزی نعناع، یا بلافاصله بعد از غذا نصف استکان عرق نعناع میل کنید.
جراحی برای برخی بیماران در صورت وجود درد ناگهانی شدید یا سایر علائمی که به نفع سوراخ شدگی باشند.
دمنوش گل خطمی سفید با عسل در طول روز (برای افرادی که با خوردن عسل احساس گرمی می کنند).
هلیله زرد را بکوبید و هستش را جدا کنید و آسیاب کنید و در مواقع درد به اندازه یک کپسول میل کنید.
روزی یک لیوان آب آهن تاف بخورید. (یک قطعه آهن کوبیده شده به نام حصوم را 7 بار سرخ کنید و درون آب بزنید).
انار را با پیه آن (پوست زرد و ضخیمی که دانه های انار روی آن قرار دارد) بخورید، زیرا آن پوست زرد، معده را دباغی می کند.
اگر علت سوزش و ترش کردن از رطوبت باشد بهتر است به عنوان غذا از گوشت های لطیف و سریع الهضم به صورت کبابی استفاده شود.
اگر بعد از هر صرف غذا 3 قاشق روغن بادام شیرین میل شود و تا یک ساعت چیزی خورده نشود، سخت ترین زخم معده درمان خواهد شد.
اگر علت سوزش و ترش کردن معده از فزونی ریختن خلط سودا است، استفاده از مربای آمله، مربای هلیله و شربت سکنجبین بزوری مفید واقع می شود.
آویشن: مصرف ۱ قاشق چایخوری آویشن بعد از هر وعده غذایی یک نوع آنتی بیوتیک برای از بین بردن عفونت ها و همچنین کاهنده اسید معده نیز می باشد.
انجیر و عسل را به نسبت مساوی مخلوط و میل نمایید. همچنین 20 گرم برگ و ریشه کاسنی را بجوشانید، صاف کنید و دو فنجان از آن را با عسل صبح ناشتا میل نمایید.
برای ترمیم زخم معده ۵ گرم هل سیاه را نرم سائیده با ۱ فنجان آبجوش دم کرده بنوشید، این دستور را بمدت ۴۰ روز صبح ادامه دهید قوت قلب، معده و اعصاب می گردد.
شیرین بیان: مصرف دمنوش این گیاه، اسید معده را کاهش داده و روند التیام زخم را تسریع می بخشد (افرادی که فشار خون بالا دارند از مصرف این دمنوش خودداری کنند).
پرهیز از استعمال دخانیات: دخانیات به مخاط محافظ معده می زند و بیش از پیش معده را مستعد زخم شدن می سازد و هم چنین میزان تولید اسید معده را نیز افزایش می دهد.
بارهنگ و نعناع؛ یک قاشق مرباخوری بارهنگ داخل یک لیوان عرق نعناع به مدت 10 دقیقه به صورت ملایم جوشانده شود و مقداری عسل به آن اضافه و هر شب یک لیوان میل کند.
افزایش مصرف (به، هویج، انگور، آناناس، لیموشیرین، سیب درختی، توت خشک، انجیر خشک، کشمش، بادام، نعناع، ریحان، شوید، روغن زیتون، ارده قهوه ای، نان سبوس دار، برنج سبوس دار).
برای دفع بلغم تجمع یافته در معده بهترین راه استفراغ کردن است برای این کار باید از طریق استفراغ دفع کرد و بهترین استفراغ آورها عبارتند از: عسل + نمک، آب گرم + نمک، گلاب + نمک استفاده کرد.
مصطکی + عصاره شیرین بیان (رب السوس) + کتیرا ژاله یا خوراکی به یک نسبت ترکیب کنید و آسیاب کنید و مقداری عسل اضافه کنید تا به هم بچسبد و نیم ساعت قبل از هر وعده غذایی یک نخود با عرق مخلصه میل کنید.
اگر کسی زخم معده داشته باشد به او دارو نمی دهیم و می گویم فقط غذا را خوب بجود و یک پر نمک قبل و بعد از غذا بخورد، وقتی گرسنه شدی بخور و قبل از سیر شدن دست از غذا بکش، با رعایت همین موارد خوب می شود.
ریشه شیرین بیان 40 گرم + بومادران 20 گرم + ریشه سوسن یا اریسا 20 گرم، ریشه ها را ابتدا آسیاب کنید و با داروها مخلوط کنید. سپس هرروز صبح یک قاشق غذاخوری در دو لیوان آب دم کنید و کمی بجوشانید و از این جوشانده قبل از هر غذا دو استکان میل نمائید.
برای رهایی از این بیماری ها باید علت را از بین برد، نه اینکه عمل جراحی کنید و یا دارو بخورید، اگر می خواهید سالم شوید، به غذای اصلی تان برگردید، قابلمه گورستان است و شما را نیز به مرده خوار تبدیل کرده است، به یاد داشته باشید که علت تمام بیماری ها مسمومیتی است که از آب و هوا و غذا به وجود می آید.
برای درمان زخم معده یک لیوان چای غلیظ بابونه درست کنید (4 قاشق چایخوری بابونه در یک لیوان آبجوش) و صبح ناشتا این لیوان چای را بنشوید و سپس در رختخواب به پشت دراز بکشید و بعد از چهار دقیقه بخوابید. البته بعد از یک ربع ساعت می توانید صبحانه خود را میل کنید. این عمل را به مدت دو هفته ادامه دهید تا زخم و ورم معده به کلی شفا یابد.
در زخم و التهاب ناشی از گرما چاره ای جز استفراغ نیست و بارهنگ و نعناع جواب نمی دهد. بارهنگ و نعناع در جایی که التهاب و زخم ناشی از سرما باشد جواب می دهد. ابتدا مقدار زیادی سوپ گرم بخورد تا معده را در بر بگیرد. زیرا این غذای سنگین موجب می شود که خلط چسبیده به معده جدا و خارج شود. تا زمانی که آن خلط هست، هر چه بخورید فایده ندارد.
کتیرای ژآله یا خوراکی 10 گرم + صمغ عربی 10 گرم + عصاره شیرین بیان 10 گرم + مصطکی 10 گرم همه را پودر کنید و با هم مخلوط کنید و مقدار کمی عسل اضافه کنید تا به هم بچسبد و به صورت حب هایی به اندازه نخود درست کنید و اگر مزاج سردی دارید نیم ساعت قبل از هر وعده غذا یک نخود میل کنید و اگر مزاج گرمی دارید تنها نیم ساعت قبل از صبحانه یک نخود میل کنید.
رعایت بهداشت فردی: بعضی از والدین هنگامی که با قاشق به کودکشان غذا می دهند آن را در دهان بچه های دیگر هم می گذارند که یکی از عوارض آن افزایش هلیکوباکتر پیلوری معده است. (شایع ترین باکتری ایجاد کننده زخم، باکتری هلیکوباکتر می باشد؛ این باکتری در عفونت های انسانی بسیار شایع است؛ این باکتری توسط آب و غذا منتشر می شود. همچنین در بزاق دهان نیز وجود دارد و احتمال می رود که بتواند از راه هایی مثل مصرف غذا در یک ظرف به صورت دسته جمعی انتقال یابد؛ این باکتری می تواند به دیواره معده چسبیده و باعث ضعیف شدن و التهاب آن قسمت از معده نیز گردد).
اگر صفرا در معده بروز کرد توان دفع بیشتر است و شخص احساس سوزش و داغی و تهوع در معده می کند و این تهوع گرم است که آروغ ندارد و دهان تلخ می شود ولی در تهوع سرد آروغ هم هست و دهان هم بی مزه است، صفرای زیاد در معده از طریق استفراغ قابل دفع است، در اینجا می توانیم میزان سرکه را بیشتر بکنیم (دو واحد عسل و دو واحد سرکه) تا صفرا را بیشتر ذوب و رقیق بکنیم و قابل دفع باشد. و اگر گرمی بیش از حد در کبد یا در معده باشد می توانیم داروی واسطمان (نعناع) را در سرکنگبین کمی رقیق تر و مقدارش را کمتر بکنیم و می توانیم کاسنی یا شاهتره اضافه بکنیم.
یک راه خیلی نزدیک برای کندن ماده چسبیده به جداره معده، خوردن دارو در ناشتا خصوصاً بعد از گرسنگی طولانی است. چون وقتی معده خالی هست، هر دارویی بخوریم اول سراغ جایی می رود که خلأ دارد. یک قاشق غذاخوری عسل ناشتا بیش از یک لیوان عسل در شب تأثیر دارد. البته عسل را باید لیسید نه بلعید. اثر بخشی ناشتا بیشتر از استفاده شامگاهی است. در مرحله دوم از استفراغ آورها استفاده کند مانند: مخلوط آب گرم و نمک و گلاب. کسانی را که نمی توانند استفراغ کنند معمولاً غذاهای تند بخورند که از طریق اسهال مواد مستفرغه دفع شود.
دمنوش‌های زیره‌سبز + آویشن + نعناع + کاکوتی + رازیانه + شیرین‌بیان + زنیان + بومادران استفاده از مخلوط این دمنوش‌ها سبب تقویت معده و دستگاه گوارش می‌شود. مصرف این ترکیب برای رفع سردی، ترشی و زخم معده، نفخ و دل‌درد موثر است. همچنین زنان می‌توانند در ۲ تا سه روز نخست عادت ماهیانه روزانه سه لیوان از این معجون را بنوشند.

درمان سوزش معده:

برای رفع سوزش معده شیره سنجد کوبیده، عرق بهار نارنج و عرق نعناع مفید خواهد بود.
همچنین می توانید به عنوان درمان ۵۰ گرم برگ خشک بارهنگ را در یک لیتر آب حدود ۳ دقیقه بجوشانید بعد ۱۵ دقیقه دم کنید سپس آب آن را با عسل شیرین و روزی سه فنجان به نوبت بنوشید.

درمان سوزش معده اطفال:

برای رفع سوزش معده اطفال تخم زردک را بجوشانید، آبش را صاف و شیرین ساخته و به مرور به او بخورانید.

درمان زخم های معده و اثنی عشر:

چهار شب مقل ازرق را شبی ۴ نخود میل کنید.
سکبینج را ۱۲ شب شبی ۳ نخود در کپسول خالی بریزید و بخورید.
هر روز ۴ مثقال گز علفی را در آب جوش حل کنید و آب آن را بنوشید.
میوه کنار خشک را نرم بسایید و یک قاشق آن را با شربت مخلوط و بخورید.
چهل روز صبح ناشتا هر روز ۲ مثقال گل بومادران را دم کنید و آبش را بخورید.
چهل روز صبح و عصر هر بار نیم مثقال هل قراب را دم کنید و آب آن را بنوشید.
را یک روز بجوشانید، آب آن را صاف و با عسل شیرین سازید، صبح و عصر بنوشید.
دانه های انار را با هم وزن آن برنج و جو پوست کنده بجوشانید و با آب آن تنقیه کنید.
هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه نصف لیوان آب قلقاسی (سیب زمینی ترشی) را بنوشید.
یک مثقال افتیمون را بجوشانید بعد مقداری گز خونساری را در آب صاف کرده آن شیره بکشید و بنوشید.
چهل گرم ریشه گل خطمی را در یک لیتر آب جوش دم کنید و بخورید (این نسخه برای زن حامله مضر است).
سیب زمینی خام را رنده کنید و با فشار دست آب آن را بگیرید و با عسل شیرین آخر شب قبل از خواب میل کنید.
شکوفه خرمای نر را با محتویاتش در روغن زیتون مخلوط کنید و ۳ الی ۴ روز هر روز چند بار هم بزنید و بخورید.
آب به را بگیرید و با روغن زیتون مخلوط کنید، آنقدر بجوشانید تا آب آن تمام شود و روغن بماند، بعد با آن تنقیه کنید.
گز خونساری، شکر سرخ، ترنجبین و گز علفی از هر کدام ۴ مثقال در آب جوش حل کنید و روزی ۳ مرتبه هر بار دو استکان بخورید.
گل محمدی، تباشیر هندی و تخم ترشک از هر کدام ۱۰ گرم مخلوط و بجوشانید بعد آب آن را شیرین و در سه نوبت میل کنید. این عمل ۱۰ روز تکرار شود.
بابونه شیرازی، گل مامیثا، مغز ناخنک، گل حلوا و تخم شنبلیله را به نسبت مساوی مخلوط و صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق غذاخوری از آن را بجوشانید و آبش را صاف و با عسل شیرین ساخته، میل فرمایید.
هر روز صبح ناشتا یک قاشق سوپ خوری عسل بخورید و تا یک ساعت هیچ چیز دیگر نخورید و اگر تا یک ماه خوب نشد هر روز ۵۰ تا ۱۰۰ گرم بخورید و تا ظهر هیچ چیز دیگر نخورید. (این نسخه برای گرم مزاجان مضر است).
پودینه، زیره، افسنطین، شاه تره، بابونه شیرازی، سنبل الطیب و اگیر ترکی از هر کدام ۵ گرم. آویشن شیرازی، رازیانه، زنیان و مرزنجوش از هر کدام ۱۰ گرم. پودر شیرین بیان ۵۰ گرم همه را مخلوط و به ۱۵ قسمت تقسیم کنید. هر قسمت.
بابونه شیرازی، آویشن شیرازی، شاه تره، انیسون، افسنطین، بادرنجبویه، گل بومادران، ریوند چینی و شیرین بیان از هر کدام ۳ مثقال مخلوط کنید بعد ۱۰ قسمت کرده و هر شب یک قسمت آن را در ۴ استکان آب جوش بریزید. صبح بجوشانید و آب صاف کرده آن را میل کنید.
سیاهدانه، بابونه شیرازی، آویشن شیرازی، زنیان، رازیانه، زیره، گل بومادران، تخم کرفس و درمنه ترکی از هر کدام ۲۰ گرم همه را مخلوط و به ۲۰ قسمت مساوی تقسیم کنید. صبح، ظهر و شب هر بار یک قسمت از آن را بجوشانید، آب آن را صاف و با عسل شیرین ساخته و بنوشید.
در صورتی که فشارخون نداشته باشید نیم کیلو ریشه شیرین بیان را خوب بشوید بعد نیم کوب کرده و ۵ ساعت در دو لیتر آب بخیسانید و بعد بجوشانید تا یک لیتر آب آن باقی بماند آن را صاف و در آب آن ۷۵ گرم گز خونساری را شیره بکشید و هر روز صبح ناشتا دو استکان بخورید.
در صورت نداشتن فشارخون مقداری شیرین بیان را پس از پوست کندن بکوبید و در ظرفی بجوشانید. هنگامی که شیره غلیظی به دست آمد یک استکان آن را در ظرفی دیگر بریزید و به آن آب اضافه کنید تا به صورت شربتی درآید. ۱۲ هفته هر روز صبح ناشتا یک قاشق مرباخوری از آن را بخورید.
اگر می خواهید هرگز به زخم معده یا زخم اثنی عشر دچار نشوید توصیه های زیر را رعایت کنید: سیگار نکشید، الکل ننوشید، آسپرین و مشتقات آن را مصرف نکنید. از چای، قهوه، نوشابه های گازدار، کولاها و شکر جدا خودداری کنید و به جای شکر، عسل مصرف کنید. گاهی از دم کرده های نعناع، بابونه و آویشن نیز استفاده کنید.
زرآوند، مرمکی، مقل ارزق، چدروا، پوست هلیله زرد، هلیله سیاه، آمله مقشر، ریوند چینی، سنامکی، گل محمدی، جنطیانا، تخم نیلوفر، تربد، تاج ریزی، مخلصه، شاه تره، انیسون، تخم هویج و تخم کرفس از هر کدام ۱ مثقال نرم بکوبید و با عسل خمیر کرده و هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه به اندازه دو نخود از آن را بخورید.
شاه تره، افسنطین، گل بومادران، گل بابونه، بادرنجبویه، گل نیلوفر، مغز ناخنک، آویشن شیرازی، رازیانه، پوست هلیله زرد، ریشه ریوند چینی، سنامکی، گل محمدی، درمنه ترکی، مخلصه و تخم گشنیز از هر کدام ۲ مثقال نیم کوب کرده و ۱۰ قسمت کنید بعد هر قسمت آن را یک روز صبح ناشتا جوشانده، آب آن را صاف و شیرین کرده و بخورید.
مبتلایان به زخم معده با خوردن خوراکی های ترش یا تند یا سرخ کرده ها یا میوه و سبزیجات خام یا آب گوشت با نان (تلیت) یا سوپ و آش های رقیق ناراحت می شوند. لذا باید از آنها پرهیز کرد. همچنین باید از خوردن دوغ، چای، سرکه، کره، نمک، ادویه جات، کاهو، شربت ها، تخمه شکستن، آدامس جویدن، غذاهای مانده، انواع کنسرو، گوشت پخته، سوسیس، کالباس، انواع ساندویچ و پیتزا پرهیز کرد و نیز از گریه، غم و غصه، ناراحتی و عصبانیت، کارهای سخت و سنگین، بی خوابی های شبانه باید دوری نمود. در عوض از خوراکی هایی که به درمان زخم معده کمک می کند باید بیشتر استفاده شود: مانند عسل، عرق نعناع، آب دم کرده بابونه، رازیانه، آویشن شیرازی، رب ریوند چینی، میخک، مرزنجوش، آب دم کرده رقیق شاه تره، آمله پرورده، انجره، آب دم کرده بادرنجبویه، افسنطین، انیسون، بسباسه، آب جوشانده شیرین بیان، آب جوشانده برگ گردو، زغال اخته، آب سیب زمینی خام، شربت گل محمدی، قلقاسی (سیب زمینی ترشی)، مغز، کباب برگ بدون چربی، گوشت گنجشک و گوشت کبوتر.

درمان زخم معده کهنه:

برای درمان زخم معده ای که کهنه و مزمن شده است باید گل ارمنی، گل محمدی، کهربا، خون سیاوش، گلنار فارسی و کندر خوراکی همه را به نسبت مساوی مخلوط و نرم بسایید. صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق غذاخوری از آن را در دهان بریزید و با شربتی که با گلاب درست شده باشد میل کنید.

درمان زخم معده در گرم مزاج ها:

در صورتی که گرم مزاج هستید و دچار زخم معده شده اید باید افسنطین، ریشه کاسنی، تخم کاسنی، شاه تره، شیرین بیان، گل بابونه شیرازی، مخلصه، انیسون، گل بومادران و ریوند چینی از هر کدام ۵ مثقال مخلوط و نیم کوب کنید. به ۱۵ قسمت مساوی تقسیم و هر قسمت را یک روز بجوشانید بعد آب آن را صاف و با شکر شیرین کرده، قبل از صبحانه بنوشید و تفاله آن را نیز بخیسانید. شب در همان آب بجوشانید و قبل از شام مصرف کنید.
حذف تمام موارد ممنوعه: چای (سیاه و سبز) – قهوه – نسکافه – سوسیس – کالباس – پیتزا – تمام غذاهای ساندویجی – غداهای سرخ شده – انواع کنسروی جات – انواع کمپوتها – مرغ و تخم مرغ بازاری – گوشت تمام حیوانات پرورشی – برنج خارجی – انواع سس های بازاری – سایر نوشیدنیهای گازدار – غذای رستوران ها – شیرینی جات بازاری – هله هولههای بازاری – چیپس – پفک – شکلات (على الخصوص شکلاتهای نرم) – کیک – بیسکوئیت – آدامس – یخمک – ماکارونی – لازانیا – لبنیات پاستوریزه – غذاهای زودپز شده – هر روز گوشت(قرمز یا سفید) خوردن – ترشی جات سرکه (لیته) – ریزه خواری(مدام چیزی خوردن) – با استرس غذا خوردن – عداهای مانده و بیات – غذاهای نمک سود(مانند: خیارشور – ماهی دودی – ماهی شور و…) – نمک زیاد – فلفل زیاد – آب تگری و یخ – تمام فست فودها و غذاهای آمادهی بازاری- غذاهای فریز شده(بیش از ده روز) – غذاهای پخته شده در ماکروفر (MICRO WAVE) – کلیهی مواد غذایی بسته بندی شدهی بازاری که دارای نگه دارنده هستند – میوه جات کال و نارس – شیر گاو به مقدار زیاد – کشک و پنیر کهنه – قره قوروت – ماءالجبن(آب پنیر) – استفادهی چند نوع غذا با هم – قند و شکر به مقدار زیاد – مصرف ماست به مقدار زیاد و هر روز خصوصاً همراه غذاهای دیگر – رنگ های مجاز اضافه شده به مواد غذایی – جوش شیرین – استفاده از سموم حشره کش(اسپری، بودر و..) – استفادهی زیاد از موبایل – پرخوری – پرخوابی – کم خوابی – نداشتن نظم در خواب و خوراک – عدم رعایت بهداشت فردی – گرم و سرد شدن – استفاده از رنگ مو – زیاده روی در مصرف مواد آرایشی – استعمال دخانیات(سیگار، قلیان، تریاک و…) – زیاده روی در مصرف داروهای شیمیایی – مصرف میوه جات بعد از غذاهای گوشتی – مصرف غذاهای با هم ناسازگار(مثل شیرموز، فرآوردههای کنجدی با لبنیات و…) – مصرف همزمان لبنیات و غذاهای گیاهی سرشار از آهن مانند:(زرشک، آلو، عدس، پسته، اسفناج، آلوبخارا، آلبالو و…) – دیروقت غذا خوردن(خصوصاً غذاهای پخته، چرب و پرحجم) – دیروقت خوابیدن – زندگی در مکانهای با آلودگی صوتی زیاد – زندگی در شهرهای شلوغ با هوای آلوده – هر روز برنج خوردن(حتی ایرانی) – نان بدون سبوس – نان فتیر و ور نیامده – خوردن یک نوع غذا در دو وعده ی متوالی مثلاً خوردن غذای مانده از ظهر در شب.

داروها:

منتازین
امپرازول
رابپرازول
پروبانتلین
د-رگلیس
رانیتیدین
فاموتیدین
پنتوپرازول
سایمتیدین
هیوسیامین
سوکرالفیت
لانسوپرازول
پالونوسترون
اس امپرازول
میزوپروستول
بلادونا پی بی
کلیدینیوم سی
منیزیم هیدروکساید
بیسموت ساب سالیسیلات
اورسودوکسی کولیک اسید
آتروپین سولفات (سیستمیک)

فعالیت:

به محض بهبود علائم، فعالیت های طبیعی خود را از سر بگیرید.

رژیم غذایی:

از یک رژیم غذایی متعادل شامل 3 وعده برنامه ریزی شده منظم در روز استفاده کنید. از کافئین و هر غذایی که به نظر برسد علائم را بدتر کنند، پرهیز کنید.
خوردنی های مفید: عسل آویشن، به، خرمالو، هویج، انگور، آناناس، لیموشیرین، سیب درختی، توت خشک، انجیر خشک، کشمش، بادام، نعناع، ریحان، شوید، روغن زیتون، ارده قهوه ای، نان سبوس دار، برنج سبوس دار، زیره، دارچین، هل، شیرین بیان، آویشن، خوراک باقلا، خوراک کدو، حلوایی، خوراک گل کلم، آش کدو حلوایی، آش خرفه ۱، آش عدس ۱، آش کلم برگ، مرصع پلو، ساطری پلو، شوید باقالی پلو، شوید پلو با لوبیا چشم بلبلی، دم پخت گوجه ۲، هویج پلو، سبزی پلو، ماش پلو، لپه پلو، کلم پلو، کلم پلو با سویا، عدس پلو ساده، عدس پلو با سویا، عدس پلو با کدو حلوایی، عدس پلو با قارچ، لوبیا سبز پلو ۲، نخود فرنگی پلو ۱، نخود فرنگی پلو ۲، انار پلو، گشنیز پلو با سویا، رب پلو، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با قارچ، خورش کدو حلوایی، سوپ شهد نما، سوپ کاهو سبز، کتلت ذرت، دلمه سیب زمینی، دلمه برگ انگور، کماچ ساده، کماچ گندم و جو، کماچ سویا، شیر سویا، ماست سویا، پنیر سویا، فرنی سویا، خامه سویا
خوردنی های مضر: بورانی گوجه بادمجان، خوراک بادمجان و غوره، خورش فسنجان با اسفناج، خورش قیمه بادمجان، سس معطر، سس مخصوص ۲.

نکته:

بهترین جایگزین آسپرین سیاهدانه است. آسپرین زیاد زخم معده می آورد و رقیق کننده و بعضی وقت ها انبساط دهنده هم هست اما سیاهدانه هم رقیق کننده و هم انبساط دهنده و هم قوت بخش است وبه شرط اینکه کاملاً جویده شود.
اگر بلغم متعفن در معده باشد و اجازه جذب دارو را ندهد بیمار باید اول قی بکند تا بلغم خارج شود و بعد داروی معده را بخورد.
شدیدترین دردهای بلغمی با تعریق از بین می رود و اگر ابزار تعریق نباشد بادکش گرم انجام میدهیم.
استفراغ معمولاً بعد از خوردن یک غذای سنگین اتفاق می افتد.
معمولاً جاهایی که بلغم نفوذ می کند معده، مفاصل و سینوس ها است.
اسفند برای تمام دردهای سرد نفوذ کننده درد معده، گوارش، عضلات و مفاصل خوب است و بلغم و سودا را ذوب می کند و شتاب درمانش خیلی بالا است (40 شب) و هر شب یک قاشق غذاخوری با آب بلعیده شود و هیچ وقت نباید جویده شود.
غذا باید خوب جویده شود تا عمل هضم به درستی صورت پذیرد و مراحل هضم عبارت انداز: هضم اول در دهان، هضم دوم در سر معده، هضم سوم در معده، هضم چهارم در کبد و هضم پنجم در عروق.
میزان مصرف گرمی ها تا زمانی است که لب ها خشک باشد و تلخی در دهان پدید بیاید و در گوارش این است که مقعد بسوزد و خونریزی گوارشی پدید بیاید. اگر به این حد رسید ماست بخورید تا برطرف شود.
از اوج سردی به اوج گرمی و برعکس رفتن، سودازا است و سودا آن اندام را می سازد و سودای زیاد موقعی ایجاد می شود که ما از یک محیط بسیار گرم به یک محیط بسیار سرد برویم و یا برعکس عمل کنیم و یا از سونای گرم به سونای سرد برویم، عین همین حالت در معده هم اتفاق می افتد و لذا بیمار می گوید گاهی سوزش در معده دارم، گاهی تیر می کشد؛ سوزش یعنی گذر سودا که خود ما تولید کردیم و اگر بخواهیم بیمار را سریع درمان کنیم گرم حاد نمی دهیم بلکه گرم آرام می دهیم و مالیدنی هم می دهیم.
از نوشیدن چای زنجبیل با معده خالی اجتناب کنید، زیرا باعث ناراحتی معده می شود و مصرف زیاد آن باعث اسهال، تحریک، حالت تهوع و سوزش سر دل می شود.
بلغم دو گونه است: طبیعی و غیر طبیعی. بلغم طبیعی غذایی خام است که حرارت و قوت معده آن را کاملاً هضم نکرده باشد. این نوع بلغم چون حرارت اصلی و قوت هاضمه یعنی قوت گوارش قوی تر گردد، هضم می شود. در واقع این بلغم خونی است ناپخته و رنگ آن سفید و غلیظ تر از خون است و هیچ مزه ای ندارد و طبع آن در مقایسه با خون و صفرا سرد است. ضمناً وقتی این بلغم با خون بیامزید، غذای شایسته ای برای اندام هایی می گردد که مزاج آن ها سرد و تر است. معدن بلغم، معده است. هرگاه حرارت معده کمتر و قوت هاضمه سخت ضعیف باشد، بلغم بسیار تولید می شود، به ویژه اگر خوردنی ها سرد و تر یا فصل زمستان باشد و یا حرکت و تلاش انسان کمتر انجام گیرد و اندیشه ای در دل نباشد. بلغم غیر طبیعی چهارگونه است: 1) نوعی بلغم سخت و تنک (رقیق) است و آن را مائی می گویند. 2) نوعی بلغم غلیظ تر است و آن را مخاطی می گویند. 3) نوعی بلغم چون آبگینه گداخته است که آن را زجاجی می گویند. 4) نوعی بلغم نسبت به دیگر بلغم ها غلیظ تر است که آن را جصی می گویند و آن در مفاصل می می ماند و آنچه لیطف تر است از آن خارج می گردد و باقی جصی است؛ یعنی بلغمی است که در مفاصل رسوب کرده و فوق العاده غلیظ شده است. مزه هر یک از این بلغم ها به سببی با دیگری فرق نماید، اما آنچه که تنک تر (رقیق) باشد آن است که حرارتی اندک در وی موثر واقع شود؛ به همین دلیل ترش گردد، مانند آب میوه ها یا شیر ترش شده و عرق پیران و کسانی که تری مزاج بر ایشان غلبه کرده و مزاج ایشان گرم نباشد، بدین سبب بوی ترشی می دهد، اگر صفرای سوخته با بلغم بیامیزد آن را شور می کند. اگر بلغم به سبب دیر ماندن، غلیظ شود و آنگاه صفرای سوخته با آن بیامیزد، مزه آن تلخ می شود؛ و اگر با سودا بیامیزد مزه آن ترش می شود.
فنول های موجود در بسیاری از مواد غذایی باعث ایجاد زخم معده می شوند. آب این میوه برای افراد مبتلا به زخم معده مفید است و به درمان آن کمک می کند، زیرا دستگاه گوارش را آرام می کند.
داشتن آرامش و خوب جویدن غذا، موجب می شود که موسین کافی تولید شود، این موسین تولید شده بهترین و محکم ترین حفاظت در مقابل بیماری گاستریت و سایر بیماری های معده است.
از نوشیدن چای زنجبیل با معده خالی اجتناب کنید، زیرا باعث ناراحتی معده می شود و مصرف زیاد آن باعث اسهال، تحریک، حالت تهوع و سوزش سر دل می شود.
خوابیدن با دهان باز خطر ابتلا به زخم معده را افزایش می دهد، و زخم معده زمانی ایجاد می شود که لایه ضخیم مخاط که از معده در برابر اسیدهای گوارشی محافظت می کند، نازک شود.
زخم معده می تواند برای مدتی فروکش کند ولی بعد از چند هفته علائم زخم معده می تواند برگشت کند.
زخم های معده و اثنی عشر می توانند در هر جایی از قسمت فوقانی دستگاه گوارش ایجاد شوند اما معمولاً در معده و در چند سانتی متری ابتدای روده کوچک که به آن اثنی عشر (دوازده) گفته می شود بروز می کنند. در تعریف پزشکی زخم به منطقه کوچکی از بافت گفته می شود که لایه فوقانی آن از بین رفته باشد به طوری که شکل دندانه دندانه و یا تغییر یافته ایجاد کند زخم های معده یا اثنی عشر شبیه زخم هایی هستند که در دهان ایجاد می شوند. اما این زخم ها عمیق تر بوده و به سرعت نیز بهبود نمی یابند. به زخم های معده و اثنی عشر اصطلاحاً پپتیک اولسر گفته می شود.
کلمه پپتیک از پیسین مشتق می شود که به تجزیه و هضم غذا کمک می کند.
نحوه ایجاد زخم معده و اثنی عشر: وقتی که لایه موکوسی که از معده و اثنی عشر حفاظت می کند، از بین می رود و به اسیدها و آنزیم ها اجازه می دهد که بافت زیرین آن را تخریب نمایند، زخم ایجاد می گردد.
کسی که معده اش بلغمی و سرد شده است آب زیاد برای او مضر است و از آن طرف هم اگر گرمی کبد داشته باشد آب را با آبلیمو یا سرکه یا آب نارنج مصرف بکند که در این صورت، هم کبد را خنک می کند و هم آب زیاد نداده اید تا موجب دل درد شود، این نکته ضریفی است که فرد تشنه است اما آب می خورد اذیت می شود یا سردی دوست دارد اما سردی می خورد اذیت می شود یا خیار دوست دارد، اما می خورد اذیت می شود، این دوستی، عطش کبد است، اما معده اش سرد است.