دیدن خواب های پریشان یا کابوس: عبارت است از غذا می تواند بر جسم و روح آدمی تأثیرگذار باشد؛ با این تفاسیر هنگام غلبه صفرا، جسم تحت تأثیر قرار گرفته، به روح منتقل می گردد و سپس در خواب به صورت رؤیاهای خاص تظاهر پیدا می کند. رؤیاهای هنگام غلبه صفرا بیشتر به صورت خواب های هولناک، جنگ و ستیز، سقوط از بلندی، پرت شدن، سر خوردن، پرواز، پریدن از خواب، گیر کردن در جایی، دیدن چیزهای زرد و مایل به زرد و … دیده می شود. به عبارت دیگر کابوس که بعضی آن را، بختک هم می گویند، بدینگونه است که فرد مبتلا به این بیماری شب هنگام تصور می کند که شیئی یا موجودی سنگین روی بدن او افتاده و در حال خفه شدن است. به طوری که هرچه تلاش می کند که فریاد بزند قادر به این عمل نیست، یک مرتبه از خواب بیدار شده و راحت می شود.

علائم:

1. کابوس بر کیفیت خواب تأثیر گذاشته و منجر به خستگی فیزیکی و استرس و اضطراب روانی می گردد و ممکن است مشکلاتی را در جنبه های دیگر زندگی ایجاد کرده و حتی به مشکلات بلند مدت سلامتی منجر شود. بنابراین باید منشأ کابوس ها را پیدا کنیم و اقداماتی را برای جلوگیری از آنها انجام دهیم.
2. کابوس در اشخاص بلغمی مزاج: علامت این بیماری در افراد بلغمی مزاج، کندی حواس، کسالت و بی حالی، کثرت آب دهان و بینی، سستی بدن، دیدن آب و چیزهای نمناک و تر و سبز در خواب.
3. کابوس در اشخاص سوداوی مزاج: علامت این بیماری در افراد سوداوی مزاج بی خوابی، خیالات واهی، دیدن تاریکی و اشیاء سیاه در خواب است.

علت:

• ناشی از غلبه سودا است
• برخی داروهای شیمیایی.
• خوردن غذا دقیقاً قبل از خوابیدن.
• مصرف غذاهای چرب و پرحجم و پرخوری هنگام شب.
• اختلالات هورمونی، میگرن، ناراحتی دستگاه تنفسی و …
• مصرف مواد کافئین دار (چای، قهوه، نسکافه، نوشیدنی های گازدار، شکلات و…).
• اختلالات خواب مانند وقفه تنفسی هنگام خواب (آپنه) یا سندرم پاهای بی قرار در خواب.
• مصرف کلیه غذاهای ممنوعه و غذاهای نگه دارنده مانند: (سوسیس، کالباس، کنسروی جات و…).
• مشکلات قلب و عروق: ضربان نامنظم قلب نیز احتمال دیدن کابوس شبانه را ۳ برابر افزایش می دهد.
• استعمال زیاد دخانیات و مواد مخدر: اگر قدرت ترک ندارید، لااقل از مصرف این مواد حداقل سه تا چهار ساعت پیش از خواب خودداری کنید.
• تجربه یک واقعه ناراحت کننده یا اساسی در زندگی مانند از دست دادن عزیزان، تغییر شغل یا از دست دادن شغل، انجام جراحی یا تصادف و…
• این بیماری به علل مختلفی به وجود می آید از جمله بالا بودن فشار خون (با علایمی چون برافروختگی چهره، چشم ها، پوست بدن و دیدن اشیاء قرمز رنگ در موقع خواب) یا پرخوری هنگام شب.
• اختلالات مغزی و کاهش میزان اکسیژن در مغز به واسطه غلبه سودا از دلایل عمده کابوس ها می باشند. کابوس نتیجه فعالیت های امواج پراکنده مغزی است که افراد تحت تنش روانی، بیشتر دچار آن می شوند.
• تنوع خواب هنگام غلبه صفرا می تواند ناشی از اتفاقات روزانه باشد که انعکاس آن در خواب پدیدار می گردد و وقتی با غلبه اخلاط، ترکیب می شود، تبدیل به رؤیایی می گردد که شما از آن به عنوان خواب دیدن یاد می کنید و برای هم تعریف کرده و در پی تعبیر آن می باشید.

تشخیص:

1. آزمایش خون
2. انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار

درمان طب نوین:

• اگر کابوس با یک وضعیت پزشکی مرتبط باشد، باید مشکل اصلی پزشکی درمان شود تا کابوس‌های فرد از بین برود. وضعیت پزشکی ممکن است با بیماری‌های جسمانی در ارتباط باشد. برای درمان کابوس دارو درمانی به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد. ممکن است دارو برای رفع سایر اختلالات همراه فرد مانند افسردگی و یا استرس پس از سانحه استفاده شود تا با بهبود این بیماری‌ها، کابوس‌های فرد نیز کاهش یابد. یکی از داروهایی که برای درمان اختلال کابوس تجویز می‌شود، پراسوزین نام دارد و اغلب برای کابوس‌های تکراری و مزمن مؤثر است.
• در صورتی که استرس و اضطراب شدید منجر به کابوس دیدن و رویاهای آشفته می‌شود، لازم است از روش‌های درمانی کنترل اضطراب و استرس استفاده شود. بسیاری از تنش‌ها و اضطراب‌ها توسط خود فرد و به تنهایی قابل کنترل نیستند و از طرفی آسیب فراوانی را به روان فرد وارد می‌کنند.
• در فرآیند روان درمانی متخصص روانشناس از فرد می‌خواهد تا کابوس‌های خود را به همراه جزئیات آن‌ها شرح دهد. این کار در جلسات متعدد و به صورت منظم صورت می‌گیرد. همچنین فرد مشکلات و اختلالاتی را که از کابوس‌ها ناشی می‌شوند، برای مشاور توضیح می‌دهد.
• این روش درمانی نوعی از تصویر سازی ذهنی است و سه مرحله دارد. هر چند انجام دادن این روش ساده به نظر می‌رسد اما تأثیرات چشمگیری در کاهش کابوس‌های شما دارد؛ اغلب افرادی که از این روش استفاده کرده‌اند نتایج مطلوبی را دریافت کردند. شما می‌توانید این روش را به تنهایی انجام دهید. اما در مورد افرادی که اختلال استرس پس سانحه دارند، پیشنهاد می‌شود برای اثر گذاری بیشتر، فردی متخصص و روانشناس را در کنار خود داشته‌باشند. مراحل انجام این روش به شرح زیر است: ابتدا آخرین کابوسی را که دیده‌اید به یاد بیاورید؛ اگر یادآوری آن برایتان سخت است می‌توانید کابوس دیگری را در ذهن خود مرور کنید، سعی کنید کابوس خود را به نحو دیگری تصویر سازی کنید و جریان آن را تغییر دهید. این تغییرات را به هر نحوی که دوست دارید و به جهت مثبت اعمال کنید، هر روز زمانی را به خود اختصاص دهید؛ چشمانتان را ببندید، در هر حالتی که دوست دارید، نشسته و یا خوابیده، قرار بگیرید و به مرور نسخه‌ی تغییر یافته‌ی کابوس خود بپردازید. هر چه تخیل و تصویر سازی شما قوی‌تر باشد، درمان بهتر و سریع‌تر پیش می‌رود.

درمان طب سنتی:

• دید و بازدید و صله ارحام.
• کاهش استرس های روزانه.
• رعایت کامل آداب غذا خوردن.
• تمیز و مرتب نگه داشتن اتاق خواب.
• در طول روز شربت شیره انگور میل کنید.
• تهویه و دمای اتاق (خیلی گرم یا خیلی سرد نباشد).
• رعایت کلیه توصیه ها هنگام غلبه صفرا و غلبه سودا.
• بالا بردن معنویت: (کارهایی مثل عبادت و دعا کردن).
• هنگامی که می خواهید بخوابید به افکار شادی بخش فکر کنید.
• برای درمان اول منضج مثل انار و بعد حجامت عام و حجامت سر انجام می دهیم.
• با فردی که به او اعتماد دارید صحبت کنید و خواب های تان را برایش تعریف کنید.
• دوش آب ولرم قبل از خواب (البته خود را خوب خشک کنید تا دچار سرماخوردگی نشوید).
• مطالعه کتاب های خوب و دیدن فیلم های کمدی مثبت (پرهیز از مطالعه حوادث و دیدن فیلم های ترسناک).
• کارهای روزمره و فعالیت فیزیکی بیشتری انجام دهید تا خواب تان بهبود یابد از تنبلی و بی تحرکی پرهیز کنید).
• تنظیم مساعد نور اتاق چون سلول های بدن مجهز به فوتوسل هستند و به نور حساس اند بنابراین برای خواب عمیق در تاریکی مطلق بخوابید.
• مصرف کلیه غذاهای سالم خصوصاً غذاهای سرشار از کلسیم مانند: (کنجد، بادام، انواع کلم ها، شلغم، نعناع، پونه، ریحان، موسیر، کشک سالم، برگ تربچه و…
• مصرف دمنوش هایی مانند: (بادرنجبویه، زیرفون، ناخنک، کلپوره، سنبل الطیب، گل گاوزبان، اسطوخدوس، بابونه و…) البته با در نظر گرفتن طبع و مزاج خودتان.
• ورزش: ورزش هایی مانند یوگا و … برای کاهش استرس و آرام سازی ذهن مفیدند البته باید دانست که پیش از خواب نباید ورزش کرد، زیرا این کار باعث افرایش هیجان و عدم توانایی در خواب رفت می شود.
• برای اینکه خواب های وحشتناک نبینید شب ها یک یا دو ساعت قبل از خواب غذا بخورید و از غذاهای سبک و زود هضم استفاده کنید و از خوردن تره و لوبیا پرهیز کنید و شب ها هنگام خوابیدن یک فنجان آب دم کرده سنبل الطیب را بنوشید.
• درمان را با کم خوردن هنگام شب، خون گیری و حجامت می توان شروع کرد و به دنبال آن چند شب مقداری تمرهندی، آلوچه براقانی، زرشک و عناب را در آب جوش بخیسانید. صبح با فشار، آب آن را صاف و شیرین نموده و بنوشید. هر روز گلاب یا آب انار ترش یا آب غوره و یا شربت آن را میل نمایید و مقداری گلاب هم بر سر بمالید. و هر صبح، ظهر و شب بعد از هر غذا یک فنجان نوشابه کومبوچا بنوشید.
• درمان کابوس در بلغمی مزاج ها: به منظور درمان ایارج فیقرا را با گل قند عسلی ترکیب کرده و روزی ۵۰ گرم از آن را در سه نوبت میل کنید و از غذاهای گرم و خشک نیز استفاده کنید.
• درمان کابوس در سوداوی مزاج ها: راه درمان آن، از بین بردن خلط غالب شده، یعنی برطرف کردن سودا و همچنین خوردن شربت افتیمون و استفاده از غذاهای گرم و تر، مفید می باشد.
• درمان کابوس به علت غذاهای نفاخ: اگر کابوس به علت خوردن غذاهای گازدار و نفاخ باشد بیمار در خواب، خود را در حال پرواز می بیند. فردی که شبها دچار اینگونه کابوس ها می گردد باید مدتی به خصوص هنگام شب از خوردن حبوبات، سبزیجات و غذاهای نفاخ دیگر پرهیز کرده و از قهوه، چای، آب جوشانده بادرنجبویه و غذاها و داروهای ضد نفخ معده استفاده کند یا بعد از صرف شام نیم فنجان عرق نعنا را با مقداری آب مخلوط کرده و بنوشد.
• حذف تمام موارد ممنوعه: چای (سیاه و سبز) – قهوه – نسکافه – سوسیس – کالباس – پیتزا – تمام غذاهای ساندویجی – غداهای سرخ شده – انواع کنسروی جات – انواع کمپوتها – مرغ و تخم مرغ بازاری – گوشت تمام حیوانات پرورشی – برنج خارجی – انواع سس های بازاری – سایر نوشیدنیهای گازدار – غذای رستوران ها – شیرینی جات بازاری – هله هولههای بازاری – چیپس – پفک – شکلات (على الخصوص شکلاتهای نرم) – کیک – بیسکوئیت – آدامس – یخمک – ماکارونی – لازانیا – لبنیات پاستوریزه – غذاهای زودپز شده – هر روز گوشت(قرمز یا سفید) خوردن – ترشی جات سرکه (لیته) – ریزه خواری(مدام چیزی خوردن) – با استرس غذا خوردن – عداهای مانده و بیات – غذاهای نمک سود(مانند: خیارشور – ماهی دودی – ماهی شور و…) – نمک زیاد – فلفل زیاد – آب تگری و یخ – تمام فست فودها و غذاهای آمادهی بازاری- غذاهای فریز شده(بیش از ده روز) – غذاهای پخته شده در ماکروفر (MICRO WAVE) – کلیهی مواد غذایی بسته بندی شدهی بازاری که دارای نگه دارنده هستند – میوه جات کال و نارس – شیر گاو به مقدار زیاد – کشک و پنیر کهنه – قره قوروت – ماءالجبن(آب پنیر) – استفادهی چند نوع غذا با هم – قند و شکر به مقدار زیاد – مصرف ماست به مقدار زیاد و هر روز خصوصاً همراه غذاهای دیگر – رنگ های مجاز اضافه شده به مواد غذایی – جوش شیرین – استفاده از سموم حشره کش(اسپری، بودر و..) – استفادهی زیاد از موبایل – پرخوری – پرخوابی – کم خوابی – نداشتن نظم در خواب و خوراک – عدم رعایت بهداشت فردی – گرم و سرد شدن – استفاده از رنگ مو – زیاده روی در مصرف مواد آرایشی – استعمال دخانیات(سیگار، قلیان، تریاک و…) – زیاده روی در مصرف داروهای شیمیایی – مصرف میوه جات بعد از غذاهای گوشتی – مصرف غذاهای با هم ناسازگار(مثل شیرموز، فرآوردههای کنجدی با لبنیات و…) – مصرف همزمان لبنیات و غذاهای گیاهی سرشار از آهن مانند:(زرشک، آلو، عدس، پسته، اسفناج، آلوبخارا، آلبالو و…) – دیروقت غذا خوردن(خصوصاً غذاهای پخته، چرب و پرحجم) – دیروقت خوابیدن – زندگی در مکانهای با آلودگی صوتی زیاد – زندگی در شهرهای شلوغ با هوای آلوده – هر روز برنج خوردن(حتی ایرانی) – نان بدون سبوس – نان فتیر و ور نیامده – خوردن یک نوع غذا در دو وعده ی متوالی مثلاً خوردن غذای مانده از ظهر در شب.

فعالیت:

• روزانه نیم ساعت فعالیت بدنی مناسب در حد تعریق کردن داشته باشید.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه و غذاهای چرب و همچنین لبنیات بدون مصلح پرهیز کنید.
• خوردنی های مفید: سوپ کلم قمری، سوپ کاهو سبز، سوپ بلغور و کرفس، سوپ کلم بروکلی ۱، سوپ گشنیز، سوپ کدو قلیانی، سوپ گل کلم، سوپ شهد نما، سوپ شهد نما، سوپ جو ۲، سوپ کلم بروکلی ۲، سوپ کدو حلوایی، سوپ کلسیم، سوپ کدو خورشتی، سوپ شلغم، لوبیا سبز پلو ۳، خوراک گل کلم، سوپ قارچ ۲، خوراک کدو خورشتی با کرفس، خوراک کدو حلوایی، دلمه کدو خورشتی، خوراک کدو خورشتی با قارچ، سوپ صیفی جات ۲، خوراک نخود فرنگی با کدو، نخود فرنگی پلو ۲، خوراک بورانی، خوراک قارچ و لوبیا سبز، دلمه برگ انگور، سوپ صیفی جات ۱، آش شلغم ۲، آش صیفی، دم پخت گوجه ۲، خوراک مخلوط، آش شلغم ۱، خورش به و آلو، تاس کباب قارچ و سویا، خوراک کدو خورشتی با سویا، خورش کدو خورشتی، عدس پلو ساده، خورش بامیه با قارچ، نخود فرنگی پلو ۱، خوراک باقلا، خورش قیمه بادمجان، خورش شوید باقالی.

نکته:

• بدانید خوابی صادق است و تعبیر درست دارد که شما غذای سبک و معتدلی را سر شب خورده باشید و گرنه آن خواب زیاد قابل اعتماد نیست.