درد پهلو (درد خاصره): عبارت است از در برخی موارد افراد در ناحیه پهلویشان دچار درد می شوند (درد پهلو). از آن جایی که تعداد زیادی از اندام ها گرد هم جمع شده اند، این درد می تواند علل متفاوتی داشته باشد، اما از شایع ترین بیماری ها در ناحیه پهلو می توان به بیماری های کلیوی اشاره کرد. در برخی موارد فرد در ناحیه کمرش درد شدیدی را متحمل می شود و نمی تواند تشخیص دهد درد کمر است یا درد پهلو و این دو را با یکدیگر اشتباه می گیرد. بهتر است بدانیم دردهایی که ناشی از کمر درد می باشد در دو طرف راست یا چپ پشت رخ می دهند؛ اما دردهای کمر دقیقاً در پشت کمر ظاهر می شوند. بیماری های کلیه را می توان به چند بخش تقسیم کرد که مهم ترین آن ها داشتن سنگ کلیه است. اگر درد پهلوها با تب و لرز، تکرر ادرار و سوزش ادرار همراه بود می توان گفت کلیه ها دچار سنگ شده اند. در برخی موارد نیز درد ناشی از تورم آپاندیس در پهلوها رخ می دهد. در ای زمان پزشک باید با بررسی ها و معاینات لازم و هم چنین به کمک سونوگرافی نوع بیماری را تشخیص دهد.

علائم:

1. در بیماری خاصره، درد از جلو شکم به سمت چپ و راست حرکت می کند.

علت:

• زونا
• پنومونی
• آبسه کلیه
• عفونت مثانه
• التهاب پانکراس
• اسپاسم عضلانی
• کم آبی مزمن بدن
• آرتروز ستون فقرات
• آنوریسم آئورت شکمی
• انسداد در مجاری ادراری
• دیسک کمر: بیماری های نظیر دیسک کمر و بیرون زدگی دیسک نیز یکی از عوامل دردهای پهلوست.
• بیماری های کیسه صفرا: بیماری های کیسه صفرا اعم از وجود سنگ صفرا نیز پهلوها را به درد می آورد.
• بیماری های کلیه: بیماری های کلیوی مانند عفونت کلیه،سنگ کلیه و آبسه کلیه نیز در درد پهلو شریک هستند.
• کیست تخمدان: در خانم ها این دردهای مزمن در سمت چپ و شکم ممکن است از به وجود آمدن کیست تخمدان باشد.
• سرماخوردگی: اگر براثر سرماخوردگی یا به علت دیگر عضلات بدن بگیرد و منقبض شود ممکن است درد در ناحیه پهلوها رخ دهد.
• عفونت دستگاه گوارش: اگر دستگاه گوارش اعم از معده و روده عفونت کنند می تواند دردهای طاقت فرسایی را در پهلوها به وجود آورند.
• شکستگی ستون فقرات: اگر ستون مهره ها براثر سانحه ای دچار مشکل شود و یا بشکند می تواند سبب دردهای شدیدی در ناحیه پهلوها شود.
• سندروم روده تحریک پذیر: اگر فردی به این بیماری دچار شود نیز می تواند دردهایی را در ناحیه شکم و پهلوهای سمت چپش احساس کند.
• دیورتیکولیت: درد شکمی که با حالت تهوع، تب و نفخ های شدید و اسهال یا یبوست همراه است. در برخی مواقع این بیماری احتیاج به جراحی دارد.
• تخمک گذاری: در دوران تخمک گذاری خانم ها دچار دردهای خفیفی در ناحیه زیر شکم می شوند که با کمی استراحت و گذراندن این دوره رفع می شود.
• سنگ کلیه: دردهای ناشی از سنگ کلیه هم می تواند در ناحیه چپ هم راست پهلوها رخ دهند. این دردها در برخی موارد بسیار طاقت فرسا و دردناک می شوند.
• درد کبدی: گرمی و خشکی ناشی از غلبه صفرا عاملی است برای فشار مضاعف به کبد که نتیجه آن احساس درد در زیر دنده های پایینی سمت راست بدن می باشد.
• بارداری: یکی از علل وجود دردهای شایع بارداری خانم ها می باشد. همچنین حاملگی های متعدد و حاملگی خارج از رحم یکی دیگر از عوامل درد شکم و پهلو می باشند.
• بیماری های مربوط به لگن در خانم ها: اگر فردی به هنگام رابطه جنسی دچار درد می شود و یا ترشحات غیر طبیعی از واژنش خارج می شود می توان گفت توسط باکتری های کلامیدیا و گونوره به بیماری های التهابی لگن دچار شده اند.
• درد کلیه: این درد که پایین تر از دنده ها یک طرف یا هر دو طرف ایجاد می گردد؛ مربوط به کلیه ها می باشد؛ زیرا تبخیر و دفع زیاد مایعات از بدن، هنگام غلبه صفرا عاملی است برای غلظت خون و فشار بیشتر به بافت کلیه هنگام تصفیه خون که منجر به درد می گردد.
• سنگ کلیه: این درد در ناحیه پهلوها رخ می دهد و به سمتمجرای ادراری کشیده می شود. در برخی مواقع با مشاهده خون در ادرار می توان از وجود سنگ در کلیه ها و مجرای ادراری مطلع شد. این درد نیز می تواند خفیف یا شدید باشد. در بیشتر مواقع به هنگام ادرار سوزش نیز احساس می شود.
• آپاندیس: اگر فردی دچار تورم آپاندیس شود، در ابتدا دردی خفیف در سمت راست شکمش به وجود می آید. در کسری از ثانیه این درد شدیدتر می شود و به سمت پهلوها روانه می شوند. در اکثر مواقع این دردها همراه با حالت تهوع و استفراغ می باشد. گاهی اوقات آن قدر درد شدید می شود که فرد نمی تواند هیچ حرکتی داشته باشد.
• غلبه صفرا: عملکرد ضعیف آنزیم های بدن هنگام غلظت پلاسما در غلبه صفرا نیز می تواند زمینه ساز ایجاد عفونت کلیه ها گردد که یکی از علائم آن درد پهلو می باشد. علائم عفونت های کلیه عبارت اند از: (احساس دفع فوری ادرار حتی زمانی که به تازگی مثانه خالی شده باشد، حالت تهوع خفیف و حتی استفراغ، کم اشتهایی، ضعف، کاهش وزن، احساس ناخوشی همانند آنچه در آنفلوآنزا تجربه می کنید، تب و لرز، وجود خون در ادرار، ممکن است در ناحیه پایینی کمر و اندام های تناسلی نیز احساس درد وجود داشته باشد).

پیشگیری:

• از خوردن و نوشیدن مشروبات الکلی به شدت حذر کنید.
• سعی کنید تا حد امکان روابط جنسی تان را محافظت شده انجام دهید.
• در میان وعده ها و وعده های غذایی از سبزیجات و میوه ها حتماً استفاده کنید.
• تغذیه سالم و مناسب می تواند در پیشگیری از این گونه دردها تأثیر بسزایی داشته باشید.
• شما می توانید با نوشیدن آب به اندازه نیاز بدن از دردهای ناشی از کلیه درد در ناحیه پهلو جلوگیری کنید.

تشخیص:

1. پزشک سوالاتی را از بیمار می پرسد تا علت اصلی پهلودرد مشخص گردد. بیمار باید اطلاعات زیر را در اختیار پزشک قرار دهد: محل دقیق بروز درد، مدت زمان شروع درد، نوع درد، شدت و دفعات بروز درد، سایر علائم، گاهی اوقات پزشک درخواست انجام یک یا چند مورد از تست های تشخیصی زیر را خواهد داد:
2. آنالیز ادرار
3. کشت ادرار
4. سی تی اسکن شکمی
5. سونوگرافی یا عکسبرداری از شکم

درمان طب نوین:

• استراحت کردن و فعالیت جسمانی به تسکین درد خفیف پهلو کمک خواهد کرد.
• با این حال در صورتی که علت پهلودرد اختلالات کلیوی یا یک بیماری جدی باشد پزشک درخواست بستری شدن بیمار را خواهد داد.

درمان طب سنتی:

• ریزه های ته سفره را بخورید.
• مرکب ۲، مرکب ۳ و مرکب ۹ استفاده کنید.
• آداب غذا خوردن را به طور کامل رعایت کنید.
• از غذاهایی که تند یا خیلی چرب هستند پرهیز کنید.
• تمام توصیه های مربوط به غلبه صفرا را رعایت کنید.
• یک قاشق غذاخوری پودر سداب موقع خواب بخورید.
• به را بجوشانید و آب نیم گرم آن را بر پهلو ضماد کنید.
• پودر عود هندی را در آب باران حل کنید و داخل بینی بریزید.
• شاهی تازه، فضله کبوتر و خردل را بکوبید و بر پهلو ضماد کنید.
• حجم وعده های غذایی را کاهش داده ولی تعداد آنها را افزایش دهید.
• وزنتان را کنترل کنید و سعی کنید با رژیم متعادل به وزن ایده آل برسید.
• کافئین ها، الکل و نوشابه های گازدار هم می توانند درد پهلو را زیاد کنند.
• آب جوشانده افسنطین را هر نیم ساعت به نیم ساعت یک قاشق غذاخوری بنوشید.
• مصرف کدو (خورشتی و کدو قلیانی سبز) که تقویت کننده کبد و مجاری ادراری است را افزایش دهید.
• ضمناً باید از خوردن بادنجان و آبجو پرهیز کنید و نیز بهترین خوردنی مفید، کرفس می باشد که باید هر روز مصرف کرد.
• برای تسکین و درمان درد پهلو باید بذر رازیانه، پرسیاوش و انجیر را مخلوط بجوشانید، بعد آب آن را صاف کنید و بخورید.
• برای پهلودرد راست، جامع امام رضا را با آب زیره و برای پهلودرد چپ، جامع امام رضا را با جوشانده آب کرفس میل کنید.
• یکصد گرم ریشه خشک سنبل الطیب را در یک لیتر آب جوش ۱۲ ساعت بخیسانید، بعد صاف کرده و آن را هر روز قبل از هر وعده غذا یک فنجان بنوشید.
• به هیچ عنوان ادرار را در مثانه نگه ندارید؛ اگر نگه داشتن ادرار در مثانه به صورت یک عادت درآید، مثانه شل شده و حتی در برخی مواقع با جراحی نیز درمان نخواهد شد.
• مصرف خیارسبز: با توجه به این که بالای ۹۰ درصد وزن خیار را آب تشکیل می دهد. به همین دلیل می توان آب رسانی به بدن و پیشگیری از کم آبی را از جمله خواص خیار دانست. به ویژه هنگام غلبه صفرا که مقدار زیادی آب از بدن دفع می گردد.
• دم نوش (تاجریزی + لیموعمانی زرد + تخم خرفه + خارخسک) مواد را به میزان مساوی ترکیب کرده، سپس یک قاشق غذاخوری با یک لیوان آب جوش دم کنید، سرد که شد صاف نموده و با یک قاشق شکر، شیرین نموده و میل نمایید؛ این دمنوش برای همه نوع درد پهلویی مفید است.
• اگر مطمئن نیستید که کدام غذا درد پهلوی شما را زیاد می کند، یک دفترچه داشته باشید و هر غذایی که می خورید را در آن بنویسید؛ روزهایی که درد پهلو می شوید را یادداشت کنید؛ پس از مدتی شما متوجه می شوید که کدام غذا برایتان مشکل ساز است، بنابراین از آن پرهیز کنید.
• درمان به علت زمینه ای بستگی دارد.
• دمنوش (آلبالو خشک + کاکل ذرت + دم گیلاس + عناب)؛ مواد را به میزان مساوی و عناب نیم کوب را ۴ برابر مواد دیگر با هم ترکیب کنید؛ سپس یک قاشق غذاخوری از ترکیب را با یک لیوان آب جوش دم نموده ولرم که شد صاف کرده و مصرف نمایید؛ این دم نوش، کبد و کلیه ها را نیز شستشو داده و درد را هم تسکین می بخشد.
• دمنوش (گل گاوزبان + زرشک + برگه هلو): گاوزبان و زرشک را به میزان مساوی و برگه هلو را ۵ برابر آن دو با هم مخلوط کرده سپس یک قاشق از ترکیب را با یک لیوان آب جوش دم کنید بعد از سرد شدن صاف نموده و میل نمایید و در پایان، تفاله زرشک و برگه هلو را هم بخورید؛ این دمنوش به دلیل آهن بالایی که دارد مسکن خوبی برای کبد نیز محسوب می گردد.
• افزایش مصرف مایعات: از آنجایی که بیش از نیمی از بدن انسان را آب تشکیل می دهد، دریافت آب کافی برای عملکرد طبیعی سیستم های مختلف بدن ضروری است؛ لذا مصرف مایعات کافی اعم از آب. میوه جات آبدار با طبع خنک، دمنوش های مذکور و … باعث افزایش رقت پلاسما شده در نتیجه، سلول های کبد و کلیه، عملکرد بهتری را از خود بروز می دهند در این بیماری آب را نباید تنها برای تشنگی نوشید یعنی بیش از نیاز بدن میل گردد).
• اگر فرآورده های حیوانی و غذاهای چرب را از برنامه غذایی خود کاهش داده اید می توان از دم کرده (تخمه هندوانه + تخمه کدو حلوایی) بهره جست؛ به این ترتیب که تخمه های خام و با پوست را به میزان مساوی آسیاب کرده؛ سپس ۲ قاشق غذاخوری از آن را با یک لیوان آب جوش دم کنید و زمانی که سرد شد صاف نموده و با کمی عسل میل نمایید؛ این معجون برای مجاری ادراری و کبدی بسیار مفید بوده و ضعف و بی حالی را نیز از بین می برد؛ این دمنوش را می توان ۳ الی ۲ بار در روز مصرف کرد؛ همچنین برای افرادی که در حال دیالیز هستند هم مفید است.

درمان درد پهلوی مربوط به کلیه:

• در این مورد باید کاکنج، کبابه چینی، تخم کاهو، تخم گشنیز، ریشه کاسنی، تخم خرفه، بالنگو، به دانه و قدومه شیرازی از هر کدام ۲ مثقال، همه را نرم بکوبید و روزی سه بار و هر مرتبه یک قاشق مرباخوری از آن را با آب سرد بخورید.
• حذف تمام موارد ممنوعه: چای (سیاه و سبز) – قهوه – نسکافه – سوسیس – کالباس – پیتزا – تمام غذاهای ساندویجی – غداهای سرخ شده – انواع کنسروی جات – انواع کمپوتها – مرغ و تخم مرغ بازاری – گوشت تمام حیوانات پرورشی – برنج خارجی – انواع سس های بازاری – سایر نوشیدنیهای گازدار – غذای رستوران ها – شیرینی جات بازاری – هله هولههای بازاری – چیپس – پفک – شکلات (على الخصوص شکلاتهای نرم) – کیک – بیسکوئیت – آدامس – یخمک – ماکارونی – لازانیا – لبنیات پاستوریزه – غذاهای زودپز شده – هر روز گوشت(قرمز یا سفید) خوردن – ترشی جات سرکه (لیته) – ریزه خواری(مدام چیزی خوردن) – با استرس غذا خوردن – عداهای مانده و بیات – غذاهای نمک سود(مانند: خیارشور – ماهی دودی – ماهی شور و…) – نمک زیاد – فلفل زیاد – آب تگری و یخ – تمام فست فودها و غذاهای آمادهی بازاری- غذاهای فریز شده(بیش از ده روز) – غذاهای پخته شده در ماکروفر (MICRO WAVE) – کلیهی مواد غذایی بسته بندی شدهی بازاری که دارای نگه دارنده هستند – میوه جات کال و نارس – شیر گاو به مقدار زیاد – کشک و پنیر کهنه – قره قوروت – ماءالجبن(آب پنیر) – استفادهی چند نوع غذا با هم – قند و شکر به مقدار زیاد – مصرف ماست به مقدار زیاد و هر روز خصوصاً همراه غذاهای دیگر – رنگ های مجاز اضافه شده به مواد غذایی – جوش شیرین – استفاده از سموم حشره کش(اسپری، بودر و..) – استفادهی زیاد از موبایل – پرخوری – پرخوابی – کم خوابی – نداشتن نظم در خواب و خوراک – عدم رعایت بهداشت فردی – گرم و سرد شدن – استفاده از رنگ مو – زیاده روی در مصرف مواد آرایشی – استعمال دخانیات(سیگار، قلیان، تریاک و…) – زیاده روی در مصرف داروهای شیمیایی – مصرف میوه جات بعد از غذاهای گوشتی – مصرف غذاهای با هم ناسازگار(مثل شیرموز، فرآوردههای کنجدی با لبنیات و…) – مصرف همزمان لبنیات و غذاهای گیاهی سرشار از آهن مانند:(زرشک، آلو، عدس، پسته، اسفناج، آلوبخارا، آلبالو و…) – دیروقت غذا خوردن(خصوصاً غذاهای پخته، چرب و پرحجم) – دیروقت خوابیدن – زندگی در مکانهای با آلودگی صوتی زیاد – زندگی در شهرهای شلوغ با هوای آلوده – هر روز برنج خوردن(حتی ایرانی) – نان بدون سبوس – نان فتیر و ور نیامده – خوردن یک نوع غذا در دو وعده ی متوالی مثلاً خوردن غذای مانده از ظهر در شب.

فعالیت:

• تا زمان بهبودی کامل از انجام هرگونه فعالیت شدید بدنی پرهیز کنید.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات پاستوریزه و همچنین غذاهای گرم و سرد بدون مصلح غذایی پرهیز کنید.