دوبینی: عبارت است از دوبینی (به انگلیسی Diplopia) که به آن دوگانگی دید نیز میگویند، نوعی اختلال دید است که از یک جسم واحد دو تصویر در ذهن احساس میشود. دوگانگی دید میتواند به صورت افقی، عمودی، قطری (یعنی هم افقی و هم عمودی) و یا به صورت چرخش تصویر یک جسم در مقایسه با دیگر اجسام باشد، این مشکل معمولاً ناشی از ماهیچههای بیرونی چشم هستند به صورتی که هر دو چشم به صورت عملکردی سالم هستند، اما نمیتوانند بر روی یک هدف مشخص تمرکز نمایند. مشکل ماهیچههای بیرونی چشم میتواند به علت معضلات فیزیکی، اختلالات تماس عصبی ماهیچهای، اختلالات اعصاب مغزی که محرک اعصاب هستند، اختلالات گاه و بیگاه شامل سلول های دخیل در حرکت چشم و یا مصرف مواد سمی باشد. دوبینی میتواند یکی از اولین نشانههای یک بیماری همستی مانند موارد مربوط به فریاندهای پردازش عضلات و یا اعصاب باشد که میتواند منجر به ایجاد اختلال در تعادل، حرکت و یا توانایی خواندن شخص گردد.
انواع دوبینی:
- دوبینی دوچشمی: هر دو چشم نمیتوانند با یکدیگر هماهنگ عمل کنند، اگر بیمار یکی از چشمها را ببندد، دوبینی برطرف میشود.
- دوبینی یک چشمی: دوبینی تنها در یک چشم وجود دارد، که منجر به ایجاد سایه در تصاویر میشود، تصاویر فقط اندکی از هم فاصله میگیرند.
- دوبینی فیزیولوژیک: هنگامی رخ میدهد که فقط تصاویر پسزمینه یا تصاویری که فرد بر روی آنها متمرکز نشده است، بهصورت دوگانه دیده میشوند. معمولاً زمانی که کودکان اشیاء را به صورت دوگانه میبینند، مبتلا به این نوع از دوبینی هستند.
علائم:
- دوبینی میتواند بدون ایجاد سایر علائم در بیمار ظاهر گردد، در هنگام بروز دوبینی بیمار کاملاً از وجود آن آگاه خواهد شد. اما بسته به علت اصلی بروز دیپلوپیا، علائم دیگری نیز ممکن است ظاهر شود، ازجمله:
- سردرد
- حالت تهوع
- افتادگی پلکها
- ضعیف شدن چشم
- درد هنگام حرکت یک یا هر دو چشم
- ناراحتی یا درد در اطراف چشم، مانند شقیقه و ناحیه ابرو
- ناهماهنگی یک یا هر دو چشم، مانند لوچ شدن و یا چپ شدن چشمها
علت:
- رطوبت زیاد در سر است.
- دوبینی دارای گستره وسیعی از علتها مانند مشکلات چشمی، عفونت، مشکلات خود ایمنی، علایم عصبی و نئوپلاستی میباشد.
- عضلات چشم: اگر عضلهای در یکی از چشمها ضعیفتر از چشم دیگر باشد، حرکت چشمها با هم هماهنگ نبوده و ممکن است فرد دچار دوبینی شود.
- میاستنی گراویس:یک بیماری خود ایمن است که تحریک عضلات توسط اعصاب مغز را مسدود میکند، از علائم این بیماری میتوان به دوبینی و افتادگی پلکها اشاره کرد.
- عدسی چشم: عدسی چشم در پشت مردمک قرار دارد و کمک میکند تا نور بر روی شبکیه متمرکز گردد، اختلال شایع عدسی که میتواند منجر به دوبینی گردد، کاتاراکت یا آب مروارید است.
- بیماری گریوز: یک بیماری مربوط به تیروئید است که بر عضلات چشم اثر میگذارد، این بیماری باعث ایجاد دوبینی عمودی میشود، به نحویکه یک تصویر بالای تصویر دیگر قرار میگیرد.
- مغز: بسیاری از علل دوبینی، در مغز ایجاد میشود، این اختلالات بر روی اعصاب کنترل کننده چشم، اثر خواهند گذاشت، ازجمله: سکته مغزی، آنوریسم مغزی، افزایش فشار داخل مغز ناشی از عواملی همچون تروما (ضربه)، خونریزی یا عفونت، تومورهای مغزی، سردردهای میگرنی.
- قرنیه: قرنیه که وظیفهاش متمرکز کردن نور ورودی به چشمها است، در صورتیکه دچار اختلال شود، میتواند باعث ایجاد دوبینی و تاری دید گردد. این اختلال معمولاً در یک چشم رخ میدهد. قرنیه از چند طریق ممکن است دچار آسیبدیدگی شود: 1. عفونتها میتوانند قرنیه را تحریک کنند. 2. زخمها میتوانند ساختار قرنیه را تغییر دهند. 3. خشکی قرنیه میتواند در بینایی اختلال ایجاد کند.
- اعصاب: برخی از بیماریها میتوانند بر عصبهای کنترلکننده عضلات چشم مؤثر باشند، در نتیجه فرد به دوبینی و تاری دید مبتلا میشود، برخی از این اختلالات عبارتاند از: بیماری مولتیپل اسکلروزیس (ام.اس) که بر اعصاب مغز یا نخاع تأثیر میگذارد. بیماری سندرم گیلن باره، یک اختلال عصبی است که باعث ضعف پیش رونده بیمار میشود. دیابت، که میتواند بر روی اعصاب کنترلکننده عضلات چشم، اثر گذار باشد.
پیشگیری:
- مراقبت از سلامتی چشمها و کاهش خطر آب مروارید از طریق استفاده از عینک آفتابی، سیگار نکشیدن و داشتن رژیم غذایی سالم، احتمالدو بینی چشم را کاهش میدهد.
تشخیص:
- به منظورتشخیص دوبینی چشم در فرد بیمار، پزشک ابتدا سؤالاتی در خصوص علائم و سابقه پزشکی شخص خواهد پرسید. سپس یک معاینه فیزیکی کامل انجام میدهد. در نهایت پزشک بر اساس اطلاعاتی که بدست میآورد، علت دو بینی چشم و آزمایشات مورد نیاز را تجویز میکند. تشخیص درست دو بینی چشم به پزشک کمک میکند تا بتواند بهترین درمان را برای دوبینی تجویز کند. یکی از مواردی که پزشک در مواجهه با بیمار مبتلا به دو بینی چشم و تاری دید به دنبال تشخیص آن است، نوع دوبینی است. پزشک با معاینه بیمار تشخیص میدهد که آیا دو بینی دائمی است یا موقت. همچنین با انجام آزمایشات میزان پیشروی بیماری را تشخیص میدهد. از جمله اقداماتی که پزشک به منظور تشخیص دو بینی چشم و تاری دید انجام میدهد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- نحوه واکنش مردمک نسبت به نور نیز مورد بررسی قرار میگیرد.
- پزشک به دقت برآمده بودن چشمها و افتادگی پلکها را مورد ارزیابی قرار میدهند.
- یکی از مهمترین قسمت تشخیص دوبینی چشم در فرد، معاینه فیزیکی چشمها است.
- بینایی سنجی اقدام دیگری است که پزشک به منظور تشخیص دو بینی انجام میدهد.
- پزشک در مورد سایر علائم مربوط به سیستم عصبی و سایر بیماریها سؤالاتی خواهد پرسید.
- علائم و یافتههای معاینه میتواند اطلاعات مفیدی دربارهدلایل دوبینی چشم در اختیار پزشک قرار دهد.
- حرکات چشم کنترل میشود، از بیمار خواسته میشود تا انگشت پزشک را به سمت بالا، پایین، راست و چپ دنبال کند.
- پزشک از بیمار میخواهد به تصاویر در کنار یکدیگر نگاه کند و بگوید که آیا تصاویر دوگانه را در کنار هم میبیند یا بالا پایین.
- پزشک از بیمار میخواهد که به یک جهت خاص نگاه کند تا متوجه شود که در این شرایط دوبینی در ایجاد میشود یا خیر.
- پزشک در مورد وجود هرگونه درد یا بیحسی در پیشانی و گونه، ضعف در عضلات صورت، سرگیجه و اختلال در بلع و گفتار سؤالاتی خواهد پرسید، زیرا این علائم ممکن است به وجود اختلال در اعصاب جمجمهای مربوط باشد.
- در نهایت پزشک به کمک لامپ اسلیت (وسیلهای که به کمک آن میتوان چشمها را با بزرگنمایی بالا بررسی کرد) و افتالموسکوپ ساختارهای داخلی چشمها نمایش میدهد، چشمها را بررسی میکند.
درمان طب نوین:
- اگر بیمار دچار دو بینی و تاری دید شده باشد،درمان دوبینی چشم به علت زمینهای بیماری و همچنین درگیر بودن یک چشم (مونوکولار) یا هر دو چشم (بینوکولار) بستگی خواهد داشت. دوبینی در صورتیکه ناشی از بیماریها و یا اختلالات عصبی باشد، با درمان بیماری میتواند بهبود یابد. برای مثال دیابت و بیماری میاستنی با دارو درمان خواهد شد. سایر گزینههای درمان تاری دید و دوبینی چشم میتواند شامل موارد زیر باشد:
- عینک زدن
- پوشاندن یک چشم
- جراحی عضلات چشم
- انجام تمرینات ویژه چشم
- استفاده از عدسی منشوری
- تجویز داروهای ضد التهابی
- نصب منشور بر روی عینک
- تزریق بوتولینوم توکسین (بوتاکس) به عضله چشم
- استفاده از لنز تماسی مات (بدون دید) در یک چشم
درمان طب سنتی:
- ترک جدی سردی ها و خوردن گرمی ها
- کشیدن سرمه سنگ و یا سرمه بادام در چشم.
- مصرف دم کرده اسطوخدوس و سنبل الطیب هر شب یک لیوان
- بادام درختی روزی 14 عدد به صورت آدامس جویده شود تا جذب بذاقی صورت پذیرد.
داروها:
- داروی خاصی نیاز نیست.
فعالیت:
- محدودیتی وجود ندارد.
رژیم غذایی:
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین لبنیات بدون مصلح پرهیز کنید.