روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید): عبارت است از آرتریت روماتوئید (RA) یک بیماری خود ایمنی است که باعث التهاب مزمن مفاصل می شود. علائم روماتوئید در افراد مختلف متفاوت است. بنابراین هرکس ممکن است علائم متفاوتی را تجربه کند. روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید معمولاً با علائم جزئی که در دو طرف بدن پدید می آیند و از بین می روند، به آهستگی شروع شده و در طی چند هفته یا ماه پیشرفت می کند.

انواع روماتیسم:

1. حدود ۲۰۰ نوعروماتیسم وجود دارد که انواع شایع ان به قرار زیر است:
2. روماتیسم ناشی از التهاب روده
3. نقرس:در افراد با اسید اوریک بالا ایجاد می شود.
4. پسوریازیس یا صدف: که در بیماران با صدف شایع هست.
5. واسکولیت ها:مجموعه بیماری ها با التهابات عروق مختلف هست.
6. اسکلرودرمی:سفتی پوست و درگیری کلیه و ریه از علایم آن هست.
7. روماتیسم مفصلی:که با تخریب مفاصل مخصوصاً مفاصل دست و پا مشخص می شود.
8. بهجت:با آفت دهان و آفت تناسلی و درگیری چشم و مغز و ایجاد لخته مشخص می شود.
9. سندرم آنتی فسفو لیپید:از علایم آن سقط های مکرر و لخته های عروقی مختلف می باشد.
10. لوپوس سیستمیک:که درخانم های جوان شایع هست و ارگان های داخلی را درگیر می کند.
11. روماتیسم محوری یا روماتیسم ستون فقرات: با کمر درد مشخص می شود و در مردان جوان شایع تر است.
12. تب روماتیسمی: در کودکان و نوجوانان شایع هست و با گلودرد مرتبط بوده و ماهیانه لازم است پنی سیلین دریافت نماید که به این نوع روماتیسم، روماتیسم قلبی هم اطلاق می شود.

علائم:

1. علائم اولیه آرتریت روماتوئید این بیماری مزمن از فردی به فرد دیگر متفاوت است و می تواند روز به روز تغییر کند. حملات علائم RA را شعله ور شدن و دوره های غیرفعال را که علائم کمتر در آن مشاهده می شوند، بهبودی می نامند. به طور کلی علائم به شرح زیر است:
2. خستگی: یکی از علائم اولیه آرتریت روماتوئید خستگی بیش از حد است. افراد مبتلا قبل از آشکار شدن علائم دیگر ممکن است احساس خستگی غیر معمول داشته باشند. خستگی می تواند قبل از شروع علائم دیگر طی هفته ها یا ماه ها در فرد وجود داشته باشد. ممکن است هفته‌ها و روزها این علامت در فرد بیمار مشاهده شود و گاهی کم و گاهی زیاد شود. خستگی گاهی اوقات با احساس بیمار بودن یا حتیافسردگی نیز همراه است.
3. سفتی مفاصل در صبح: سفتی مفاصل در صبح اغلب نشانه اولیه آرتروز است. سفتی که برای چند دقیقه طول می کشد معمولاً نشانه ای از نوعی آرتروز است که می تواند به مرور زمان و در صورت عدم دریافت درمان مناسب بدتر شود. سفتی که برای چندین ساعت طول می کشد به طور کلی یکی از علائم آرتروز التهابی و علائم اولیه آرتریت روماتوئید است. در این عارضه ممکن است بعد از هر دوره بی‌تحرکی طولانی مدت مانند چرت زدن یا نشستن احساس خشکی کنید.
4. خشکی مفصل: خشکی در یک یا چند مفصل کوچک از علائم اولیه آرتریت روماتوئید است. این علامت ممکن است در هر زمان از روز رخ دهد. این علائم ربطی به این که فعالیت داشته باشید یا نداشته باشید، ندارد و ممکن است در هر حالتی بروز کند. به طور معمول، خشکی از مفاصل دست شروع می شود و به آهستگی بروز می کند. اگر چه ممکن است به طور ناگهانی ایجاد شده و در طی یک یا دو روز بر چندین مفصل دیگر نیز تأثیر بگذارد.
5. درد مفصل: خشکی مفصل اغلب با حساسیت یا درد مفصل در حین حرکت یا در حالت استراحت همراه است. همچنین این امر به طور مساوی بر دو طرف بدن تأثیر می گذارد. در اوایل بروز RA، شایعترین محل درد انگشتان و مچ دست است. اما به مرور این درد می تواند در زانوها، پاها، مچ پا یا شانه‌ها نیز احساس شود.
6. تورم جزئی مفصل: التهاب خفیف مفاصل در اوایل معمول است و باعث می شود مفاصل بزرگتر از حد طبیعی دیده شوند. این تورم معمولاً با احساس گرما در مفاصل همراه است. شعله ور شدن ممکن است از چند روز تا چند هفته ادامه داشته باشد و انتظار می رود علائم این الگو با گذشت زمان افزایش یابد. شعله ور شدن بعدی می تواند در همان مفاصل یا سایر مفاصل احساس شود.
7. تب: تب خفیف هنگامی که با علائم دیگری مانند درد و التهاب مفصل همراه باشد، می تواند علامت هشدار دهنده ابتلا به RA باشد. با این حال، تب بالاتر از ۱۰۰ درجه فارنهایت (۳۸ درجه سانتیگراد) به احتمال زیاد نشانه برخی از بیماری‌های دیگر یا عفونت است.
8. بی حسی و گزگز: التهاب تاندون‌ها می تواند به اعصاب فشار وارد کند که منجر به بی حسی، سوزن سوزن شدن یا احساس سوزش در دست‌ها می شود که به آنسندرم تونل کارپال گفته می شود. مفاصل دست ها یا پاها حتی ممکن است هنگام حرکت صدای جیرجیر یا ترک خوردگی از خود تولید کنند. زیرا غضروف آسیب دیده هنگام حرکت روی مفاصل ساییده می شود.
9. کاهش دامنه حرکت: التهاب مفاصل می تواند باعث ناپایداری یا تغییر شکل تاندون ها و رباط ها شود. با پیشرفت بیماری، شاید قادر به خم یا صاف کردن برخی مفاصل نباشید. اگر چه دامنه حرکتی ممکن است تحت تأثیر درد نیز باشد، اما انجام یک ورزش منظم و ملایم در کاهش این علائم بسیار مهم است.
10. سایر علائم: در مراحل اولیه RA، ممکن است علائم مختلفی را احساس کنید، از جمله: ضعف عمومی یا احساس کسالت، خشکی دهان، خشکی، خارش یا التهاب چشم، ترشحات چشم، مشکل خواب، درد قفسه سینه هنگام نفس کشیدن (پلوریسم)، برجستگی های سخت بافت زیر پوست بازوها، بی اشتهایی، کاهش وزن.

علت:

• روماتیسم بر اثر اسیدی شدن سیستم بدن به وجود می آید.
• ضربه مختصر به مفصل فردی که به بیماری هموفیلی مبتلا است.
• تومورهای بین مفصلی و به دنبال آن ترشح بیشتر مایع مفصلی و تورم.
• روماتیسم نتیجه انباشته شدن و وفور خلط بلغم در بدن به وجود می آید.
• خونریزی درون مفصل به علت شکستگی استخوان، پارگی رباط و منیسک.
• سردی به وجود می آید و اگر مفاصل خشک شود ساییدگی به وجود می آید.
• تورم مفاصل می تواند در اثر بلورهای اسید اوریک، عفونت و یا حتی بیماری های جدی از قبیل لوپوس نیز ایجاد شود.
• ترشح بیشتر مایع بین مفصلی به دنبال کشیدگی و آسیب بافت سینوویال مانند آنچه در پارگی های منیسک زانو دیده می شود.
• اگر سردی بیش از اندازه در ستون فقرات بروز کند می شود روماتیسم که در اثر رطوبت زیاد و
• خوردن مواد نشاسته و شیرینی بیشتر از خوردن گوشت انسان را به روماتیسم و آرتروز مبتلا می کند.
• غلبه بلغم در مفاصل: از وظایف بلغم، لیز کردن و تسهیل حرکت اندام های پرتحرک مانند مفاصل، زبان و چشم می باشد؛ بلغم تأمین کننده آب میان بافت ها، آب بین مفاصل، آب کره چشم، رطوبت سینوس ها، بزاق دهان، رطوبت مغز و اعصاب است؛ زمانی که میزان بلغم از حد طبیعی فراتر می رود این مایعات افزایش یافته و یکی از بیماری هایی که ایجاد می کند تورم یا التهاب مفاصل است که همراه با درد از خفیف تا شدید است.
• ژنتیک: اگر فردی هستید با طبع و مزاج سرشتی «سرد و تر» بیشتر در معرض ناراحتی های مفصلی قرار دارید و باید بیشتر مواظب تغذیه خود باشید.
• سن: هر چه سن انسان بالاتر می رود، طبع و مزاج سرشتی او نیز به سمت سردی پیش می رود؛ سردی هم یکی از دلایل ابتلا به ورم مفاصل می باشد. به طور طبیعی مقداری استاندارد مایع بین مفصلی داخل همه مفاصل وجود دارد، این مایع، لغزنده و لزج است و وقتی روی سطوح مفصلی قرار می گیرد، اصطکاک بین سطوح را بسیار کم می کند؛ بنابراین متوجه می شویم که کیفیت مایع بین مفصلی مهم تر از مقدار آن است؛ مثل روغن اتومبیل که در روزهای اول بین دو انگشت کش می آید و حالت کشسانی خوبی دارد، اما به تدریج و با افزایش کارکرد روغن، حالت لغزندگی و کشسانی آن کاهش می یابد؛ در مورد مایع بین مفصلی افراد مسن نیز به همین شکل است؛ در افزایش سن مولکول های مایع مفصلی که درشت و با کیفیت بودند، شکسته و به مولکول های کوچک تر تبدیل می شوند، در نتیجه کیفیت مایع بین مفصلی کاهش می یابد؛ مگر اینکه فرد کهن سال از جوانی تا پیری رعایت تمام مسائل مربوط به حفظ سلامت مفاصل را رعایت کرده باشد.
• جنسیت: خانم ها بیشتر از آقایان در معرض ابتلا به ورم مفاصل هستند.
• سابقه آسیب مفصلی: افرادی که مفاصل آنها در جریانی مانند ورزش آسیب دیده است، در خطر ابتلا به ورم و التهاب در همان مفصل می باشند؛ این عارضه بیشتر در هوای سرد خود را بروز می دهد.
• چاقی: چاقی و وزن بالا باعث افزایش فشار بر مفاصل به خصوص در ناحیه زانو، لگن و ستون فقرات می شود؛ چاقی خطر ابتلا به آرتروز را نیز افزایش می دهد.
• عفونت: باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها می توانند از میان بریدگی پوست وارد مفاصل شوند و ایجاد عفونت کنند که نشانه آن قرمزی و داغی اطراف مفصل است.
• هورمون ها: بیماری روماتیسم در بین خانم ها رایج تر از آقایان است که می تواند به علت تأثیر هورمون استروژن باشد، اما ارتباط آن هنوز به اثبات نرسیده است.
• استعمال دخانیات: بعضی از شواهد نشان می دهد که افراد سیگاری بیش از بقیه محتمل به ابتلا به روماتیسم می باشند. در بیماری های ژنتیکی مانند روماتیسم ژن های مستعد برای فعال شدن بیماری معمولاً توسط عوامل محیطی مانند بیماری های عفونی تحریک می شوند. تنها عامل خارجی اثبات شده، مصرف دخانیات به خصوص سیگار است که باعث بروز بیماری نهفته روماتیسم و یا افزایش شدت بیماری می شود.
• رژیم غذایی: شواهد نشان می دهد که مصرف زیاد لبنیات و غذاهای سرد شخص را زودتر به بیماری های روماتیسم مبتلا می کند و همچنین اگر گوشت قرمز زیادی مصرف کنید و ویتامین ث را به اندازه کافی به بدن نرسانید، بیش از بقیه در معرض ابتلا به روماتیسم می باشید.
• کم تحرکی: عدم انجام تمرینات ورزشی و نداشتن تحرک، وضعیت نامناسب بدن در هنگام انجام کار و امور روزانه، نوع شغل، به خصوص در بروز پوکی استخوان ارتباط مستقیم دارد.
• موادی که به صورت غلط با هم مخلوط و پخته می شوند، اغلب باعث نفخ و تخمیر در بدن می شوند و تمام سیستم را به عفونت می کشاند، که یکی از آنها عفونت مفاصل است و ما آن را با نام روماتیسم یا آرتروز می شناسیم، این بیماری نتیجه سال ها درست کار نکردن سیستم گوارش است. وقتی سیستم گوارش درست کار نکند، مواد سمی دفع نشده وارد خون می شود و عفونت به وجود می آید، وقتی خون، سیستم لنفاوی، کلیه ها و جگر بر اثر تجمع این آشغال ها صدمه دیدند و اندام های دفعی نیز نتوانستند پس مانده های گوارشی را بیرون براند، روماتیسم عارض می شود.
• مصرف غذاهای سردی بخش، سیستم لنف را بیش از حد فعال می کند و موجب می شود که یکی از گلبول های سفید به نام اریتروسیت بیش از حد تولید شود. رسوب اریتروسیت ها در مفاصل، باعث بیماری رماتیسم مفصلی خواهد شد.
• ما در مفاصل به بلغم نیاز داریم تا انعطاف پذیری داشته باشند و بتوانند کارشان را به خوبی انجام دهند. حال اگر میزان بلغم کمتر از حد معمول باشد سبب بروز خشکی در مفاصل می گردد و موقع راه رفتن استخوان های ناحیه درگیر صدا می دهد. و اگر میزان بلغم بیشتر از حد معمول باشد سبب بروز ورم و درد در آن ناحیه می شود. حال اگر این مقدار بلغم رسوب کرد و سفت و سخت شد زمینه آرتریت روماتوئید می شود.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. جنسیت:روماتیسم مفصلی در زنان شایع‌تر از مردان است.
2. سن:روماتیسم مفصلی در همه سنین می‌تواند رخ دهد، اما عموماً در سنین ۳۵ تا ۶۰ سالگی بروز می‌یابد.
3. سابقه خانوادگی: در صورت ابتلای یکی از افراد خانواده به آرتریت روماتوئید، احتمال ابتلای دیگر اعضای خانواده هم افزایش می‌یابد.

پیشگیری:

• برای پیشگیری لازم است بدانید تغذیه و مواد غذایی مناسب نقش مهمی‌ در مقابله با بیماری روماتیسم و برخی از بیماری‌های ناشی از آن مانند روماتوئید پلی آرتریت دارند. در واقع برخی مواد غذایی خواص التهاب زدایی دارند در حالی که برخی دیگر التهاب زا هستند؛ بنابراین لازم است در گام اول مصرف مواد غذایی التهاب‌زدا را افزایش و مصرف مواد غذایی التهاب زا را کاهش داد تا درمان روماتیسم موثر واقع شود. لازم است مصرف مواد غذایی حاوی میزان بالای سدیم (نمک) کاهش داده شود تا مشکل احتباس آب که در نتیجه دریافت کورتون بروز می‌کند کاهش یابد. برخی عناصر مغذی برای مقابله با روماتیسم مفید هستند مانند مس و سلنیوم که اولی برای نگهداری و حفظ غضروف‌ها و استخوان‌ها و دومی‌برای مقابله با دردهای مفاصل موثر هستند. دانه های روغنی مانند بادام، گردو، فندق و ماهی های حاوی امگا ۳ مانند قزل آلا بسیار مفید هستند.

عوارض احتمالی:

1. پوکی استخوان:خود آرتریت روماتوئید، و همچنین با برخی از داروها که برای درمان آرتریت روماتوئید استفاده می شود (از قبیل پردنیزولون )، می تواند خطر پوکی استخوان را افزایش دهد. یعنی استخوان های بیمار را ضعیف و متخلل و شکننده می شود و آنها را مستعد شکستگی می کند.
2. ندول ها یا  گره های روماتوئید: این برجستگی های بافتی معمولاً در اطراف نقاط فشار، مانند آرنج ها تشکیل می شوند و در لمس قوام محکم دارند. باید توجه داشت که این گره ها می توانند در هر نقطه از بدن، از جمله قلب و ریه ها تشکیل شوند.
3. خشکی چشم و دهان: افرادی که به آرتریت روماتوئید مبتلا هستند، بسیار بیشتر دچار سندرم شوگرن می شوند، در این سندرم یا اختلال، میزان ترشح بزاق اشک کاهش می یابد یعنی رطوبت چشم و دهان کم می شود و چشم و دهان خشک می شود.
4. عفونت ها: خود آرتریت روماتوئید و بسیاری از داروهایی که برای درمان آن استفاده می شود می تواند سیستم ایمنی بدن را مختل کرده و منجر به افزایش عفونت شوند. بنابراین به بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید توصیه می شود که برای جلوگیری از بیماری های عفونی از قبیل آنفلوانزا، ذات الریه، زونا و COVID-19 با واکسیناسیون خود را محافظت کنند.
5. نسبت چربی به توده بدون چربی عضلانی بدن: اغلب در افرادی که به آرتریت روماتوئید مبتلا هستند، حتی در افرادی که دارای شاخص توده بدنی طبیعی (BMI) هستند، بیشتر است.
6. سندرم تونل کارپال: اگر آرتریت روماتوئید مچ دست بیمار را تحت تأثیر قرار دهد، التهاب می تواند محل عبور عصب مدیان را تنگ کند این عصب حس بیشتر قسمت های دست و انگشتان بیمار را می‌دهد. در نتیجه بیمار با خواب رفتن و گزگز انگشتان دست هنگام شب ها یا موقع رانندگی و تایپ و کار و کامپیوتر مراجعه می‌کند.
7. مشکلات قلبی: آرتریت روماتوئید می تواند خطر تنگ شدن و بسته شدن رگ های قلب همچنین التهاب پرده پریکارد که پریکاردیت نامیده می‌شود را افزایش دهد. پرده پریکارد در واقع پرده کیسه مانندی است که دورتادور قلب را فرا گرفته است.
8. بیماری های ریوی:افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید خطر التهاب و فیبروز در بافت های ریه را افزایش می دهند، که می تواند منجر به تنگی نفس پیشرونده شود.
9. لنفوم: آرتریت روماتوئید خطر ابتلا به لنفوم را افزایش می دهد. لنفوم ها در واقع  گروهی از سرطان های خون و سیستم لنفاوی هستند.

تشخیص:

1. آزمایش Anti ccp: آنتی CCP یک آنتی بادی در بیماران آرتریت روماتوئید است. سطح Anti-CCP را می توان در یک بیمار از طریقآزمایش خون در منزل تشخیص داد. آنتی CCP مثبت می تواند به همراه تست های دیگر خون، تصویربرداری و معاینات فیزیکی برای رسیدن به تشخیص روماتیسم استفاده شود. سیستم ایمنی بدن در حالت نرمال فقط عوامل بیگانه را شناسایی و از بین می برد ولی در بیماری های خود ایمنی، سیستم ایمنی بدن سلول های خودی را بیگانه تلقی کرده و علیه این سلول ها آنتی بادی تولید می کند. این آنتی بادی که اتوآنتی بادی اطلاق می شود باعث آسیب به بدن می شوند. در بیماران روماتیسمی نیز بر علیه پپتید حلقوی سیترولیه ccp اتوآنتی بادی (Anti ccp) تولید می شود. در آزمایش anti ccp این اتوآنتی بادی جستجو می شود. در صورت شناسایی این اتوآنتی بدن به احتمال زیاد فرد دچار آرتریت روماتوئید یا روماتیسم می باشد.
2. آزمایش ANA: یکی دیگر از تست هایی که در تشخیص روماتیسم درخواست می شود، آزمایش ANA می باشد. آزمایشات ANA یک شاخص کلی از بیماری خود ایمنی است. از آنجا که روماتیسم مفصلی یک بیماری خود ایمنی است، بسیاری از مبتلایان به روماتیسم مفصلی دارای آزمایشات مثبت ANA هستند. البته لازم به ذکر است یک آزمایش مثبت به معنای داشتن روماتیسم مفصلی نیست. در این آزمایش اتوآنتی بادی علیه هسته سلول مورد بررسی قرار می گیرد.
3. پروتئین واکنشی c یا CRP: CRP یا C-Reactive Protein در روماتیسم و التهابات و تورم‌های حاد، پروتئینی به نام C در خون پیدا می‌شود که در حال عادی وجود ندارد و اگر هم باشد بسیار بسیار ناچیز و غیر قابل بررسی با روش‌های معمولی است . CRPیک بیومارکر غیر اختصاصی التهاب است. به این معنی است که وقتی سطح CRP بالا می رود این نشانه ای است که التهاب در جایی در بدن اتفاق می افتد. شناسایی این پروتئین در تشخیص روماتیسم می تواند کمک کننده باشد.
4. فاکتور روماتوئید RF: فاکتور روماتوئیدی اتو آنتی بادی‌هایی از جنس ایمونوگلوبولین نوع IgM هستند که در سیستم ایمنی خود فرد ایجاد می‌شوند. این آنتی بادی‌ها در حالت طبیعی برای دفاع بدنی در مقابل عفونت‌ها بوده ولی در بیماری‌های التهابی هم چون آرتریت روماتوئید یا همان روماتیسم دردهای مفصلی را ایجاد می‌کنند. این اتو آنتی بادی‌ها با حمله اشتباه به بافت‌های طبیعی بدن زمینه ساز دردهای مفصلی می‌ گردند. این تست به عنوان تست اختصاصی تشخیص روماتیسم به کار می رود. توجه داشته باشید علائم ظاهری بدن نمی‌توانند معیار درستی برای تشخیص این فاکتور روماتوئیدی در بدن باشند. از طرفی علائم دردهای مفصلی همیشه برای تشخیص بیماری روماتیسم قابل اطمینان نیستند. چون افراد دارای این فاکتور روماتوئیدی ممکن است به بیماری ‌های دیگر بافت همبندی مانند بیماری رینود، اسکلرودرما، اختلالات خود ایمن تیروئیدی، لوپوس اریتماتوز سیستمیک، سندرم شوگرن، و یا افراد مبتلا به سایر بیماری‌های عفونی مزمن مانند هپاتیت ویروسی مبتلا باشند. فاکتور روماتوئیدی در 70 تا 90 درصد بیماران روماتیسمی وجود دارد هر چند اگر در برخی تشخیص داده نشود. در افرادی که علائم و نشانه‌های شدیدی از روماتیسم را تجربه می‌کنند، غلظت های قابل توجهی از RF را می‌توان در نمونه‌های آزمایشگاهی آنان دید که احتمال وجود روماتیسم را در آنان تقویت می‌کند. سطوح بالاتر فاکتور روماتوئیدی با شدت بیماری رابطه مستقیم دارد. البته لازم به ذکر است نتیجه منفی آزمایش RF وجود آرتریت روماتوئید را رد نمی‌کند. حدود 20 درصد از افراد مبتلا به روماتیسم دارای سطوح بسیار پایین‌تر از حد تشخیص RF را دارند. در این چنین مواردی آزمایش آنتی بادی CCP ممکن است مثبت باشد و برای تشخیص روماتیسم مورد استفاده قرار می‌ گیرد.
5. اوریک اسید: اسیداوریک حاصل متابولیسم سلولی و در واقع متابولیسم پورین‌هاست؛ پورین‌ها گروهی از مواد است که در غذاهای حیوانی مانند گوشت قرمز و همچنین حبوبات وجود دارد. بیشتر اسید اوریک ساخته شده بوسیله بدن در خون حل می‌شود و از طریق کلیه به درون ادرار دفع می‌کند. اما گاهی بدن شما یا اسید اوریک زیادی تولید می‌کند یا مقدار کمی از آن را دفع می‌کند. میزان اوریک اسید در افراد مبتلا به نقرس (نوع دیگری از آرتریت التهابی) بالا می باشد. همچنین وجود میزان بالایی از این ماده می‌تواند نشانه خطر ابتلا به عارضه آرتریت روماتوئید باشد بنابراین یکی از دلایل درخواست آزمایش اسید اوریک در تشخیص روماتیسم می باشد.
6. کلسیم: فعالیت فیزیکی اهمیت زیادی در حفظ قدرت استخوان ها دارد، اما بسیاری از مبتلایان به روماتیسم به علت درد هایی مفصلی معمولاً دارای فعالیت بدنی کمی هستند. سیستم ایمنی بدن که فعالیت آن در بیماری روماتیسم زیادتر می شود، حتی ممکن است بطور مستقیم به استخوان ها حمله کند. بنابراین یکی دیگر از آزمایشاتی که ممکن است در تشخیص روماتیسم درخواست شود، آزمایش کلسیم می باشد. همچنین در پیگیری درمان روماتیسم نیز این آزمایش درخواست می شود چون کورتیکواستروئیدها که در درمان روماتیسم تجویز می شود جذب کلسیم توسط بدن را با مشکل مواجه می کنند، در نتیجه استخوان ها ضعیف و خطر پوکی استخوان افزایش می یابد.
7. آلکالن فسفاتاز: آلکالین فسفاتاز آنزیمی است که در بافت های مختلف بدن به ویژه کبد، استخوان، کلیه، روده و جفت یافت می شود. سطح ALP در سلول های کبد و استخوان از سایر بافت ها بالاتر است. آزمایش ALP در تشخیص بیماری های کبد و استخوان مانند افزایش استخوان سازی در بیماری پاژه pagets ، روماتیسم مفصلی، ترمیم شکستگی کاربرد دارد. بنابراین این تست در تشخیص روماتیسم نیز کاربرد دارد.
8. آزمایش ESR: سدیمانتاسیون که به آن سرعت رسوب گلبول قرمز «ESR» یا به زبان ساده تر Sed Rate می گویند، یک نوع آزمایش خون است که میزان فعالیت التهابی را در خون نشان می دهد. تستSed Rate  تنها ابزار تشخیصی پایه نیست، اما ممکن است در فرآیند تشخیص یا نظارت بر پیشرفت یک بیماری التهابی به پزشک کمک کند. بنابراین این آزمایش در تشخیص روماتیسم که یک بیماری التهابی است نیز به کار می رود. آزمایش ESR به این صورت انجام می شود که نمونه خون داخل یک لوله باریک بلند ریخته می شود. سلول های قرمز خونی (اریتروسیت ها یا گلبول های قرمز) به تدریج به سمت پایین ته نشین می شوند. التهاب باعث می شود سلول ها با هم انبوه شوند. بدلیل اینکه این توده های سلولی از سلول های منفرد چگال تر هستند، بنابراین سرعت رسوب آنها نیز بیشتر است و میزان این سرعت در واقع یک معیار سنجش بیماری است. در تست Sed Rate فاصله رسوب گلبول های قرمز خون در یک ساعت در لوله آزمایش، اندازه گیری می شود. هرچه سلول های خونی در فاصله دورتری رسوب کرده باشند، یعنی پاسخ التهابی سیستم ایمنی بدن بیشتر بوده است.
9. تصویربرداری توسط اشعه ایکس: در بعضی از مواقع این نوع تست تصاویری از فرسودگی و از بین رفتن یکی از استخوان‌های اطراف مفصل یا تورم بافت‌های نرم را نشان می‌دهد این تست‌ها همچنین ممکن است در آینده هم برای مقایسه شرایط اولیه بیمار با شرایط کنونی بیمار و تشدید بیماری انجام شود.

درمان طب نوین:

• خصوصیت این بیماری آن است که غالباً پس از چند هفته یا چند ماه بهبود می یابد، ولی بیشتر بیماران به درمان نیاز دارند. اکثرا بیماری پس از مدتی دیگر ظاهر می شود و هدف از درمان، عقب انداختن بازگشت است. به دلیل اینکه بیماری روماتیسم مفصلی هیچگونه درمان خاصی ندارد، درمان‌های آن در طول زندگی برای کاهش علائم، جلوگیری و کاهش آسیب دیدگی مفصل انجام می‌شود، بیماران باید بدانند که بیماری آرتریت روماتوئید بیماری است که می‌تواند همزمان روی چندین قسمت بدن تأثیر بگذارد این قسمت‌ها مانند ریه، مغز استخوان، چشم و سیستم قلبی و عروقی است.
• کاهش وزن: چاقی باعث وارد آمدن فشار اضافه به مفاصل می گردد، بنابراین با یک برنامه غذایی مدون و فعالیت بدنی، وزن خود را به حد ایده آل برسانید.
• فیزیوتراپی: یکی از راهکارها برای کمک به کاهش درد و خشکی مفاصل استفاده از روش‌های فیزیوتراپی است، روش‌هایدرمان روماتیسم مفصلی در فیزیوتراپی شامل استفاده از الکتروتراپی برای کاهش درد و التهاب، ماساژ، اولتراسوند، نرمش و حرکات کششی، تمرینات تقویتی مفاصل و … می‌باشد. هدف از انجام فیزیوتراپی، کاهش درد، افزایش انعطاف‌پذیری، قدرت و حرکت مفصل برای جلوگیری از خشکی و تغییر شکل مفاصل و همچنین ضعف عضلات می‌باشد. درمان فیزیوتراپی نه تنها از بروز مجدد درد جلوگیری می‌کند، بلکه وضعیت سلامت عمومی را نیز بهبود می‌بخشد.
• درمان دارویی: برای درمان این بیماری داروهای گوناگونی وجود دارند. در درجه اول ضد التهاب های غیراستروئیدی و مسکن ها هستند. این داروها درد و سفتی و تورم را کم می کنند، اما مسکن ها در صورت لزوم بهتر درد را از بین می برند. اگرچه دارو درمانی در کاهش علامات مرضی مؤثر است ولی بر پیشرفت بیماری در درازمدت اثر ندارد. این کار را گروه دوم از داروها انجام می دهند، مانند: متوترکسات، سولفاسالازین، آزاتیوپرین، املاح طلا، مینی سیلامین و هیدورکسی کلروکویین. همه این ها به ضد روماتیسم و تغییر دهنده بیماری معروف هستند. استروییدها چون قدرت ضدالتهابی زیادی دارند سودمند واقع می شوند و به صورت خوراکی یا تزریق در مفصل های پر درد به کار می روند.
• استراحت: بیماران باید در مراحل حاد بیماری به مفاصل دردناک استراحت بدهند. استراحت مطلق درد مربوط به درگیری گسترده مفصل را تسکین می‌دهد. استراحت دادن به مفصل در یک موقعیت عملکردی در این مرحله بسیار مهم است. موقعیت استراحت باید به این شکل باشد: مفصل شانه در زاویه ابداکشن 45 درجه و هر دو مچ دست در زاویه خمشی خلفی 30 الی 20 درجه قرار داشته باشد؛ انگشت ها را اندکی خم کنید، مفصل‌های ران را بدون خم کردن در زاویه ابداکشن 45 درجه نگه دارید، زانوها را کاملاً بکشید و صاف کنید و پاها را در وضعیت خنثی قرار دهید.
• آتل و ارتز: آتل برای نگه داشتن اندام‌ها در موقعیت دلخواه و موقعیت‌ دهی عملکردی به مفاصل فعال درگیر بسته می‌شود. چنانچه آتل از مواد نرم تهیه شود، استفاده از آن برای بیمار آسان‌تر می‌شود. ارتز و آتل در مجموع برای دستیابی به اهداف زیر به کار برده می‌شود: کاهش درد و التهاب، پیشگیری از بدشکلی، پیشگیری از تحمیل فشار بر روی مفصل، حمایت از مفصل، کاهش خشکی مفصل.
• استفاده از وسایل کمکی و انطباقی: کاردرمانی توانایی عملکردی بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید را بهبود می‌دهد. مداخله‌های کاردرمانی شامل وسایل کمکی و تجهیزات انطباقی برای محافظت از مفصل و حفظ انرژی بیماران مفید هستند. وسایل کمکی به منظور کاهش نقص‌های عملکردی، تسکین درد و حفظ استقلال و خودکارآمدی به کار برده می‌شود. استفاده از عصا بار تحمیلی روی مفصل ران را به میزان 50 درصد کاهش می‌دهد. چون اکثر این وسایل در اصل برای بیماران دچار نقص‌های عصبی طراحی شده است، تغییرات کوچکی باید در وسایل داده شود تا برای استفاده بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید نیز مناسب شود. بالا آوردن صندلی توالت، نصب دستگیره‌های پهن، تغییر دادن سرویس بهداشتی و حمام از جمله کارهایی است که زندگی روزمره را برای بیماران آسان‌تر می‌کند. این تغییرات استقلال عملکردی بیمار را افزایش می‌دهد و به او کمک می‌کند که کنترل بیشتری بر محیط داشته باشد. افزایش استقلال و راحتی بیمار از اهداف اصلی کاردرمانی به شمار می‌آید.
• ماساژ درمانی: ماساژیکی از درمان‌های پرکاربرد است که با هدف بهبود انعطاف‌پذیری و حال عمومی بیمار انجام می‌شود و به کاهش ورم مفاصل ملتهب کمک می‌کند. به علاوه ماساژ تأثیرگذاری دیگر مدالیته‌های درمانی را نیز افزایش می‌دهد. ماساژ، درمانی موثر برای افسردگی، اضطراب، تسکین درد و بهبود روحیه است. همچنین ماساژ سطح هورمون‌های استرس را کاهش می‌دهد.
• طب سوزنی: طب سوزنی یکی از درمان‌های سنتی چین باستان است که در این باور ریشه دارد که نیروی انرژی به نام چی یا یان آزادانه در بدن جریان دارد. اما اگر مسیر جریان انرژی مسدود شود، درد و دیگر علائم روماتیسم مفصلی شروع می‌شود. بنابراین متخصصین طب سوزنی سوزن‌های ظریفی را برای رفع انسداد جریان انرژی در نقاط خاصی از بدن فرو می‌کنند تا کانال‌های چی (مریدین‌ها) آزاد شود.
• بیوفیدبک: در درمان بیوفیدبک از یک دستگاه برای اندازه‌گیری واکنش‌های بدن به استرس استفاده می‌شود. برای مثال بیوفیدبک دمای بدن و ضربان قلب را اندازه‌گیری می‌کند. این تکنیک شیوه مدیریت استرس را به بیمار آموزش می‌دهد تا او در نهایت بتواند درد و دیگر علائم آرتریت روماتوئید را تسکین بدهد.
• پی آر پی: پی آر پی یا درمان با پلاسمای غنی از پلاکت درمانی است که بر قابلیت التیام ‌بخشی خود بدن متکی است. درمان پی آر پی با گرفتن نمونه خون از بیمار شروع می‌شود. خون در سانتریفیوژ چرخانده می‌شود تا محلول پلاکتی به دست بیاید که غلظت بالایی از پروتئین‌های فاکتورهای رشد در آن وجود دارد. فواید این پروتئین‌ها عبارت است از: کاهش درد، تسریع و تسهیل دوران التیام آسیب‌ها، بازسازی و ترمیم بافت‌های نرم بدن، بهره‌گیری از PRP برای درمان این نوع آرتریت، التیام ‌بخشی طبیعی بدن را تسهیل می‌کند. البته PRP مزایای دیگری نیز برای بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی دارد. چون در پی آر پی از خون خود بیمار استفاده می‌شود، خطر عفونت وجود ندارد. به علاوه پی آر پی زمان التیام را نسبت به درمان‌های دیگر کمتر می‌کند.
• ورزش درمانی: ورزش برای بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی مفید است و اکثر بیماران از این موضوع آگاهی دارند؛ اما یافتن وقت، انرژی و انگیزه لازم برای ورزش کردن دشوار است. ورزش کردن به ویژه در صورت تحمل درد برای بیمار سخت‌تر می‌شود. اما پژوهش‌ها نشان داده است، بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئیدی که ورزش می‌کنند، درد کمتری نسبت به بقیه بیماران تحمل می‌کنند. به علاوه ورزش موجب تقویت روحیه و بهبود عملکرد مفصل می‌شود و از ضعیف شدن و تحلیل رفتن عضلات جلوگیری می‌کند. در ادامه ورزش‌های مناسب برای بیماران دچار روماتیسم مفصلی را معرفی می‌کنیم. ورزش در آب: آب درمانی، ورزش کردن در آب گرم، بیشتر از دیگر روش‌های ورزش درمانی به بهبودی بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی کمک می‌کند. مطالعات نشان داده است که درد و حساسیت مفاصل بیماران دچار آرتریت روماتوئید پس از شرکت کردن در جلسات آب درمانی کمتر می‌شود. به علاوه هیدروتراپی برای بهبود روحیه و سلامتی عمومی بیماران نیز مفید است. ورزش‌های مبتنی بر آب، مانند شنا و ایروبیک آبی، استفاده از مفاصل درگیر را برای بیماران آسان‌تر می‌کند و دردشان را تا حدی تسکین می‌دهد. تای چی: تای چی یا مدیتیشن در حال حرکت یکی از هنرهای رزمی سنتی چین است که حرکات آهسته و آرام را با تمرکز ذهنی ترکیب می‌کند. تای چی عملکرد عضلات را بهبود می‌دهد و خشکی مفصل، درد و استرس بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید را کمتر می‌کند. دوچرخه سواری: تقویت پمپاژ قلب یکی از بخش‌های ضروری درمان روماتیسم مفصلی است، چون بیماران مبتلا به این عارضه بیشتر مستعد ابتلا به بیماری‌ها و عارضه‌های قلبی عروقی هستند. دوچرخه سواری یک ورزش کم برخورد عالی است که به اندازه ورزش ایروبیک به مفصل‌ها فشار نمی‌آورد. دوچرخه سواری برای حفظ سلامت قلبی عروقی، تقویت پاها و کاهش خشکی صبحگاهی مفصل مفید است. می‌توانید در فضای باز دوچرخه سواری کنید، به یک گروه دوچرخه سواری ملحق شوید یا با دوچرخه ثابت در خانه یا باشگاه تمرین کنید. پیاده روی: پیاده‌روی در پارک، علی‌رغم ساده به نظر رسیدن، یکی از آسان‌ترین و راحت‌ترین ورزش‌ها است. پیاده‌روی علاوه بر افزایش ضربان قلب، مفصل‌ها را شل می‌کند و درد را تسکین می‌دهد. پژوهش‌ها نشان داده است که سی دقیقه‌ پیاده‌روی در روز روحیه بیماران را نیز بهتر می‌کند. اگر در حفظ تعادل مشکل دارید، می‌توانید تعادلتان را با استفاده از عصاهای پیاده‌روی حفظ کنید. اگر به خاطر بدی آب و هوا نمی‌توانید از خانه خارج شوید، در فضای خانه راه بروید یا تردمیل تهیه کنید. یوگا: یوگا ترکیبی از وضعیت‌های اندامی با تمرین‌های تنفسی و تن‌آرامی است که علائم روماتیسم مفصلی را بهبود می‌دهد. درد و وضعیت روحی بیماران جوانتر مبتلا به آرتریت روماتوئید با تمرین کردن یوگا بهبود می‌یابد.
• تمرین های تقویتی: روماتیسم مفصلی عضلات را ضعیف می‌کند که به نوبه خود تشدید درد مفصلی را در پی دارد. تمرین‌های تقویتی درد را کمتر و عضلات را قوی‌تر می‌کند. عضلات قوی‌تر بهتر از مفاصل حمایت می‌کنند و در نتیجه انجام فعالیت‌های روزمره برای بیمار آسان‌تر می‌شود. تمرین‌های وزنه‌برداری را دو یا سه بار در هفته انجام دهید. همچنین اگر مچ دستها و انگشتهایتان در وضعیت خوبی است، می‌توانید با کش‌های مقاومتی تمرین کنید. درباره تمرین‌‌های مناسب با پزشک معالجتان مشورت کنید و اگر تمرین‌های وزنه برداری یا کار با کش‌های مقاومتی مضطربتان می‌کند، از یک مربی شخصی کمک بگیرید.
• جراحی: با این حال دارو برای درمان تمام موارد روماتیسم مفصلی کافی نیست و برخی بیماران به جراحی نیاز پیدا می‌کنند. تکنیک‌های جراحی مدرن برای اصلاح آسیب‌های مفصلی و ساختارهای مرتبط، تسکین درد، اصلاح بدشکلی‌ها و بهبود عملکرد مفصل مفید است. چنانچه جراحی را برای درمان مشکلات مفصلی ناشی از آرتریت روماتوئید انتخاب کرده‌اید، باید با پزشک مجربی مشورت کنید که در زمینه درمان عارضه‌های درگیر کننده مفصل، عضله و استخوان تخصص دارد؛ به عبارت دیگر باید به جراح ارتوپد مراجعه کنید. اگر به فکر انجام جراحی هستید، احتمالاً تا به حال با متخصص روماتولوژی صحبت کرده‌اید. روماتولوژیست معالج‌تان می‌تواند جراح ارتوپد مجربی را به شما معرفی کند تا با مشورت با ایشان بتوانید اطلاعات بیشتری درباره جراحی مناسب با شرایط خود به دست بیاورید. به چند پزشک مراجعه کنید، روش‌های مختلف را بررسی کنید و در نهایت متخصصی را برای جراحی انتخاب کنید که با او راحت‌تر هستید.

درمان طب سنتی:

• مرکب ۴ استفاده کنید.
• خوردن اسفند شبانگاه.
• حجامت ساق پا انجام دهید.
• شب ها یک لیوان سرکه انگبین میل کنید.
• کلیه و مثانه را با شال پشمی گرم نگه دارید.
• استفاده از دستکش و جوراب در شب برای حفظ گرما
• از مغرب تا وقت شام یک قاشق پلوخوری زرشک خام بخورد.
• از خوردن آلوی زیاد، خرما، غذاهای سرد و تر و بلند نگه داشتن موها بپرهیزید.
• ضماد کشمش سیاه روی مفصل دردناک و خوردن آن در طول روز به جای شیرینی.
• به فکر نقل مکان به آب و هوای خشک باشید. هوای مرطوب علائم را بدتر می کند.
• عصرانه یک لیوان آب انار شیرین طبیعی یا دو قاشق پلوخوری رب انار شیرین بخورید.
• دمنوش (اسطوخدوس + سوسنبر + بومادران) با عسل روزانه چند لیوان برای بانوان خیلی مفید است.
• خوردن دوسین (یک واحد سیاه دانه کوبیده + سه واحد عسل) صبح و شب یک قاشق مرباخوری.
• دمنوش (سنبل الطیب + برگ زیتون) برای افرادی که در کنار روماتیسم، از مشکلات قلبی نیز رنج می برند.
• صبح ناشتا دو مثقال از مرکب ۱ مفاصل میل کنید. البته اگر بهبودی حاصل نشد، با فاصله یک هفته، مجدداً میل کنید.
• شب ها روی مفاصلی که درد می کند، پماد مفاصل بمالید و ماساژ دهید، سپس روی آن را ببندید و صبح با آب ولرم بشویید.
• کاهش مصرف گوجه فرنگی، چون دانه های این گیاه سرشار از اسید اوریک است تا زمان بهبودی از این ماده استفاده نکنید.
• در بین روز آلو بخارا به تعداد 14 عدد به صورت مکیدنی بخورد (در صورتی که دچار اسهال نیستید می توانید از آلو بخارا استفاده کنید).
• کدو حلوایی + عسل + لیموترش تازه + روغن زیتون به عنوان یک وعده غذا استفاده کنید.
• ناشتا، اندازه یک قاشق چایخوری، طریفل میل کنید.
• میوه تازه کرچک را خرد کنید و در دو لیتر آب بجوشانید تا نیم لیتر باقی بماند سپس در آب پاش بریزید و روزی سه مرتبه روی موضع اسپری کنید.
• اسطوخودوس + بابونه + سورنجان + سیاهدانه به قسمت مساوی نیم پودر شود صبح و شب به صورت جوشانده هر بار فقط یک فنجان کمی شیرین میل شود.
• انفیه، سرمه اثمد، حنا بر سر گذاشتن، پشت به آفتاب نشستن و نوره کشیدن از درمان های دیگر رماتیسم است.
• مصرف دمنوش ( تخم شوید + تخم جعفری + مرزنجوش + رازیانه) با عسل روزانه ۱ تا ۲ لیوان نیم ساعت قبل از وعده های غذایی باعث کاهش ورم دست و پا می شود.
• اگر عفونت عامل ورم مفصل است، از دمنوش (آویشن + چای کوهی + پرسیاوش) استفاده کنید.
• خوردن سیر خام و استفاده از سبزی جعفری، نعناع، ریحان، مرزه و تره همراه غذا.
• گل اروانه 15 گرم + ناخنک 20 گرم + رازیانه 15 گرم + آویشن 20 گرم + شیرین بیان 25 گرم + تخم کرفس 30 گرم، ده گرم دارو در پانصد سی سی آب پس از کمی جوشاندن، قبل از هر غذا دو استکان میل نمایید. (بسیار مجرب)
• تا زمان بهبودی از مصرف لبينات خصوصاً دوغ، ماست و (سایر لبنیات پاستوریزه که مواد نگه دارنده دارند) خودداری کنید (به طور مثال پورین موجود در شیر، اسید اوریک بدن را افزایش داده و تورم و التهاب مفاصل را نیز زیاد می کند).
• پرهیز از مصرف گوشت حیوانات پرورشی، تغذیه غیر استاندارد، محیط بدون نور آفتاب، داروهای شیمیایی، ذبح نادرست، وجود نور ۲۴ ساعته و مسائل دیگر، بدن این حیوانات را سرشار از اسید لاکتیک کرده که برای مفاصل بسیار مضر می باشد.
• استفاده از مواد غذایی سرشار از پتاسیم: (لوبیا سویا، لوبیا چشم بلبلی، ماش، نخود، انواع کلم ها، پیازچه، خرما، کشمش، مویز، انجیر خشک، موز کاملاً رسیده، خربزه، انجیر، زیتون، آناناس، سیب درختی، رطب، شلغم، پیاز، سیر، موسیر، فندق، بادام) سرشار از پتاسیم می باشند، لذا از این مواد در طول هفته استفاده نمایید.
• استفاده از مواد غذایی غنی از کلسیم: شلغم، انواع کلم ها، بادام، کنجد، پونه، نعناع، انجیر، برگ انگور، برگ تربچه و… سرشار از کلسیم بوده و حتماً توصیه می شود همراه با خرما میل شود.
• استفاده از مواد غذایی رقیق کننده خون: استفاده از (دارچین، زنجبیل، گردو، کنجد، ارده، روغن کنجد، سیاه دانه، زعفران، سیر، پیاز. جعفری، فلفل) عامل رقت خون می باشند. دمنوش (بابونه + ناخنک + تخم جعفری) با عسل کمک به رقت خون می کنند؛ شما می توانید روزانه ۱ تا ۲ لیوان از این دمنوش را میل کنید.
• نوشیدن (چای کوهی + خارخسک + زنجبیل) همراه با عسل روزانه ۲ تا ۳ لیوان با ایجاد آرامش و افزایش کارایی کلیه ها باعث کاهش تورم بین مفاصل می گردد.
• گیاهان داروی ضد درد و التهاب و روماتیسم: اسطوخدوس، اکلیل کوهی، اوکالیپتوس، بومادران، جعفری، خارمریم، زنجبیل، فلفل، قره قاط، علف چای، کرفس، گل رنگ، مرزه، همیشه بهار، بلوط، ترخون، چای کوهی، زرشک، زیره سبز، کاسنی، کندر، مارچوبه، مسواک، نعنای گربه ای، یونجه، باباآدم، تاجریزی پیچ، تاجریزی سیاه، سورنجان، کافور، آلبالو، آناناس، انار، برنج، بنفشه سه رنگ، بنفشه، توت سیاه، توت سفید، پر سیاوش، خاکشیر، درمنه، دم اسب، زیره سبز، سدر، شاه بلوط، شیرخشت، عناب، گل آفتابگردان، گیلاس، لوبیا، مرزنجوش، مریم نخودی، مصطکی.
• ماساژ آرام همراه با یک گرم کننده مانند اتو و حوله و با استفاده از روغن های گیاهی کمک زیادی به کاهش التهاب مفاصل می کند. (نحوه تهیه روغن: (سیاه دانه + خردل + زنجبیل + هل + میخک) از هر کدام یک قاشق غذاخوری سرپر با ۳ لیتر آب روی اجاق قرار داده تا آب آن نصف گردد، سپس صاف کرده و نصف استکان روغن کنجد و بادام تلخ را به آب صاف شده اضافه کرده و دوباره روی اجاق با شعله کم قرار دهید تا کل آب تبخیر گردد؛ روغن باقی مانده برای تسکین درد و کاهش التهاب مفاصل بسیار مفید است و شما می توانید روزانه ۳ بار و هر بار ۵ تا ۱۰ دقیقه مفاصل را با این روغن ماساژ دهید). نکته: این روغن مسکن خوبی است اما بعد از استفاده، زیاد به مفاصل فشار نیاورید که نتیجه معکوس خواهد شد.
• از نیش زنبور برای درمان استفاده کنید، نیش زنبور حاوی پپتیدهای ضدالتهایی است که درد و التهاب آرتریت شما را کاهش می دهد؛ اگر به زنبور حساسیت دارید، این کار را انجام ندهید. (در طب سنتی افرادی که به نیش زنبور حساسیت دارند را حجامت کرده بعد یک قطره نیش زنبور را با نصف استکان آب جوشیده ولرم مخلوط کرده روی دستمال تمیزی ریخته و روی زخم را می پوشانند؛ این عمل باعث ساخت پادتن مناسب برای زهر زنبور در بدن شده، لذا فرد تا آخر عمر دیگر به نیش زنبور حساسیت پیدا نمی کند).
• کاهش مصرف زیاد گوشت قرمز، مبتلایان به آرتریت باید میزان مصرف غذاهای گوشتی را کاهش دهند وگرنه روز به روز شاهد افزایش التهاب و درد مفاصل خود می باشند؛ مصرف زیاد گوشت باعث افزایش اسیدوز خون و ناراحتی های مفصلی مانند تورم می گردد.
• حذف روغن های اشباع، روغن نباتی، روغن های حیوانی، روغن نارگیل، روغن پالم (که به لبنیات پاستوریزه اضافه می شود) و… از روغن های اشباع محسوب شده و برای تورم مفاصل بسیار مضر می باشند.
• حذف قند و شکر صنعتی، مصرف این ماده به دلیل افزایش اسیدوز خون برای درد مفاصل مضر است؛ از طرفی مصرف قند و شکر باعث افزایش وزن شده و فشار بر مفاصل را دو چندان می کند، لذا از قندهای طبیعی مانند عسل، خرما، انجیرخشک، توت خشک، کشمش که برای از بین بردن تورم مفاصل مفیداند استفاده نمایید.
• از مصرف فرآورده های کافئین دار پرهیز کنید، چای، قهوه، نسکافه، نوشابه های کولادار، شکلات و… حاوی کافئین بوده و املاح و مواد معدنی که مسئول نظارت بر مایعات بین مفصلی هستند را از بدن دفع می کنند و در نتیجه بدن را به درد و تورم مفاصل مستعدتر می کنند.
• در صورتی که دچار غلبه صفرا و یا بیماری های کبدی نیستید، می توانید از غذاهایی با طبع گرم استفاده کنید، البته توجه داشته باشید مصرف غذاهای گرم و لطیف مانند سوپ گندم، حلیم گندم، فسنجان نیم بادام درختی و نیم گردو، ارده و شیره و …
• پرهیز از سردی ها از برنامه غذایی به ویژه در هنگام شب مانند: لبنیات، سرکه، ترشی، سیب زمینی، آب یخ و آب سرد، نوشابه، فست فودها، غذاهای بازاری و دارای مواد نگهدارنده، هوای سرد، حمام با آب سرد، زیاد ماندن در حمام های معمولی، استخر، خواب زیاد، غم واندوه و…
• بادکش گرم و خشک در قسمت های مختلف بدن بین 14 تا 40 مرتبه، زالوی موضعی، حجامت عام، ساکرال و موضعی بسته به نیاز بیمار و نضج خلط و یا کنترل گرمای بدن.
• برای درمان تکمیلی از بادکش روماتیسم استفاده می کنیم این بادکش به ترتیب از بالا به پایین و از چپ به راست باشد و در موقع برداشتن لیوان ها هم همین طور باشد در غیر این صورت درد در بعضی نواحی باقی می ماند.
• شب قبل از خواب یک قاشق مرباخوری روغن بنفشه خالص که در پایه روغن زیتون بخورید و بعد کل و اندام های درگیر بدن را با روغن بنفشه، سیاهدانه یا روغن بادام تلخ خالص ماساژ دهید.
• برگ‌های درخت زبان گنجشک: برگ‌های درخت زبان گنجشک حاوی فلاوونوئیدها می‌باشند که خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی دارند. برای همین هم برای مقابله با دردهای روماتیسمی موثر‌ند. روش استفاده: یک مشت از برگ‌های این گیاه را در یک لیتر آب به مدت 10 دقیقه دم کنید. به مدت 3 تا 4 هفته هر روز 3 تا 4 فنجان از این دمنوش میل کنید. موارد منع مصرف: هیچ مورد منع مصرف برای این گیاه وجود ندارد.
• پوست درخت بید سفید: درخت بید سفید سرشار از مولکول‌هایی به نام «سالیسین» است که خواص مشابهی مانند آسپرین دارند. این ترکیبات علاوه بر تسکین درد خواص ضد التهابی نیز دارند. روش مصرف: یک قاشق چای‌خوری پوست درخت بید را در یک فنجان آب جوش بریزید و به مدت 10 دقیقه دم کنید. در صورت درد مفاصل به مدت 3 هفته روزانه 3 فنجان از این دمنوش مصرف کنید. همچنین می‌توانید از کپسول‌های این گیاه نیز استفاده کنید. می‌توانید به مدت یک هفته هر روز 2 تا 3 عدد کپسول مصرف کنید. موارد منع مصرف: افرادی که به آسپرین حساسیت دارند نباید از این گیاه استفاده کنند. مصرف این گیاه همچنین برای بیمارانی که از داروهای ضد انعقاد خون و یا مسکن‌ها استفاده می‌کنند مورد منع مصرف دارد.
• یک مشت شنبلیله و یک مشت انجیر خشک را داخل دو لیوان آب بجوشانید، سپس صاف کنید و تا سه روز، روزی یک لیوان (یا تا ۶ روز، یک لیوان یک روز در میان) میل کنید. (البته شرطش این است که هر دو پخته شود و فقط جوشاندن خالی منظور نیست).
• زردچوبه + گلاب + نمک دریا + زرده تخم مرغ محلی، خمیری درست کنید و از شب تا صبح به مدت دو هفته روی موضع ضماد کنید.
• یبوست بیماری را تشدید می نماید و درد به سراغ بیمار خواهد آمد، بنابراین باید از ابتلا به یبوست مزاج جلوگیری شود.
• این نوع بیماران نباید عصبی شوند، حرص بخورند و حساس و زودرنج باشند، فشار های عصبی هم اعصاب مرکزی و اعصاب محیطی را متورم می کند و هم اسید معده را دو برابر می کند. این حالت ها عامل مهمی برای شدت یافتن بیماری است.
• بیمار روزانه 4 تا 5 لیوان شربت عسل و زنجبیل و زعفران را در طول روز استفاده نماید.
• بیماران از مصرف گوشت قرمز (حداقل تا 40 روز) و لبنیات و تخم مرغ و سایر فرآورده های حیوانی خودداری نمایند.
• بیماران روزانه چند لیوان دم کرده هل، دارچین، زعفران و زنجبیل بنوشند.
• بیمار روزانه 2 تا 3 لیوان دم کرده قدومه شیرازی (قدومه دختر) بنوشند (2 قاشق مرباخوری را در یک لیوان آب جوش ریخته، بعد از لعاب دادن با یک قاشق عسل استفاده شود).
• بیماران مبتلا به رماتیسم می توانند ۵۰۰ گرم از آن را در کیسه ای بریزند و در مقداری آب انداخته و پانزده دقیقه بجوشانند، بعد آب آن را در یک لیوان پر از آب با درجه حرارت ۳۵ تا ۴۰ قرار داده و ۲۰ دقیقه در آن وان استراحت کنند. بعد بلافاصله خود را خشک کرده و لباس های گرم بپوشند و از حمام خارج شده و در رختخواب بخوابند و روی خود را هم گرم بپوشانند تا خوب عرق کنند. این عمل برای آنان شفابخش است.
• بیماران روزانه چند قاشق غذاخوری معجون جوانه گندم را مورد استفاده قرار دهند، این معجون برای این دسته از بیماران بسیار مفید است و کسالت و بی حالی و بی قراری بیمار را برطرف می کند. (مواد لازم: مغز بادام خام + مغز گردو + مغز فندق خام + مغز پسته خام + بادام هندی خام + پودر نارگیل + کنجد خام با پوست و مغز + چلغوز خام (از هر کدام 100 گرم) + دارچین آسیاب شده (50 گرم) + هل سبز ساییده (25 گرم) + زنجبیل ساییده (20 گرم) + زعفران ساییده (1 مثقال) + آرد جوانه گندم (200 گرم) + عسل (یک کیلو) + شیره خرما (یک لیوان). طرز تهیه: همه مغزها را آسیاب کرده و با ادویه جات و آرد جوانه گندم خوب مخلوط کنید تا یکنواخت شود. سپس عسل و شیره خرما را به مرور به مواد افزوده و خوب به هم بزنید تا کاملاً یکنواخت شود. معجون به دست آمده را در ظرف دردار ریخته و به مرور در طول روز استفاده نمایید. این معجون از طبیعت بسیار گرمی برخوردار است که با تنظیم سیستم ایمنی و کوچک کردن غدد لنفاوی باعث از بین رفتن بیماری می شود).
• داشتن آرامش و بینش مثبت کمک بزرگی به بیمار می کند، بهتر است که اینگونه بیماران برای بهبودی هر چه سریع تر به مناطق خوش آب هوا بروند و به نرمش و ورزش بپردازند. اگر به التهاب مفاصل مبتلا هستید، روزانه یک وعده صبح و یک وعده شب، مخلوطی از یک فنجان آب گرم، 2 قاشق چایخوری عسل و یک قاشق چایخوری پودر دارچین را مصرف کنید. این مخلوط معجزه گر در صورت مصرف منظم حتی قادر به درمان آرتریت های مزمن است. بررسی های اخیر روی 200 بیمار که قبلاً از صرف صبحانه از این مخلوط استفاده کردند نشان داد، 73 نفر از آنان که در عرض یک هفته کاملاً از درد رهایی پیدا کردند و پس از یک ماه بیشتر افرادی که قادر به راه رفتن یا حرکت نبودند، بدون احساس درد توانایی راه رفتن و تحرک خود را به دست آوردند.

داروها:

• تولمتین
• آسپیرین
• کلروکین
• بتامتازون
• ایبوپروفن
• ناپروکسن
• نابومتون
• اتانرسپت
• آباتاسپت
• لفلونوماید
• فنوپروفن
• کتوپروفن
• آزاتیوپرین
• آدالیمومب
• سولینداک
• ملوکسیکام
• گولیمومب
• اکساپروزین
• پردنیزولون
• متوترکسات
• سلکوکسیب
• توفاسیتینیب
• سلکوکسیب
• ایندومتاسین
• متوتروکسات
• فلوربی پروفن
• اینفلکسی مب
• پنی سیلامین
• سیکلوفسفامید
• ریتوکسی ماب
• هیدروکورتیزون
• متیل پردنیزولون
• متیل سالیسیلات
• آرتریت روماتوئید
• منتول سالیسیلات
• اوروتیومالات سدیم
• هیدروکسی کلروکین

فعالیت های بدنی:

• ورزش برای مچ دست: تمرین اول: ساعد یک دست خود را بر روی یک میز قرار داده و دست دیگر را بر روی کف دست اولی قرار دهید و سعی کنید که دست زیری را به بالا فشار دهید. تمرین دوم:یک توپ کوچک بردارید و آن را به مدت ۵ تا ۱۰ ثانیه به آرامی فشار دهید.
• ورزش کششی زانو: تمرین اول:به پشت دراز بکشید و زیر زانوی خود یک حوله یا پارچه قرار دهید. یکی از زانوها را صاف کرده و پاشنه آن پا را بالا بیاورید و برای چند ثانیه در همین حالت بمانید. تمرین دوم: در حالی که به پشت دراز کشیده اید و پاهایتان کاملاً صاف است، انگشتان پایتان را به طرف سقف بکشید. در نتیجه احساس کشیدگی عضلات زیر زانو خواهید شد. چند ثانیه در همین حالت بمانید و عضلات خود را شل کنید. این تمرین را می‌توانید ایستاده هم انجام دهید. تمرین سوم: روی زمین بنشینید، زانوهای خود را صاف کنید. چند ثانیه در همین حالت بمانید و سپس رها کنید.
• ورزش کششی ران: تمرین اول: به پشت دراز بکشید و عضلات ران خود را سفت کنید. در همین حالتی که هستید سعی کنید، به پشت زانوهایتان فشار بیاورید. به مدت 10 ثانیه در همین حال بمانید و سپس رها کنید. تمرین دوم: در حالی که به پشت دراز کشیده اید، زانوها را کمی خمیده کنید و کف پاها باید بر روی زمین باشد. سپس باسن خود را بالا بیاورید و دوباره به موقعیت قبلی برگردید. تمرین سوم: عضلات ران پای چپ را سفت کنید و سپس بالا ببرید و در همین حالت برای چند ثانیه نگه دارید. همین تمرین را برای پای دیگر انجام دهید.

رژیم غذایی:

• خوردنی های مفید: همراه با غذا زنجبیل بخورید، پای مرغ، مربای گیلاس و آلبالو، مصرف کباب گوشت راسته گوسفند یا گوشت زیر کوهان شتر جوان، سویق سنجد یا پودر سنجد، ماهی (افراد سرد مزاج با مصلح مصرف کنند)، سرکه سیب (ترجیحاً سرکه انگبین میل کنید)، روغن زیتون، پیاز، زردچوبه، زنجبیل، دارچین، خوراک نخود فرنگی با پنیر سویا، خوراک نخود فرنگی با شوید، خوراک نخود فرنگی با کدو، خوراک نخود فرنگی با رب انار، خوراک نخود فرنگی و ذرت، خوراک باقلا، خوراک عدسی با صیفی جات، خوراک کدو خورشتی با سویا، خوراک کدو خورشتی با قارچ، خوراک کدو خورشتی با کرفس، خوراک کدو بادمجان، خوراک کدو حلوایی، خوراک قارچ و لوبیا سبز، خوراک قارچ و فلفل دلمه ای، خوراک قارچ و سیب زمینی، لقمه قارچ و سویا، خوراک قارچ با سس، خوراک قارچ طعم دار، خوراک قارچ و ذرت، خوراک قارچ و بامیه، تاس کباب قارچ و سویا، خوراک صیفی جات، خوراک کلم قمری، خوراک گل کلم، خوراک لوبیا سبز ۱، خوراک لوبیا سبز ۲، بورانی گوجه بادمجان، خوراک بادمجان و غوره، خوراک لوبیا سفید ساده، خوراک لوبیا سفید با جعفری، خوراک لوبیا سفید با سویا، خوراک لوبیا سفید با قارچ، خوراک سویا با سبزیجات، خوراک سویا با رب انار، خوراک سویا با نخود، تاس کباب سویا، خوراک پنیر سویا، لوبیا با سویا، خوراک بامیه با سویا، خوراک بامیه و لوبیا چشم بلبلی، خوراک تند بامیه، خوراک نخود با شوید، خوراک نخود با قارچ، خوراک نخود با سویا، خوراک نخود با سیب زمینی، خوراک نخود با کدو بادمجان، خوراک دال عدس، خوراک بورانی، خوراک لوبیا قرمز، خوراک لوبیا چشم بلبلی، خوراک لوبیای سویا، خوراک مخلوط، آش گندم با کرفس، آش گندم با سبزیجات، آش گندم با شلغم، آش گندم با تره، آش گندم با سویا، آش باقلا، آش ماش، آش لپه ۱، آش لپه ۲، آش کدو حلوایی، آش کدو خورشتی، آش شله قلمکار، آش صیفی، آش غلات، آش خرفه ۱، آش خرفه ۲، آش زردآلو، آش سماق، آش عدس ۱، آش عدس ۲، آش برنج، آش حبوبات و غله ۱، آش حبوبات و غله ۲، آش شوید باقلی، آش جو با لوبیا سبز، آش جو با حبوبات ۱، آش جو با حبوبات ۲، آش کلم برگ، آش گل کلم ۱، آش گل کلم ۲، آش کلم قمری با ماش، آش کلم قمری با گندم، آش کلم قمری با عدس، آش کلم بروکلی ۱، آش کلم بروکلی ۲، آش شلغم ۱، آش شلغم ۲، آش انار، آش اسفناج ۱، آش اسفناج ۲، آش برگ چغندر، آش حبوبات ۱، آش حبوبات ۲، آش گوجه سبز، آش گوجه فرنگی ۱، آش گوجه فرنگی ۲، آش مرزه، آش زرشک، حلیم حبوبات و غلات، حلیم گندم با شیر سویا، حلیم گندم با سویا، حلیم گندم و بادمجان، حلیم گندم با مغزیجات، حلیم جو، حلیم دال عدس، مرصع پلو، صیفی پلو، آلبالو پلو، ساطری پلو، شوید باقالی پلو، شوید پلو با لوبیا چشم بلبلی، دم پخت گوجه ۲، هویج پلو، ماش پلو، پلو مخلوط، قیمه پلو، کلم قمری پلو، کلم پلو، کلم پلو با قارچ، کلم پلو با سویا، دمی شیرازی، عدس پلو ساده، عدس پلو با سویا، عدس پلو با کدو حلوایی، عدس پلو با قارچ، لوبیا قرمز پلو، لوبیا سبز پلو ۱، لوبیا سبز پلو ۲، لوبیا سبز پلو ۳، نخود فرنگی پلو ۱، نخود فرنگی پلو ۲، پلوی آلو اسفناج، انار پلو، گشنیز پلو با سویا، لبو پلو، بادمجان پلو ۱، بادمجان پلو ۲، رب پلو، بلغور پلو، خورش فسنجان با کدو حلوایی، خورش فسنجان با سویا، خورش شهد فسنجان، خورش فسنجان با اسفناج، خورش قیمه، خورش قورمه سبزی با سویا، خورش قورمه سبزی با قارچ، خورش کرفس ۱، خورش کرفس ۲، خورش آلو اسفناج، خورش به و آلو، خورش به، خورش آلو و قیسی، خورش تره سویا، خورش قیمه بادمجان، خورش قیمه آلو، خورش بادمجان، خورش کدو بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با سویا ۱، خورش بامیه با سویا ۲، خورش بامیه با دال عدس، خورش بامیه با قارچ، خورش بامیه بادمجان، خورش دال عدس با قارچ، خورش دال عدس با تمر هندی، خورش قارچ و آلو، خورش قارچ و لوبیا سفید، خورش لوبیا سبز، خورش کدو حلوایی، خورش کدو خورشتی، خورش کلم بروکلی با سویا، خورش کلم بروکلی با قارچ، خورش هویج و به، خورش گوجه سبز، خورشت قیمه قارچ، خورش قیمه بادمجان، خورشت کنگر، سوپ صیفی جات ۱، سوپ صیفی جات ۲، سوپ کدو خورشتی، سوپ کدو حلوایی، سوپ جو ۱، سوپ جو ۲، سوپ دال عدس، سوپ اسفناج، سوپ شلغم، سوپ لوبیا سبز، سوپ قارچ ۱، سوپ قارچ ۲، سوپ بامیه، سوپ کلم قمری، سوپ کلم بروکلی ۱، سوپ کلم بروکلی ۲، سوپ گل کلم، سوپ کلم برگ، سوپ گشنیز، سوپ کدو قلیانی، سوپ بلغور و کرفس، سوپ کلسیم، سوپ جو با شیر سویا، سوپ شهد نما، سوپ زرشک با جعفری، سوپ کاهو سبز، سوپ جو و اسفناج، کباب تابه گیاهی، کتلت عدس ۱، کتلت عدس ۲، کتلت اسفناج، کتلت هویج و سیب زمینی، کتلت ذرت، کتلت سیب زمینی و حبوبات، کتلت سویا با گندم جوانه زده، برگر کدو خورشتی، برگر لوبیا سفید، برگر لوبیا چشم بلبلی، فلافل ساده، فلافل تنوری، فلافل با جعفری، سوسیس فانتزی، دلمه کلم، دلمه فلفل دلمه ای، دلمه کدو خورشتی، دلمه برگ انگور، کماچ ساده، کماچ گندم و جو، کماچ سویا، کماچ قارچ، کماچ مخلوط، پنیر سویا، کشک سویا، سس گل کلم، سس مایونز گیاهی، سس گندم جوانه زده، سس نخود جوانه زده، سس گوجه فرنگی ۲، سس مخصوص ۱، سس زیتون، سس جعفری، سمنو با گندم و جو، دمنوش هل و دارچین و زعفران، عسل گون.

نکته:

• افرادی که مختصات غلبه بلغم را دارند، شامل: رنگ چشم روشن، موهای بلوند، پوست سفید و روشن و اندام پف آلود یا مستعد چاقی می باشند و این افراد معمولاً دچار عفونت های مکرر گلو توأم با حملات حاد و یا ملایم تب روماتیسمی می شوند و همچنین می توان چنین برآورد کرد که معمولاً عامل غلبه های خلط صفراوی و دموی در فرد با پرسش شرح بالینی ظاهر می شود، یکی از آنها یبوست شدید و دوم اسراف در خوردن گوشت قرمز و سفید و نیز خوردن خوراکی هایی با طبیعت سرد یکی از ریشه های ایجاد روماتیسم می باشد.
• روماتیسم در هر سنی ممکن است به وجود آید؛ اما این بیماری در زمستان ها دردناک می شود، چون در این فصل سلول های بدن ما منقبض می شوند و مواد سمی که علت روماتیسم است، در مفاصل فشرده تر می شود و درد را شدت می بخشد.
• اشخاص مبتلا به روماتیسم نمی توانند هوای سرد را تحمل کنند و کمتر در هوای تازه و بیرون از چهار دیواری خانه ظاهر می شوند. آنها خود را در مناطق گرمسیری بهتر حس می کنند تا در جاهای سرد، اما هوا علت این بیماری نیست، زندگی اشتباه و عدم تحرک است که باعث این بیماری است.
• با پای بدون پوشش بر روی زمین راه رفتن، باعث تخلیه انرژی زائد بدن می شود، شخص سبک می شود، اما پلاستیک مانع می شود مثل فرش های پلاستیک و موکت که باعث تولید انواع بیماری های سرد مثل انواع پا دردها و دردهای استخوانی می شود خصوصاً هنگام شستن ظروف که باید خانم ها به زیر پا خیلی توجه کنند و از گرمی ها استفاده کنند مانند پوست گوسفند، نمد، پشم و غیره؛ پس، از ایستادن در روی کاشی ها باید خودداری نمود.
• چیزهایی که بلغم را زیاد می کند عبارت انداز: محیط سرد، غذای سرد، فضای شرم ناک، ترس، غم، کینه، حسد، حرص، بوی تعفن، تنهایی، بی تحرکی، دوست منفی و …
• هرجا سردی زیاد شد ایمنی کاهش پیدا می کند.
• اسفند برای تمام دردهای سرد نفوذ کننده درد معده، گوارش، عضلات و مفاصل خوب است و بلغم و سودا را ذوب می کند و شتاب درمانش خیلی بالا است (40 شب) و هر شب یک قاشق غذاخوری با آب بلعیده شود و هیچ وقت نباید جویده شود.
• این درد یعنی جریان بلغم در سراسر بدن. جابه جایی بلغم همراه خودش درد می آورد، اما در بعضی از جاها رسوب می کند و می ماند و از مفاصل است، مثل مفاصل پا، دست و ستون فقرات، آنجایی که نفوذ کرد و تبلور پیدا کرد تبدیل به آرتروز می شود، قبل از آرتروز، روماتیسم است، بنابراین روماتیسم یک نوع خلط سوداست که از طریق بلغم خشک شده بوجود می آید در ابتدا مفاصل نرم است و چون نرم است تغییر شکل پیدا می کند و بعد بلور می شود این یعنی تبدیل بلغم به سودا و این مراتب دارد. در درمان باید بیمار آفتاب گیری بکند و گرمی ها و اسفند (شب یک قاشق غذاخوری با آب) استفاده کند. اوج این بیماری آرتریت و روماتوئید است که همراه با ورم بوده و پایین تر از آن آرتروز و رماتیسم و پاین تر از آن درد منتشر در سراسر بدن است.
• در بیماری های روماتیسم و روماتولوژی این نوع بیماری ها، بیماری هایی هستند که کلاً سیستم ایمنی بدن را درگیر می کنند که در چند قسمت بدن مترکز است مانند کبد، طحال، غدد لنفاوی و تیموس. وقتی که این سیستم ها دچار مشکل می شوند بیماری های روماتولوژی ایجاد می شود که معمولاً بیماری های آرترید و روماتوئید درگیرند؛ ما باید تحریک را در روی همه سیستم ها ایجاد کنیم اگر بر روی کتف گذاشتیم غدد لنفاوی، کتف، زیر بغل و گردن را تحت تأثیر قرار می دهد، اگر از پشت گذاشتیم بر کبد و طحال اثر می گذارد (از 14 مرحله شروع می کنیم و ممکن است تا 40 مرحله ادامه داشته باشد).
• غدد لنفاوی همان چربی های سفت شده هستند.
• مشکلات مفصل ها یکی از مهم ترین مشکلات مفصلی، تغییر و دگرگونی در سطح غضروف، مفصل و هم چنین در سطح انتهایی، استخوان مفصلی است که بلافاصله زیر سطح غضروف ایجاد می شود. سطح غضروف که در حالت عادی صاف و صیقلی است، در ابتدای بیماری به صورت ناصاف و ناهموار ظاهر می شود، سپس این غضروف نازک و سست شده و بعداً تجزیه و مضمحل می شود، به طوری که ممکن است کاملاً از بین برود. استخوان خودش ضخیم می شود و اندکی فرم و شکلش را تغییر می دهد، همچنین تشکیل زایده هایی در لبه های مفصل می دهد و تا حدودی به علت تشکیل این زایده های استخوانی است که دست های بعضی از افراد مسن، گره دار یا ناصاف به نظر می رسند. به خصوص در مراحل پیش رفته، پوسته کپسول مفصلی و پرده داخلی از آن که مایع مفصلی را ترشح می کند، ضخیم شده و اندکی ملتهب می شود. موقعی که مفصل دچار آسیب شدید شده است می تواند شکل و قالب طبیعی خود را از دست داده و روی رباطات و سایر نسوج مفصل فشار وارد کند و به آنها نیز آسیب رساند.
• التهاب مفصل (آرتریت) و روماتیسم: استخوان ها و مفصل ها و عضلات، دستگاه حرکتی بدن را تشکیل می دهند و ارتباط آنها با یک دیگر به ما امکان جابه جا شدن را می دهد. انواع گوناگون مشکلات به خصوص در سالخوردگی در این دستگاه به وجود می آید. اگرچه فقط ۳% افراد کمتر از ۶۰ سال به درد یا سفتی مفصل مبتلا می شوند، اما این رقم در بالاتر از ۷۵ ساله ها به ۵۰% افزایش می یابد. التهاب مفصل انواع گوناگونی دارد که بعضی خفیف و برخی شدیدند و اگر معالجه نشوند همه آنها به تدریج بدتر می شوند. روماتیسم یک اصطلاح مبهم تر است که مفهوم پزشکی دقیق ندارد و عموماً به دردها و ناراحتی ها و مشکلات بافت های نرم مثل عضله و زردپی گفته می شود نه خود مفصل. التهاب روماتیسمی مفصل تفاوت بسیار با التهاب مفصل و استخوان دارد. علت آن به وجود آمدن التهاب شدید در مفصل های Synovial است و در هر سنی، از نوجوانی گرفته تا سالخوردگی رخ می دهد که در زنان شایع تر است. عمدتاً بین ۳۰ تا ۵۰ سال سن عارض می شود که ۱ تا ۲% جمعیت به آن مبتلا هستند. با این حال کمتر از التهاب مفصل و استخوان که با افزایش سن تا درجه ای به همه دست می دهد شیوع دارد. درست این است که بیماری روماتیسمی خوانده شود زیرا مفصل درگیر آن نیست بلکه دیگر بخش های بدن درگیرند، مثل: پوست، شش و چشم و چون بیماری بسیار پیچیده ای است معمولاً تحت نظر متخصصان بیمارستان ها درمان می شود. التهاب روماتیسمی مفصل جزء گروهی از بیماری هاست که بیماری های خود ایمنی بافت های پیوندی نامیده می شوند. در این گروه بیماری ها سیستم ایمنی بدن بیش از معمول فعالیت دارد و به بافت های بدن حمله ور می شود. چیزی مثل یک ویروس یا سم باید آغازگر آن باشد ولی آن چیز در حال حاضر ناشناس است. پژوهش های گسترده برای یافتن آن چیز در دست انجام است، به این امید که آن را بیابیم و درمانش کنیم. اگرچه اکنون درمانی برای آن وجود ندارد ولی با دارو درمانی مؤثر جلو فعالیت بیش از معمول سیستم ایمنی گرفته می شود و از پیش روی بیماری جلوگیری به عمل می آید. اگرچه علت این بیماری مشخص نیست، ولی بسیاری از تغییرات حاصل در بافت ها شناخته شده اند. ولی ما می دانیم که جایگاه التهاب Synovium لایه لغزنده مفصل زردپی هاست. Synovium باد می کند و ضخیم می شود و مایع Synovial را بیشتر تولید می کند. غضروف ها و رباط ها و استخوان ها آسيب می بینند و حفره هایی در آن ها به وجود می آید. در حالات شدید بیماری، التهاب به دیگر بافت های خارج از مفصل مثل چشم، پوست و شش نیز سرایت می کند.