ریزش مو: عبارت است از مو از پروتئینی بنام کراتین و توسط فولیکول های مو ساخته می شود؛ از نظر طب سنتی، روند تولید مو به مسائل درونی بدن بستگی دارد و لازم است فرد، مزاج معتدل و سالمی داشته باشد تا رویش موها سالم و درست انجام شود؛ به طور کلی ریزش مو در افرادی که به دلایل مختلف دچار اختلال مزاج هستند، دیده می شود. انسان حدود ۵۰ تا ۱۰۰ تار موی خود را در طول روز از دست می دهد؛ این میزان ریزش موها طبیعی است دلیل آن هم از بین رفتن موهای مرده و جایگزینی موهای جدید است، اما اگر ریزش موهای شما بیش از این تعداد باشد، شما دچار ریزش غیرطبیعی مو هستید (موها را با دو انگشت بگیرید و بکشید. اگر بیش از ۴ تا ۵ تار مو کنده شود شما دچار ریزش مو هستید) و باید آن را درمان کنید و بدانید که عوامل مختلفی می توانند روی سیکل رویش مو اثر گذاشته و باعث ریزش موی دائم یا موقت شوند. در آقایان میزان فراوانی طاسی، ۶۰ درصد تا قبل از سن ۵۰ سالگی می باشد، درحالی که در زنان، ۲۵ درصد، از دست دادن مو و نازک شدن مو را تجربه می کنند و بعد از یائسگی، بیشتر مستعد طاسی هستند.
انواع ریزش مو:
- ریزش موی عصبی: به صورت سکه ای خواهد بود.
- ریزش موی دموی: از جلو تا فرق سر ادامه پیدا خواهد کرد.
- ریزش موی سودایی: خیلی کم اتفاق می افتد و به صورت جزئی است.
- ریزش موی بلغمی: کل سر کم پشت خواهد شد که اغلب در خانم ها مشهود است.
- ریزش مو صفرا: ریزش مو از جلوی سر شروع شده و در گیجگاه ادامه پیدا کرده و رفته رفته کل سر را فرا می گیرد.
- ریزش مو مردانه: ریزش مو در مردان نیز بعد از بلوغ شروع شده و ممکن است تا سال ها به طول انجامد. ریزش شقیقه مو اختلالی است که در قسمت فوقانی شقیقه ها و فوقانی سر ایجاد میشود.
- ریزش موی سر آندروژنیک: این نوع ریزش مو اختلالی است که اکثر خانم ها و آقایان با آن دست و پنجه نرم میکنند. آلوپسی آندروژنیک اختلال ارثی است که درمان و کنترل آن با دارو یا جراحی توسط متخصص پوست مو و زیبایی قابل انجام است.
- آناژن افلوویوم: این نوع از انواع ریزش مو بر اثر درمان های شیمی درمانی به وجود میآید. داروهای مصرف شده در برخی از درمان های پزشکی بسیار قوی هستند و عوارض جانبی مصرف این نوع داروها با تولید فولیکولهای پوست سر ارتباط مستقیم دارد.
- ریزش مو سکه ای: نوعی بیماری پوستی است که ریزش موهای سر به صورت لکه ای اتفاق می افتد. ریزش موی سکه ای معمولا در قسمت پوست سر اتفاق می افتد اما ممکن است این اختلال در قسمت ابرو و یا ریش نیز دیده شود. در بعضی از شرایط قبل از ریزش مو ناحیه مربوطه ممکن است دچار خارش و یا درد شود.
- طاسی منطقه ای (آلوپسی آرئاتا): یک نوع عارضه خود ایمنی است که سلول ها به فولیکول های مو حمله میکنند و باعث ریزش شدید مو میشوند. این نوع ریزش در کودکان و بزرگسالان ممکن است بصورت ناگهانی ایجاد شود. در این نوع ریزش مو فرد احساس درد نمیکند. ولی موها به صورت دسته های کوچک در قسمت ابرو و مژه ها میریزند.
- ریزش مو زنان: اختلال ریزش موی سر زنان در ابتدا به شکل نازک شدن تار مو هست. اختلال ریزش مو در زنان یک قسمت طبیعی در چرخه افزایش سن است که بعد از بلوغ ایجاد میشود. ریزش مو در زنان به شکل نازک شدن موها قابل مشاهده است و ممکن است به ندرت به طاسی ختم شود. درمان نازک شدن مو در این بخش از ریزش مو در زنان با مراقبت از مو و با راهنمایی و درمان توسط متخصص مو و پوست قابل کنترل است.
- کچلی سر (تینیا کپیتیس): این نوع عارضه از مجموعه انواع ریزش مو با عنوان کرم حلقوی پوست سر نیز شناخته میشود. اختلال به وجود آمده در این نوع ریزش موی سر نوعی عفونت قارچی سر است که یکی از علت ریزش موی سر در کودکان است. در این نوع ریزش مو فرد احساس خارش میکند و نواحی دچار کچلی که به شکل دایره های کوچک است دچار التهاب، قرمزی و پوسته پوسته شدن میشوند. در برخی از شرایط حاد پوست سر با تاول های چرکین و زخم همراه است.
- تلوژن افلوویوم: در این نوع ریزش مو فولیکول های پوست سر به طور همزمان وارد مرحله استراحت میشوند که نام آن تلوژن است. ریزش مو در این نوع اختلال زمانی آغاز میشود که فولیکول ها بعد از مرحله استراحت وارد مرحله بعدی که رشد نام دارد نشوند. تلوژن به طاسی کامل ختم نمیشود. اما ممکن است روزانه حجم زیادی از موهای سر از دست برود و در قسمت های سر و شقیقه نازک تر به نظر برسند. این نوع ریزش مو ممکن است به علت های متعددی مانند تیروئید، جراحی و زایمان و در شرایطی بر اثر کمبود ویتامین و کمبود آهن اتفاق بیوفتد. افرادی که دارای سابقه مصرف برخی از داروهای خاص مانند وارفارین هستند نیز ممکن است این نوع ریزش مو را تجربه کنند.
علائم:
- کنده شدن راحت موها به هنگام کشیدنشان
- تجمع مقدار زیادی مو در موگیر چاه بعد از استحمام
- ریختن تعداد زیادی مو بر روی بالشت بعد از خواب شبانه
- جدا شدن مقدار زیادی مو هنگام بستن یا شانه کردن موها
- در مردان، ریزش مو از قسمت فوقانی سر شروع می شود و به گیجگاه و نواحی جلویی گسترش می یابد. در زنان، ریزش مو معمولاً فقط در قسمت فوقانی سر رخ می دهد. در هر دو جنس، ممکن است مقداری ریزش مو به طور پراکنده نیز رخ دهد.
علت:
- کبد چرب
- مصرف الکل
- مصرف دخانیات
- عدم جذب ویتامین
- استرس و فشار عصبی
- پرتودرمانی و رادیوتراپی سر
- سابقه خانوادگی و عوامل ارثی
- پایین بودن اسید معده یا هیپوکلریدریا
- ابتلا به برخی از بیماری های خاص مانند دیابت
- پیری: یکی از عوامل مهم و طبیعی ریزش مو به شمار می آید.
- ارثی: در خانواده ای که پدر یا مادر دچار طاسی يا کم مویی باشند، معمولاً فرزندان آن خانواده هم دچار کم مویی هستند.
- شکستگی مو: شکستگی مو عبارت است از اینکه موها از وسط شکسته شده و می ریزند. علت اصلی شکستگی مو، خشکی بیش از حد می باشد.
- غم و اندوه: غم و غصه زیاد و فشارهای شدید روحی آنقدر در وضع مو مؤثرند که می توانند در مدت زمان کوتاهی منجر به ریزش شدید و یا سفید شدن آنها گردند.
- شوک های ناگهانی: رشته های عصبی تحت تأثیر شوک های ناگهانی چنان ضربه های چکش مانندی را به ریشه مو وارد می آورند که ریشه مو توان نگهداری مو را از دست داده و در نتیجه موها شروع به ریزش می کنند.
- خشکی بیش از حد: خشکی بیش از حد به دو علت به وجود می آید. اول کمبود ویتامین های مختلف یا به طور کلی ضعف عمومی بدن. دوم استفاده زیاد از مواد شیمیایی مانند رنگ، دکلره، پرمنانت و … که موها راخشک و شکننده می کنند.
- چربی بیش از حد پوست سر: چربی بیش از حد پوست باعث ریزش مو می گردد. این چربی دو علت می تواند داشته باشد، اول تحریک زیاد غدد چربی در اثر شستوشوی روزانه مو با شامپو یا صابون (هر نوع شامپو یا صابون) دوم ناراحتی های اعصاب.
- عوامل عفونی در هر نقطه بدن: عوامل عفونی در بدن که موجب آلودگی خون می شود ضمن ایجاد ناراحتی های متعدد در ارگان های مختلف بدن ممکن است ریزش مو را نیز سبب گردد. برای معالجه باید سریعاً به پزشک مراجعه نمود تا نقطه عفونی شناسایی و معالجه گردد.
- کم خونی ناشی از فقر آهن و ضعف عمومی بدن: چنانچه کم خونی و ضعف عمومی به علت بیماری های مختلف تداوم داشته باشد به علت اینکه ریشه مو نمی تواند به طور کافی تغذیه شود، لذا موها ریزش پیدا می نمایند بنابراین برای معالجه باید به پزشک مراجعه نمود.
- بروز اختلال در ترمیم های سلولی: در ترمیم های سلولی غده هیپوفیز (غدهای کوچک است واقع در قاعده جمجمه) نقش مهمی را به عهده دارد و کیفیت مو را می تواند تغییر دهد، آن را زبر و خشن و یا خشک و شکننده نماید. هر فعالیت اضافی غده هیپوفیز ممکن است باعث ریزش مو گردد.
- کم آبی بدن: نقش حیاتی آب در بدن، غیر قابل انکار است. ارگانهای حیاطی بدن ما نیز با استفاده از آب بسیاری از کارهای روزمره خود را انجام میهند. به همان میزان که کمبود آب در بدن خون رسانی، سلامت پوست و مواردی از این دست را تحت تأثیر قرار میدهد؛ علت ریزش مو نیز میتواند باشد.
- عفونت های قارچی (تينيا): تينيا اصطلاحی پزشکی است برای عفونت های قارچی، همه انواع آن مسری بوده و می توانند از یک نفر به فرد دیگر توسط پوسته ها و یا موهای حاوی قارچ منتقل شوند. وسایل غیر بهداشتی مخصوصاً در سالن های آرایش و همچنین وان و استخر شنا منابع اصلی انتقال این بیماری می باشند.
- عفونت های استافیلوکوکی: عبارتند از ضایعات کوچکی که حاوی ترشحات چرکی باشند. این ضایعات جوش مانند (فورنکل) پیاز مو را سست کرده و باعث ریزش مو در آن ناحيه می گردد. عفونت های استافیلوکوکی دردناک بوده و به ناحیه خاصی از پوست سر نیز محدود نمی شود و تولید یک ضایعه چرکی موضعی در پوست سر می نماید. با مشاهده این عارضه باید بیمار را برای معالجه به پزشک متخصص پوست راهنمایی کرد.
- تینیافاووس: این بیماری را از پوسته های زرد گوگردی خشک روی پوست سر می توان تشخیص داد. علائم فاووس قسمت های بی مویی است که امکان دارد به رنگ صورتی و یا سفید براق باشد که در روی پوست سر به وجود می آید. این بیماری قارچی بسیار مسری بوده و ممکن است در اثر عدم درمان به تمام افراد یک خانواده سرایت نماید. لذا لازم است بیمار را هرچه سریع تر به پزشک متخصص پوست هدایت نمود.
- مطالعه و تفکر زیاد بدون تغذیه خوب و مناسب: مطالعه و تفکر زیاد از حد سبب می شود که خون مرتباً متوجه سلول های مغزی باشد. در این حالت چون خون کافی به ریشه مو نمی رسد، لذا در اثر کمبود تغذیه موها کم کم شروع به ریزش می نمایند. بنابراین کسانی که مطالعه و یا کارهای فکری زیادی دارند بهتر است برای حفظ موهای خود به امر تغذیه مناسب بسیار توجه داشته باشند. یکی از عوامل مهم ریزش مو کمبود آهن شناخته شده است. لذا مصرف غذاهایی که حاوی آهن باشند در درازمدت می توانند ریزش مو را متوقف نمایند.
- شوره سر: شوره سر عبارت است از سلول های مرده پوست که در روی پوست سر و موها دیده می شود و بر دو نوع است: اول شوره خشک، به صورت گرده های ریزی روی موها پراکنده می باشد. برای معالجه آن باید شامپوهای طبی مخصوص موهای خشک به کار برده و پس از شامپو کردن از کرم های تقویتی یا کاندیشنر یا روغن های گیاهی مانند روغن نارگیل، روغن زیتون، روغن بادام و … استفاده کرد. دوم شوره چرب، در انتهای موها روی پوست سر پوسته هایی دیده می شود که اگر آنها را بین دو انگشت فشار دهیم شوره به صورت چربی روی انگشت باقی می ماند. برای معالجه آن باید از شامپوهای اسیدی یا طبی مخصوص موهای چرب استفاده نمود.
- موخوره: مو خوره عبارت است از دو یا چند شاخه شدن نوک موها. موخوره در اثر کم شدن و یا خشک شدن مایه کورتکس (آب داخل مو) به وجود می آید. لازم به یادآوری است که شکنندگی مو، خشکی بیش از حد مو و موخوره موقعی در مو ظاهر می شود که تمام چربی روی مو از بین رفته باشد. علل از بین رفتن چربی مو عبارت است از : ۱. شستوشوی مو با شامپوهایی که پ هاش آنها قلیایی و یا قلیایی ضعیف باشد. ۲. در اثر بکار بردن مکرر مواد شیمیایی مانند رنگ، دکلره، پرمنانت و … ۳. استفاده مکرر از آب شور دریا. ۴. قرار گرفتن مو در مقابل أفتاب، باد، گرد و غبار هوا. ۵. استفاده مکرر از سشوار. ۶. خوب آبکشی نکردن موها هنگام شستوشو که در این صورت مقداری از ذرات شامپو یا صابون روی موها باقی می ماند.
- ریزش مو در اثر صدمات خارجی: ریزش موی سر ممکن است در اثر عوامل خارجی یا صدمه فیزیکی، صدمه شیمیایی و یا صدمه با اشعه ها ایجاد شود. کشیدن شدید موها به وسیله برس یا به وسیله شانه یا کشیدگی مداوم در اثر استفاده از سنجاق سر، بیگودی، هدبند یا باندهای کشی می تواند باعث ریزش مو شود که در صورت تداوم ممکن است باعث مو ریختگی و طاسی دائمی گردد. تخریب فولیکول مو ممکن است در اثر حرارت، در اثر سوختگی الکتریکی یا سایر سوختگی ها ایجاد شود. تخریب حرارتی اگر عمیق باشد می تواند باعث از دست رفتن دایمی مو در موضع گردد. همچنین سرمای بیش از حد نیز می تواند باعث تخریب فولیکول های مو شود. مواد شیمیایی سوزاننده اگر بر روی پوست قرار گیرند و فولیکول های مو را تخریب کنند، می توانید باعث طاسی دایمی گردند. همچنین اشعه X، مـواد رادیو اکتیو، انفجارهای اتمی و انرژی های تشعشعی نیز می توانند باعث ریزش مو و طاسی موقت و یا دایمی گردند. در طاسی موقت فولیکول های مو وارد مرحله «تلوژن» یا «غیرفعال» می شوند و پس از ۳ تا ۵ هفته ریزش مو ایجاد می شود، و آنگاه بعد از سپری شدن ۱۰ هفته رویش مجدد موها شروع می گردد. اشعه X به میزان بالاتر از ۱۵۰۰ راد باعث تخریب سلول های مولد مو شده و طاسی دایمی تولید می کند. در مورد این اشعه جهت «اپیلاسیون» یا «ریشه کنی موهای زاید»، معیار سالمی وجود ندارد.
- آسیب جسمی:عواملی چون جراحی، تصادف رانندگی یا بیماری شدید حتی آنفولانزا میتواند ریزش مو را به همراه داشته باشد. این مورد به نام Telogen Effluvium نیز شناخته میشود. مو دارای چرخه زندگی برنامه ریزی شدهای است: مرحله رشد، مرحله استراحت و مرحله ریختن. شرایط جسمی میتواند به چرخه رشد طبیعی مو شوك وارد کند و با این اختلال شاهد از دست دادن موهای خود باشد. ریزش مو اغلب سه تا شش ماه پس از تروما به میزان قابل توجهی است. خبر خوب این است که با بهبودی بدن، موها دوباره رشد میکنند و نیاز به پیگیری درمان خاصی ندارد. تنها کافیست تا بدن در شرایط عادی قرار بگیرد تا چرخه سلامت و طبیعی خود را باز یابد.
- حاملگی: حاملگی و مادرشدن یکی از زیباترین اتفاقات زندگی هر زنی به شمار میرود. اما بارداری یکی از نمونههای شوک جسمی است که میتواند خودعلت ریزش مو شود. دلیل این امر تغییراتی است که در سطح هورمونها به وجود میآید. شاید جالب باشد بدانید که ریزش موی مرتبط با بارداری، به جای آنکه در دوران بارداری باشد، بیشتر بعد از زایمان دیده میشود. نباید فراموش کرد که بارداری در هر فرد خاص خود او بوده و تجربیات خاصی را نیز به همراه دارد. به همین دلیل ممکن است تنها در تعداد معدودی از افراد علت ریزش مو عدم تعادل هورمونی در دوران بارداری باشد. اگر بعد از بارداری دچار ریزش مو شدید، مطمئن باشید که موهای شما طی چند ماه دوباره رشد میکند. این عرضه امری عادی است و راه خود را پیش میبرد. در دوران حاملگی و همچنین شیردهی، به دلیل خطرات و یا عوارضی که داروهای ضد ریزش مو دارند، مصرف آنها توصیه نمیشود، بهترین راهکار در این دوران داشتن یک رژیم غذایی سالم و مناسب است.
- تغییرات هورمونی: نبود تعادل در سطح هورمونها گاهی خود یکی از چندین علت ریز مو به شمار میرود. سطح هورمونها در خانمها به دلایل مختلفی تغییر میکنند. دقیقاً همانطور که تغییرات هورمون بارداری میتواند علت ریزش مو باشد، قرصهای ضد بارداری هم میتواند باعث تلوژن افلوویوم شود و در صورت داشتن سابقه خانوادگی احتمال ریختن موها نیز بیشتر است. همچنین تغییر تعادل هورمونی که در یائسگی رخ میدهد نیز ممکن است نتیجه مشابهی داشته باشد. در اثر تغییرات هورمونی گیرندههای آندروژن (هورمون مردانه) در پوست سر فعال میشوند. فولیکولهای مو کوچک میشوند و شما شروع به از دست دادن موهای بیشتری میکنید.
- مصرف بیش از حد ویتامین A: طبق تحقیقات مرکز آکادمی پوست آمریکا، مصرف بیش از حد مکملها یا داروهای حاوی ویتامین A میتواند علت ریزش مو باشد. مقدار مجاز مصرف روزانه ویتامین آ 5000 واحد بین المللی (IU) در روز، برای بزرگسالان و بچههای بالای 4 سال است. مکملها حاوی 2،500 تا 10،000 IU هستند. بنابراین ممکن است با مصرف مکملها بیشتر از مقدار مجاز وارد بدن شما شود. البته این نکته نیز باید مورد توجه قرار بگیرد که قطع یکباره مصرف این ویتامین و یا کم کردن بیش از حد آن خود آسیبهای متعددی را برای بدن به همراه خواهد داشت. این مورد نیز یک دلیل برگشت پذیر بودن روند ریزش مو نیاز به درمان خاصی ندارد و به محض متوقف شدن مصرف ویتامین A اضافی، موها مجدداً رشد طبیعی خود را شروع میکنند.
- کمبود پروتئین در برنامه غذایی: شما با خوردن گوشت و تخم مرغ مقدار زیادی پروتئین دریافت میکنید، اما میتوانید پروتئین را از مجموعهی غذاهای دیگر مانند برخی حبوبات نیز به بدن برسانید. اما اگر به مقدار کافی پروتئین در رژیم غذایی خود دریافت نکنید، طبق تحقیقات علمی با دست خود و اتخاذ یک رژیم غلط چرخه رشد طبیعی مو را دچار اختلال کردهاید که در نهایت یک علت ریزش مو به شمار میرود. این اتفاق میتواند حدود دو تا سه ماه پس از افت پروتئین در بدن رخ دهد. بسیاری از منابع عالی پروتئین از جمله ماهی، گوشت و تخم مرغ وجود دارد. اگر گوشت و محصولات حیوانی نمیخورید باید منبع پروتئین گیاهی را شناسایی کرده و در رژیم غذایی خود جای دهید.
- کم کاری تیروئید: تیروئید، یک غده کوچک در گردن شماست که تأثیر زیادی در سلامت کلی بدن دارد. این غده، ماده هورمونی به نام TH را تولید میکند، که وظیفه تنظیم سوخت و ساز بدن، ضربان قلب، دما، خلق و خو و … را بر عهده دارد. تیروئید کم تحرک که به اندازه کافی TH تولید نمیکند میتواند باعث بروز مشکلاتی برای سلامت شود. در واقع کم کاری تروئید یکی از اصلیترین علل ریزش مو به شمار میرود. بزرگ شدن این غده در گلو، بی اشتهایی شدید، افسردگی، خشکی شدید پوست سر نیز نشانههایی هستند که میتواند به شما در شناخت این اختلال کمک کند. آمارها نشان میدهد که در جهان از هر ۱۰۰ نفر ۲ نفر به این عارضه دچار هستند و اگر درمان نشود عوارض زیادی را به دنبال خواهد داشت. تنها راه شناسایی كمكاري تيروئيد با انجام آزمايش خون است و به راحتی با دارو قابل درمان است.
- کمبود ویتامین E و B: علت ریزش مو گاهی هم پیچیده و عجیب و غریب نیست. نرسیدن ویتامین ب به میزان کافی یکی از همین دلایل ساده است که ممکن است حتی به آن فکر هم نکرده باشیم. ویتامین ب یکی از ترکیبهای محلول در آب به شمار میرود و انواع بسیار مختلفی دارد. به طور معمول این ویتامین در مواد غذایی دارای پروتئین نیز هست. هویج، تخم مرغ و گوشت قرمز و البته سویا میزان زیادی ویتامین ب دارند. به دلیل اینکه اکثر ما در طول روز از این گونه مواد غذایی استفاده میکنیم؛ کمبود ویتامین B یک عارضه نادر است. با این وجود کمبود انواع آن به ویژه ب 12 اختلالاتی در عملکرد صحیح بدن را به همراه خواهد داشت. بی اشتهایی عصبی، حالت تهوع و مشکلات گوارشی از نشانههای آن هستند.
- بیماری لوپوس: بیماریهای مختلفی علت ریزش مو هستند، اما یکی از معروفترین این بیماریها لوپوس نام دارد. لوپوس نام علمی بیماری خود ایمنی مزمن است. در این بیماری سیستم ایمنی بدنی به دلیل نوعی اختلال به سلولهای سالم خود حمله میکند. لوپوس را به حملهای انتحاری تشبیه میکنند. یکی از مقاصد این حمله انتحاری سلولهای پوستی و فولیکولهای سالم مو است. اگر فردی لوپوس داشته باشد، علت ریزش مو با این اختلال در ارتباط مستقیم است. تب دائمی، بیحوصلگی و خستگی مفرط از نشانههای شناخته شده آن به شمار میرود. میزان شیوع این بیماری ۱۵ درصد بوده و اغلب به صورت ژنتیکی است. تنها راه نیز تشخیص به موقع و اقدامات پزشکی لازم برای درمان آن خواهد بود.
- کاهش شدید وزن: داشتن اندام ایدهآل گاهی به تمام اهداف و آمال یک فرد تبدیل میشود و برای همین ممکن است راههای مختلفی را برای کاهش ورزن امتحان کند. البته گاهی هم کاهش وزن ناگهانی خود رخ میدهد و نوعی از آسیبهای جسمی است که میتواند علت ریزش مو باشد. این احتمال وجود دارد که کاهش وزن خود باعث فشارهای غیرضروری در بدن شما شود، یا عدم صحیح غذا خوردن میتواند منجر به کمبود ویتامین یا مواد معدنی شود. ریزش مو به همراه کاهش قابل توجه وزن نیز ممکن است نشانه اختلال غذایی مانند بیاشتهایی یا بولیمی باشد. این نوع ریزش مو نیز پس از مدتی اصلاح خواهد شد.
- شیمی درمانی: آیاشیمی درمانی موجب ریزش مو همیشگی می شود؟ متأسفانه برخی از داروهای مورد استفاده در درمان سرطان میتوانند علت ریزش موهای باشد. در واقع شیمی درمانی مانند بمب هستهای است. این داروها تقسیم سلولی را برای مدتی محدود یا متوقف میکند. این بدان معنی است که نه تنها سلولهای سرطانی، بلکه سلولهایی مانند مو را نیز تحت تأثیر قرار میدهد. هنگامی که شیمی درمانی متوقف شد، موهای شما رشد میکند اگرچه غالباً با یک بافت متفاوت. محققان در حال کار بر روی داروهای هدفمندتر برای درمان سرطان هستند، داروهایی که میتوانند از این عارضه و سایر عوارض جانبی پیشگیری کنند.
- آلوپسی آره ئاتا (ریزش موی سکه ای): آلوپسی آرئاتا به معنای از دست دادن منطقهای موی سر است. بنابراین یکی از چندین مورد علت ریزش مو است. در این بیماری فرد موهای خود را به صورت منطقهای از دست خواهد داد که اشکال مختلفی دارد. اشکال متداول آلوپسی آرئاتا یا طاسی منطقهای به شکلهای دایرهای یا سکهای، ریزش مو در کل بدن و ناحیه گسترده در سر به یکباره خواهد بود. خوشبختانه این بیماری علی رغم شایعات نه مسری بوده و نه نشانه اختلال عصبی و دیوانگی است. تنها بدن فولیکولهای سالم موی خود را مورد حمله قرار میدهد. این اتفاق در بیماری خود ایمنی هم رخ میدهد با این تفاوت که در آلوپسی آره ئاتا تنها به پوست و موی سر حمله میشود. تشخیص به موقع و درمان تنها راه خلاص شدن از این عارضه است.
- سندروم تخمدان پلی کیستیک: سندرم تخمدان پلی کیستیککه با نام علمی PCOS شناخته میشود و علت ریزش مو است. این اختلال در نتیجه عدم تعادل در هورمونهای جنسی زنانه و مردانه رخ میدهد. سطح بالای آندروژن میتواند منجر به کیست تخمدان، افزایش احتمال ابتلا به مرض قند، افزایش شدید وزن، ختلال در پریود، ناباروی و کم ترکم شدن موها نیز شود. با توجه به اینکه سطح هورمونهای مردانه در این سندرم به میزان قابل توجهی افزایش پیدا میکنند، در مقابل سر که ریزش مو را تجربه میکند، در بدن زنان ممکن است حتی رشد موهای زائد نیز افزایش پیدا کند.
- مصرف برخی از داروها: علت ریزش مو گاهی به سبب مصرف برخی داروهاست. شناخته شدهترین داروهایی که کم پشت شدن موها را به همراه دارند. رقیق کننده خون و داروهای فشار خون مشهور به بتا بلاکرها هستند. داروهای دیگری نیز در شکل گیری این مشکل نقش دارند از جمله مهترین آنها میتوان به داروهای که برای درمان افسردگی تجویز میشود، متوترکسات (برای درمان روماتیسمی، لیتیوم که جهت درمان اختلالات رفتاری نظیر اختلال دو قطبی مصرف میشود و داروهای ضد التهابی از جمله ایبوپروفن اشاره کرد.
- استایل آرایشی نادرست موها: بدون شک داشتن ظاهر آراسته، استایل زیبا در جذابیت ظاهری فرد تا حد زیادی موثر است. همه ما دوست داریم مدل مو مرتب و برازندهای را داشته باشیم. اما بسیاری نمیدانیم که علت ریزش مو میتواند مستقیماً مرتبط با استایل بستن و آرایش موی باشد. بستن موها با کش به صورت محکم، بافتهایی که با کشش شدید مو همراه هستند و استفاده مکرر از مواد آرایشی چون رنگها و ژل و … از این موارد هستند. البته استفاده از حرارت بالا و ابزارهایی چون اتوی مو یا سشوار نیز میتواند علت ریزش مو باشد.
- اختلال تریکوتیلومانیا یا وسوسه کندن موها: همه ما افرادی را دیدهایم که مدام با موهای خود بازی میکنند این کار، اختلالی به نام تریکوتیلومانیا است. این اختلال یکی از دهها علت ریزش مو محسوب میشود. به گفته متخصصان پوست در این حالت شما به طور متناوب با موهای خود بازی میکنید و آنها را از پوست سر به بیرون میکشید. اختلال تریکوتیلومانیا یا وسوسه کندن مو متأسفانه، این بازی و کشیدن مداوم میتواند به مرور رشد طبیعی موها را متوقف کند و علت ریزش مو در حد وسیع و غیر قابل کنترلی باشد. تریکوتیلومانیا اغلب قبل از ۱۷ سالگی شروع میشود و در زنان حدود چهار برابر بیشتر از مردان است.
- مصرف بیش از حد استروئید های آنابولیک: بدنسازی و پرورش اندام از آن دسته فعالیتهای دوست داشتنی است که در نتیجه بدن فرم دلخواه و مورد پسند را مییابد. اما افرادی هستند که در خلال این فعالیت ها متوجه از دست دادن موهای خود میشوند. علت ریزش مو در ورزشکاران و افرادی که به دنبال بدنسازی هستند گاهی سو مصرف استروئیدهای آنابولیک است.این ماده اغلب برای حجیم کردن عضلات توسط ورزشکاران و بدنسازان استفاده میشود. استفاده بیش ازحد استروئیدهای آنابولیک همانند تأثیراتی دقیقاً بیماری تخمدان پلی کیستیک را بر روی بدن از خود به جای خواهد گذاشت و مکانیسم یکسانی با آن دارد. در واقع بیشترین اثر مخرب را استروئیدهای آنابولیک بر روی پوست سر دارند و ضعف ریشهی مو و ریختن موها از نتایج آن است.
- دلایل دیگر ریزش مو: در اکثر افراد بعد از سن ۲۵ سالگی در اثر ضعیف شدن پیاز مو، موها کم پشت می شود. این بدین جهت است که رسیدن مواد لازم و مورد احتیاج پیاز مو کاهش می یابد. ریزش مو در مردان از جلوی سر شروع و به طرف پشت سر ادامه می یابد ولی موهای طرفین و پشت سر با دوام و ماندگار تر هستند. در اکثر افراد روز به روز در جلوی سر موها کم پشت شده و پیشانی بلندتر از قبل به نظر می رسد. اگر جلوی پیشرفت آن گرفته نشود از چهل سالگی که گذشت ممکن است فرد به طاسی کامل برسد. درصد این عارضه در مردان بیشتر مشاهده می گردد. اما در زنان به ندرت مشاهده می شود و دلیل آن این است که وزن مغز مردان نسبت به زنان و حرارت آن نیز بیشتر است. معمولاً زنان در صورتی موهایشان را از دست می دهند که بیش از حد از رنگ های مختلف استفاده کنند و یا به طریقی رنگ موها را از بین ببرند و مو را بی رنگ کنند و یا از شوینده های شیمیایی نامناسب بیش از حد استفاده نمایند. یکی از دلایل اینکه اکثر افراد مرد یا زن از ریزش مو رنج می برند این است که پوست سر بیش از حد معمول چرب می شود و برای برطرف کردن آن کوشش نمی کنند. باید توجه داشت که حتی در صورت استفاده از شوینده های مناسب اگر فاصله دو حمام زیاد باشد موفق به برطرف کردن چربی سر نمی شوند. لذا محافظ پوست سر بسته شده و رشد مو متوقف می گردد. اما گاهی نیز در افراد زیر ۲۵ سال ریزش مو مشاهده می شود. در بعضی افراد هم این عارضه ارثی می باشد که در صورت ارثی بودن هم باز می توانند با جستجو کردن دلایل ریزش مو اقدام به درمان نمایند. ممکن است در اثر کثیفی، مصرف مواد شیمیایی، تنظیم نبودن هورمون، شست وشوی بیش از حد، مشکلات عصبی یا خونی، نرسیدن مواد مورد احتیاج به مو، مصرف کردن داروهای نامناسب که برای مو مضر است، ریزش مو شروع شود. ممکن است علت ریزش مو از کثیفی خون یا تنبلی کبد یا کم کاری و مشکلات کلیه ها باشد که با یافتن علت آن و مشورت با افراد متخصص و مصرف داروی مناسب می توان ریزش مو را متوقف نمود. اگر علت ریزش مو از کثیفی خون باشد می توان حجامت نمود. به تعداد سن هر شخص بدن احتیاج به حجامت دارد. (یعنی اگر سن ۲۵ سال باشد هر ۲۵ روز یک بار و اگر سن ۴۱ سال باشد هر ۴۱ روز یک بار حجامت احتیاج است). همچنین به جای حجامت می توان از زالو استفاده کرد که باید به طور کاملاً بهداشتی و زیر نظر متخصص انجام شود و حتماً باید از زالوهای یک بار مصرف استفاده شود.
- از سن 21 تا 28 سالگی رطوبت به حداقل می رسد، اما حرارت وجود دارد و در بدن هم صفرا چون جایگاهش بالاست و لذا بالا میزند و به طور طبیعی سردرد گرم تولید می کند، فرد هرچه گردش می کند سردردش بیشتر می شود، عطر می بوید، گرمی می خورد، آفتاب می زند سردرد بیشتر می شود از این مرحله که رد شد پیاز مو را می سوزاند و ریزش مو به وجود می آید که در 21 تا 28 سالگی پدید می آید و علتش مصرف زیاد گرمی جات است و اگر ریزش مو در جلو سر باشد ریزش صفراوی است و اگر در وسط سر باشد دموی است اگر در هر دو باشد هم دم و هم صفرا بالاست و علت اینکه زنان طاس نمی شوند چون در آنها صفرا و دم بالا نیست، پس این ادعاهایی که می کنند ما مو می کاریم این ها بیهوده است تنها راه درمان ریزش مو این است که در همان سن باید صفرا و دم را کنترل بکنید.
علت ریزش مو ناشی از غلبه بلغم:
- عدم توازن میزان مواد معدنی و ویتامین ها در بدن هنگام غلبه بلغم.
- کاهش ویتامین های گروه B ناشی از غلبه بلغم، ریزش مو را در پی خواهد داشت.
- غلظت خون و عدم انتقال مناسب مواد غذایی به پیاز مو از دلایل دیگر ریزش مو در غلبه بلغم است.
- از علت های دیگر ریزش مو هنگام غلبه بلغم اختلال در هورمون های جنسی مردان و زنان می باشد.
- سردی و رطوبت زیاد ناش از غلبه بلغم باعث کاهش عملکرد غده تیروئید شده که یکی از عوارض آن ریزش مو می باشد.
- تضعیف عضلات قلب ناشی از سردی و رطوبت اضافه که از غلبه بلغم ایجاد می گردد باعث عدم پمپاژ خون به ریشه موها شده، لذا ریزش مو، صورت می گیرد.
- کاهش پروتئین: تضعیف کبد ناشی از غلبه بلغم باعث کاهش تولید پروتئین می شود و ضعف کلیه ها ناشی از غلبه بلغم باعث دفع پروتئین از بدن می گردد که هر دو عاملی است برای ریزش مو.
علت ریزش مو ناشی از غلبه سودا:
- غلظت خون و عدم پمپاژ مناسب مواد غذایی به پیاز مو.
- سوء تغذیه و کم خونی: کم خونی ناشی از غلبه سودا سبب می شود خون که حاوی اکسیژن و مواد مغذی است به اندازه کافی به ریشه موها نرسد و به مرور زمان ریشه موها تضعیف گردند.
- عدم توازن میزان مواد معدنی و ویتامین ها در بدن هنگام غلبه سودا: بدن ما برای عملکرد صحیح بخش های مختلف خود نیازمند ویتامین ها و مواد معدنی است، هرگونه عدم توازن (کمبود یا ازدیاد) این مواد می تواند در فعالیت بخشی از بدن ایجاد اختلال نماید و سبب بروز بیماری و مشکلات گردد. موها نیز به عنوان بافت نرم و همبند برای ترمیم، رشد و حفظ سلامت خود نیازمند مقادیری از ویتامین های (A , B, C, E)، مواد معدنی از قبیل (کلسیم، منگنز، روی، سلنیوم، منیزیم)، پروتئین و سایر مواد مغذی می باشند که عدم توازن این مواد در بدن موجب افزایش ریزش مو و کاهش رویش موهای جدید می گردد.
- مشکلات غده تیروئید در هنگام غلبه سودا: وقتی غده تیروئید کم کار باشد موها خشک، نازک و شکننده شده و در نهایت باعث ریختن موها می گردد، از طرفی دیگر به دلیل کند شدن سرعت متابولیسم بدن، رویش مجدد موها نیز با سرعت کمتری رخ می دهد که به تدریج باعث خالی شدن قسمت های مختلف سر می گردد. از دلایل کم کاری غده تیروئید را می توان به کمبود ید، منگنر، سلنیوم، ویتامین C و سایر مواد مغذی که غده تیروئید جهت فعالیت خود به آنها احتیاج دارد اشاره کرد.
- اختلال در ترشحات غدد فوق کلیوی (آدرنال): وقتی عملکرد غدد آدرنال به واسطه غلبه سودا مختل گردد ترشح هورمون ها توسط این غدد کاهش می یابند و باعت کاهش سرعت متابولیسم بدن می گردند که یکی از علائم آن ریزش مو می باشد. از دلایل دیگری که سبب تضعیف غدد آدرنال می شوند مصرف بیش از اندازه غذاهای نشاسته ای، شکر، الکل، نوشیدنی های کافئین دار، کمبود ویتامین ها و مواد معدنی، استرس و فشارهای روحی و کم خوابی می باشد.
- اختلال در هورمون های جنسی: عدم تعادل هورمون های زنانه (استروژن) یا مردانه (آندروژن) ناشی از غلبه سودا باعث طاسی و ریزش موهای سر می شود. ریزش موی مردانه شایع ترین فرم ریزش مو است. ریزش موی آندروژنیک در مردان ۲۰ تا ۳۰ ساله به صورت ریزش تدریجی مو عمدتاً در نواحی قله سر، بالای پیشانی و گیجگاهی آغاز می شود.
- تخریب پیاز مو به واسطه اسیدوز بالای خون: در غلبه سودا، معده اسید بیشتری ترشح کرده و این اسید به مرور وارد جریان خون می شود خون به صورت پیاپی در تمام بدن در حال جریان است. ریشه مو نیز از این امر مستثتی نبوده و از برخورد خون سرشار از اسید آسیب دیده و از بین می رود. این مسئله یکی از دلایل ریزش مو محسوب می گردد.
علت ریزش مو ناشی از غلبه صفرا:
- تب: از نشانه های غلبه صفرا افزایش حرارت بدن بوده که یکی از عوارض آن سوختن پیاز مو و ریزش آن می باشد.
- التهابات پوستی: کهیر، اگزما و سایر ناراحتی های پوستی اغلب از غلبه صفرا بوده که از عوارض آن ریزش مو می باشد.
- یبوست: از علائم دیگر غلبه صفرا، توقف بیش از اندازه غذا در روده ها می باشد که این عارضه، عاملی است برای ریزش مو.
- کیست تخمدان: غلبه صفرا در طولانی مدت باعث عدم تعادل هورمونی در زنان شده و موجب ایجاد کیست تخمدان و به مرور زمان، ریزش موی سر و رشد موهای زائد می گردد (این عارضه بیشتر به دلیل مصرف غذاهای ممنوعه خصوصاً شکلات ایجاد می شود).
- کم خونی: کم خونی ناشی از غلبه صفرا سبب می شود خون که حاوی اکسیژن و مواد مغذی است به اندازه کافی به ریشه موها نرسیده و به مرور زمان ریشه موها تضعیف گردند؛ این مورد در افرادی که دچار زخم معده، زخم اثنی عشر و یا خون ریزی در هر جای بدن هستند نیز دیده می شود.
- کاهش اشتها: غلبه صفرا کاهش اشتها را ایجاد می کند که این عارضه باعث سوء تغذیه شده و در رشد مو تأثیر منفی خواهد گذاشت، زیرا مو اساساً از نوعی پروتئین با نام کراتین ساخته شده است و نیازمند مواد غذایی است. و هر گونه تغییر ناگهانی در برنامه غذایی، به ریزش مو منجر می شود.
- عدم توازن مواد معدنی و ویتامین ها در بدن: بدن ما برای متابولیسم صحیح، تولید آنزیم ها، هورمون ها و عملکرد صحیح بخش های مختلف خود نیازمند ویتامین ها و مواد معدنی است که عدم توازن میزان این مواد در بدن ناشی از غلبه صفرا باعث افزایش ریزش مو و کاهش رویش موهای جدید می گردد.
- شوره سر: این عارضه یک نوع بیماری پوسته سر است که هنگام غلبه صفرا به وجود می آید؛ در اثر این پدیده شما هر روز، دسته دسته موهای خود را به ویژه هنگام شامپو کردن، حالت دادن با شانه زدن از دست خواهید داد؛ در این عارضه، موها پیش از این که از پوسته سر بیرون بیایند، از فاز رویش به فاز استراحت می رسند و شروع به ریختن می کنند.
- پرکاری غده تیروئید: غلبه صفرای مستمر باعث کاهش وزن، تپش قلب به صورت نامنظم، عصبی شدن، پرخاشگری، خشکی پوست، ضعف عضلانی و تغییر حالت چشم می شود؛ چون در این بیماری متابولیسم بدن افزایش چشم گیری پیدا می کند، ریشه موها یا می سوزد و یا دچار کمبود مواد معدنی می شود و سرانجام دچار ریزش می گردد (این بیماری بیشتر در غلبه صفرا دیده می شود).
- استرس: غلبه صفرا استرس را زیاد کرده که یکی از شایع ترین دلایل ریزش مو در زنان و مردان و همچنین کودکان محسوب می گردد؛ استرس با تأثیر منفی بر سطح هورمون های بدن، باعث اختلال در آنها شده، به این ترتیب، مواد مغذی کمتری به پیاز مو می رسد که ریزش مو را در بر خواهد داشت.
- افزایش بیش از حد صفرا در بزرگ سالان: باعث ازدیاد حرارت مغز شده، لذا پیاز مو از این حرارت اضافه می سوزد که در نتیجه، طاسی سر ایجاد می گردد؛ این ریزش مو در مردان از جلوی سر شروع شده و در گیج گاه ادامه داشته و اوج آن از سن ۲۲ سال به بالا می باشد؛ غلبه صفرا باعث خشکی موها نیز می گردد. این شکل از ریزش مو، معمول ترین شکل ریزش مو است و مردان و زنان را تحت تأثیر قرار می دهد؛ زنان هم ممکن است موهای جلوی سر خود را از دست بدهند و اگر هنگام غلبه صفراء استرس هم داشته باشند در نقاط دیگر سر نیز دچار ریزش مو می گردند.
- عدم تعادل بین هورمون های زنانه و مردانه ناشی از غلبه صفرا: می تواند منشاء نازک شدن و ریزش مو در خانم ها گردد؛ اما اغلب آنها هیچ علامتی دال بر هورمون جنسی مردانه (آندروژن) اضافی ندارند؛ حساسیت بیش از حد نسبت به آندروژن (با وجود تستوسترون طبیعی در بدن) و یا تعداد بیش از حد گیرنده های موجود در فولیکول های موی سر، سبب ریزش مو می گردند. این افزایش حساسیت در مرحله تشکیل جنین اتفاق می افتد، به طوری که یک سری از فولیکول های مو نسبت به دی هیدروتستوسترون حساس می شوند و بعد از بلوغ به دنبال افزایش سطح هورمون های آندروژنی، این فولیکول های حساس، به مرحله کرکی شدن وارد شده و از بین می روند؛ غلبه صفرا باعث ریزش موی بدن مردان نیز می گردد.
- کمبود آهن: فقر آهن ناشی از غلبه صفرا بر روی تمام سلول های بدن از جمله فولیکول های مو تأثیر گذاشته و باعث وقفه در رشد موها و ریزش آنها می گردد؛ خانم هایی که پریودهای سخت ناشی از غلبه صفرا دارند در معرض کمبود آهن قرار می گیرند؛ کمبود آهن منجر به کاهش میزان گلبول های قرمز خونی می شود که مسئول حمل اکسیژن و هموگلوبین به ریشه مو می باشند که در صورت تداوم، باعث ریزش مو می گردد کمبود آهن بعد از کمبود پروتئین، از رایج ترین دلایل ریزش مو می باشد).
- شیمی درمانی: بعضی از بیماری ها و درمان های پزشکی، از قبیل شیمی درمانی، به دلیل افزایش غلبه صفرا می تواند باعث ریزش موی همه بدن گردد؛ معمولاً موها بعد از پایان درمان، شروع به رشد مجدد می کنند؛ به این نوع بیماران توصیه داریم برای جلوگیری از ریزش مو، در طول درمان از غغاهای گرمی بخش، کمتر استفاده نموده و بیشتر از مواد غذایی توصیه شده هنگام غلبه صفرا بهره ببرند (البته فقط تا زمانی که شیمی درمانی می شوند و غلبه صفرا وجود دارد).
- افزایش سطح آندروژن: غلبه صفرا در آقایان، بعد از بلوغ، باعث افزایش سطح هورمون های آندروژن می گردد؛ در این هنگام، هورمون تستوسترون به هورمون قوی تر دی هیدروتستوسترون تبدیل می شود، این هورمون اثری مخرب بر روی فولیکول های موی سر دارد و باعث ضعیف شدن آنها شده و موهای رشد یافته جدید مرتباً نازک تر شده تا این که دیگر مویی از آن فولیکول رشد نمی کند این نوع ریزش از جلوی سر شروع شده و باعث نازک شدن موها و عقب رفتن موهای ناحیه پیشانی می شود (عقب رفتن خط رویش مو در شقیقه ها نیز به همین علت می باشد).
عوامل افزایش دهنده خطر:
- بارداری
- کم آبی بدن
- مصرف الکل
- بالا رفتن سن
- شیمی درمانی
- بیماری لوپوس
- کم کاری تیروئید
- تغییرات هورمونی
- کاهش شدید وزن
- استرس و افسردگی
- مصرف برخی داروها
- هر نوع آسیب جسمی
- کم خونی ناشی از فقر آهن
- استایل نادرست آرایش موها
- کمبود پروتئین در رژیم غذایی
- سندروم تخمدان پلی کیستیک
- مصرف بیش از حد ویتامین A
- مصرف دخانیات به ویژه سیگار
- کمبود ویتامین خصوصاً ویتامین B و E
- اختلال تریکوتیلومانیا یا وسوسه کندن مو
- مصرف بیش از حد مجاز استروئیدهای آنابولیکی
- مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین غذاهای گرم بدون مصلح
پیشگیری:
- به اندازه کافی بخوابید.
- از بی تحرکی پرهیز کنید.
- رژیم غذایی مناسب داشته باشید.
- از اضطراب و استرس دوری کنید.
- از شستشوی زیاد موها پرهیز کنید.
- با موهای خود با لطافت برخورد کنید.
- از حوله و کلاه شخصی خود استفاده کنید.
- املاح معدنی بدن را در حد تعادل نگه دارید.
- در صورت کم کاری تیروئید درصدد درمان آن برآیید.
- قبل از استفاده از داروهای شیمایی از عوارض دارو اطلاعات بدست بیاورید.
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای و هچنین لوازم آرایشی و بهداشتی نامرغوب پرهیز کنید.
تشخیص:
- آزمایش خون
- انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار.
- یکی دیگر از راههای تعیین و تشخیص ریزش غیرطبیعی موها کشیدن دستهای مرطوب لابهلای موها میباشد. اگر موها از میزان طبیعی خود بیشتر ریزش داشته باشد تعدادی مو به دست میچسبد که در زمانهای گذشته چنین حالتی برای شخص سابقه نداشته است.
درمان طب نوین:
- درمان ریزش مو به علت زمینه ای آن بستگی دارد.
- برایدرمان ریزش مو، شامپو، قرص و کرمهایی وجود دارد که استفاده مداوم از آنها بیتأثیر نیست. شامپوهایی وجود دارند که موهای کمپشت را بهتر و پرپشتتر نشان میدهند. در شایعترین نوع ریزش مو یعنی ریزش موی آندروژنتیک معمولاً افراد شوره، خارش و چربی زیادی روی موهایشان دارند که باعث ریزش مو میشود. چند نمونه شامپو برای جلوگیری از ریزش مو شامل:
- شامپورینفولتیل: یکی از انواع شامپو برای جلوگیری از ریزش مو شامپو تقویت مو رینفولتیل با ترکیبات بهکاررفته در آن گزینه مناسبی برای افرادی هست که دارای موهای نازک و شکننده هستند. این شامپو علاوه بر تقویت و رشد مو از ریزش مو که باعث طاسی میشود نیز جلوگیری میکند.
- شامپوسینره: شامپو ضد ریزش موی سینره به عنوان شوینده در افرادی که تحت درمان با محلول ضد ریزش موی سینره یا سایر درمانهای ریزش مو میباشند عرضهشده است و در جهت تقویت مو و جلوگیری از ریزش مو و تحریک رشد موهای جدید به کار میرود.
- شامپواکوفان: این شامپو ترمیمکننده و مغذی فولیکولهای مو است، این شامپو علاوه بر اینکه موجب درمان ریزش مو میشود، در تقویت سلولهای بنیادی مو نیز تأثیر به سزایی دارند. راههای دیگری برای جلوگیری از ریزش مو وجود دارد که عبارتاند از:
- فنیل افرین: فنیل افرین موضعی به دلیل خاصیت تحریک انقباض عضلات فولیکولها، برای جلوگیری از ریزش موی ناشی از حالت دادن به مو کمک میکند.
- تزریق پلاسمای غنی از پلاکت: تزریق پلاسمای غنی از پلاکت(PRP) به پوست سر، رشد مو را در قسمتهایی که دچار ریزش شدهاند، تحریک میکند. پلاکتها از طریق دستگاه سانتریفیوژ از خون جداشده و سپس به پوست سر تزریق میشوند.
- ماینوکسیدیل: ماینوکسیدیلدارویی است که برای حدود دوسوم از زنانی که از آن استفاده کردهاند، مؤثر بوده است. محلول یا شامپو ماینوکسیدیل را هر روز روی پوست سرتان بمالید. این دارو ممکن است عوارض جانبی مانند تحریک پوست سر و ایجاد آکنه داشته باشد.
- فیناستراید: فیناستراید یک قرص تجویزی است که ممکن است به کند شدنریزش مو کمک کرده و باعث رشد موی جدید شود. این دارو بیشتر برای آقایان تجویز میشود و در آقایان زیر ۶۰ سال تأثیرگذاری بالاتری خواهد داشت.
درمان طب سنتی:
- با ناخن سر را نشویید.
- برای خشک کردن مو از حوله استفاده کنید.
- سعی کنید در حمام موهایتان را زیاد شانه نکنید.
- خوردن خوراکی های سرشار از ویتامین D نظیر خرما.
- اول از همه از استرس و فشار عصبی و رفع یبوست دوری کنید.
- از نگاه طب سنتی درمان ریزش مو به علت زمینه آن بستگی دارد.
- مخلوط مورد 3 واحد + سدر 3 واحد + حنا 1 واحد به سر ببندید به مدت یک ساعت.
- برای حالت دادن مو از سشوار استفاده نکنید و در صورت اجبار سشوار را روی دمای بالا نگذارید.
- مقداری میخک را بجوشانید سپس در حمام به سر بزنید و به مدت 10 دقیقه صبر کنید سپس با آب بشویید بسیار نافع است.
- همیشه برای نفوذ پذیری بهتر دارو به ریشه موها از آب برگ چغندر تازه به همراه سرکه استفاده به صورت موضعی استفاده کنید.
- روغن کپسول ویتامین E را در مقداری روغن زیتون مخلوط کنید و به صورت موضعی به موی خود بمالید و بعد 30 دقیقه موها را بشویید.
- از صابون و شامپوهای با درصد اسید بالا استفاده نکنید (می توانید از صابون ها و موادهای شوینده سنتی به جای شوینده های شیمیای استفاده کنید).
- برای تقویت موی خانم ها نخود خام چرخ شده + حنای بی رنگ + زرده تخم مرغ بسیار عالی جواب می دهد. هفته ای یکبار این ترکیب بصورت ماسک زده شود.
- آب پیاز + سرکه به صورت موضعی و به صورت خوردنی یکی از درمان های مجرب ریزش مو است. (البته برای درمان ریزش موهای صفراوی اصلاً مناسب نیست).
- برای پیشگیری از ریزش مو و درمان ریزش مو مقداری پیاز را چرخ کنید و به سر قبل از حمام ضماد کنید این درمان بسیار مجربی برای پیشگیری و درمان ریزش مو می باشد.
- سبوس برنج رامانند چای دم کرده و پس از شستشوی کامل سر و آب گیری موها پوست سر را با مقداری دم کرده سبوس ماساژ دهید، توجه داشته باشید که از شستشوی مجدد موها بپرهیزید.
- مقداري پوست انار را با روغن مورد مخلوط کنيد و ريشه هاي مو را کاملاً با آن ماساژ دهيد. ۲ ساعت بعد با شامپوي ملايم بشوييد، اینگونه به راحتی ریزش و شوره مویتان متوقف میشود.
- رشد سریع مو: شنبلیله را چرخ کرده، آب آن را صاف و شب هنگام به سر ضماد کنید این عمل را هفتهای چند مرتبه تکرار کنید، فواید: رفع شوره، چربی، خارش، موخوره، کم مویی بسیار نافع است.
- فشار و ماساژ ناخن ها با یکدیگر (ساییدن ناخن ها به هم) برای ریزش مو، رشد مو و مشکلات مربوط به مغز و سلامتی عمومی موثر است، روزانه ۲ الی ۳ بار و هر بار یک الی دو دقیقه انجام دهید.
- برای جلوگیری از ریزش مو در برنامه غذایی از سبزیها و میوههای تازه زیاد استفاده کنید، برای جلوگیری از ریزش مو خوردن سبزیهایی چون کرفس، جعفری، کاهو و اسفناج بیشتر توصیه مي شود.
- کسانی که ریزش مو در خانواده آنها ارژی است، بهتر است از سنین نوجوانی سالی 1 الی 2 بار حجامت عام در بهار انجام دهند تا هیچگاه دچار ریزش مو نشوند. (تا 28 سالگی این روند را ادامه دهند).
- شستن سر بالعاب گل ختمی (پودرگل ختمی را به مدت نیم تا یک ساعت در آب داغ خیس کرده. سپس صاف کرده و به سر ببندید به مدت یک ساعت و بعد بشورید. هفته ای دوبار (ترجیحا یک روزش جمعه باشد).
- ایستاده در حام سر را نشویید (به دلیل اتساع عروق هنگام استحمام، خون به طرف پا می آید و سر و پوست سر دچار کمبود خون نسبت به حالت عادی می شوند که این حالت امکان ریزش مو و سردرد های بعد از استحمام را زیاد می کند)
- برای رویش مجدد مو، یکی از راه های آزموده شده، ماساژ مداوم کف سر می باشد. یکی دیگر از راه های مجرب برس کشیدن پوست سر هر روز به مدت 5 الی 10 دقیقه است. زالو اندازی روی محل ریزش به تکرار (با تشخیص پزشک طب سنتی).
- پیوند مو: طاسی را می توان با روش های متعدد و جراحی پیوند مو، درمان نمود. نواری از پوست و مو از محلی که معمولاً در پشت سر یا پشت گوش ها قرار دارد، برداشته می شود. سپس موهای برداشته شده و فولیکول های چسبیده به آنها، در ناحیه طاس روی سر که محل گیرنده نام دارد فرو برده می شود.
- شب ها روغن آمله را بر سر بمالید. روغن آمله موها را بسیار قوى و تار مو را سالم و طویل مىکند، روغن آمله براى سیاه شدن مو به کار میرود و از زود سفید شدن موها جلوگیرى می نماید. و بیشتر مانع ریختن و کمک به روییدن مو مینماید. روش تهیه روغن آمله: آمله، مورد و ریشه کاج، از هرکدام به نسبت مساوى جوشانده آب آن را در روغن کنجد ریخته دوباره بجوشانند و بمالند.
- از شامپوها و پمادهای حاوی دارو استفاده نکنید. آنها هیچ فایده ای ندارند. اگر نمی توانید طاسی را قبول کنید، سه انتخاب برای شما وجود دارد: استفاده از کلاه گیس؛ جراحی پیوند مو؛ یا داروی موضعی (مالیدنی). روش انجام جرای پیوند مو (کاشت مو) بهبود یافته است، اما کاشت مو ممکن است عوارضی به دنبال داشته باشد، بنابراین قبل از اقدام به آن اطلاعات کافی را در رابطه با مزایا و مضرات آن کسب کنید.
- کسانیکه ریزش مو در آنها شروع شده و در حال پیشرفت است باید در اولین فرصت حجامت کنند تا ریزش موی آنها متوقف گردد. سالی 2 بار حجامت در بهار تا 28 سالگی و یک بار حجامت سر هم بکنند و شستشوی سر با سرکه در حمام بعد از شامپو به مدت یک ربع نیز مفید است و قبل از دوش گرفتن مخلوطی از مقداری روغن زیتون داغ + یک قاشق چایخوری عسل + یک قاشق پودر دارچین را به مدت 5 تا 15 دقیقه روی سر قرار دهید و سپس آن را بشویید.
- برای درمان ریزش مو با استفاده از تخم شنبلیله: یک فنجان تخم شنبلیله را در آب بخیسانید و اجازه دهید تا صبح روز بعد خیس بخورد، صبح روز بعد تخم شنبیله ها را آسیاب کنید تا خمیری حاصل شود. خمیر تخم شنبلیله را روی موهایتان بمالید و سعی کنید در قسمت ریشه بیشتر اجرا کنید و موهایتان را با یک کلاه پلاستیکی بپوشانید. بعد از 40 دقیقه موها را آبکشی کنید. این دستور درمان طب سنتی ریزش مو را هر روز صبح به مدت یک ماه انجام دهید تا شاهد تغییری شگفت انگیز آن باشید.
- سیاه دانه + تخم شنبلیله آسیاب کنید، یک فنجان روغن نارگیل + نصف فنجان روغن کرچک در ظرف ریخته و روی شعله گاز قرار دهید، سیاهدانه و تخم شنبلیله پودر شده را به روغن اضافه کرده و ۲-۳ دقیقه روی شعله متوسط تفت دهید و ۴ الی ۵ ساعت بماند تا روغن آن خارج شود، بعد از صافی رد کنید، روغن را در یک ظرف دربسته نگهداری کنید هفته ۲ الی ۳ بار روی پوست سرتان ماساژ دهید دو ساعت صبر کنید و بعد با شامپو بشویید، میتواند این روغن را شب روی پوستتان بزنید و صبح بشویید.
رشد و مو و تقویت ساقۀ مو:
- دو ساعت قبل از حمّام، روغن سیاهدانه یا روغن کُندُش به سَر بزنید، و ماساژ با محلول رُزماری (اکلیل کوهی) بدهید (تقویت ساقه مو و ضدّ شوره، توجّه: زن حامله و مادر شیرده و شخصی که ضعف اعصاب دارد، نبایستی محلول رُزماری به سر بزند).
درمان ریزش موی گرم:
- روغن بنفشه پایه زیتون ماساژ به پوست سر (مردها هفته ای دوبار، زنها هر روز)
- روغن بنفشه و سرکه به مواد فوق بیفزایند. مصرف روغن بنفشه همراه مواد فوق، در گرم مزاجان، باعث می شود، خارش سر ایجاد نشود.
- درمان غلبه صفرا انجام بدید و از شویند های نظیر سدر، مورد، گل خطمی و اگر مو شکننده هست کتیرا هم به ترکیب ها اضافه کنید و مورد استفاده قرار دهید.
- این نوع از ریزش مو بیشتر در مردان مشاهده می شود که در آن موی فرد به دلیل سوختن ریشه مو از قسمت جلوی سر یا وسط سر شروع به ریزش می کند (طاسی جلو یا وسط سر می آورد) و دلیل آن هم افزایش گرمای سر است. برای جلوگیری از این نوع ریزش مو توصیه به کاهش گرمای سر به وسیله حجامت عام و حجامت سر زیر نظر پزشک طب سنتی می شود. همچنین خوردن شربت سرکنگبین و خوردن خوراک سردی جات بین سنین 21 الی 28 سالگی مفید واقع خواهد بود.
درمان ریزش موی سرد:
- خوردن بادام درختی روزی 14 عدد.
- طول درمان بسته به شدت سردی بین 40 تا 120 روز است.
- شبی یک لیوان عرق رازیانه با کمی عسل (غیر زمان عادت ماهیانه)
- پیاده روی در سنگلاخ یا سطوح ناهموار و یا ماساژ کف پا روزی نیم ساعت.
- ماساژ کف سر و یا شانه کشیدن موها با برس فلزی روزی پنج الی ده دقیقه.
- ضماد عسل و ورق طلا به موها درمان مجربی است برای درمان ریزش مو.
- استشمام عطر گرم (یاس، مریم، محمدی، نرگس و مشک و …) شب ها هنگام خواب، بهتر است زیر بینی مالیده شود.
- مصرف غذاهای گرم مخصوصاً ارده با شیره انگور و فسنجان بادام (نصف بادام 14 عدد و نصف گردو 14 عدد) 2 الی 3 وعده، کشمش و …
- در حمام بعد از اینکه سر را شستید مقداری از محلول آب و نمک به سر بزنید (3 قاشق غذا خوری نمک در یک لیوان آب) چون نمک گرم است و پوست سر را نیز سفت میکند و تنها داروی معدنی که سریع جذب بدن می شود. نمک است.
- نخود آبگوشتی + بابونه + گندم با پوست + تخم بزرک (کتان) + زرده تخم مرغ + گردو + اسطوخدوس + روغن زیتون مخلوط کنید و روی سر ماساژ بدهید؛ هفته ای 3 الی 2 بار و تقریباً نیم ساعت روی سر، بماند کافیه و برای ریزش موی سرد مزاجان بسیار مجربه.
- نسخه خانگی برای رشد سریع تر موها: آب + 2 عدد سیب زمینی بزرگ رنده شده + ۱ قاشق غذاخوری عسل + ۱ عدد زرده تخم مرغ را باهم مخلوط کنید و این مخلوط را روی ریشه موی خود بریزید و به مدت نیم ساعت صبر کنید و سپس بشوئید این ماسک موئی شگفت انگیز در رشد موهای شما است.
- ریزش موی سرد بیشتر، خانم ها را درگیر می کند. این نوع ریزش مو محدود به قسمت خاصی از سر نمی شود و معمولاً ریزش مو مربوط به همه جای سر است. دلیل آن سرد شدن مزاج سر و شل شدن ریشه مو است. برای درمان این نوع از ریزش مو بهترین داروی طبیعی خیساندن پودر حنا در جوشانده ی گل بابونه است. به این صورت که گل بابونه را در آب بجوشانید آب آن را صاف کنید ولرم که شد حنا را در آن خیسانده و ترکیب به دست آمده را نیم تا دو ساعت قبل از حمام به سر بگذارید (هفته ای دو الی سه بار استحمام). ضمناً خوردن هلیله سیاه، مصطکی و دیگر خوراکی های طبع گرم و پرهیز از خوراکی های طبع سرد مخصوصاً شبانگاه توصیه می شود. از درمان دیگری که در رفع این نوع ریزش مو موثر است، ماساژ سر با روغن های طبع گرم (سیاهدانه و بادام تلخ یا روغن بنفشه با پایه روغن زیتون) است.
تقویت کننده مو:
- عفونت های سینوسی و روده ای را حتماً درمان کنید.
- حجامت سر یا زالو درمانی سر هر 10 الی 15 روز یک بار.
- پودر صدف را در سرکه بریزید و در حمام هفته ای یک مرتبه سر را بشویید.
- روغن کرچک به موهای خود بمالید و بعد از گذشت یک تا دو ساعت سر را بشویید.
- براق و شفاف کردن مو: کتیرا مفتولی را در آب جوش حل کرده و در حمام با آن سر را بشویید و کمی هم تحمل کنید روی سر بماند.
- حالت گرفتن موها: برای این که موهای خود را حالت دهید و به همان حالت بماند بر موها، لعاب اسپرزه یا ژل کتیرا بزنید مؤثر خواهد بود.
- دراز نگه داشتن موها: اگر خواستید موها را کوتاه نکنید و آنها را به صورت بلند حفظ کنید گه گاه برگ درخت سغز کوبیده را با آب گرم خمیر کرده و بر آن ضماد کنید.
- روغن زرده تخم مرغ را هر شب به موضع ماساژ دهید و هر دو هفته یک بار موضع مورد نظر را با تیغ یا سوزن حجامت انجام دهید (خونگیری در حد کم).
- پرپشت کردن موها: اگر میل دارید تعداد موهای شما افزایش یابد و موهای پرپشتی داشته باشید نعناء، شاهی، ترب سیاه، تربچه قرمز، برگ کلم، بولاغ اوتی، شنبلیله، پیاز و خیار بیشتر مصرف نمایید.
- بابونه + موردانه + سیاهدانه + مازو + آمله مقشر با آب بجوشانید و صاف کنید و محلول را با روغن بادام شیرین حرارت دهید تا آب آن کامل تبخیر شود سپس روزی یک مرتبه به سر خوب ماساژ دهید.
- حفظ سلامت مو: اگر طالب بودید که همیشه سلامت موی خود را حفظ کنید در پاکیزگی آن بکوشید. از ماست شیرین و تازه، کلم، هویج، زرده تخم مرغ، لوبیا ژاپنی و انواع ویتامین B استفاده کنید.
- تمیز کردن مو: اگر میل دارید موهای شما بسیار تمیز شود قبل از شستوشو با هر موادی، یک دست سر را با مواد گیاهی زیر شستوشو دهید. با آب جوشانده حضض و آویشن یا آب جوشانده سنبل الطیب یا آب جوشانده درمنه ترکی سر را بشویید.
- محکم کردن موها: در صورتی که موهای سر شما سست و ضعیف شده است به منظور محکم کردن آن گه گاهی با آب گرمک یا لردهای بین تخمه های گرمک موهای خود را مالش دهید و مدتی صبر کنید تا روی موها بماند، بعد دوش بگیرید.
- مو دارای ریشه یا به قولی دارای پیاز است. هرچه از داخل یا خارج بدن بهتر و بیشتر تقویت شود کمتر دچار آسیب شده و انسان همیشه سلامت موی خود را حفظ خواهد کرد. لذا بهتر است برای حفظ سلامت مو و تقویت آن از دستورات زیر پیروی کنید.
- جفت (پوست میوه بلوط) + گلنار فارسی به یک نسبت ترکیب کنید و در چهار لیتر آب بجوشانید تا یک لیتر باقی بماند سپس صاف کرده و درون یخچال نگهداری کنید و هر روز روزی دو مرتبه به صورت موضعی روی موهای خود بمالید و بعد از گذشت نیم ساعت موها را بشویید.
- هر ۲ تا سه ماه، یک شب ۲۰ گرم مورد نرم + ۲۰ گرم آرد نخود خام + ۲۰ گرم وسمه نرم + ۵ گرم قهوه نرم را مخلوط کرده و به آن سه یا چهار عدد زرده تخم مرغ و کمی آب اضافه کنید تا به صورت خمیری مانند ماست درآید و شب، هنگام خوابیدن آنها را بر پوست سر بمالید و آن را بپیچید و صبح در حمام سر را بشویید.
- اگر علت ریزش مو به دلیل نرسیدن خون به سر باشد بهتر است به مدت 2 ماه هیچ صابون و شامپویی به سر زده نشود و در عوض از هفته ای 1 الی 3 مرتبه داخل حمام به جای استفاده از شامپو و صابون از لعاب خطمی، گل سرشور، سدر، لعاب اسفرزه استفاده شود.
- شیره انگور یک قاشق غذاخوری + شیره توت یک قاشق غذاخوری + شیره خرما یک قاشق غذاخوری + شیره انجیر یک قاشق غذاخوری (اگر حساسیت ندارید) + شهد خرما یا عسل خرمایی یک قاشق غذاخوری + روغن نارگیل یک قاشق غذاخوری + ارده یک قاشق غذاخوری ترکیب کنید و بعنوان وعده صبحانه میل کنید.
- برای تقویت و رشد مو، کلم، ترب سیاه، تربچه قرمز، نعنا، شاهی، شنبلیله پخته، پیاز، انجیر، هویج، بولاغ اوتی، چلتوک برنج، سبوس برنج، سبوس گندم، سبوس جو، سوپ سبوس برنج با ماست شیرین و تازه، گندم، سوپ با سبوس جو، آب دمکرده چلتوک برنج، آب دم کرده آویشن شیرازی، همچنین ویتامین A و ویتامین گروه B نیز مفید می باشند.
- پودر نخود خام + یک عدد تخم مرغ محلی، پودر نخود خام را درون مایتابه حرارت دهید تا تغییر رنگ دهد سپس سفیده و زرده تخم مرغ محلی را به ترکیب اضافه کرده و روی سر ضماد کنید به مدت 2 ساعت این عمل را سه بار، هفته ای یک بار انجام دهید (توجه داشته باشید زمانی که ضماد کردید به هیچ عنوان هیچگونه فعالیتی نداشته باشید و سعی کنید کاملاً استراحت کنید).
- دویست گرم نخود خام + ۱۰۰ گرم مورد + ۱۰۰ گرم گل ریواس + ۵۰ گرم گل بنفشه + ۵۰ گرم پرسیاوشان + ۵۰ گرم قهوه + ۵۰ گرم حنا + ۵۰ گرم شنبلیله خشک همه را مخلوط کرده، نرم بسایید و جداگانه مغز بادام خام و مغز پسته خام و مغز فندق خام و مغز گردو از هر کدام ۵۰ گرم، با هم مخلوط کرده و نرم بسایید، سپس همه مواد را با ۵۰۰ گرم سدر مخلوط کنید و هر سه شب در میان یعنی در هر هفته ۲ شب مقدار مورد نیاز از آن مخلوط را با تخم مرغ (شامل زرده و سفیده) مخلوط کنید تا به صورت خمیری درآید. این مخلوط را شب هنگام خواب بر پوست سر ضماد کرده و سر را بپیچید و بخوابید و صبح در حمام بشویید.
- گل ریواس و مغز حب المحلب و مورد و سیاهدانه و قهوه و نخود خام و مغز گردو از هر کدام ۵۰ گرم مخلوط کرده و بسیار نرم بسایید. سپس مغز پسته خام، مغز فندق خام و مغز بادام خام و مغز گردو از هر کدام ۵۰ گرم مخلوط کرده و نرم بسایید. همه مواد ساییده شده را مخلوط کرده و به دوازده قسمت مساوی تقسیم کنید و در هفته یک شب یک قسمت از آن را با تخم مرغ (شامل زرده و سفیده) مخلوط و بر پوست سر بمالید و سر را بپیچید و بخوابید و صبح در حمام با آب گرم بشویید. در صورتی که پوست سر چرب نباشد می توانید شب ها روغن محافظ مو یا روغن أمله یا روغن مورد یا آب شاهی تازه یا آب جوشانده پر سیاوشان را بر سر بمالید و صبح حمام کنید.
درمان ریزش مو به علت پایین بودن اسید معده یا هیپوکلریدریا:
- چای ماسالا بخورید.
- هر لقمه غذا را 32 بار بجوید.
- از اضطراب و استرس دوری کنید.
- یک پر نمک قبل و بعد از غذا بخورید.
- روزی نیم ساعت فعالیت مناسب بدنی داشته باشید.
- از سرکه سیب، آبغوره و آب لیموترش تازه بلافاصله بعد از غذا استفاده کنید.
درمان ریزش مو به علت کثیفی خون:
- آب دم کرده ۲ گرم شاه تره را بنوشید و یا آب جوشانده ۱۰ گرم گل قاصد را میل نمایید.
- آب جوشانده ۵ مثقال از مخلوط برگ و ریشه گزنه را میل کنید که بسیار مفید خواهد بود.
- هر روز صبح قبل از صبحانه مقداری توت وحشی یا یک لیوان آب هویج یا یک لیوان آب سیب درختی یا آب جوشانده ۵ گرم ریشه ترشک یا کوبیده سه عدد پوست هلیله زرد، حدود ۵ گرم از آن را با نبات ساییده شده مخلوط کرده و بخورید.
- همچنین می توانید شب ها از داروهای زیر نیز به عنوان مالیدنی استفاده کنید. آب مرزنجوش، أب پرسیاوشان، آب قرنفل، آب تره، زهره گاو، روغن گل، انقوزه پخته شده در روغن زیتون، آب زیره حل شده در پیه مرغ، مخلوط شهم حنظل در روغن زیتون، آب خرفه، سرکه، مخلوط سرکه با روغن گل، مخلوط آب شهم حنظل تازه با روغن کنجد.
- گل بنفشه، گل پنیرک، گل نیلوفر، گل محمدی، تخم خرفه، تخم خشخاش، تخم کاهو، تخم کاسنی، تخم گشنیز، تاجریزی، بالنگو، ریشه ریوند چینی، برگ سنای مکی، شاه تره، کاکنج، علف مخلصه، پوست خشخاش و پوست هلیله زرد از هر کدام ۱۰ گرم مخلوط کرده، بسیار نرم بسایید و هر روز صبح، ظهر و شب هر بار یک قاشق شربت خوری از آن را در دهان بریزید و با آب بخورید، یا یک قاشق شربت خوری از دارو را با یک فنجان آب سرد و شکر مخلوط کرده و میل نمایید.
- برای رفع کثیفی خون باید ۳ گرم گل قاصدک و ۵ گرم شاه تره و ۲۰۰ گرم تمرهندی و ۱۰۰ گرم آلوی بخارا و ۲۰ گرم برگ درخت فندق و ۵۰ گرم برگ گزنه یا ریشه گزنه و یا برگ و ریشه و ۵۰ گرم ریشه باباآدم و ۵۰ گرم ریشه ترشک یا حماض و ۵۰ گرم ریشه کاسنی و ۵۰ گرم تخم گشنیز و ۱۰ گرم شوید خشک و ۱۰۰ گرم عناب و ۱۰۰ گرم زرشک همه را مخلوط کرده و در جای خنک نگهداری کنید و هر صبح، ظهر و شب هر بار ۲ قاشق غذاخوری از آن را در یک و نیم لیوان آب سرد بجوشانید تا آب آن به حدود نصف برسد سپس آب آن را صاف و شیرین نموده بنوشید.
- ضمناً باید از مصرف دخانیات نیز پرهیز شود و از مایعات بیشتر استفاده گردد. همچنین از خوراکی های زیر بیشتر استفاده کنید. توت فرنگی، انگور فرنگی، انگور زرد و کاملاً رسیده، پرتقال، خیار، انار، آلوی بخاراه ازگیل، زرشک، گیلاس، هندوانه، آلبالو، لیموترش، لیمو شیرین، سیر، پیاز، کاهو، تمشک، عناب، عرق کاسنی، عرق بید، عرق نیلوفر، عرق شاه تره، عرق بنفشه، آش تمر، أش آب غوره، خاکشیر، آب دم کردهی فراسیون، آب دم کرده گل گندم، آب دمکرده بنفشه فـرنگی، آب دم کرده افسنطین، آب دم کرده غاز ياقى، آب دم کرده شاه تره، آب جوشانده ریشه کاسنى، أب جوشانده ریشه باباآدم، ترشک، تخم گرمک، تخم خیار، تخم هنداونه، زغال اخته، غاز یاقی تازه، آرتيشو خام، شیر.
درمان ریزش مو به علت صدمات خارجی:
- مازو، مرصاف، مصطکی رومی و کندر از هر کدام یک قسمت و قردمانا ۲ قسمت و لادن ۳ قسمت. داروها را بسیار نرم بسایید بعد در روغن گل مخلوط کرده و همیشه بر سر بمالید.
- اقاقیا ۱۰ گرم، مس رومی ۲۰ گرم، تخم کرفس و گل شقایق از هر کدام ۳۰گرم، مورد ۵۰ گرم، همه را مخلوط کنید و بجوشانید سپس آب آن را صاف کرده و به اندازه نصف آب، روغن کنجد به آن اضافه کنید و روی آتش ملایم بجوشانید تا آب آن تمام شود و روغن بماند و هر روز یا هر شب آن را بر پوست سر بمالید.
- پوست هلیله زرد و مازو از هر کدام ۱۰ گرم، تخم مورد ۲۰ گرم، آمله مقشر ۳۰ گرم، همه را مخلوط و نیم کوب کنید، سپس در چهار لیوان آب بجوشانید تا حدود ۲ لیوان آب بماند. بعد آن آب را صاف کرده و با یک لیوان روغن كنجد آنقدر روى أتش ملايم بجوشانید تا آب تمام شود و روغن بماند و آن روغن را همیشه بر سر بمالید.
- اقاقیا، مصطکی رومی، هسته خرمای سوخته و خاکستر ریشه درخت کاج از هر کدام ۱۰ گرم، آمله مقشر، برگ مورد، برگ شقایق، برگ درخت سرو، پرسیاوشان، سنبل الطیب، سعد کوفی، تخم کرفس، تخم چغندر و پوست سبز گردوی تازه از هر کدام ۲۰ گرم همه را مخلوط و نرم بکوبید بعد با روغن کنجد مخلوط کنید و همیشه بر سر بمالید.
- پرسیاوشان، قهوه، حنا، گل ریواس، شنبلیله خشک از هر کدام ۲۵ گرم. مورد، نخود خام و سیاهدانه همه را مخلوط کرده و بسیار نرم بسایید. همچنین مغز پسته خام، مغز فندق خام، مغز بادام خام و مغز گردو، از هر کدام ۵۰ گرم مخلوط کرده و نرم بکوبید سپس با داروهای دیگر مخلوط کرده و در هر هفته دو شب هنگام خواب یک استکان از دارو را با ۲ عدد تخم مرغ کامل شامل زرده و سفیده مخلوط کنید و بر پوست سر بمالید و سر را بپیچید و بخوابید و صبح در حمام بشویید.
- گل اروانه + گل زوفا و حنا از هر کدام ۱۰ گرم + گل ریواس، گل بابونه، شنبلیله خشک و پرسیاوشان از هر کدام ۲۰ گرم. آرد نخود و مورد از هر کدام ۱۰۰ گرم همه را مخلوط کرده و بسیار نرم بسایید. همچنین مغز گردو، مغز بادام خام، مغز پسته خام و مغز فندق خام از هر کدام ۱۰۰ گرم مخلوط کنید و بسیار نرم بکوبید. سپس همه را مخلوط کرده و در هر هفته دو شب هنگام خوابیدن یک استکان از دارو را با ۲ عدد سفیده تخم مرغ و در صورت نیاز کمی آب خمیر کرده و بر پوست بمالید و سر را بپیچید و بخوابید و صبح در حمام بشویید.
درمان ریزش مو در اثر کم کاری کبد:
- هر روز تخم ترشک، تخم گیشوث، اترج و تمرهندی از هر کدام مقداری تهیه و مخلوط کنید و بجوشانید بعد آب آن را صاف کرده با مقداری مساوی آب انار مخلوط و در طول روز به مرور بنوشید.
- مقداری پوست ریشه های درختچه زرشک را در آب سرد به مدت ۲۰ دقیقه بخیسانید، بعد با همان آب بجوشانید و صاف کنید سپس آن را در یخچال نگهدارید و بعد از هر غذا یک فنجان بنوشید.
- مدت چند ماه هر روز صبح قبل از صبحانه یک قاشق غذاخوری خاکشیر را با یک یا نصف استکان سنکنجبین مخلوط کرده و بخورید و هر روز عصر یک قاشق سوپ خوری روغن زیتون را با یک قاشق آب لیمو ترش مخلوط نموده، میل نمایید.
- به مدت ۲۰ روز هر روز ریشه ریوند چینی، کرفس، انیسون، اسارون، قسط شیرین، نعنا خشک و قردمانا از هر کدام ۲ گرم مخلوط کرده بکوبید و در یک و نیم لیوان آب بجوشانید تا آب آن به حدود نصف برسد. سپس آب آن را صاف کرده با سنکنجبین شیرین، و قبل از صبحانه بنوشید.
- سنبل الطیب + شاه تره + ریوند چینی و تخم کرفس از هر کدام ۲۰ گرم و ریشه زرشک، شوید خشک و خارخاسک از هر کدام ۵۰ گرم، انجیر خشک، تخم کاسنی، ریشه کاسنی و لیمو عمانی از هر کدام ۱۰۰ گرم مخلوط و نیم کوب کنید و در جای خشک نگهداری شود و هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه ۲ قاشق غذاخوری از آن را در یک و نیم لیوان بجوشانید و پس از اینکه آب آن به حدود نصف رسید آبش را صاف نموده با سکنجبین یا شکر شیرین ساخته بنوشید.
- ضمنا می توانید از خوراک های زیر به منظور تقویت کبد بیشتر استفاده کنید. آب انار، آب خیار، آب خرفه تازه، آب کدو یا کدوی پخته یا خام، آب کاسنی تازه، آب جوشانده خارخاسک، آب جوشانده ریشه کاسنی، آب دم کرده سنبل الطیف، آب دم کرده رقیق شاه تره، لعاب اسپرزه، شربت به لیمو، شربت سکنجبین، شربت أب ليمو، شربت زرشک، روغن زیتون با غذای روزانه، آب سیب درختی، به شیرین خام یا آب آن، انجیر، زیره سیاه.
- گل محمدی و تباشیر هندی از هر کدام ۵۰ گرم، ریشه ریوند چینی و تخم کرفس از هر کدام ۲۰ گرم، تخم خرفه و تخم کاسنی از هر کدام ۳۰ گرم، همه را مخلوط کنید و بجوشانید سپس آب آن را با فشار صاف کنید. بعد ۲۰۰ گرم چهار تخم خنک کوبیده شده شامل مغز تخم گرمک، مغز تخم کدو، تخم خیار سبز و تخم خیار چنبر به نسبت مساوی را در آن آب ریخته و تا گرم است خوب مخلوط کنید، مجدداً از صافی رد کنید و در یخچال نگهدارید و به مدت ده روز هر روز صبح قبل از صبحانه یک دهم از آن را میل نمایید.
- پرسیاوشان + سدر + پودر نخود جوانه زده یا نخود خام + مورد + گل ختمی + رزماری به یک نسبت مساوی ترکیب کنید و آسیاب کنید و الک کنید مقداری از این ترکیب را با آب مخلوط کنید تا یک دست شود و چنانچه موهای چربی دارید یک عدد سفیده تخم مرغ و اگر موهای خشکی دارید یک عدد زرده تخم مرغ به ترکیب اضافه کنید و این ترکیب را هفته ای سه بار روی سر به مدت 1 ساعت ضماد کنید و چنانچه سینوزیت دارید هفته ای یک بار از این ترکیب استفاده کنید. (این ترکیب باعث ضخیم شدن مو و جلوگیری از ریزش مو می شود).
- گل محمدی، گل خطمی سفید، گل بنفشه، گل پنیرک، تخم خرفه، تخم کاسنی، تخم کرفس، تخم گیشوث، تخم کاهو، انجیر خشک، انیسون، شاه تره، خارخاسک، شوید خشک، نعنای خشک، حماض، تاجریزی، ریشه ریوند چینی و ریشه کاسنی از هر کدام ۳۰ گرم مخلوط کرده و نیم کوب کنید، سپس به ۲۰ قسمت مساوی تقسیم کرده و هر قسمت را شب در یک و نیم لیوان آب جوش بخیسانید و صبح با همان آب بجوشانید تا آب آن به نصف برسد سپس آب آن را صاف و با شکر شیرین نموده قبل از صبحانه بنوشید و تفاله آن را مجدداً در یک و نیم لیوان آب جوش بخیسانید و شب باز هم با همان آب بجوشانید و هنگامی که آب آن به نصف رسید صاف و شیرین ساخته و قبل از شام بنوشید.
درمان ریزش مو به علت تنلی کلیه:
- سیر، اسفناج، شنگ، کاسنی، بادنجان، زعفران، زیره سیاه در این مورد مفید خواهد بود.
- برگ کاسنی + ریشه کاسنی + تخم کاسنی + ریشه مرغ از هر کدام ۵۰ گرم + چای سیاه (چای معمولی) + علف هفت بند + برگ گزنه + انیسون + رازیانه + اذخرمکی + کاکنج + خارخاسک + پـونه خشک + افسنطین + پرسیاوشان + ناخنک + گل پنیرک + گل محمدی + خارشتر از هر کدام ۳۰ گرم + کاکل ذرت + دم گیلاس از هر کدام ۱۰۰ گرم همه را نیم کوب نمایید و بیست قسمت کنید و هر قسمت را شب در یک و نیم لیوان آب جوش خیسانده و صبح در همان آب بجوشانید، چون آب آن به حدود نصف رسید آن را صاف و با شکر شیرین کنید و بنوشید، تفاله آن را مجدداً در یک و نیم لیوان آب جوش خیسانده و شب باز هم بجوشانید و آب آن را مصرف نمایید و از خوراک های زیر نیز بیشتر استفاده کنید.
درمان ریزش مو به علت چربی پوست سر:
- پوست خشک لیمو را بجوشانید و پوست سر را با آن شستشو دهید.
- با محلول آب + نمک دریا + سرکه سیب خانگی در حمام به پوست سر بریزید و به مدت ده دقیقه سر خود را ماساژ دهید و بعد با آب بشویید.
- اگر علت ریزش مو از چربی پوست سر باشد می توانید گل ریواس، گل ختمی و کتیرا از هر کدام ۳۰ گرم، شاه تره، مورد، گل بنفشه و شنبلیله خشک از هر کدام ۱۰ گرم، لیمو عمانی یا پوست لیموترش خشک ۳۰۰ گرم همه را مخلوط کرده و با یک کیلو سدر مخلوط کنید، هر سه روز یک بار به حمام بروید و مقدار لازم از آن را با آب گرم مانند ماست درست کنید و پس از ده دقیقه ماندن، سر را با آن شستشو دهید و پس از شستشو بگذارید حدود بیست دقیقه تا نیم ساعت روی بماند بعد سر را با آب بشویید.
درمان ریزش مو به دلایل مختلف:
- دو قاشق غذاخوری بابونه شیرازی + حنا بدون رنگ خمیری درست کنید و به پوست سر به مدت 4 ساعت ضماد کنید این عمل را هفته ای سه مرتبه انجام دهید.
- روغن مار + روغن براهیمی + روغن بادام تلخ + روغن نارگیل به یک نسبت ترکیب کنید و از شب تا صبح روی پوست سر ضماد کنید و فردای آن روز پیش از ظهر سر را بشویید.
- همیشه در حمام پس از شستن سر گل بومادران، گل ختمی، گل بنفشه، استوخدوس، شاه تره و سیاهدانه را از هر کدام، به مقدار مساوی بجوشانید، بعد آب آن را با لعاب اسپرزه مخلوط کرده و سر را با آن بشویید و پس از شستشو مدتی صبر کنید روی سر بماند سپس دوش بگیرید.
- پرسیاوشان ۲۵ گرم، برگ درخت کاج، برگ مورد، گل محمدی و آمله مقشر از هر کدام ۵۰ گرم مخلوط و نیم کوب کنید و در ۲ لیتر آب بجوشانید تا حدود یک لیتر آب باقی بماند. هرگاه به حمام می روید پس از شستشوی سر مقداری از آب آن را بر سر و موها بمالید و مدتی صبر کنید بعد دوش بگیرید.
- اگر ریزش مو به دلیل ضعف و ناتوانی دوران نقاهت یا پس از دوران نقاهت بیماری باشد، از گوشت مرغ و کباب و آب میوه جات و زرده تخم مرغ بیشتر استفاده شود. همچنین می توان ۲ قاشق عسل را در یک لیوان شیر حل کرده، بعد یک زرده تخم مرغ خام در آن مخلوط کنید و میل نمایید.
- اگر ریزش مو در اثر تنگی مسام و به علت رطوبت باشد باریکی مو و عدم آثار یبوست مشاهده می شود. لذا باید بوره و شوره را مساوی با زهره گاو مخلوط نموده بر سر بمالید و پس از مدتی صبر کردن، به حمام رفته با آب جوشانده مخلوط درمنه ترکی و گل بومادران سر را بشویید و مدتی در حمام صبر کنید بعد دوش بگیرید.
- اگر ریزش مو در اثر تخلخل جلد و اتساع مسام باشد علائمی چون نرمی پوست، نازکی پوست، لاغری و باریک شدن موها، و سرعت ریزش مو مشاهده می شود. به عنوان درمان اقاقیا و مازو را مخلوط کرده، بجوشانید و آب غلیظ آن را بر سر بمالید، یا روغن مورد یا روغن لادن یا روغن مازو یا روغن هلیله کابلی یا روغن اقاقیا یا روغن أمله بر سر بمالید.
- اگر ریزش موها در اثر انقباض و بسته شدن مسام در اثر خشکی و کثیفی پوست باشد، خشکی و يبوست مزاج، خشکی، خشونت و سیاهی در مو مشاهده می شود. در موقع کشش یا شانه زدن موها زود کنده شده و جدا می گردد. درمان باید به ترتیب با نرم کردن مزاج شروع شده و شب ها روغن بابونه یا روغن گل را روی سر ماساژ دهید و در حمام نیز موها را با آب جوشانده مخلوط درمنه ترکی و گل برنجاسب بشویید و کمی صبر کنید و بعد دوش بگیرید.
- لوبیا سفید + نخود + دانه سویا + ماش + تخم شنبلیله + جوانه گندم + لوبیا چشم بلبلی + رزماری + مازو + ناخنک + تخم کاسنی + آمله + هلیله سیاه + گلنار فارسی + جو دوسر + گل خطمی + برگ مورد + رازیانه + عدس + کتیرا + مغز قرص کمر + تخم کرفس به یک نسبت همه را کاملا پودر و الک کنید هفته ای دوبار با تخم مرغ محلی (سفیده و زرده) اگر سفت بود گلاب یا آب اضافه کنید و روی سر بمالید توجه داشته باشید حتماً باید به پوست سر محلول برسد و دو الی چهار ساعت بماند و سپس بشویید.
درمان ریزش مو ناشی از غلبه بلغم:
- دمنوش (عناب + سبوس برنج) با عسل روزانه چند لیوان.
- کاهش مصرف شیرینی جات، شکلات و کلیه غذاهای ممنوعه.
- کاهش مصرف فرآورده های حیوانی و غذاهای چرب و سرخ شده.
- افزایش مصرف غلات سبوس دار، حبوبات جوانه زده و نان سبوس دار.
- افزایش مصرف مایعات، میوه جات آبدار و سبزیجات تازه مطابق با طبع و مزاج خودتان.
- افرایش مصرف شیرینی های طبیعی مانند: (خرما، انجیر خشک، کشمش، توت خشک، عسل).
- دمنوش (تخم شاهی + تخم شنبلیله + بابونه + بومادران) با عسل روزانه ۲ تا ۳ لیوان در میان وعده ها.
- رعایت نکات بهداشتی مو، جلوگیری از چرب شدن زیاد مو، شستشوی صحیح مو و استفاده از شوینده های ملایم.
- مالیدن روغن (نارگیل + فندق + سیاهدانه) به سر (این کار را نیم ساعت قبل از رفتن به حمام انجام دهید و خوب پوست سر را با انگشتان دست ماساژ دهید).
- مالیدن روغن (بادام + گل محمدی + زیتون) به سر (این کار را نیم ساعت قبل از رفتن به حمام انجام دهید و خوب پوست سر را با انگشتان دست ماساژ دهید).
- افزایش مصرف مواد غذایی مانند: (سیر و پیاز ترجیحاً خام، انواع کلم ها، شنبلیله، ترب، گندم جوانه زده روزانه چند قاشق، هویج، انار شیرین، روغن زیتون، گردو).
- خضاب (حنا + بابونه + شنبلیله + نخود + بومادران) روی سر. همه مواد را با هم آسیاب کرده سپس مقداری از آن را با کمی آب گرم خمیر کرده نیم ساعت صبر کنید بعد آن را به مدت ۴۰ دقیقه روی سر خضاب کنید.
درمان ریزش مو ناشی از غلبه سودا:
- دمنوش (عناب + سبوس برنج) با عسل روزانه چند لیوان.
- کاهش مصرف شیرینی جات، شکلات و کلیه غذاهای ممنوعه.
- مصرف غلات و حبوبات جوانه زده مثل: (گندم، جو، ماش، نخود) جوانه زده.
- برطرف کردن عوامل تشدید کننده ریزش مو مثل افسردگی و استرس های روحی.
- افزایش مصرف شیرینی های طبیعی مانند مانند کشمش، توت خشک، خرما، عسل و…
- افزایش مصرف مایعات، میوه جات آبدار و سبزیجات تازه مطابق با طبع و مزاج خودتان.
- رعایت نکات بهداشتی مو، جلوگیری از چرب شدن زیاد مو، شستشوی صحیح مو و استفاده از شامپوهای ملایم.
- مصرف مواد غذایی سرشار از گوگرد مانند: (پیاز، کلم، ترب، خیار سبز، زرشک، اسفناج، قارچ، گندم جوانه زده، هویچ، آنار، نارگیل).
- خضاب مو با مخلوط (گل همیشه بهار + شنبلیله + شاهی + سدر + حنا + روغن نارگیل) + 1 عدد زرده تخم مرغ به مدت یک ساعت. البته بهتر است بعد از شستشوی سر، این کار انجام گردد و بعد با آب ولرم شستشو دهید و یک روز در میان تا بهبودی این کار را انجام دهید.
- مصرف نان سبوس دار (متأسفانه چنین نانی در کشور ما پخت نمی شود ولی می توان با گرفتن خمیر نانوایی و خرید سبوس گندم از مغازه های خوراک دام و طیور، ۱۰ درصد سبوس به خمیر اضافه کرده و با ریختن کمی تخم گشنیز، سیاهدانه، کنجد با پوست، زیره و روغن، آن را ورز داده و برای تخمیر به مدت ۱ ساعت در قابلمه ای در مکانی گرم قرار داده و بعد روی اجاق با شعله کم گذاشته تا کاملاً پخته شود (به صورت مغز پخت) و از این به بعد از این نان استفاده نمایید).
درمان ریزش مو ناشی از غلبه صفرا:
- آمله: آمله را به پوست سر بمالید، پیاز مو تقویت شده و تار موها سالم می مانند، ضمن آن که از زود سفید شدن موها هم جلوگیری می کند؛ هم چنین می توان پودر آمله را با برگ مورد، مخلوط کرده و پس از خیساندن، قبل از حمام روی موها بمالید و بعد از چند ساعت بشویید.
- صبر زرد: این گیاه با داشتن آنزیم های مختلف، توانایی رشد و تقویت مستقیم موها را دارد و مانع ریزش مو می شود؛ صبر زرد جریان گردش خون در پوست سر را بهبود می بخشد و رشد مو را تحریک می کند؛ استفاده منظم از این گیاه می تواند در درمان خارش و التهابات پوست سر هم مفید باشد؛ ترکیب (صبر زرد، سدر و ختمی) تصفیه کننده خون و تحریک کننده رشد مو است.
- هلیله سیاه: گیاهی است معروف به اکسیر طول عمر که بومی کشور هند است و برای درمان بیماری های مختلف از جمله ریزش مو استفاده می شود؛ این گیاه مانع از سفید شدن موها هم می شود؛ می توانید یک دانه هلیله سیاه را زیر زبان گذاشته و مانند آب نبات آن را استفاده کنید؛ ترکیب هلیله آسیاب شده با روغن نارگیل را هم می توان روی موها مالید و بعد از یک ساعت، استحمام کرد.
- ضماد ترکیب ( حنا + سدر + مورد + ختمی): با کمی آب خمیر کرده و نیم ساعت قبل از حمام روی سر خضاب نموده و آن چنان روی سر چنگ بزنید تا به پوست سر برسد؛ این ضماد نه تنها از ریزش مو جلوگیری می کند بلکه باعت افزایش مقاومت ریشه مو شده و هم چنین آثار ضد قارچ، ضد باکتری و ضد التهابی هم دارد. برای این که حنا به سر، رنگ ندهد بهتر است ۱ واحد حنا را با ۳ واحد سدر،۳ واحد مورد و ۳ واحد ختمی ترکیب کنید؛ به این ترتیب در صورتی که موهای سفید داشته باشید این میزان استفاده از حنا آنها را قرمز نمی کند؛ این ضماد برای افرادی که ریزش مو ناشی از التهاب پوست سر دارند نیز مفید است.
- سبوس برنج: سبوس برنج بهترین داروی ضد کلسترول است؛ این گیاه غنی از پروتئین ها و مواد معدنی نظیر فسفر، پتاسیم، منیزیم و سیلیسن است؛ همچنین مملو از ویتامین های گروه B و ویتامین E و املاح دیگر می باشد. سبوس برنج رطوبت پوست و موی سر را حفظ می کند. سرشار از ویتامین B5 بوده که این ویتامین خاصیت شگرفی در تحریک سوخت و ساز سلول های زنده و فعال پیاز مو دارد، یعنی همان چیزی که یک موی فعال برای زیستن و رشد کردن به آن نیاز دارد. یک قاشق سرپر سبوس برنج را با ۳ لیوان آب جوش دم کنید، سرد که شد، صاف نموده و آن را داخل یخچال قرار دهید و روزانه ۲ تا ۳ استکان از این دمنوش را میل نمایید.
درمان ریزش مو در شیردهی:
- از خوردن ماهی، سرکه و سبزیجات پرهیز کنید.
- استفاده از انجیر، شیر، قرص خون و سویق گندم، جو و سنجد این مشکل را رفع می کند.
داروها:
- گارلت
- هیرونیک
- هماتینیک
- فیناستراید
- ماینوکسیدیل
فعالیت:
- روزانه نیم ساعت فعالیت بدنی مناسب داشته باشید.
- روزی 30 دقیقه کف پای خود را با روغن زیتون خوب ماساژ دهید.
رژیم غذایی:
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین غذاهای گرم و سرد بدون مصلح پرهیز کنید.
- خوردنی های مفید: خوراک باقلا، خوراک گل کلم، آش خرفه ۱، آش سماق، آش کلم برگ، آش کلم قمری با گندم، آش انار، آش اسفناج ۲، آش برگ چغندر، آش گوجه فرنگی ۱، آش گوجه فرنگی ۲، آش شولی ۱، آش شولی ۲، آش رب، حلیم گندم با شیر سویا، حلیم گندم با مغزیجات، مرصع پلو، شوید باقالی پلو، دم پخت گوجه ۲، سبزی پلو، ماش پلو، پلو مخلوط، عدس پلو ساده، عدس پلو با کدو حلوایی، عدس پلو با قارچ، لوبیا سبز پلو ۱، لوبیا سبز پلو ۲، لوبیا سبز پلو ۳، نخود فرنگی پلو ۱، نخود فرنگی پلو ۲، پلوی آلو اسفناج، انار پلو، بلغور پلو، خورش قیمه بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با قارچ، سوپ جو ۲، سوپ کلم قمری، سوپ کلم بروکلی ۱، سوپ گل کلم، سوپ گشنیز، سوپ جو با شیر سویا، سوپ شهد نما، کتلت اسفناج، دلمه کدو خورشتی، دلمه برگ انگور، کماچ ساده، کماچ گندم و جو، کماچ سویا، کماچ مخلوط، پنیر سویا، سس گندم جوانه زده، سس معطر، سمنو با گندم و جو، سمنو با رب انار.
نکته:
- ساقه پس از خارج شدن از پوست تحت تأثیر نور و عناصر موجود در هوا مانند، اکسیژن ، ازت و غیره به یک ماده شاخی تبدیل می شود که آنرا کراتین می نامند. کراتین در شاخ حیوانات و همچنین در پوست بدن و ناخن یافت می شود. یک موی سالم روزانه حدود پنج دهم میلیمتر، هر بیست روز حدود یک سانتیمتر و در ماه حدود یک سانتیمتر و نیم رشد می کند. میزان رشد مو در اشخاص متفاوت و متغیر است. ضمناً در فصل تابستان به علت تابش نور خورشید و گرما رشد مو سریع تر و در فصل زمستان به علت کمی نور خورشید و سرما رشد مو تا حدودی کم می شود. افرادی که موهای پر پشت و متراکمی دارند، ریشه موهایشان معمولاً در گروه های دو تا پنج تایی کنار هم به طور مايل قرار گرفته اند.
- دوران حیات مو: دوران حیات مو به طور نسبی از سه ماه تا هفت سال می باشد ولی مژه ها عمر کوتاه تری دارند، (بین ۶ تا ۸ هفته). مو پس از مرگ بلافاصله، نمی افتد و معمولاً در حدود هفتاد و پنج روز بین مرگ و افتادن آن فاصله زمانی وجود دارد، وقتی مویی می افتد چنان چه پیاز آن خراب نشده باشد موی جدیدی جای آن خواهد رویید که این موی تازه کاملا خصوصیات موی قبلی را خواهد داشت. به طور کلی توانایی و امکان رویش موی تازه در مردها کمتر و در بانوان بیشتر است و در هر شبانه روز حدودا بین هشتاد تا یک صد تار مو از تمام نقاط بدن می ریزد.
- قطرمو: قطر مو با طول عمر تغییر پیدا می کند معمولاً در نوزادان و افراد مسن، قطر مو کم و در سایر افراد معمولی (نرمال) می باشد. قطر مو به طور متوسط ۲ تا ۳ دهم میلیمتر بوده و در بعضی اشخاص به پنج دهم میلیمتر یا کمی بیشتر هم می رسد.
- تعداد مو: تحقیقاً در تمام بدن حدود دویست و پنجاه هزار تار مو وجود دارد که یکصد و پنجاه هزار تار آن روی سر و صورت و یکصد هزار تار دیگر در قسمت های مختلف بدن پراکنده اند.
- جنس مو: موها را از نظر ضخامت می توان به سه دسته تقسیم نمود: ۱. موهای نازک ۲. موهای معمولی (نرمال) ۳. موهای ضخیم.
- موهای نازک: موهای نازک به موهایی گفته می شود که از حد طبیعی نازک تر بوده و لطیف بودن آنها را می توان با مشاهده و یا لمس کردن تشخیص داد.
- موهای معمولی: موی معمولی به مویی گفته می شود که دارای ضخامتی متوسط باشد. موهای معمولی در مقابل مواد شیمیایی مقاوم می باشند و بعد از رنگ یا دکلره معمولاً حالت و زبری موهای ضخیم را پیدا می کنند.
- موهای ضخیم: این نوع موها با نگاه و یا لمس کردن کاملاً شناخته شده و از موی طبیعی ضخیم تر می باشند.
- طبیعت مو: طبیعت موها را می توان به سه دسته تقسیم کرد: ۱. موهای خشک ۲. موهای معمولی ۳. موهای چرب.
- انواع مو: در بدن انسان سه نوع مو وجود دارد. ۱. موهای ظریف و کرکی که در صورت و دست و پا و برخی نواحی دیگر به خصوص در بدن کودکان و بانوان. ۲. موهای زبر و کوتاه مانند موهای ابرو و مژه و همچنین موهای داخل بینی و گوش ها. ۳. موهای بلند و نرم در سر و زیر بغل و …
- قابلیت های مو: ۱. قابلیت جذب آب، چنانچه مو در آب یا هوای بسیار مرطوب قرار گیرد حدود پنج تا پانزده درصد به قطر آن اضافه می شود. رطوبت مناسب برای مو بین ۴۵ تا ۶۰ درجه است. 2. قابلیت تحمل وزن: یک تار موی سالم می تواند حدود ۴۰ تا بیش از ۱۵۰ گرم وزن را تحمل کند. ۳. قابلیت شکل پذیری، مو توسط پل های گوگردی خود قابلیت شکل پذیری بسیار بالایی را دارد. ۴. قابلیت کشش: چنانچه مـویی کشیده شـود معمولاً حدود ۱۰ تا ۲۵ درصد طول خود، کش می آید. 5. قابلیت رنگ پذیری، مو به واسطه رنگدانه های خود از استعداد رنگ پذیری بالایی برخوردار است.
- شکل طبیعی و ساختمان مو (نژاد مو): شکل طبیعی موها بر حسب نژاد و افراد متفاوت است. ولی به طور کلی می توان آنها را به سه دسته تقسیم کرد: ۱. موهای صاف ۲. موهای مواج ۳. موهای مجعد. ساختمان اصلی مو از ماده ای بنام کراتین تشکیل یافته که در حکم استخوان بندی آن است، از نظر فیزیولوژی، مو به پنج قسمت تقسیم می شود: ۱. پوشش خارجی (کوتیکل) ۲. سفیده مو (کورتکس) ۳. دانه های رنگی (پیگمنت ها) ۴. لوله تغذیه (مدولا) ۵. ریشه مو (روت) که خود شامل سه بخش می باشد: حفره، پیاز، پاپیلا.
- پوشش خارجی مو (کوتیکل): پوشش خارجی عبارت است از یک پوست فلس مانند که تقریباً از هفت لایه روی هم تشکیل شده و درصد اندکی از وزن مو را دارا می باشد و کار آن محافظت از مو در مقابل هوا و شست و شو و عوامل خارجی بوده و عمل انعکاس نور را نیز انجام می دهد. پوشش خارجی مو در حالت عادی مانند فلس های ماهی یا پولک روی هم قرار گرفته اند ولی در صورت تماس با مواد شیمیایی این پولک ها مانند دریچه باز شده و در این زمان است که مواد شیمیایی مانند رنگ و یا دکلره داخل ساختمان مو نفوذ کرده و می توانند مو را رنگ و یا بی رنگ نمایند. پولک های مو که بعد از تماس با مواد شیمیایی باز شده اند، مدت چهار شبانه روز طول می کشد تا به حالت اول خود باز کردند، ولی چنانچه موها با یک شامپوی اسیدی شسته شوند، این کار سریع تر انجام می گیرد.
- سفیده مو (کورتکس): کورتکس، آب داخل مو می باشد که پیگمنت های رنگی و لوله مغزی در آن قرار گرفته اند و در صورت کم شدن یا خشک شدن مایع کورتکس، موها موخوره می شوند. در قسمت سفیده مو سه نوع پیگمنت رنگی وجود دارد که رنگ تمام موها از مشکی تا بور روشن از این سه نوع پیگمنت تشکیل شده است و رنگ آنها عبارتند از: قرمز، آبی، زرد یعنی سه رنگ اصلی. رنگ موهای مختلف به نسبت این سه پیگمنت با هم فرق می کنند. در موهای تیره و مشکی پیگمنت های آبی و در موهای خرمایی پیگمنت های قرمز و در موهای بور پیگمنت های زرد بیشتر وجود دارد. در موهای تیره تعداد پیگمنت های رنگی زیاد بوده و هرچه مو روشن تر شود تعداد این پیگمنت ها نیز کمتر می شود. کورتکس تا نود درصد از وزن مو را تشکیل می دهد. کورتکس به مو انعطاف و استحکام و قابلیت ارتجاع و کشش می بخشد و در کورتکس است که عملکردهای فیزیکی و شیمیایی نیز صورت می گیرد.
- دانه های رنگی مو (پیگمنت ها): پیگمنت ها یا رنگدانه ها، رنگ موها را مشخص می کنند. استحکام و رنگ طبیعی آنها موروثی بوده و دارای دو نوع پراکنده (مخصوص موهای روشن) و مجتمع (مخصوص موهای تیره) می باشند. پیگمنت ها تا سی و پنج سال عمر می کنند و پس از این مدت فرسوده شده و قدرت تولید رنگ را از دست داده و شروع به سفید شدن می کنند. این نوع سفید شدن طبیعی است و اگر شخصی قبل از ۳۵ سالگی موهایش سفید شود دلایلی مانند وراثت، کمبود مواد غذایی، ناراحتی های فکری، فشارهای عصبی و … ممکن است داشته باشد. موهایی که به طور غیر طبیعی سفید شده اند چون قدرت رنگ پذیری آنها بسیار کم است هنگام رنگ کردن باید از سری رنگ های اصلی استفاده نمود. به عقیده برخی از دانشمندان پیگمنت های رنگی مو از مواد متشکله رنگ در خون بوجود آمده اند: مانند رنگدانه های موجود در پوست بدن. روشنی یا تیرگی موها بستگی به تعداد پیگمنت های هر تار مو دارد.
- لوله تغذیه مو (مدولا): مدولا لوله مغزی قسمت درونی مو می باشد که عملکرد آن تقریباً نامعلوم است ولی به عقیده برخی از دانشمندان، مو توسط این لوله مغزی از پیاز مو تغذیه می کند. چنانچه به هر علت مدولا خشک شود، آن تار مو طبیعی و سالم نخواهد بود.
- ریشه مو (روت): ریشه مو در داخل پوست قرار گرفته و از سلول های زنده و فعال تشکیل یافته که دائما در حال تکثیرند. این تکثیر سلول ها موجب بالا زدن قسمت انتهایی کلاف به طرف خارج شده و رشد مو را سبب می شوند. بنابراین موی تازه توسط تقسیم سلولی شکل گرفته و به صورت ساقه از پوست خارج می شوند، ریشه شامل سه بخش است: حفره، پیاز، پاپیلا. ۱. حفره: شکل لوله مانندی است که پیاز و پاپیلا را احاطه می کند و لوله ای است که مو را آهسته به سطح پوست می رساند. ۲. پیاز مو: پیاز مو قسمتی از مو می باشد که در داخل حفره قرار دارد. ۳. پاپیلا: در عمق پیاز مو برجستگی کوچکی و جود دارد که آن را پاپیلا می نامند. در پاپیلا رشته های عصبی و خونی فراوانی وجود دارند و به خاطر همین رشته های عصبی است که اگر مویی کشیده شود درد احساس می شود. ضمناً پیاز مو به وسیله مویرگ های خونی موجود در پاپیلا تغذیه شده و رشد و نگهداری مو را سبب می گردد. اگر پاپیلا به اندازه کافی از بدن غذا نگیرد، پیاز مو ضعیف شده و قدرت نگهداری مو را از دست خواهد داد.
- چربی مو (سبوم): در اطراف حفره ریشه مو غدد چربی متعددی وجود دارد که ترشح این غدد از دو جهت برای موها اهمیت دارد اول اینکه به صورت لایه نازکی روی ساقه مو را پوشانده و آن را حفظ می کند، دوم اینکه به مو چربی و درخشندگی می بخشد. این چربی یا سبوم خاصیت اسیدی دارد. ترکیبات چربی یا سبوم عبارتند از: ۱. آب ۱۵ تا ۲۵ درصد. ۲. اسیدهای چرب اشباع نشده ۴۰ تا ۶۰ درصد. ۳. اسیدهای استریفیه ۱۵ تا ۳۰ درصد. در پوست سر نیز مانند سایر قسمت های بدن غدد مترشحه عرق وجود دارد که ترشحات آن ها هم خاصیت اسیدی دارد.
- ساختمان شیمیایی مو: ساختمان شیمیایی مو از پروتئین کراتین ترکیب شده که در ناخن و پوست نیز وجود دارد. ترکیبات شیمیایی مو به رنگ و نوع مو بستگی دارد. مثلاً موى تیره دارای کربن بیشتر و اکسیژن کمتر و موی روشن دارای کربن کمتر و اکسیژن بیشتری است. در ضمن مواد تشکیل دهنده مو در افراد و نژادهای مختلف متفاوت بوده و حتی در یک فرد هم تحت تأثیر عوامل بسیاری مانند غذا، آب و هوا، سن و … می تواند متغیر باشد. درصد ترکیبات شیمیایی یک موی طبیعی به شرح زیر می باشد. کربن 50 تا 60 درصد، ئیدروژن 6 تا 16 درصد، نیتروژن (ازت) 14 تا 17 درصد، اکسیژن 20 تا 30 درصد، گوگرد 3 تا 6 درصد. همچنین مواد دیگری مانند آلومينيوم، كلسيم، پتاس، سدیم و… به مقدار بسیار کم حدود یک درصد، در مو وجود دارد. به علت داشتن مجموعه این مواد است که مو می تواند در مقابل مواد شیمیایی عکس العمل نشان داده، تغییر رنگ یا فرم دهد.
- عوامل مهم رشد مو رشد و سلامت مو بستگی به سه عامل مهم دارد: ۱. تغذیه مناسب و کافی. ۲. رعایت بهداشت. ۳. فعالیت منظم غدد چربی.
- ریزش مو ممکن است در اثر عوامل طبیعی یا غیرطبیعی باشد.