دل شوره و بی قراری: عبارت است از دلشوره و اضطراب شاید به ظاهر ساده و بی ضرر باشد، اما پنهانی تمامی اعضای بدن شما را تحت تأثیر خودش قرار می دهد و ممکن است در یک لحظه شما را از پا در بیاورد. نحوه زندگی، محیط اجتماع و شرایط اقتصادی در هر منطقه از عوامل مهم بروز استرس در افراد است. امروزه ماشینی شدن کارها باعث شده است، بیشتر فعالیت ها با نیروی فکری انجام شود و نیروی بدنی کاربرد کمتری پیدا کند. همین مسئله باعث می شود که افراد به مشکلات روحی زیادی برخورد کنند که از اصلی ترین این مشکلات، مسئله ی دلشوره و فشار های روحی است. از جمله این عوارض ایجاد دل درد، دل پیچه، گرفتگی عضلات، مشکلات گوارشی، احساس سوزش سرمعده یا لرزش عضلات و خوردن ناخن نمونه ای از تأثیرات دلشوره است.
علائم:
- خستگی مفرط
- دردهای عضلانی
- نگرانی بیش از حد
- سبکی سر یا گیجی
- عرق سرد و دستان مرطوب
- نفس تنگی و افزایشضربان قلب
- لرزش وگرفتگی عضلات یا پرش عضلات
- احساس گرفتگی یا پری در ناحیه گلو یا قفسه سینه
- عدم توانایی در تمرکز و احساس اینکه همه چیز را فراموش می کنی
- نداشتن احساس راحتی، بی قراری، احساس تحریک پذیری بیش از اندازه
- ترس دایم از اینکه اتفاقی بد در حال وقوع است یا احساسی مبنی بر اینکه دنیا به آخر رسیده است.
- مشکلات خواب (مشکل در به خواب رفتن یا بیدار ماندن به مدت طولانی یا احساس ناراحتی در به خواب رفتن.
علت:
- غلبه سودا عامل ایجاد استرس است و استرس مهمترین دلیل بی قراری انسان ها به شمار می رود؛ نشانه ها و علائم استرس به شکل فیزیولوژیک در جسم انسان ظاهر می شود، به عبارتی ریتم ضربان قلب تغییر پیدا می کند و تحت تأثیر گردش خون، چهره برافروخته و به همان نسبت تعادل روحی انسان فرو می پاشد و موجب به وجود آمدن بی قراری می گردد.
- علت دل شوره و بی قراری ناشی از غلبه سودا: ۱. هپاتیت ۲. کم خونی ۳. بیماری های عفونی ۴. انواع سرطان ها ۵. بیماری های عصبی و عضلانی ۶. کم کاری غده تیروئید و دیابت ۷. عدم عملکرد صحیح سیستم عصبی ۸. اختلالات غدد درون ریز ۹. ضعف سیستم ایمنی بدن ۱۰. سوء تغذیه و کاهش املاح و مواد معدنی ۱۱. چاقی یا لاغری مفرط ۱۲. مصرف بی رویه داروهای شیمیایی ۱۳. مصرف زیاد غذاهای ممنوعه.
- غلبه صفرا ناشی از مصرف بعضی مواد غذایی به میزان زیاد، مانند: (شیرینی جات، غذاهای پرادویه و پرکالری)، عامل ایجاد به هم خوردن تعادل روحی انسان است که خود را به صورت دل شوره و بی قراری بروز می دهد.
- افزایش حرارت کبد: آیا تا به حال در حمام خیلی گرم بوده اید؟ با گذشت مدت زمانی کوتاه، حالت بدی به انسان دست می دهد که فقط در فکر رهایی از آن مکان است؛ افزایش حرارت کبد نیز، شبیه به قرار گرفتن در حمام گرم است با این تفاوت که در حمام امکان رهایی وجود دارد، اما در هنگام افزایش حرارت کبدی، رهایی از آن امکان پذیر نیست؛ بنابراین انسان عکس العمل هایی مانند بی قراری از خود نشان می دهد.
- عطش: با افزایش حرارت کبد، تشنگی ایجاد می شود که در انسان معمولی با مصرف یکی دو لیوان آب، این حس تشنگی برطرف می گردد؛ اما هنگام غلبه صفرا، عطش، به راحتی با ۲ الی ۱ لیوان آب برطرف نمی گردد، زیرا حرارت بالا، مایعات بدن را تبخیر کرده و هم چنین میزان مایعات زیادی نیز از بدن دفع می گردد؛ لذا با وجود عطش زیاد، عارضه بی قراری دور از انتظار نیست.
- اختلالات مغزی: کاهش مایعات در عروق، ناشی از غلبه صفرا عاملی است برای عدم ارسال مواد غذایی به مغز؛ لذا در این شرایط، عملکرد و تعادل هورمون سروتونین که مسئول حفظ آرامش است به هم می خورد، در نتیجه، فرد، آرام و قرار خود را از دست داده و دچار بی قراری می گردد.
- عفونت: از عوارض دیگر غلبه صفرا، عفونت مجاری ادراری است که سوزش آن، عاملی است برای احساس بی قراری (یک خارش پوستی کوچک، آرام و قرار را از انسان می گیرد چه رسد به سوزشی که داخل حساس ترین قسمت بدن مجاری ادراری است).
- سوء تغذیه: دفع زیاد مایعات از بدن همراه با املاح و مواد معدنی، عاملی است برای سوء تغذیه و این عارضه موجب می شود که سلول های واقع در رشته های عصبی، قدرت ارسال پیام ها را به نحو احسس نداشته باشند و عملکرد صحیح سیستم عصبی با مشکل مواجه شود بنابراین بی قراری ایجاد می گردد.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- شوک ناگهانی
- سابقه بیماری های اعصاب و روان
- نداشتن هدف و برنامه مشخص در زندگی
- مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین لبنیات بدون مصلح
عوارض احتمالی:
- سردرد
- خستگی
- احساس خستگی
- دردهای عضلانی
- مشکلات قلبی و عروقی
- کاهش خلاقیت و نوآوری
- دردهای استخوان و مفاصل
- تفکرات و اندیشه های منفی
- عدم تعادل روحی روانی و بروز رفتار آسیب زا
- تیک های عضلانی (تکان دادن غیر ارادی دست و پا)
- نداشتن تفکر متمرکز و عدم تصمیم گیری صحیح و عاقلانه
- افزایش حساسیت و زودرنجی (کاهش آستانه تحمل درد و رنج).
- ناراحتی دستگاه گوارش مانند: یبوست، سوزش، نفخ، درد و زخم معده.
تشخیص:
- آزمایش خون
- معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار
درمان طب نوین:
- درمان قطعی برای رفع دلشوره وجود ندارد بلکه رفتار خود شخص است که می تواند بهترین درمان باشد. در زیر به برخی از این رفتارهای درمانی اشاره می کنیم. کار با شبکه های مجازی می تواند یکی دلهره آور ترین و دور کننده ترین عامل آرامش از انسان باشدحذف اکانت اینستاگرام یا هر شبکه مجازی دیگری بعید نیست که بتواند مقداری از استرس و حجم نگرانی شما را کاهش دهد. روش هایی که در ادامه خواهیم گفت، روش های تأیید شده ای هستند که به راحتی می توانید از آنها بهره مند شوید:
- با روح و جسم خود مهربان باشید.
- ازکافئین و شکلات و نیکوتین دوری جویید.
- فکر خود را مشغول مسائل مثبت و غیراضطراب زا کنید.
- سعی کنید تنش ها را با ورزش سنگین و ماساژ رها کنید.
- از تکنیک های آرام سازی و رها سازی (Relaxation) استفاده کنید.
- به اندازه کافی استراحت کنید و اگر در خواب مشکل دارید به پزشک مراجعه کنید.
- در گروه های فعال اجتماعی یا خیریه شرکت کنید یا به طور داوطلبانه به دیگران کمک کنید.
- برای لذت بردن برنامه ریزی کنید، مثلا به دیدن یک فیلم کمدی،پیاده روی یا کوهنوردی بروید.
- برنامه ریزی روزانه داشته باشید، داشتن کار بیش از حد یا بیکار بودن در طول روز می تواند به اضطراب شما بیفزاید.
- در مشکلات قبلی خود باقی نمانید. تغییراتی در شرایط ایجاد کنید که احساس راحتی بیشتری داشته باشید و اجازه دهید تا مشکلات را پشت سر بگذارید.
- علایم اضطرابی خود را یادداشت کنید و گاهی به همسر یا دوست صمیمی خود آنها را بگویید، برخی مواقع گفت وگو با یک دوست از اضطراب شما می کاهد.
- ابتدا ترس و اضطراب خود را در رابطه با موقعیت خاص بشناسید و قبول کنید که شما دچار این اضطراب هستید و برای مواجهه با این موقعیت برنامه ریزی کنید. برای مثال اگر شما دایم در خصوص مسایل مالی اضطراب دارید، یک برنامه پس انداز طراحی کنید یا بودجه را به طور مجزا در نظر بگیرید.
- کنترل کلمات را از دست ندهید: شاید تا به حال به این موضوع توجه نکرده اید اما به همان اندازه ای که داشتن فکر بد و منفی می تواند باعث به وجوه آمدن دلشوره شود استفاده نادرست کلمات می تواند به این موضوع شدت بیشتری ببخشد. در موقعیت استرس زا و شرایطی که دلشوره کسی یا چیزی را پیدا می کنید مراقب نوع کلماتی که به زبان می آورید باشید. باید از این جملات به مثل: می ترسم اتفاقی افتاده باشد و احساس بی تابی می کنم و … که دلشوره و نگرانی هایتان را شدت می بخشد دوری کنید. جایگزین کردن این جملات به جملاتی مثل هیچ اتفاقی پیش نیامده و … کمک زیادی به از بین بردن دلشوره شما می کند.
- افکار خود را تغییر دهید: همه چیز از یک فکر شروع می شود که نخستین نشانه اش این است که احساس می کنید همه عضلات بدنتان گرفته است اما کنترل کردن این حس در دست شماست. قبل از هر چیز مانع افکار منفی خود باشید و به آن ها شاخ و برگ اضافه ندهید آگاهانه افکارتان را تحت کنترل بگیرید و روی آن ها تمرکز کنید. می توانید برداشت های قابل قبول و مثبت تری را از شرایط بحرانی که برایتان پیش آمده برای خود ایجاد کنید وقتی توانستید فکر خود را به صورتی دیگر درآورید دلشوره شما هم به همان سرعت تغییر می کند. در شرایطی که دلشوره به سراغتان می آید اگر تنها باشید بیشتر به این حس دامن می زنید، اما اگر این مواقع وقت خود را با دوستان و افراد خانواده تان بگذرانید و احساسات خود را با آن ها در میان بگذارید نگرانی هایتان را کم کرده اید و سعی کنید با شخصی مثبت اندیش و خونسرد دلشوره هایتان را در میان بگذارید. چرا که در این مواقع فرد خونسرد و مثبت اندیش می تواند با جملاتی مثبت آرام تان کند و دلشوره هایتان را کم کند.سعی نکنید در تنهایی بمانید و حتماً اطراف خود را در موقعیت های استرس زا شلوغ کنید تا خود را گرفتار افکار منفی نکنید. ورزش را از یاد نبرید که اگر اکسیژن و هوای تازه مدام به شما برسد تأثیر زیادی در بالا بردن روحیه و اعتماد به نفس شما دارد و افکار شما را قوی تر خواهد کرد.
درمان طب سنتی:
- عدم آرامش باعث دل شوره و بی قراری می گردد؛ همان گونه که «آرامش» مراتب دارد «بی قراری» نیز مراتبی دارد که هنگام درمان باید مد نظر قرار گیرد. پس برای درمان راه کارهای زیر را به کار برید:
- اگر دل شوره سرد باشد: حالت ضعف و غم بوجود می آید و درمان آن، بلعیدن اسفند در شب است.
- استفاده از دمنوش (بابونه + نعناع + رازیانه + سنبل الطيب + اسطوخدوس) با عسل روزانه ۱ تا ۳ لیوان.
- اگر دل شوره گرم باشد: حالت اسهال و دل درد می آورد و درمان آن خوردن سرکنگبین گرم، هر 12 ساعت یک لیوان است.
- مهارت کنترل و مدیریت احساسات: این کار اصل بسیار مهمی در مواجهه با عوامل استرس را است که در فرآیند غلبه بر بی قراری نقش مهمی ایفا می کند.
- مهارت کنترل و مدیریت احساسات: این کار، اصل بسیار مهمی در مواجهه با عوامل استرس زا است که در فرآیند غلبه بر بی قراری، نقش مهمی ایفا می کند.
- توکل: معمولاً یکی از ثمرات توکل برخداوند «آرامش» و ثمره بی اعتمادی به خدا «دل شوره و بی قراری» است؛ پس تا می توانید به او نزدیک شوید که مایه آرامش است.
- کاهش یا حذف مصرف کافئین: کافئین محرک اعصاب بوده و باعث دل شوره و بی قراری می گردد منابع کافئین: قهوه، چای، نسکافه، شکلات و بعضی نوشابه ها هستند.
- کاهش یا حذف مصرف کافئین ها: کافئین محرک اعصاب بوده و باعث دل شوره و بی قراری می گردد؛ منابع کافئین: (قهوه، چای، نسکافه، شکلات و بعضی نوشابه ها) هستند.
- افزایش مصرف مایعات: مایعات کمک بزرگی به دفع هر چه سریع تر صفرا از بدن می کند؛ لذا توصیه می شود همیشه مایعات را اندازه ای استفاده کنید که رنگ ادرارتان زرد روشن باشد.
- تلقین مثبت: کلماتی مانند: من انسان توانمندی هستم و هیچگونه ضعفی ندارم باعث افزایش توانمندی می شود (انسان های قدرتمند کمتر در گرداب استرس و بی قراری گرفتار می شوند).
- تلقین مثبت: کلماتی مانند من انسان توانمندی هستم و هیچگونه ضعفی ندارم باعث افزایش توانمندی شده در نتیجه انسان های قدرتمند کمتر در گرداب استرس و بی قراری گرفتار می شوند.
- مصرف متعادل دم نوش هایی مانند: (گل گاوزبان، میوه نسترن، کیالک، عناب، نیلوفر): با این که این گیاهان خاصیت آرام بخش دارند، اما نباید در مصرف آنها زیاده روی کرد زیرا می تواند نتیجه معکوس داشته باشد.
- پرهیز از آینده نگری های طولانی مدت: غرق شدن در آینده به مدت طولانی، باعث خطور اتفاقات بد در ذهن می گردد؛ بنابراین برای رهایی از این نوع تفکرات باید بیشتر وقت و تمرکز را در زمان حال صرف کرد.
- پرهیز از استعمال دخانیات: نیکوتین موجود در دخانیات باعث اختلال در تنفس و مشکلات قلبی عروقی می گردد. با این آسیب دیدگی میزان انتقال اکسیژن و گلوکز به مغز کاهش یافته و عاملی جهت دل شوره و اضطراب می گردد.
- پرهیز از استعمال دخانیات: نیکوتین موجود در دخانیات باعث اختلال در تنفس و مشکلات قلبی عروقی می گردد؛ با این آسیب دیدگی میزان انتقال اکسیژن و گلوکز به مغز کاهش یافته و عاملی است برای ایجاد دل شوره و اضطراب است.
- افزایش مصرف ویتامین ها و املاح و مواد معدنی: ویتامین های گروه B، ویتامین C، کلسیم و منیزیم در کاهش بی قراری نقش مهمی ایفا می کنند. این نوع مواد بیشتر در غلات، حبوبات، میوه جات، سبزیجات و مغزهای گیاهی یافت می شوند.
- افزایش مصرف ویتامین ها و املاح و مواد معدنی: ویتامین های گروه B، ویتامین C، کلسیم و منیزیم در کاهش بیقراری نقش مهمی ایفا می کنند؛ این نوع مواد بیشتر در (غلات سبوس دار، حبوبات، میوه جات، صیفی جات، سبزیجات و مغزهای گیاهی) یافت می شوند.
- پرهیز از آینده نگری های طولانی مدت: غرق شدن درآینده به مدت طولانی باعث خطور اتفاقات بد در ذهن می گردد. بنابراین برای رهایی از این نوع تفکرات، باید بیشتر وقت و تمرکز را در حال، صرف کرد یکی از سفارشات امام جعفر صادق به «عنوان بصری» برای کسب علم، همین مسئله است.
- مصرف متعادل دمنوش هایی مانند: (بابونه، سنبل الطیب، بادرنجبویه، اسطوخدوس، گل گاوزبان). نکنه: با این که این گیاهان خاصیت آرام بخش دارند، اما تحقیقات نشان داده است مصرف بیش از حد آن باعث آفریش اضطراب می شود. پس در مصرف این نوع دمنوش ها حد اعتدال را رعایت کنید.
- افزایش مصرف مواد غذایی حاوی اسید فولیک: این نوع مواد عاملی هستند جهت انتقال مواد غذایی و اکسیژن به سلول های بدن علی الخصوص سلول های مغز که برای حفظ آرامش بسیار حائز اهمیت می باشند. غذاهای حاوی اسید فولیک عبارت اند از: (انجیر، زردآلو، هلو، آلو، پسته، اسفناج، آلبالو و…).
- توکل: معمولاً یکی از ثمرات توکل بر خداوند «آرامش» و ثمره بی اعتمادی به خدا «دل شوره و بی قراری» است. انسان می تواند با تقویت ایمان و نزدیک شدن به خداوند این مسائل پیش پا افتاده را حل و فصل نماید چنان که خداوند در قرآن می فرماید: «ألا بذكر الله تطمين القلوب » ترجمه: آگاه باشید که تنها با یاد خدا دلها آرامش پیدا می کند.
- افزایش مصرف مواد غذایی حاوی آهن: سلول های بدن این نوع مواد، عاملی هستند جهت انتقال مواد غذایی و اکسیژن به على الخصوص سلول های مغز که برای حفظ آرامش بسیار حائز اهمیت می باشند؛ غذاهای حاوی آهن که هنگام غلبه صفرا برای بیقراری مفید می باشند عبارت اند از: (زرشک، تمشک، آلبالو زردآلو، هلو، شلیل، آلو، گیلاس، عدس، اسفناج و …).
- ورزش: اسیدوز بالای خون، چاقی، چربی خون، دیابت و… از عمده دلایل بی قراری هستند که با ورزش، تمام این مسائل برطرف می گردد. هیچ چیز مثل ورزش کردن فشارهای روانی را تخلیه نمی کند، ورزش باعث می شود احساس قاطعیت و تمرکز بیشتری هم داشته باشید و بر مشکلات بهتر فائق آیید. روزانه ۱۰ الی ۱۵ دقیقه ورزش سبک که باعث به شماره درآمدن تنفس و کمی تعریق گردد راه حل مناسبی است.
- پرهیز از سوء ظن و تفکرات مبهم: وقتی که ذهن، مدام نگران مسائل مبهم آینده است، خیلی راحت در آن نگرانی های افراطی و داستان های فاجعه آمیز غرق می شود. برای رهایی از این نوع تفکرات از خودتان سؤال کنید: بدترین چیزی که ممکن است اتفاق بیفتد چیست؟ تجربه ثابت کرده است که بدترین چیزی که ممکن است اتفاق بیفتد آنقدرها که فکر می کنید ترسناک نیست. پس با تمرین، تفکرات خود را مثبت کنید.
- ورزش: هیچ چیز مثل ورزش کردن فشارهای روانی را تخلیه نمی کند؛ ورزش باعث می شود احساس قاطعیت و تمرکز بیشتری هم داشته باشید و بر مشکلات بهتر فائق آیید؛ اسیدوز بالای خون، چاقی، چربی خون، دیابت و … از عمده دلایل بی قراری هستند که با ورزش و فعالیت بدنی مناسب، تمام این مسائل برطرف می گردد؛ توصیه می شود روزانه ۱۰ الی ۱۵ دقیقه ورزش سبکی انجام دهید که باعث افزایش تنفس و تعریق گردد.
- پرهیز از سوءظن و تفکرات مبهم: وقتی که ذهن، مدام نگران مسائل مبهم آینده است، خیلی راحت در آن نگرانی های افراطی و داستان های فاجعه آمیز غرق می شود؛ برای رهایی از این نوع تفکرات از خودتان سؤال کنید: بدترین چیزی که ممکن است اتفاق بیافتد چیست؟ تجربه ثابت کرده است که بدترین چیزی که ممکن است اتفاق بیافتد آنقدرها که فکر می کنید ترسناک نیست؛ پس با تمرین، تفکرات خود را مثبت کنید.
- حذف تمام موارد ممنوعه: چای (سیاه و سبز) – قهوه – نسکافه – سوسیس – کالباس – پیتزا – تمام غذاهای ساندویجی – غداهای سرخ شده – انواع کنسروی جات – انواع کمپوتها – مرغ و تخم مرغ بازاری – گوشت تمام حیوانات پرورشی – برنج خارجی – انواع سس های بازاری – سایر نوشیدنیهای گازدار – غذای رستوران ها – شیرینی جات بازاری – هله هولههای بازاری – چیپس – پفک – شکلات (على الخصوص شکلاتهای نرم) – کیک – بیسکوئیت – آدامس – یخمک – ماکارونی – لازانیا – لبنیات پاستوریزه – غذاهای زودپز شده – هر روز گوشت(قرمز یا سفید) خوردن – ترشی جات سرکه (لیته) – ریزه خواری(مدام چیزی خوردن) – با استرس غذا خوردن – عداهای مانده و بیات – غذاهای نمک سود(مانند: خیارشور – ماهی دودی – ماهی شور و…) – نمک زیاد – فلفل زیاد – آب تگری و یخ – تمام فست فودها و غذاهای آمادهی بازاری- غذاهای فریز شده(بیش از ده روز) – غذاهای پخته شده در ماکروفر (MICRO WAVE) – کلیهی مواد غذایی بسته بندی شدهی بازاری که دارای نگه دارنده هستند – میوه جات کال و نارس – شیر گاو به مقدار زیاد – کشک و پنیر کهنه – قره قوروت – ماءالجبن(آب پنیر) – استفادهی چند نوع غذا با هم – قند و شکر به مقدار زیاد – مصرف ماست به مقدار زیاد و هر روز خصوصاً همراه غذاهای دیگر – رنگ های مجاز اضافه شده به مواد غذایی – جوش شیرین – استفاده از سموم حشره کش(اسپری، بودر و..) – استفادهی زیاد از موبایل – پرخوری – پرخوابی – کم خوابی – نداشتن نظم در خواب و خوراک – عدم رعایت بهداشت فردی – گرم و سرد شدن – استفاده از رنگ مو – زیاده روی در مصرف مواد آرایشی – استعمال دخانیات(سیگار، قلیان، تریاک و…) – زیاده روی در مصرف داروهای شیمیایی – مصرف میوه جات بعد از غذاهای گوشتی – مصرف غذاهای با هم ناسازگار(مثل شیرموز، فرآوردههای کنجدی با لبنیات و…) – مصرف همزمان لبنیات و غذاهای گیاهی سرشار از آهن مانند:(زرشک، آلو، عدس، پسته، اسفناج، آلوبخارا، آلبالو و…) – دیروقت غذا خوردن(خصوصاً غذاهای پخته، چرب و پرحجم) – دیروقت خوابیدن – زندگی در مکانهای با آلودگی صوتی زیاد – زندگی در شهرهای شلوغ با هوای آلوده – هر روز برنج خوردن(حتی ایرانی) – نان بدون سبوس – نان فتیر و ور نیامده – خوردن یک نوع غذا در دو وعده ی متوالی مثلاً خوردن غذای مانده از ظهر در شب.
فعالیت:
- روزانه نیم ساعت فعالیت بدنی مناسب در حد تعریق کردن داشته باشید، ترجیحاً در فعالیت های گروهی شرکت کنید.
رژیم غذایی:
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای نظیر سوسیس و کالباس و همچنین لبنیات بدون مصلح پرهیز کنید.